கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] ஷட்த்ரவ்ய–பஂசாஸ்திகாயவர்ணந
[
௨௫
அத்ர ஸத்தாத்ரவ்யயோரர்தாந்தரத்வஂ ப்ரத்யாக்யாதம்.
த்ரவதி கச்சதி ஸாமாந்யரூபேண ஸ்வரூபேண வ்யாப்நோதி தாஂஸ்தாந் க்ரமபுவஃ ஸஹபுவஶ்வஸத்பாவபர்யாயாந்
ஸ்வபாவவிஶேஷாநித்யநுகதார்தயா நிருக்தயா த்ரவ்யஂ வ்யாக்யாதம். த்ரவ்யஂ ச லக்ஷ்ய–லக்ஷணபாவாதிப்யஃ
கதஞ்சித்பேதேபி வஸ்துதஃ ஸத்தாயா அப்ருதக்பூதமேவேதி மந்தவ்யம். ததோ யத்பூர்வஂ ஸத்த்வமஸத்த்வஂ
த்ரிலக்ஷணத்வமத்ரிலக்ஷணத்வமேகத்வமநேகத்வஂ ஸர்வபதார்தஸ்திதத்வமேகபதார்தஸ்திதத்வஂ விஶ்வ–
-----------------------------------------------------------------------------
காதா ௯
அந்வயார்தஃ– [தாந் தாந் ஸத்பாவபர்யாயாந்] உந–உந ஸத்பாவபர்யாயோகோ [யத்] ஜோ [த்ரவதி]
த்ரவித ஹோதா ஹை – [கச்சதி] ப்ராப்த ஹோதா ஹை, [தத்] உஸே [த்ரவ்யஂ பணந்தி] [ஸர்வஜ்ஞ] த்ரவ்ய கஹதே ஹைஂ
– [ஸத்தாதஃ அநந்யபூதஂ து] ஜோ கி ஸத்தாஸே அநந்யபூத ஹை.
டீகாஃ– யஹா ஸத்தாநே ஔர த்ரவ்யகோ அர்தாந்தரபநா [பிந்நபதார்தபநா, அந்யபதார்தபநா] ஹோநேகா
கண்டந கியா ஹை.
‘ உந–உந க்ரமபாவீ ஔர ஸஹபாவீ ஸத்பாவபர்யாயோஂகோ அர்தாத ஸ்வபாவவிஶேஷோஂகோ ஜோ ௧த்ரவித
ஹோதா ஹை – ப்ராப்த ஹோதா ஹை – ஸாமாந்யரூப ஸ்வரூபஸேே வ்யாப்த ஹோதா ஹை வஹ த்ரவ்ய ஹை’ – இஸ ப்ரகார
௨அநுகத அர்தவாலீ நிருக்திஸே த்ரவ்யகீ வ்யாக்யா கீ கஈ. ஔர யத்யபி ௩லக்ஷ்யலக்ஷணபாவாதிக த்வாரா த்ரவ்யகோ
ஸத்தாஸே கதஂசித் பேத ஹை ததாபி வஸ்துதஃ [பரமார்தேதஃ] த்ரவ்ய ஸத்தாஸே அப்ருதக் ஹீ ஹை ஐஸா மாநநா.
இஸலியே பஹலே [௮வீஂ காதாமேஂ] ஸத்தாகோ ஜோ ஸத்பநா, அஸத்பநா, த்ரிலக்ஷணபநா, அத்ரிலக்ஷணபநா,
ஏகபநா,
--------------------------------------------------------------------------
௧. ஶ்ரீ ஜயஸேநாசார்யதேவகீ டீகாமேஂ பீ யஹாகீ பாதி ஹீ ‘த்ரவதி கச்சதி’ கா ஏக அர்த தோ ‘த்ரவித ஹோதா ஹை அர்தாத்
ப்ராப்த ஹோதா ஹை ’ ஐஸா கியா கயா ஹை; ததுபராந்த ‘த்ரவதி’ அர்தாத ஸ்வபாவபர்யாயோஂகோ த்ரவித ஹோதா ஹை ஔர கச்சதி
அர்தாத விபாவபர்யாயோஂகோ ப்ராப்த ஹோதா ஹை ’ ஐஸா தூஸரா அர்த பீ யஹா கியா கயா ஹை.
௨. யஹா த்ரவ்யகீ ஜோ நிருக்தி கீ கஈ ஹை வஹ ‘த்ரு’ தாதுகா அநுஸரண கரதே ஹுஏ [–மிலதே ஹுஏ] அர்தவாலீ ஹைஂ.
௩. ஸத்தா லக்ஷண ஹை ஔர த்ரவ்ய லக்ஷ்ய ஹை.