సో ణేఓ పరమాణూ పరిణామగుణో సయమసద్రే.. ౭౮..
ఆదేశమాత్రమూర్త్తః ధాతుచతుష్కస్య కారణం యస్తు.
స జ్ఞేయః పరమాణుః. పరిణామగుణః స్వయమశబ్దః.. ౭౮..
పరమాణూనాం జాత్యంతరత్వనిరాసోయమ్.
పరమణోర్హి మూర్తత్వనిబంధనభూతాః స్పర్శరసంగధవర్ణా ఆదేశమాత్రేణైవ భిద్యంతే; వస్తువస్తు యథా తస్య స ఏవ ప్రదేశ ఆదిః స ఏవ మధ్యం, స ఏవాంతః ఇతి, ఏవం ద్రవ్యగుణయోరవిభక్తప్రదేశత్వాత్ య ఏవ పరమాణోః -----------------------------------------------------------------------------
అన్వయార్థః– [యః తు] జో [ఆదేశమాత్రమూర్తః] ఆదేశమాత్రసే మూర్త హై. [అర్థాత్ మాత్ర భేదవివక్షాసే మూర్తత్వవాలా కహలాతా హై] ఔర [ధాతుచతుష్కస్య కారణం] జో [పృథ్వీ ఆది] చార ధాతుఓంకా కారణ హై [సః] వహ [పరమాణుః జ్ఞేయః] పరమాణు జాననా – [పరిణామగుణః] జో కి పరిణామగుణవాలా హై ఔర [స్వయమ్ అశబ్దః] స్వయం అశబ్ద హై.
టీకాః– పరమాణు భిన్న భిన్న జాతికే హోనేకా యహ ఖణ్డన హై.
మూర్తత్వకే కారణభూత స్పర్శ–రస–గంధ–వర్ణకా, పరమాణుసే ఆదేశమాత్ర ద్వారా హీ భేద కియా జాతా హైే; వస్తుతః తో జిస ప్రకార పరమాణుకా వహీ ప్రదేశ ఆది హై, వహీ మధ్య హై ఔర వహీ అన్త హై; ఉసీ ప్రకార ద్రవ్య ఔర గుణకే అభిన్న ప్రదేశ హోనేసే, జో పరమాణుకా ప్రదేశ హై, వహీ స్పర్శకా హై, వహీ రసకా హై, వహీ గంధకా హై, వహీ రూపకా హై. ఇసలియే కిసీ పరమాణుమేం గంధగుణ కమ హో, కిసీ పరమాణుమేం గంధగుణ ఔర రసగుణ కమ హో, కిసీ పరమాణుమేం గంధగుణ, రసగుణ ఔర రూపగుణ కమ హో, -------------------------------------------------------------------------- ఆదేశ=కథన [మాత్ర భేదకథన ద్వారా హీ పరమాణుసే స్పర్శ–రస–గంధ–వర్ణకా భేద కియా జాతా హై, పరమార్థతః తో
తే జాణవో పరమాణు– జే పరిణామీ, ఆప అశబ్ద ఛే. ౭౮.
౧౨౪