నిశ్చయేన సుఖదుఃఖరూపాత్మపరిణామానాం వ్యవహారేణేష్టా–నిష్టవిషయాణాం నిమిత్తమాత్రత్వాత్పుద్గలకాయాః సుఖదుఃఖరూపం ఫలం ప్రయచ్ఛన్తి. జీవాశ్చ నిశ్చయేన నిమిత్తమాత్రభుతద్రవ్యకర్మనిర్వర్తితసుఖదుఃఖరూపాత్మపరిణామానాం వ్యవహారేణ ----------------------------------------------------------------------------- నిమిత్తమాత్ర హోనేకీ అపేక్షాసే నిశ్చయసే, ఔర ఈష్టానిష్ట విషయోంకే నిమిత్తమాత్ర హోనేకీ అపేక్షాసే వ్యవహారసే సుఖదుఃఖరూప ఫల దేతే హైం; తథా జీవ నిమిత్తమాత్రభూత ద్రవ్యకర్మసే నిష్పన్న హోనేవాలే సుఖదుఃఖరూప ఆత్మపరిణామోంకో భోక్తా హోనేకీ అపేక్షాసే నిశ్చయసే, ఔర [నిమిత్తమాత్రభూత] ద్రవ్యకర్మకే ఉదయసే సమ్పాదిత ఈష్టానిష్ట విషయోంకే భోక్తా హోనేకీ అపేక్షాసే వ్యవహారసే, ఉసప్రకారకా [సుఖదుఃఖరూప] ఫల భోగతే హైం [అర్థాత్ నిశ్చయసే సుఖదుఃఖపరిణామరూప ఔర వ్యవహారసే ఈష్టానిష్టా విషయరూప ఫల భోగతే హైం]. -------------------------------------------------------------------------- [౧] సుఖదుఃఖపరిణామోంమేం తథా [౨] ఈష్టానిష్ట విషయోంకే సంయోగమేం శుభాశుభ కర్మ నిమిత్తభూత హోతే హైం, ఇసలియే ఉన
విషయరూప ఫల ‘దేనేవాలా’ ’’ [ఉపచారసే] కహా జా సకతా హై. అబ, [౧] సుఖదుఃఖపరిణామ తో జీవకీ
అపనీ హీ పర్యాయరూప హోనేసే జీవ సుఖదుఃఖపరిణామకో తో ‘నిశ్చయసే’ భోగతా హైం, ఔర ఇసలియే
సుఖదుఃఖపరిణామమేం నిమిత్తభూత వర్తతే హుఏ శుభాశుభ కర్మోంమేం భీ [–జిన్హేంం ‘‘సుఖదుఃఖపరిణామరూప ఫల
దేనేవాలా’’ కహా థా ఉనమేం భీ] ఉస అపేక్షాసే ఐసా కహా జా సకతా హైే కి ‘‘వే జీవకో ‘నిశ్చయసే’
సుఖదుఃఖపరిణామరూప ఫల దేతే హైం;’’ తథా [౨] ఈష్టానిష్ట విషయ తో జీవసే బిలకుల భిన్న హోనేసే జీవ ఈష్టానిష్ట
విషయోంకో తో ‘వ్యవహారసే’ భోగతా హైం, ఔర ఇసలియే ఈష్టానిష్ట విషయోంమేం నిమిత్తభూత వర్తతే హుఏ శుభాశుభ కర్మోంమేం
భీ [–జిన్హేంం ‘‘ఈష్టానిష్ట విషయరూప ఫల దేనేవాలా ’’ కహా థా ఉనమేం భీ ] ఉస అపేక్షాసే ఐసా కహా జా
సకతా హైే కి ‘‘వే జీవకో ‘వ్యవహారసే’ ఈష్టానిష్ట విషయరూప ఫల దేతే హైం.’’
జీవసే బిల్కుల భిన్న హైం.’ పరన్తు యహాఁ కహే హుఏ నిశ్చయరూపసే భంగసే ఐసా నహీం సమఝనా చాహియే కి ‘పౌద్గలిక
కర్మ జీవకో వాస్తవమేం ఫల దేతా హై ఔర జీవ వాస్తవమేం కర్మకే దియే హుఏ ఫలకో భోగతా హై.’
భోగే తో దోనోం ద్రవ్య ఏక హో జాయేం. యహాఁ యహ ధ్యాన రఖనా ఖాస ఆవశ్యక హై కి టీకాకే పహలే పైరేమేం సమ్పూర్ణ
గాథాకే కథనకా సార కహతే హుఏ శ్రీ టీకాకార ఆచార్యదేవ స్వయం హీ జీవకో కర్మ ద్వారా దియే గయే ఫలకా
ఉపభోగ వ్యవహారసే హీ కహా హై, నిశ్చయసే నహీం.
సుఖదుఃఖకే దో అర్థ హోతే హైః [౧] సుఖదుఃఖపరిణామ, ఔర [౨] ఈష్టానిష్ట విషయ. జహాఁ ‘నిశ్చయసే’ కహా హై వహాఁ
ఐసా అర్థ సమఝనా చహియే.
౧౧౨