௫௮
] பஂசாஸ்திகாயஸஂக்ரஹ
[பகவாநஶ்ரீகுந்தகுந்த
சித்விவர்தாஃ. விவர்ததே ஹி சிச்சக்திரநாதிஜ்ஞாநாவரணாதி–கர்மஸஂபர்ககூணிதப்ரசாரா பரிச்சேத்யஸ்ய
விஶ்வஸ்யைகதேஶேஷு க்ரமேண வ்யாப்ரியமாணா. யதா து ஜ்ஞாநாவரணாதிகர்மஸஂபர்கஃ ப்ரணஶ்யதி ததா பரிச்சேத்யஸ்ய
விஶ்வஸ்ய ஸர்வதேஶேஷு யுகபத்வயாப்ருதா கதஂசித்கௌடஸ்த்யமவாப்ய விஷயாஂதரமநாப்நுவஂதீ ந விவர்ததே. ஸ கல்வேஷ
நிஶ்சிதஃ ஸர்வஜ்ஞஸர்வதர்ஶித்வோபலம்பஃ. அயமேவ த்ரவ்யகர்மநிபஂதநபூதாநாஂ பாவகர்மணாஂ கர்த்ருத்வோச்சேதஃ. அயமேவ
-----------------------------------------------------------------------------
‘௧கர்மஸஂயுக்தபநா’ தோ ஹோதா ஹீ நஹீஂ , க்யோஂகி த்ரவ்யகர்மோ ஔர பாவகர்மோஸே விமுக்தி ஹுஈ ஹை. த்ரவ்யகர்ம வே
புத்கலஸ்கஂத ஹை ஔர பாவகர்ம வே ௨சித்விவர்த ஹைஂ. சித்ஶக்தி அநாதி ஜ்ஞாநாவரணாதிகர்மோஂகே ஸம்பர்கஸே
[ஸம்பந்தஸே] ஸஂகுசித வ்யாபாரவாலீ ஹோநேகே காரண ஜ்ஞேயபூத விஶ்வகே [–ஸமஸ்த பதார்தோஂகே] ஏக–ஏக
தேஶமேஂ க்ரமஶஃ வ்யாபார கரதீ ஹுஈ விவர்தநகோ ப்ராப்த ஹோதீ ஹை. கிந்து ஜப ஜ்ஞாநாவரணாதிகர்மோஂகா ஸம்பர்க
விநஷ்ட ஹோதா ஹை, தப வஹ ஜ்ஞேயபூத விஶ்வகே ஸர்வ தேஶோஂமேஂ யுகபத் வ்யாபார கரதீ ஹுஈ கதஂசித் ௩கூடஸ்த
ஹோகர, அந்ய விஷயகோ ப்ராப்த ந ஹோதீ ஹுஈ விவர்தந நஹீஂ கரதீ. வஹ யஹ [சித்ஶக்திகே விவர்தநகா
அபாவ], வாஸ்தவமேஂ நிஶ்சித [–நியத, அசல] ஸர்வஜ்ஞபநேகீ ஔர ஸர்வதர்ஶீபநேகீ உபலப்தி ஹை. யஹீ,
த்ரவ்யகர்மோஂகே நிமித்தபூத பாவகர்மோஂகே கர்த்ருத்வகா விநாஶ ஹை; யஹீ, விகாரபூர்வக அநுபவகே அபாவகே காரண
௪ஔபாதிக ஸுகதுஃகபரிணாமோஂகே போக்த்ருத்வகா விநாஶ ஹை; ஔர யஹீ, அநாதி விவர்தநகே கேதகே விநாஶஸே
--------------------------------------------------------------------------
௧. பூர்வ ஸூத்ரமேஂ கஹே ஹுஏ ‘ஜீவத்வ’ ஆதி நவ விஶேஷோமேஂஸே ப்ரதம ஆட விஶேஷ முக்தாத்மாகோ பீ யதாஸஂபவ ஹோதே ஹைஂ, மாத்ர
ஏக ‘கர்மஸஂயுக்தபநா’ நஹீஂ ஹோதா.
௨. சித்விவர்த = சைதந்யகா பரிவர்தந அர்தாத் சைதந்யகா ஏக விஷயகோ சோகர அந்ய விஷயகோ ஜாநநேரூப பதலநா;
சித்ஶக்திகா அந்ய அந்ய ஜ்ஞேயோஂகோ ஜாநநேரூப பரிவர்தித ஹோநா.
௩. கூடஸ்த = ஸர்வகால ஏக ரூப ரஹநேவாலீ; அசல. [ஜ்ஞாநாவரணாதிகர்மோகா ஸம்பந்த நஷ்ட ஹோநே பர கஹீஂ சித்ஶக்தி
ஸர்வதா அபரிணாமீ நஹீஂ ஹோ ஜாதீ; கிந்து வஹ அந்ய–அந்ய ஜ்ஞேயோஂகோ ஜாநநேரூப பரிவர்தித நஹீஂ ஹோதீ–ஸர்வதா தீநோஂ
காலகே ஸமஸ்த ஜ்ஞேயோஂகோ ஜாநதீ ரஹதீ ஹை, இஸலியே உஸே கதஂசித் கூடஸ்த கஹா ஹை.]
௪. ஔபாதிக = த்ரவ்யகர்மரூப உபாதிகே ஸாத ஸம்பந்தவாலே; ஜிநமேஂ த்ரவ்யகர்மரூபீ உபாதி நிமித்த ஹோதீ ஹை ஐஸே;
அஸ்வாபாவிக; வைபாவிக; விகாரீ.