கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] ஷட்த்ரவ்ய–பஂசாஸ்திகாயவர்ணந
அத்ராஸத்ப்ராதுர்பாவத்வமுத்பாதஸ்ய ஸதுச்சேதத்வஂ விகமஸ்ய நிஷித்தம்.
பாவஸ்ய ஸதோ ஹி த்ரவ்யஸ்ய ந த்ரவ்யத்வேந விநாஶஃ, அபாவஸ்யாஸதோந்யத்ரவ்யஸ்ய ந த்ரவ்யத்வேநோத்பாதஃ. கிந்து பாவாஃ ஸந்தி த்ரவ்யாணி ஸதுச்சேதமஸதுத்பாதஂ சாந்தரேணைவ குணபர்யாயேஷு விநாஶமுத்பாதஂ சாரபந்தே. யதா ஹி க்ருதோத்பதௌ கோரஸஸ்ய ஸதோ ந விநாஶஃ ந சாபி கோரஸவ்யதிரிக்தஸ்யார்தாந்தரஸ்யாஸதஃ உத்பாதஃ கிந்து கோரஸஸ்யைவ ஸதுச்சேதமஸதுத்பாதஂ சாநுபலப–மாநஸ்ய ஸ்பர்ஶரஸகந்தவர்ணாதிஷு பரிணாமிஷு குணேஷு பூர்வாவஸ்தயா விநஶ்யத்ஸூத்தராவஸ்தயா ப்ராதர்பவத்ஸு நஶ்யதி ச நவநீதபர்யாயோ கத்ருபர்யாய உத்பத்யதே, ததா ஸர்வபாவாநாமபீதி.. ௧௫..
-----------------------------------------------------------------------------
டீகாஃ– யஹா உத்பாதமேஂ அஸத்கே ப்ராதுர்பாவகா ஔர வ்யயமேஂ ஸத்கே விநாஶகா நிஷேத கியா ஹை [அர்தாத் உத்பாத ஹோநேஸே கஹீஂ அஸத்கீ உத்பத்தி நஹீஂ ஹோதீ ஔர வ்யய ஹோநேஸே கஹீஂ ஸத்கா விநாஶ நஹீஂ ஹோதா ––ஐஸா இஸ காதாமேஂ கஹா ஹை].
பாவகா–ஸத் த்ரவ்யகா–த்ரவ்யரூபஸே விநாஶ நஹீஂ ஹை, அபாவகா –அஸத் அந்யத்ரவ்யகா –த்ரவ்யரூபஸே உத்பாத நஹீஂ ஹை; பரந்து பாவ–ஸத் த்ரவ்யோஂ, ஸத்கே விநாஶ ஔர அஸத்கே உத்பாத பிநா ஹீ, குணபர்யாயோஂமேஂ விநாஶ ஔர உத்பாத கரதே ஹைஂ. ஜிஸப்ரகார கீகீ உத்பத்திமேஂ கோரஸகா–ஸத்கா–விநாஶ நஹீஂ ஹை ததா கோரஸஸே பிந்ந பதார்தாந்தரகா–அஸத்கா–உத்பாத நஹீஂ ஹை, கிந்து கோரஸகோ ஹீ, ஸத்கா விநாஶ ஔர அஸத்கா உத்பாத கியே பிநா ஹீ, பூர்வ அவஸ்தாஸே விநாஶ ப்ராப்த ஹோநே வாலே ஔர உத்தர அவஸ்தாஸே உத்பந்ந ஹோநே வாலே ஸ்பர்ஶ–ரஸ–கஂத–வர்ணாதிக பரிணாமீ குணோஂமேஂ மக்கநபர்யாய விநாஶகோ ப்ராப்த ஹோதீ ஹை ததா கீபர்யாய உத்பந்ந ஹோதீ ஹை; உஸீப்ரகார ஸர்வ பாவோஂகா பீ வைஸா ஹீ ஹை [அர்தாத் ஸமஸ்த த்ரவ்யோஂகோ நவீந பர்யாயகீ உத்பத்திமேஂ ஸத்கா விநாஶ நஹீஂ ஹை ததா அஸத்கா உத்பாத நஹீஂ ஹை, கிந்து ஸத்கா விநாஶ ஔர அஸத்கா உத்பாத கியே பிநா ஹீ, பஹலேகீ [புராநீ] அவஸ்தாஸே விநாஶகோ ப்ராப்த ஹோநேவாலே ஔர பாதகீ [நவீந] அவஸ்தாஸே உத்பந்ந ஹோநேவாலே பரிணாமீ குணோஂமேஂ பஹலேகீ பர்யாய விநாஶ ஔர பாதகீ பர்யாயகீ உத்பத்தி ஹோதீ ஹை].. ௧௫.. -------------------------------------------------------------------------- பரிணாமீ=பரிணமித ஹோநேவாலே; பரிணாமவாலே. [பர்யாயார்திக நயஸே குண பரிணாமீ ஹைஂ அர்தாத் பரிணமித ஹோதே ஹைஂ.]