கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] ஷட்த்ரவ்ய–பஂசாஸ்திகாயவர்ணந
அத்ர பஞ்சாஸ்திகாயாநாஂ விஶேஷஸஂஜ்ஞா ஸாமாந்யவிஶேஷாஸ்தித்வஂ காயத்வஂ சோக்தம். தத்ர ஜீவாஃ புத்கலாஃ தர்மாதர்மௌ ஆகாஶமிதி தேஷாஂ விஶேஷஸஂஜ்ஞா அந்வர்தாஃ ப்ரத்யேயாஃ. ஸாமாந்யவிஶேஷாஸ்தித்வஞ்ச தேஷாமுத்பாதவ்யயத்ரௌவ்யமய்யாஂ ஸாமாந்யவிஶேஷஸத்தாயாஂ நியதத்வாத்வய வஸ்திதத்வாதவஸேயம். அஸ்தித்வே நியதாநாமபி ந தேஷாமந்யமயத்வம், யதஸ்தே ஸர்வதைவாநந்ய–மயா ஆத்மநிர்வ்ருத்தாஃ. அநந்யமயத்வேபி தேஷாமஸ்தித்வநியதத்வஂ நயப்ரயோகாத். த்வௌ ஹி நயௌ பகவதா ப்ரணீதௌ– த்ரவ்யார்திகஃ பர்யாயார்திகஶ்ச. தத்ர ந கல்வேகநயாயத்தாதேஶநா கிந்து ததுபயாயதா. ததஃ பர்யாயார்தாதேஶாதஸ்தித்வே ஸ்வதஃ கதஂசித்பிந்நபி வ்யவஸ்திதாஃ த்ரவ்யார்தாதேஶாத்ஸ்வயமேவ ஸந்தஃ ஸதோநந்யமயா பவந்தீதி. காயத்வமபி தேஷாமணுமஹத்த்வாத். அணவோத்ர ப்ரதேஶா மூர்தோமூர்தாஶ்ச நிர்விபாகாஂஶாஸ்தைஃ மஹாந்தோணுமஹாந்தஃ ப்ரதேஶப்ரசயாத்மகா இதி ஸித்தஂ தேஷாஂ காயத்வம். அணுப்யாஂ. மஹாந்த இதிஃ வ்யத்பத்த்யா ---------------------------------------------------------------------------------------------
டீகாஃ– யஹா [இஸ காதாமேஂ] பாச அஸ்திகாயோஂகீ விஶேஷஸஂஜ்ஞா, ஸாமாந்ய விஶேஷ–அஸ்தித்வ ததா காயத்வ கஹா ஹை.
வஹா ஜீவ, புத்கல, தர்ம, அதர்ம ஔர ஆகாஶ–யஹ உநகீ விஶேஷஸஂஜ்ஞாஏ அந்வர்த ஜாநநா.
உநகே ஸாமாந்யவிஶேஷ–அஸ்தித்வ பீ ஹை ஐஸா நிஶ்சித கரநா சாஹியே. வே அஸ்தித்வமேஂ நியத ஹோநே பர பீ [ஜிஸப்ரகார பர்தநமேஂ ரஹநேவாலா கீ பர்தநஸே அந்யமய ஹை உஸீப்ரகார] அஸ்தித்வஸே அந்யமய நஹீஂ ஹை; க்யோஂகி வே ஸதைவ அபநேஸே நிஷ்பந்ந [அர்தாத் அபநேஸே ஸத்] ஹோநேகே காரண [அஸ்தித்வஸே] அநந்யமய ஹை [ஜிஸப்ரகார அக்நி உஷ்ணதாஸே அநந்யமய ஹை உஸீப்ரகார]. ‘அஸ்தித்வஸே அநந்யமய’ ஹோநே பர பீ உநகா ‘அஸ்தித்வமேஂ நியதபநா’ நயப்ரயோகஸே ஹை. பகவாநநே தோ நய கஹே ஹை – த்ரவ்யார்திக ஔர பர்யாயார்திக. வஹா கதந ஏக நயகே ஆதீந நஹீஂ ஹோதா கிந்து உந தோநோஂ நயோஂகே ஆதீந ஹோதா ஹை. இஸலியே வே பர்யாயார்திக கதநஸே ஜோ அபநேஸே கதஂசித் பிந்ந பீ ஹை ஐஸே அஸ்தித்வமேஂ வ்யவஸ்தித [நிஶ்சித ஸ்தித] ஹைஂ ஔர த்ரவ்யார்திக கதநஸே ஸ்வயமேவ ஸத் [–வித்யமாந] ஹோநேகே காரண அஸ்தித்வஸே அநந்யமய ஹைஂ. --------------------------------------------------------------------------- அந்வர்த=அர்தகா அநுஸரண கரதீ ஹுஈ; அர்தாநுஸார. [பாச அஸ்திகாயோஂகே நாம உநகே அர்தாநுஸார ஹைஂ.]