௧௫௨
இஹ ஹி ஜீவைஃ ஸ்பர்ஶநரஸநத்ராணசக்ஷுர்பிரிந்த்ரியைஸ்தத்விஷயபூதாஃ ஸ்பர்ஶரஸகஂதவர்ணஸ்வபாவா அர்தா க்ருஹ்யஂதே.ஃ. ஶ்ரோத்ரேந்த்ரியேண து த ஏவ தத்விஷயஹேதுபூதஶப்தாகாரபரிணதா க்ருஹ்யஂதே. தே கதாசித்ஸ்தூல– ஸ்கஂதத்வமாபந்நாஃ கதாசித்ஸூக்ஷ்மத்வமாபந்நாஃ கதாசித்பரமாணுத்வமாபந்நாஃ இந்த்ரியக்ரஹணயோக்யதாஸத்பாவாத் க்ருஹ்யமாணா அக்ருஹ்யமாணா வா மூர்தா இத்யுச்யஂதே. ஶேஷமிதரத் ஸமஸ்தமப்யர்தஜாதஂ ஸ்பர்ஶரஸ– கஂதவர்ணாபாவஸ்வபாவமிந்த்ரியக்ரஹணயோக்யதாயா அபாவாதமூர்தமித்யுச்யதே. சித்தக்ரஹணயோக்யதாஸத்பாவ– பாக்பவதி ததுபயமபி, சிதஂ, ஹ்யநியதவிஷயமப்ராப்யகாரி மதிஶ்ருதஜ்ஞாநஸாதநீபூதஂ மூர்தமமூர்தஂ ச ஸமாததாதீதி.. ௯௯..
-----------------------------------------------------------------------------
டீகாஃ– யஹ, மூர்த ஔர அமூர்தகே லக்ஷணகா கதந ஹை.
இஸ லோகமேஂ ஜீவோஂ த்வாரா ஸ்பர்ஶநேந்த்ரிய, ரஸநேந்த்ரிய, த்ராணேந்த்ரிய ஔர சக்ஷுரிந்த்ரிய த்வாரா உநகே [–உந இந்த்ரியோஂகே] விஷயபூத, ஸ்பர்ஶ–ரஸ–கஂத–வர்ணஸ்வபாவவாலே பதார்த [–ஸ்பர்ஶ, ரஸ, கஂத ஔர வர்ண ஜிநகா ஸ்வபாவ ஹை ஐஸே பதார்த] க்ரஹண ஹோதே ஹைஂ [–ஜ்ஞாத ஹோதே ஹைஂ]; ஔர ஶ்ரோத்ரேந்த்ரிய த்வாரா வஹீ பதார்த உஸகே [ஶ்ரோத்ரைந்த்ரியகே] ௧விஷயஹேதுபூத ஶப்தாகார பரிணமித ஹோதே ஹுஏ க்ரஹண ஹோதே ஹைஂ. வே [வே பதார்த], கதாசித் ஸ்தூலஸ்கந்தபநேகோ ப்ராப்த ஹோதே ஹுஏ, கதாசித் ஸூக்ஷ்மத்வகோ [ஸூக்ஷ்மஸ்கஂதபநேகோ] ப்ராப்த ஹோதே ஹுஏ ஔர கதாசித் பரமாணுபநேகோ ப்ராப்த ஹோதே ஹுஏ இந்த்ரியோஂ த்வாரா க்ரஹண ஹோதே ஹோஂ யா ந ஹோதே ஹோஂ, இந்த்ரியோஂ த்வாரா க்ரஹண ஹோநேகீ யோக்யதாகா [ஸதைவ] ஸத்பாவ ஹோநேஸே ‘மூர்த’ கஹலாதே ஹைஂ.
ஸ்பர்ஶ–ரஸ–கஂத–வர்ணகா அபாவ ஜிஸகா ஸ்வபாவ ஹை ஐஸா ஶேஷ அந்ய ஸமஸ்த பதார்தஸமூஹ இீநத்ரயோஂ த்வாரா க்ரஹண ஹோநேகீ யோக்யதாகே அபாவகே காரண ‘அமூர்த’ கஹலாதா ஹை.
வே தோநோஂ [–பூர்வோக்த தோநோஂ ப்ரகாரகே பதார்த] சித்த த்வாரா க்ரஹண ஹோநேகீ யோக்யதாகே ஸத்பாவவாலே ஹைஂ; சித்த– ஜோ கி ௨ அநியத விஷயவாலா, ௩அஜ்ஜாப்யகாரீ ஔர மதிஶ்ருதஜ்ஞாநகே ஸாதநபூத [–மதிஜ்ஞாந ததா ஶ்ருதஜ்ஞாநமேஂ நிமித்தபூத] ஹை வஹ–மூர்த ததா அமூர்தகோ க்ரஹண கரதா ஹை [–ஜாநதா ஹை].. ௯௯..
இஸ ப்ரகார சூலிகா ஸமாப்த ஹுஈ. -------------------------------------------------------------------------- ௪. உந ஸ்பர்ஶ–ரஸ–கஂத–வர்ணஸவபாவவாலே பதார்தோஹகோ [அர்தாத் புத்கலோஂகோ] ஶ்ரோத்ரைந்த்ரியகே விஷய ஹோநேமேஂ ஹேதுபூத
ஹைஂ.
௫. அநியத=அநிஶ்சித. [ஜிஸ ப்ரகார பாச இந்த்ரியோமேஂஸே ப்ரதயேக இந்த்ரியகா விஷய நியத ஹை உஸ ப்ரகார மநகா
௬. அஜ்ஜாப்யகாரீ=ஜ்ஞேய விஷயோஂகா ஸ்பர்ஶ கியே பிநா கார்ய கரநேவாலா யஜாநநேவாலா. [மந ஔர சக்ஷு அஜ்ஜாப்யகாரீ