కహానజైనశాస్త్రమాలా] షడ్ద్రవ్య–పంచాస్తికాయవర్ణన
అథ కర్తృత్వగుణవ్యాఖ్యానమ్. తత్రాదిగాథాత్రయేణ తదుపోద్ధాతః–
సబ్భావదో అణంతా పంచగ్గగుణప్పధాణా య.. ౫౩..
సద్భావతోనంతాః పఞ్చాగ్రగుణప్రధానాః చ.. ౫౩..
జీవా హి నిశ్చయేన పరభావానామకరణాత్స్వభావానాం కర్తారో భవిష్యన్తి. తాంశ్చ కుర్వాణాః కిమనాదినిధనాః, కిం సాదిసనిధనాః, కిం సాద్యనిధమాః, కిం తదాకారేణ పరిణతాః, కిమపరిణతాః భవిష్యంతీత్యాశఙ్కయేదముక్తమ్. -----------------------------------------------------------------------------
అబ కర్తృత్వగుణకా వ్యాఖ్యాన హై. ఉసమేం, ప్రారమ్భకీ తీన గాథాఓంసే ఉసకా ఉపోద్ఘాత కియా జాతా హై.
అన్వయార్థః– [జీవాః] జీవ [అనాదినిధనాః] [పారిణామికభావసే] అనాది–అనన్త హై, [సాంతాః] [తీన భావోంంసే] సాంత [అర్థాత్ సాది–సాంత] హై [చ] ఔర [జీవభావాత్ అనంతాః] జీవభావసే అనన్త హై [అర్థాత్ జీవకే సద్భావరూప క్షాయికభావసే సాది–అనన్త హై] [సద్భావతః అనంతాః] క్యోంకి సద్భావసే జీవ అనన్త హీ హోతే హైం. [పఞ్చాగ్రగుణప్రధానాః చ] వే పాఁచ ముఖ్య గుణోంసే ప్రధానతావాలే హైం.
టీకాః– నిశ్చయసే పర–భావోంకా కతృత్వ న హోనేసే జీవ స్వ–భావోంకే కర్తా హోతే హైం ; ఔర ఉన్హేం [–అపనే భావోంకో] కరతే హుఏ, క్యా వే అనాది–అనన్త హైం? క్యా సాది–సాంత హైం? క్యా సాది–అనన్త హైం? క్యా తదాకారరూప [ఉస–రూప] పరిణత హై? క్యా [తదాకారరూప] అపరిణత హైం?– ఐసీ ఆశంకా కరకే యహ కహా గయా హై [అర్థాత్ ఉన ఆశంకాఓంకే సమాధానరూపసే యహ గాథా కహీ గఈ హై]. --------------------------------------------------------------------------
సద్భావథీ నహి అంత హోయ; ప్రధానతా గుణ పాంచథీ. ౫౩.