గదికిరియాజుత్తాణం కారణభూదం సయమకజ్జం.. ౮౪..
గతిక్రియాయుక్తానాం కారణభూతః స్వయమకార్యః.. ౮౪..
ధర్మస్యైవావశిష్టస్వరూపాఖ్యానమేతత్.
అపి చ ధర్మః అగురులఘుభిర్గుణైరగురులఘుత్వాభిధానస్య స్వరూపప్రతిష్ఠత్వనిబంధనస్య స్వభావ– స్యావిభాగపరిచ్ఛేదైః ప్రతిసమయసంభవత్షట్స్థానపతితవృద్ధిహానిభిరనంతైః సదా పరిణతత్వాదుత్పాద– వ్యయవత్త్వేపి స్వరూపాదప్రచ్యవనాన్నిత్యః. గతిక్రియాపరిణతానాముదా– -----------------------------------------------------------------------------
అన్వయార్థః– [అనంతః తైః అగురుకలఘుకైః] వహ [ధర్మాస్తికాయ] అనన్త ఐసే జో అగురులఘు [గుణ, అంశ] ఉన–రూప [సదా పరిణతః] సదైవ పరిణమిత హోతా హై, [నిత్యః] నిత్య హై, [గతిక్రియాయుక్తానాం] గతిక్రియాయుక్తకో [కారణభూతః] కారణభూత [నిమిత్తరూప] హై ఔర [స్వయమ్ అకార్యః] స్వయం అకార్య హై.
టీకాః– యహ, ధర్మకే హీ శేష స్వరూపకా కథన హై.
పునశ్చ, ధర్మ [ధర్మాస్తికాయ] అగురులఘు ౧గుణోంరూపసే అర్థాత్ అగురులఘుత్వ నామకా జో స్వరూపప్రతిష్ఠత్వకే కారణభూత స్వభావ ఉసకే అవిభాగ పరిచ్ఛేదోంరూపసే – జో కి ప్రతిసమయ హోనేవాలీ --------------------------------------------------------------------------
జే అగురులధుక అనన్త తే–రూప సర్వదా ఏ పరిణమే,
ఛే నిత్య, ఆప అకార్య ఛే, గతిపరిణమితనే హేతు ఛే. ౮౪.
౧౩౪
౨షట్స్థానపతిత వృద్ధిహానివాలే అనన్త హైం ఉనకే రూపసే – సదా పరిణమిత హోనేసే ఉత్పాదవ్యయవాలా హై,
౧. గుణ=అంశ; అవిభాగ పరిచ్ఛేద [సర్వ ద్రవ్యోంకీ భాఁతి ధర్మాస్తికాయమేం అగురులఘుత్వ నామకా స్వభావ హై. వహ స్వభావ
ధర్మాస్తికాయకో స్వరూపప్రతిష్ఠత్వకే [అర్థాత్ స్వరూపమేం రహనేకే] కారణభూత హై. ఉసకే అవిభాగ పరిచ్ఛేదోంకో యహాఁ
అగురులఘు గుణ [–అంశ] కహే హైం.]
౨. షట్స్థానపతిత వృద్ధిహాని=ఛహ స్థానమేం సమావేశ పానేవాలీ వృద్ధిహాని; షట్గుణ వృద్ధిహాని. [అగురులఘుత్వస్వభావకే అనన్త అంశోంమేం స్వభావసే హీ ప్రతిసమయ షట్గుణ వృద్ధిహాని హోతీ రహతీ హై.]