கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] ஷட்த்ரவ்ய–பஂசாஸ்திகாயவர்ணந
அத்ர ஸத்தாத்ரவ்யயோரர்தாந்தரத்வஂ ப்ரத்யாக்யாதம். த்ரவதி கச்சதி ஸாமாந்யரூபேண ஸ்வரூபேண வ்யாப்நோதி தாஂஸ்தாந் க்ரமபுவஃ ஸஹபுவஶ்வஸத்பாவபர்யாயாந் ஸ்வபாவவிஶேஷாநித்யநுகதார்தயா நிருக்தயா த்ரவ்யஂ வ்யாக்யாதம். த்ரவ்யஂ ச லக்ஷ்ய–லக்ஷணபாவாதிப்யஃ கதஞ்சித்பேதேபி வஸ்துதஃ ஸத்தாயா அப்ருதக்பூதமேவேதி மந்தவ்யம். ததோ யத்பூர்வஂ ஸத்த்வமஸத்த்வஂ த்ரிலக்ஷணத்வமத்ரிலக்ஷணத்வமேகத்வமநேகத்வஂ ஸர்வபதார்தஸ்திதத்வமேகபதார்தஸ்திதத்வஂ விஶ்வ– -----------------------------------------------------------------------------
அந்வயார்தஃ– [தாந் தாந் ஸத்பாவபர்யாயாந்] உந–உந ஸத்பாவபர்யாயோகோ [யத்] ஜோ [த்ரவதி] த்ரவித ஹோதா ஹை – [கச்சதி] ப்ராப்த ஹோதா ஹை, [தத்] உஸே [த்ரவ்யஂ பணந்தி] [ஸர்வஜ்ஞ] த்ரவ்ய கஹதே ஹைஂ – [ஸத்தாதஃ அநந்யபூதஂ து] ஜோ கி ஸத்தாஸே அநந்யபூத ஹை.
டீகாஃ– யஹா ஸத்தாநே ஔர த்ரவ்யகோ அர்தாந்தரபநா [பிந்நபதார்தபநா, அந்யபதார்தபநா] ஹோநேகா கண்டந கியா ஹை.
‘ உந–உந க்ரமபாவீ ஔர ஸஹபாவீ ஸத்பாவபர்யாயோஂகோ அர்தாத ஸ்வபாவவிஶேஷோஂகோ ஜோ ௧த்ரவித ஹோதா ஹை – ப்ராப்த ஹோதா ஹை – ஸாமாந்யரூப ஸ்வரூபஸேே வ்யாப்த ஹோதா ஹை வஹ த்ரவ்ய ஹை’ – இஸ ப்ரகார ஸத்தாஸே கதஂசித் பேத ஹை ததாபி வஸ்துதஃ [பரமார்தேதஃ] த்ரவ்ய ஸத்தாஸே அப்ருதக் ஹீ ஹை ஐஸா மாநநா. இஸலியே பஹலே [௮வீஂ காதாமேஂ] ஸத்தாகோ ஜோ ஸத்பநா, அஸத்பநா, த்ரிலக்ஷணபநா, அத்ரிலக்ஷணபநா, ஏகபநா,
--------------------------------------------------------------------------
௨அநுகத அர்தவாலீ நிருக்திஸே த்ரவ்யகீ வ்யாக்யா கீ கஈ. ஔர யத்யபி ௩லக்ஷ்யலக்ஷணபாவாதிக த்வாரா த்ரவ்யகோ
௧. ஶ்ரீ ஜயஸேநாசார்யதேவகீ டீகாமேஂ பீ யஹாகீ பாதி ஹீ ‘த்ரவதி கச்சதி’ கா ஏக அர்த தோ ‘த்ரவித ஹோதா ஹை அர்தாத்
ப்ராப்த ஹோதா ஹை ’ ஐஸா கியா கயா ஹை; ததுபராந்த ‘த்ரவதி’ அர்தாத ஸ்வபாவபர்யாயோஂகோ த்ரவித ஹோதா ஹை ஔர கச்சதி
அர்தாத விபாவபர்யாயோஂகோ ப்ராப்த ஹோதா ஹை ’ ஐஸா தூஸரா அர்த பீ யஹா கியா கயா ஹை.
௨. யஹா த்ரவ்யகீ ஜோ நிருக்தி கீ கஈ ஹை வஹ ‘த்ரு’ தாதுகா அநுஸரண கரதே ஹுஏ [–மிலதே ஹுஏ] அர்தவாலீ ஹைஂ.
௩. ஸத்தா லக்ஷண ஹை ஔர த்ரவ்ய லக்ஷ்ய ஹை.