கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] ஷட்த்ரவ்ய–பஂசாஸ்திகாயவர்ணந
அந்யாக்ருதகர்மஸஂபூதிப்ரகாரோக்திரியம். ஆத்மா ஹி ஸஂஸாராவஸ்தாயாஂ பாரிணாமிகசைதந்யஸ்வபாவமபரித்யஜந்நேவாநாதிபஂதநபத்தத்வாத– நாதிமோஹராகத்வேஷஸ்நிக்தைரவிஶுத்தைரேவ பாவைர்விவர்ததே. ஸ கலு யத்ர யதா மோஹரூபஂ ராகரூபஂ த்வேஷரூபஂ வா ஸ்வஸ்ய பாவமாரபதே, தத்ர ததா தமேவ நிமித்தீக்ருத்ய ஜீவப்ரதேஶேஷு பரஸ்பராவகாஹேநாநுப்ரவிஷ்டா ஸ்வபாவைரேவ புத்கலாஃ கர்மபாவமாபத்யஂத இதி.. ௬௫..
அகதா பரேஹிஂ திட்டா தஹ கம்மாணஂ வியாணாஹி.. ௬௬..
அக்ருதா பரைர்த்ரஷ்டா ததா கர்மணாஂ விஜாநீஹி.. ௬௬..
-----------------------------------------------------------------------------
அந்வயார்தஃ– [ஆத்மா] ஆத்மா [ஸ்வபாவஂ] [மோஹராகத்வேஷரூப] அபநே பாவகோ [கரோதி] கரதா ஹை; [தத்ர கதாஃ புத்கலாஃ] [தப] வஹா ரஹநேவாலே புத்கல [ஸ்வபாவைஃ] அபநே பாவோஂஸே [அந்யோந்யாவகாஹாவகாடாஃ] ஜீவமேஂ [விஶிஷ்ட ப்ரகாரஸே] அந்யோந்ய–அவகாஹரூபஸே ப்ரவிஷ்ட ஹுஏ [கர்மபாவம் கச்சந்தி] கர்மபாவகோ ப்ராப்த ஹோதே ஹைஂ.
டீகாஃ– அந்ய த்வாரா கியே கயே பிநா கர்மகீ உத்பத்தி கிஸ ப்ரகார ஹோதீ ஹை உஸகா யஹ கதந ஹை.
ஆத்மா வாஸ்தவமேஂ ஸஂஸார–அவஸ்தாமேஂ பாரிணாமிக சைதந்யஸ்வபாவகோ சோே பிநா ஹீ அநாதி பந்தந த்வாரா பத்த ஹோநேஸே அநாதி மோஹராகத்வேஷ த்வாரா ஸ்நிக்த ஐஸே அவிஶுத்த பாவோஂஂரூபஸே ஹீ விவர்தநகோ ப்ராப்த ஹோதா ஹை [– பரிணமித ஹோதா ஹை]. வஹ [ஸஂஸாரஸ்த ஆத்மா] வாஸ்தவமேஂ ஜஹா ஔர ஜப மோஹரூப, ராகரூப யா த்வேஷரூப ஐஸே அபநே பாவகோ கரதா ஹை. வஹா ஔர உஸ ஸமய உஸீ பாவகோ நிமித்த பநாகர புத்கல அபநே பாவோஂஸே ஹீ ஜீவகே ப்ரதேஶோஂமேஂ [விஶிஷ்டதாபூர்வக] பரஸ்பர அவகாஹரூபஸே ப்ரவிஷ்ட ஹுஏ கர்மபாவகோ ப்ராப்த ஹோதே ஹைஂ.
பாவார்தஃ– ஆத்மா ஜிஸ க்ஷேத்ரமேஂ ஔர ஜிஸ காலமேஂ அஶுத்த பாவரூப பரிணமித ஹோதா ஹை, உஸீ க்ஷேத்ரமேஂ ஸ்தித கார்மாணவர்கணாரூப புத்கலஸ்கஂத உஸீ காலமேஂ ஸ்வயஂ அபநே பாவோஂஸே ஹீ ஜீவகே ப்ரதேஶோஂமேஂ விஶேஷ ப்ரகாரஸே பரஸ்பர– அவகாஹரூபஸே ப்ரவிஷ்ட ஹுஏ கர்மபநேகோ ப்ராப்த ஹோதே ஹைஂ. -------------------------------------------------------------------------- ஸ்நிக்த=சீகநே; சீகநாஈவாலே. [மோஹராகத்வேஷ கர்மபஂதமேஂ நிமிதபூத ஹோநேகே காரண உந்ஹேஂ ஸ்நிக்ததாகீ உபமா தீ
பரதீ அக்ருத, தே ரீத ஜாணோ விவிததா கர்மோ தணீ. ௬௬.