కహానజైనశాస్త్రమాలా] షడ్ద్రవ్య–పంచాస్తికాయవర్ణన
తదభావాన్నిఃక్రియత్వం సిద్ధానామ్. పుద్గలానాం సక్రియత్వస్య బహిరఙ్గసాధనం పరిణామనిర్వర్తకః కాల ఇతి తే కాలకరణాః న చ కార్మాదీనామివ కాలస్యాభావః. తతో న సిద్ధానామివ నిష్క్రియత్వం పుద్గలానామితి.. ౯౮..
సేసం హవది అమూత్తం చిత్తం ఉభయం సమాదియది.. ౯౯..
శేషం భవత్యమూర్తం చితముభయం సమాదదాతి.. ౯౯..
----------------------------------------------------------------------------
జీవోంకో సక్రియపనేకా బహిరంగ సాధన కర్మ–నోకర్మకే సంచయరూప పుద్గల హై; ఇసలియే జీవ పుద్గలకరణవాలే హైం. ఉసకే అభావకే కారణ [–పుద్గలకరణకే అభావకే కారణ] సిద్ధోంకో నిష్క్రియపనా హై [అర్థాత్ సిద్ధోంకో కర్మ–నోకర్మకే సంచయరూప పుద్గలోంకా అభావ హోనేసే వే నిష్క్రియ హైం.] పుద్గలోంకో సక్రియపనేకా బహిరంగ సాధన పరిణామనిష్పాదక కాల హై; ఇసలియే పుద్గల కాలకరణవాలే హైం.
కర్మాదికకీ భాఁతి [అర్థాత్ జిస ప్రకార కర్మ–నోకర్మరూప పుద్గలోంకా అభావ హోతా హై ఉస ప్రకార] కాలకా అభావ నహీం హోతా; ఇసలియే సిద్ధోంకీ భాఁతి [అర్థాత్ జిస ప్రకార సిద్ధోంకో నిష్క్రియపనా హోతా హై ఉస ప్రకార] పుద్గలోంకో నిష్క్రియపనా నహీం హోతా.. ౯౮..
[తే మూర్తాః భవన్తి] వే మూర్త హైం ఔర [శేషం] శేష పదార్థసమూహ [అమూర్తం భవతి] అమూర్త హైం. [చిత్తమ్] చిత్త [ఉభయం] ఉన దోనోంకో [సమాదదాతి] గ్రహణ కరతా హై [జానతా హై]. -------------------------------------------------------------------------- పరిణామనిష్పాదక=పరిణామకో ఉత్పన్న కరనేవాలా; పరిణామ ఉత్పన్న హోనేమేం జో నిమిత్తభూత [బహిరంగ సాధనభూత]
ఛే జీవనే జే విషయ ఇన్ద్రియగ్రాహ్య, తే సౌ మూర్త ఛే;
బాకీ బధుంయ అమూర్త ఛే; మన జాణతుం తే ఉభయ నే. ౯౯.