౧౬౬
సంవరణం ణిజ్జరణం బంధో మోక్ఖో య తే అట్ఠా.. ౧౦౮..
సంవరనిర్జరబంధా మోక్షశ్చ తే అర్థాః.. ౧౦౮..
పదార్థానాం నామస్వరూపాభిధానమేతత్.
జీవః, అజీవః, పుణ్యం, పాపం, ఆస్రవః, సంవరః, నిర్జరా, బంధః, మోక్ష ఇతి నవపదార్థానాం నామాని. తత్ర చైతన్యలక్షణో జీవాస్తిక ఏవేహ జీవః. చైతన్యాభావలక్షణోజీవః. స పఞ్చధా పూర్వోక్త ఏవ– పుద్గలాస్తికః, ధర్మాస్తికః, అధర్మాస్తికః, ఆకాశాస్తికః, కాలద్రవ్యఞ్చేతి. ఇమౌ హి జీవాజీవౌ పృథగ్భూతాస్తిత్వనిర్వృత్తత్వేన -----------------------------------------------------------------------------
అన్వయార్థః– [జీవాజీవౌ భావౌ] జీవ ఔర అజీవ–దో భావ [అర్థాత్ మూల పదార్థ] తథా [తయోః] ఉన దో కే [పుణ్యం] పుణ్య, [పాపం చ] పాప, [ఆస్రవః] ఆస్రవ, [సంవరనిర్జరబంధః] సంవర, నిర్జరా, బన్ధ [చ] ఔర [మోక్షః] మోక్ష–[తే అర్థాః ] వహ [నవ] పదార్థ హైం.
టీకాః– యహ, పదార్థోంకే నామ ఔర స్వరూపకా కథన హై.
జీవ, అజీవ, పుణ్య, పాప, ఆస్రవ, సంవర, నిర్జరా, బంధ, మోక్ష–ఇస ప్రకార నవ పదార్థోంకే నామ హైం.
ఉనమేం, చైతన్య జిసకా లక్షణ హై ఐసా జీవాస్తిక హీ [–జీవాస్తికాయ హీ] యహాఁ జీవ హై. చైతన్యకా అభావ జిసకా లక్షణ హై వహ అజీవ హై; వహ [అజీవ] పాఁచ ప్రకారసే పహలే కహా హీ హై– పుద్గలాస్తిక, ధర్మాస్తిక, అధర్మాస్తిక, ఆకాశాస్తిక ఔర కాలద్రవ్య. యహ జీవ ఔర అజీవ [దోనోం] పృథక్ అస్తిత్వ ద్వారా నిష్పన్న హోనేసే భిన్న జినకే స్వభావ హైం ఐసే [దో] మూల పదార్థ హైం . --------------------------------------------------------------------------
ఆసరవ, సంవర, నిర్జరా, వళీ బంధ, మోక్ష–పదార్థ ఛే. ౧౦౮.