శ్రుతస్కంధ’ కే సర్వోత్కృష్ట ఆగమోంమేంసే ఏక హై.
‘ద్వితీయ శ్రుతస్కంధ’ కీ ఉత్పత్తి కిస ప్రకార హుఈ, యహ హమ పట్టావలియోంకే ఆధారసే సంక్షేపమేం దేఖేః––
ఆజసే ౨౪౮౩ వర్ష పూర్వ ఇస భరతక్షేత్రకీ పుణ్యభూమిమేం జగతపూజ్య పరమభట్టారక భగవాన శ్రీ మహావీరస్వామీ మోక్షమార్గకా ప్రకాశ కరనేకే లియే సమస్త పదార్థోంకా స్వరూప అపనీ సాతిశయ దివ్యధ్వని ద్వారా ప్రగట కర రహే థే. ఉనకే నిర్వాణకే పశ్చాత్ పాఁచ శ్రుతకేవలీ హుఏ, జినమేం అన్తిమ శ్రుతకేవలీ శ్రీ భద్రబాహుస్వామీ థే. వహాఁ తక తో ద్వాదశాంగశాస్త్రకీ ప్రరూపణాసే నిశ్చయవ్యవహారాత్మక మోక్షమార్గ యథార్థ– రూపమేం ప్రవర్తమాన రహా. తత్పశ్చాత్ కాలదోషసే క్రమశః అంగోకే జ్ఞానకీ వ్యుచ్ఛిత్తి హోతీ గఈ. ఇస ప్రకార అపార జ్ఞానసింధుకా బహుభాగ విచ్ఛేదకో ప్రాప్త హోనేకే పశ్చాత్ దూసరే భద్రబాహుస్వామీ ఆచార్యకీ పరిపాటీమేం దో సమర్థ మునివర హుఏ– ఏక శ్రీ ధరసేనాచార్య ఔర దూసరే శ్రీ గుణధరాచార్య. ఉనసే ప్రాప్త జ్ఞానకే ద్వారా ఉనకీ పరంపరామేం హోనేవాలే ఆచార్యోనే శాస్త్రోంకీ రచనా కీ ఔర వీర భగవానకే ఉపదేశకా ప్రవాహ అచ్ఛిన్న రఖా.
శ్రీ ధరసేనాచార్యనే ఆగ్రాయణీపూర్వకే పంచమ వస్తు అధికారకే మహాకర్మప్రకృతి నామక చతుర్థ ప్రాభృతకా జ్ఞాన థా. ఉస జ్ఞానామృతసే క్రమశః ఉనకే బాద హోనేవాలే ఆచార్యోంనే షట్ఖండాగమ, ధవల, మహాధవల, జయధవల, గోమ్మటసార, లబ్ధిసార, క్షపణాసార ఆది శాస్త్రోంకీ రచనా కీ. ఇస ప్రకార ప్రథమ శ్రుతస్కంధకీ ఉత్పత్తి హుఈ. ఉసమేం ముఖ్యతః జీవ ఔర కర్మకే సంయోగసే ఉత్పన్న హోనేవాలీ ఆత్మాకీ సంసారపర్యాయకా –గుణస్థాన, మార్గణాస్థాన ఆదికా –వర్ణన హై, పర్యాయార్థిక నయకో ప్రధాన కరకే కథన హై. ఇస నయకో అశుద్ధద్రవ్యార్థిక భీ కహతే హై ఔర అధ్యాత్మభాషామేం అశుద్ధనిశ్చయనయ అథవా వ్యవహార కహా జాతా హై.
శ్రీ గుణధరాచార్యకో జ్ఞానప్రవాదపూర్వకే దశమ వస్తుకే తృతీయ ప్రాభృతకా జ్ఞాన థా. ఉస జ్ఞానమేంసే ఉనకే పశ్చాత్ హోనేవాలే ఆచార్యోంనే క్రమశః సిద్ధాన్త–రచనా కీ. ఇస ప్రకార సర్వజ్ఞ భగవాన మహావీరసే చలే ఆనేవాలా జ్ఞాన ఆచార్య – పరమ్పరా ద్వారా భగవాన కుందకుందాచార్యదేవకో ప్రాప్త హుఆ. ఉన్హోంనే పంచాస్తికాయసంగ్రహ, ప్రవచనసార, సమయసార, నియమసార, అష్టపాహుడ ఆది శాస్త్రోంకీ రచనా కీ. ఇస ప్రకార ద్వితీయ శ్రుతస్కంధకీ ఉత్పత్తి హుఈ. ఉసమేం ముఖ్యతయా జ్ఞానకీ ప్రధానతాపూర్వక శుద్ధద్రవ్యార్థిక నయసే కథన హై, ఆత్మాకే శుద్ధ స్వరూపకా వర్ణన హై.