கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா] ஷட்த்ரவ்ய–பஂசாஸ்திகாயவர்ணந
அத்ர ஸாமாந்யேநோக்தலக்ஷணாநாஂ ஷண்ணாஂ த்ரவ்யாணாஂ மத்யாத்பஶ்சாநாமஸ்திகாயத்வஂ வ்யவஸ்தாபிதம். அக்ருதத்வாத் அஸ்தித்வமயத்வாத் விசித்ராத்மபரிணதிரூபஸ்ய லோகஸ்ய காரணத்வாச்சாப்யுபகம்யமாநேஷு ஷட்ஸு தவ்யேஷு ஜீவபுத்கலாகாஶதர்மாதர்மாஃ ப்ரதேஶப்ரசயாத்மகத்வாத் பஞ்சாஸ்திகாயாஃ. ந கலு காலஸ்ததபாவாதஸ்திகாய இதி ஸாமர்த்யாதவஸீயத இதி.. ௨௨..
பரியட்டணஸஂபூதோ காலோ ணியமேண பண்ணத்தோ.. ௨௩..
பரிவர்தநஸம்பூதஃ காலோ நியமேந ப்ரஜ்ஞப்த.. ௨௩..
அத்ராஸிதகாயத்வேநாநுக்தஸ்யாபி காலஸ்யார்தாபந்நத்வஂ த்யோதிதம். -----------------------------------------------------------------------------
அக்ருத ஹோநேஸே, அஸ்தித்வமய ஹோநேஸே ஔர அநேக ப்ரகாரகீ ௧அபநீ பரிணதிரூப லோககே காரண ஹோநேஸே ஜோ ஸ்வீகார [–ஸம்மத] கியே கயே ஹைஂ ஐஸே சஹ த்ரவ்யோஂமேஂ ஜீவ, புத்கல, ஆகாஶ, தர்ம ஔர அதர்ம ப்ரதேஶப்ரசயாத்மக [–ப்ரதேஶோஂகே ஸமூஹமய] ஹோநேஸே வே பாச அஸ்திகாய ஹைஂ. காலகோ ப்ரதேஶப்ரசயாத்மகபநேகா அபாவ ஹோநேஸே வாஸ்தவமேஂ அஸ்திகாய நஹீஂ ஹைஂ ஐஸா [பிநா–கதந கியே பீ] ஸாமர்த்யஸே நிஶ்சித ஹோதா ஹை.. ௨௨..
அந்வயார்தஃ– [ஸத்பாவஸ்வபாவாநாம்] ஸத்தாஸ்வபாவவாலே [ஜீவாநாம் ததா ஏவ புத்கலாநாம் ச] ஜீவ ஔர புத்கலோஂகே [பரிவர்தநஸம்பூதஃ] பரிவர்தநஸே ஸித்த ஹோநே வாலே [காலஃ] ஐஸா கால [நியமேந ப்ரஜ்ஞப்தஃ] [ஸர்வஜ்ஞோஂ த்வாரா] நியமஸே [நிஶ்சயஸே] உபதேஶ தியா கயா ஹை.
டீகாஃ– கால அஸ்திகாயரூபஸே அநுக்த [–நஹீஂ கஹா கயா] ஹோநே பர பீ உஸே அர்தபநா [பதார்தபநா] ஸித்த ஹோதா ஹை ஐஸா யஹா தர்ஶாயா ஹை. --------------------------------------------------------------------------
சே ஸித்தி ஜேநீ, கால தே பாக்யோ ஜிணஂதே நியமதீ . ௨௩.
௧. லோக சஹ த்ரவ்யோஂகே அநேகவித பரிணாமரூப [–உத்பாதவ்யயத்ரௌவ்யரூப] ஹைே; இஸலியே சஹ த்ரவ்ய ஸசமுச லோககே
காரண ஹைஂ.