கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] ஷட்த்ரவ்ய–பஂசாஸ்திகாயவர்ணந
ஸ கலு ஜீவோ மஹாத்மா நித்யசைதந்யோபயுக்தத்வாதேக ஏவ, ஜ்ஞாநதர்ஶநபேதாத்விவிகல்பஃ, கர்மபலகார்யஜ்ஞாநசேதநாபேதேந லக்ஷ்யமாணத்வாத்ரிலக்ஷணஃ த்ரௌவ்யோத்பாதவிநாஶபேதேந வா, சதஸ்ருஷு கதிஷு சஂக்ரமணத்வாச்சதுஶ்சஂக்ரமணஃ, பஞ்சபிஃ பாரிணாமிகௌதயிகாதிபிரக்ரகுணைஃ ப்ரதாநத்வாத்பஞ்சாக்ரகுணப்ரதாநஃ, சதஸ்ருஷு திக்ஷூர்த்வமதஶ்சேதி பவாஂதரஸஂக்ரமணஷட்கேநாபக்ரமேண யுக்தத்வாத்ஷட்காபக்ரமயுக்தஃ, அஸித– நாஸ்த்யாதிபிஃ ஸப்தபங்கைஃ ஸத்பாவோ யஸ்யேதி ஸப்தபங்கஸத்பாவஃ அஷ்டாநாஂ கர்மணாஂ குணாநாஂ வா ஆஶ்ரயத்வாதஷ்டாஶ்ரயஃ, நவபதார்தரூபேண வர்தநாந்நவார்தஃ, ப்ருதிவ்யப்தேஜோவாயுவநஸ்பதிஸாதாரணப்ரத்யேக–த்வித்ரிசதுஃ பஞ்சேந்த்ரியரூபேஷு தஶஸு ஸ்தாநேஷு கதத்வாத்ரஶஸ்தாநக இதி.. ௭௧–௭௨..
உட்டஂ கச்சதி ஸேஸா விதிஸாவஜ்ஜஂ கதிஂ ஜஂதி.. ௭௩..
-----------------------------------------------------------------------------
டீகாஃ– வஹ ஜீவ மஹாத்மா [௧] வாஸ்தவமேஂ நித்யசைதந்ய–உபயோகீ ஹோநேஸே ‘ஏக ’ ஹீ ஹை; [௨] ஜ்ஞாந ஔர தர்ஶந ஐஸே பேதோஂகே காரண ‘தோ பேதவாலா’ ஹை; [௩] கர்மபலசேதநா, கார்யசேதநா ஔர ஜ்ஞாநசேதநா ஐஸே பேதோஂஂ த்வாரா அதவா த்ரௌவ்ய, உத்பாத ஔர விநாஶ ஐஸே பேதோஂ த்வாரா லக்ஷித ஹோநேஸே ‘த்ரிலக்ஷண [தீந லக்ஷணவாலா]’ ஹை; [௪] சார கதியோஂமேஂ ப்ரமண கரதா ஹை இஸலியே ‘சதுர்வித ப்ரமணவாலா’ ஹை; [௫] பாரிணாமிக ஔதயிக இத்யாதி பாச முக்ய குணோஂ த்வாரா ப்ரதாநதா ஹோநேஸே ‘பாச முக்ய குணோஂஸே ப்ரதாநதாவாலா’ ஹை; [௬] சார திஶாஓஂமேஂ, ஊபர ஔர நீசே இஸ ப்ர்ரகார ஷட்வித பவாந்தரகமநரூப அபக்ரமஸே யுக்த ஹோநேகே காரண [அர்தாத் அந்ய பவமேஂ ஜாதே ஹுஏ உபரோக்த சஹ திஶாஓஂமேஂ கமந ஹோதா ஹை இஸலியே] ‘சஹ அபக்ரம ஸஹித’ ஹை; [௭] அஸ்தி, நாஸ்தி ஆதி ஸாத பஂகோ த்வாரா ஜிஸகா ஸத்பாவ ஹை ஐஸா ஹோநேஸே ‘ஸாத பஂகபூர்வக ஸத்பாவவாந’ ஹை; [௮] [ஜ்ஞாநாவரணீயாதி] ஆட கர்மோஂகே அதவா [ஸம்யக்த்வாதி] ஆட குணோஂகே ஆஶ்ரயபூத ஹோநேஸே ‘ஆடகே ஆஶ்ரயரூப’ ஹை; [௯] நவ பதார்தரூபஸே வர்ததா ஹை இஸலியே ‘நவ–அர்தரூப’ ஹை; [௧௦] ப்ருத்வீ, ஜல, அக்நி, வாயு, ஸாதாரண வநஸ்பதி, ப்ரத்யேக வநஸ்பதி, த்வீந்த்ரிய, த்ரீந்த்ரிய சதுரிந்த்ரிய ஔர பஂசேந்த்ரியரூப தஶ ஸ்தாநோமேஂ ப்ராப்த ஹோநேஸே ‘தஶஸ்தாநகத’ ஹை.. ௭௧– ௭௨.. --------------------------------------------------------------------------
கதி ஹோய ஊஂசே; ஶேஷநே விதிஶா தஜீ கதி ஹோய சே. ௭௩.