కహానజైనశాస్త్రమాలా] షడ్ద్రవ్య–పంచాస్తికాయవర్ణన
[
౧౫౭
ఏవం పవయణసారం పంచత్థియసంగహం వియాణిత్తా.
జో ముయది రాగదాసే సో గాహది దుక్ఖపరిమోక్ఖం.. ౧౦౩..
ఏవం ప్రవచనసాంర పఞ్చాస్తికాయసంగ్రహం విజ్ఞాయ.
యో ముఞ్చతి రాగద్వేషౌ స గాహతే దుఃఖపరిమోక్షమ్.. ౧౦౩..
తదవబోధఫలపురస్సరః పఞ్చాస్తికాయవ్యాఖ్యోపసంహారోయమ్.
న ఖలు కాలకలితపఞ్చాస్తికాయేభ్యోన్యత్ కిమపి సకలేనాపి ప్రవచనేన ప్రతిపాద్యతే. తతః
ప్రవచనసార ఏవాయం పఞ్చాస్తికాయసంగ్రహః. యో హి నామాముం సమస్తవస్తుతత్త్వాభిధాయినమర్థతో–
ర్థితయావబుధ్యాత్రైవ జీవాస్తికాయాంతర్గతమాత్మానం స్వరూపేణాత్యంతవిశుద్ధచైతన్యస్వభావం నిశ్చిత్య పర–
-----------------------------------------------------------------------------
గాథా ౧౦౩
అన్వయార్థః– [ఏవమ్] ఇస ప్రకార [ప్రవచనసారం] ప్రవచనకే సారభూత [పఞ్చాస్తికాయసంగ్రహం]
‘పంచాస్తికాయసంగ్రహ’కో [విజ్ఞాయ] జానకర [యః] జో [రాగద్వేషౌ] రాగద్వేషకో [ముఞ్చతి] ఛోడతా హై,
[సః] వహ [దుఃఖపరిమోక్షమ్ గాహతే] దుఃఖసే పరిముక్త హోతా హై.
టీకాః– యహాఁ పంచాస్తికాయకే అవబోధకా ఫల కహకర పంచాస్తికాయకే వ్యాఖ్యానకా ఉపసంహార
కియా గయా హై.
వాస్తవమేం సమ్పూర్ణ [ద్వాదశాంగరూపసే విస్తీర్ణ] ప్రవచన కాల సహిత పంచాస్తికాయసే అన్య కుఛ భీ
ప్రతిపాదిత నహీం కరతా; ఇసలియే ప్రవచనకా సార హీ యహ ‘పంచాస్తికాయసంగ్రహ’ హై. జో పురుష
సమస్తవస్తుతత్త్వకా కథన కరనేవాలే ఇస ‘పంచాస్తికాయసంగ్రహ’ కో ౧అర్థతః ౨అర్థీరూపసే జానకర,
--------------------------------------------------------------------------
౧. అర్థత=అర్థానుసార; వాచ్యకా లక్షణ కరకే; వాచ్యసాపేక్ష; యథార్థ రీతిసే.
౨. అర్థీరూపసే=గరజీరూపసే; యాచకరూపసే; సేవకరూపసే; కుఛ ప్రాప్త కరనే కే ప్రయోజనసే [అర్థాత్ హితప్రాప్తికే
హేతుసే].
ఏ రీతే ప్రవచనసారరూప ‘పంచాస్తిసంగ్రహ’ జాణీనే
జే జీవ ఛోడే రాగద్వేష, లహే సకలదుఖమోక్షనే. ౧౦౩.