కహానజైనశాస్త్రమాలా] షడ్ద్రవ్య–పంచాస్తికాయవర్ణన
సీనావినాభూతసహాయమాత్రత్వాత్కారణభూతః. స్వాస్తిత్వమాత్రనిర్వృత్తత్వాత్ స్వయమకార్య ఇతి.. ౮౪..
త్హ జీవపుగ్గలోణం ధమ్మం దవ్వం వియాణాహి.. ౮౫..
త్థా జీవపుద్గలానాం ధర్మద్రవ్యం విజానీహి.. ౮౫..
----------------------------------------------------------------------------- తథాపి స్వరూపసే చ్యుత నహీం హోతా ఇసలియే నిత్య హై; గతిక్రియాపరిణతకో [గతిక్రియారూపసే పరిణమిత హోనేమేం జీవ–పుద్గలోంకో] ౧ఉదాసీన ౨అవినాభావీ సహాయమాత్ర హోనేసే [గతిక్రియాపరిణతకో] కారణభూత హై; అపనే అస్తిత్వమాత్రసే నిష్పన్న హోనేకే కారణ స్వయం అకార్య హై [అర్థాత్ స్వయంసిద్ధ హోనేకే కారణ కిసీ అన్యసే ఉత్పన్న నహీం హుఆ హై ఇసలియే కిసీ అన్య కారణకే కార్యరూప నహీం హై].. ౮౪..
అన్వయార్థః– [యథా] జిస ప్రకార[లోకే] జగతమేం [ఉదకం] పానీ [మత్స్యానాం] మఛలియోంకో [గమనానుగ్రహకరం భవతి] గమనమేం అనుగ్రహ కరతా హై, [తథా] ఉసీ ప్రకార [ధర్మద్రవ్యం] ధర్మద్రవ్య [జీవపుద్గలానాం] జీవ–పుద్గలోంకో గమనమేం అనుగ్రహ కరతా హై [–నిమిత్తభూత హోతా హై] ఐసా [విజానీహి] జానో. --------------------------------------------------------------------------
త్యమ ధర్మ పణ అనుగ్రహ కరే జీవ–పుద్గలోనే గమనమాం. ౮౫.
౧. జిస ప్రకార సిద్ధభగవాన, ఉదాసీన హోనే పర భీ, సిద్ధగుణోంకే అనురాగరూపసే పరిణమత భవ్య జీవోంకో
సిద్ధగతికే సహకారీ కారణభూత హై, ఉసీ ప్రకార ధర్మ భీ, ఉదాసీన హోనే పర భీ, అపనే–అపనే భావోంసే హీ
గతిరూప పరిణమిత జీవ–పుద్గలోంకో గతికా సహకారీ కారణ హై.
౨. యది కోఈ ఏక, కిసీ దూసరేకే బినా న హో, తో పహలేకో దూసరేకా అవినాభావీ కహా జాతా హై. యహాఁ ధర్మద్రవ్యకో
‘గతిక్రియాపరిణతకా అవినాభావీ సహాయమాత్ర’ కహా హై. ఉసకా అర్థ హై కి – గతిక్రియాపరిణత జీవ–పుద్గల
న హో తో వహాఁ ధర్మద్రవ్య ఉన్హేం సహాయమాత్రరూప భీ నహీం హై; జీవ–పుద్గల స్వయం గతిక్రియారూపసే పరిణమిత హోతే హోం
తభీ ధర్మద్రవ్య ఉన్హేంే ఉదాసీన సహాయమాత్రరూప [నిమిత్తమాత్రరూప] హై, అన్యథా నహీం.