కహానజైనశాస్త్రమాలా] షడ్ద్రవ్య–పంచాస్తికాయవర్ణన
పుద్గలద్రవ్యవికల్పాదేశోయమ్.
పుద్గలద్రవ్యాణి హి కదాచిత్స్కంధపర్యాయేణ, కదాచిత్స్కంధదేశపర్యాయేణ, కదాచిత్స్కంధప్రదేశపర్యాయేణ, కదాచిత్పరమాణుత్వేనాత్ర తిష్టన్తి. నాన్యా గతిరస్తి. ఇతి తేషాం చతుర్వికల్పత్వమితి.. ౭౪..
అద్ధద్ధం చ పదేసో పరమాణూ చేవ అవిభాగీ.. ౭౫..
అర్ధార్ధ చ ప్రదేశః పరమాణుశ్చైవావిభాగీ.. ౭౫..
-----------------------------------------------------------------------------
అన్వయార్థః– [తే పుద్గలకాయాః] పుద్గలకాయకే [చతుర్వికల్పాః] చార భేద [జ్ఞాతవ్యాః] జాననా; [స్కంధాః చ] స్కంధ, [స్కంధదేశాః] స్కంధదేశ [స్కంధప్రదేశాః] స్కంధప్రదేశ [చ] ఔర [పరమాణవః భవన్తి ఇతి] పరమాణుు.
టీకాః– యహ, పుద్గలద్రవ్యకే భేదోంకా కథన హై.
పుద్గలద్రవ్య కదాచిత్ స్కంధపర్యాయసే, కదాచిత్ స్కంధదేశరూప పర్యాయసే, కదాచిత్ స్కంధప్రదేశరూప పర్యాయసే ఔర కదాచిత్ పరమాణురూపసే యహాఁ [లోకమేం] హోతే హైం; అన్య కోఈ గతి నహీం హై. ఇస ప్రకార ఉనకే చార భేద హైం.. ౭౪..
అన్వయార్థః– [సకలసమస్తః] సకల–సమస్త [పుద్గలపిణ్డాత్మక సమ్పూర్ణ వస్తు] వహ [స్కంధః] స్కంధ హై. [తస్య అర్ధం తు] ఉసకే అర్ధకో [దేశః ఇతి భణన్తి] దేశ కహతే హైం, [అర్ధాధం చ] అర్ధకా అర్ధ వహ [ప్రదేశః] ప్రదేశ హై [చ] ఔర [అవిభాగీ] అవిభాగీ వహ [పరమాణుః ఏవ] సచముచ పరమాణు హై. ------------------------------------------------------------------------
అర్ధార్ధ తేనుం ‘ప్రదేశ’ నే అవిభాగ తే ‘పరమాణు’ ఛే. ౭౫.