கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] ஷட்த்ரவ்ய–பஂசாஸ்திகாயவர்ணந
ப்ரதேஶஃ, ஸ ஏவ ஸ்பர்ஶஸ்ய, ஸ ஏவ ரஸஸ்ய, ஸ ஏவ கஂதஸ்ய, ஸ ஏவ ரூபஸ்யேதி. ததஃ க்வசித்பரமாணௌ கஂதகுணே, க்வசித் கஂதரஸகுணயோஃ, க்வசித் கஂதரஸரூபகுணேஷு அபக்ருஷ்யமாணேஷு ததவிபக்தப்ரதேஶஃ பரமாணுரேவ விநஶ்யதீதி. ந ததபகர்ஷோ யுக்தஃ. ததஃ ப்ருதிவ்யப்தேஜோவாயுரூபஸ்ய தாதுசதுஷ்கஸ்யைக ஏவ பரமாணுஃ காரணஂ பரிணாமவஶாத் விசித்ரோ ஹி பரமாணோஃ பரிணாமகுணஃ க்வசித்கஸ்யசித்குணஸ்ய வ்யக்தாவ்யக்தத்வேந விசித்ராஂ பரிணதிமாததாதி. யதா ச தஸ்ய பரிணாமவஶாதவ்யக்தோ கஂதாதிகுணோஸ்தீதி ப்ரதிஜ்ஞாயதே ந ததா ஶப்தோப்யவ்யக்தோஸ்தீதி ஜ்ஞாதுஂ ஶக்யதே ஶக்யதே தஸ்யைகப்ரதேஶஸ்யாநேகப்ரதேஶாத்மகேந ஶப்தேந ஸஹைகத்வவிரோதாதிதி.. ௭௮.. ----------------------------------------------------------------------------- தோ உஸ குணஸே அபிந்ந ப்ரதேஶீ பரமாணு ஹீ விநஷ்ட ஹோ ஜாயேகா. இஸலியே உஸ குணகீ ந்யூநதா யுக்த [உசித] நஹீஂ ஹை. [கிஸீ பீ பரமாணுமேஂ ஏக பீ குண கம ஹோ தோ உஸ குணகே ஸாத அபிந்ந ப்ரதேஶீ பரமாணு ஹீ நஷ்ட ஹோ ஜாயேகா; இஸலியே ஸமஸ்த பரமாணு ஸமாந குணவாலே ஹீ ஹை, அர்தாத் வே பிந்ந பிந்ந ஜாதிகே நஹீஂ ஹைஂ.] இஸலியே ப்ருத்வீ, ஜல, அக்நி ஔர வாயுரூப சார தாதுஓஂகா, பரிணாமகே காரண, ஏக ஹீ பரமாணு காரண ஹை [அர்தாத் பரமாணு ஏக ஹீ ஜாதிகே ஹோநே பர பீ வே பரிணாமகே காரண சார தாதுஓஂகே காரண பநதே ஹைஂ]; க்யோஂகி விசித்ர ஐஸா பரமாணுகா பரிணாமகுண கஹீஂ கிஸீ குணகீ
ப்ரகார ஶப்த பீ அவ்யக்த ஹை ஐஸா நஹீஂ ஜாநா ஜா ஸகதா, க்யோஂகி ஏகப்ரதேஶீ பரமாணுகோ அநேகப்ரதேஶாத்மக ஶப்தகே ஸாத ஏகத்வ ஹோநேமேஂ விரோத ஹை.. ௭௮.. --------------------------------------------------------------------------
அவ்யக்த ஹோதா ஹை ; அக்நிமேஂ ஸ்பர்ஶ ஔர வர்ண வ்யக்த ஹோதே ஹைஂ ஔர ஶேஷ தோ அவ்யக்த ஹோதே ஹைஂ ; வாயுமேஂ ஸ்பர்ஶ வ்யக்த
ஹோதா ஹை ஔர ஶேஷ தீந அவ்யக்த ஹோதே ஹைஂ.]
ஹை.
௧வ்யக்தாவ்யக்ததா த்வாரா விசித்ர பரிணதிகோ தாரண கரதா ஹை.
௧. வ்யக்தாவ்யக்ததா=வ்யக்ததா அதவா அவ்யக்ததா; ப்ரகடதா அதவா அப்ரகடதா. [ப்ருத்வீமேஂ ஸ்பர்ஶ, ரஸ, கஂத ஔர வர்ண யஹ
௨. ஜிஸ ப்ரகார பரமாணுமேஂ கஂதாதிகுண பலே ஹீ அவ்யக்தரூபஸே பீ ஹோதே தோ அவஶ்ய ஹைஂ; உஸீ ப்ரகார பரமாணுமேஂ ஶப்த பீ