வ்யவஹாரஜீவத்வைகாஂதப்ரதிபத்திநிராஸோயம்.
ய இமே ஏகேந்த்ரியாதயஃ ப்ருதிவீகாயிகாதயஶ்சாநாதிஜீவபுத்கலபரஸ்பராவகாஹமவலோக்ய வ்ய– வஹாரநயேந ஜீவப்ராதாந்யாஞ்ஜீவா இதி ப்ரஜ்ஞாப்யஂதே. நிஶ்சயநயேந தேஷு ஸ்பர்ஶநாதீந்த்ரியாணி ப்ருதிவ்யாதயஶ்ச காயாஃ ஜீவலக்ஷணபூதசைதந்யஸ்வபாவாபாவாந்ந ஜீவா பவஂதீதி. தேஷ்வேவ யத்ஸ்வபரபரிச்சித்திரூபேண ப்ரகாஶமாநஂ ஜ்ஞாநஂ ததேவ குணகுணிநோஃ கதஞ்சிதபேதாஜ்ஜீவத்வேந ப்ரரூப்யத இதி.. ௧௨௧..
குவ்வதி ஹிதமஹிதஂ வா புஂஜதி ஜீவோ பலஂ தேஸிஂ.. ௧௨௨..
கரோதி ஹிதமஹிதஂ வா புஂக்தே ஜீவஃ பலஂ தயோஃ.. ௧௨௨..
----------------------------------------------------------------------------- ப்ரகாரகீ ஶாஸ்த்ரோக்த காயேஂ பீ ஜீவ நஹீஂ ஹை; [தேஷு] உநமேஂ [யத் ஜ்ஞாநஂ பவதி] ஜோ ஜ்ஞாந ஹை [தத் ஜீவஃ] வஹ ஜீவ ஹை [இதி ச ப்ரரூபயந்தி] ஐஸீ [ஜ்ஞாநீ] ப்ரரூபணா கரதே ஹைஂ.
டீகாஃ– யஹ, வ்யவஹாரஜீவத்வகே ஏகாந்தகீ ப்ரதிபத்திகா கண்டந ஹை [அர்தாத் ஜிஸே மாத்ர வ்யவஹாரநயஸே ஜீவ கஹா ஜாதா ஹை உஸகா வாஸ்தவமேஂ ஜீவரூபஸே ஸ்வீகார கரநா உசித நஹீஂ ஹை ஐஸா யஹா ஸமஜாயா ஹை].
யஹ ஜோ ஏகேந்த்ரியாதி ததா ப்ருத்வீகாயிகாதி, ‘ஜீவ’ கஹே ஜாதே ஹைஂ, அநாதி ஜீவ –புத்கலகா பரஸ்பர அவகாஹ தேககர வ்யவஹாரநயஸே ஜீவகே ப்ராதாந்ய த்வாரா [–ஜீவகோ முக்யதா தேகர] ‘ஜீவ’ கஹே ஜாதே ஹைஂ. நிஶ்சயநயஸே உநமேஂ ஸ்பர்ஶநாதி இந்த்ரியா ததா ப்ருத்வீ–ஆதி காயேஂ, ஜீவகே லக்ஷணபூத சைதந்யஸ்வபாவகே அபாவகே காரண, ஜீவ நஹீஂ ஹைஂ; உந்ஹீஂமேஂ ஜோ ஸ்வபரகோ ஜ்ஞப்திரூபஸே ப்ரகாஶமாந ஜ்ஞாந ஹை வஹீ, குண–குணீகே கதஂசித் அபேதகே காரண, ஜீவரூபஸே ப்ரரூபித கியா ஜாதா ஹை.. ௧௨௧..
அந்வயார்தஃ– [ஜீவஃ] ஜீவ [ஸர்வஂ ஜாநாதி பஶ்யதி] ஸப ஜாநதா ஹை ஔர தேகதா ஹை, [ஸௌக்யம் இச்சதி] ஸுககீ இச்சா கரதா ஹை, [துஃகாத் பிபேதி] துஃகஸே டரதா ஹை, [ஹிதம் அஹிதம் கரோதி] -------------------------------------------------------------------------- ப்ரதிபத்தி = ஸ்வீக்ருதி; மாந்யதா.
ஹித–அஹித ஜீவ கரே அநே ஹித–அஹிதநுஂ பள போகவே. ௧௨௨.
௧௮௦