Panchastikay Sangrah-Hindi (Telugu transliteration). Gatha: 113.

< Previous Page   Next Page >


Page 171 of 264
PDF/HTML Page 200 of 293

 

కహానజైనశాస్త్రమాలా] నవపదార్థపూర్వక–మోక్షమార్గప్రపంచవర్ణన

[
౧౭౧

ఏతే జీవనికాయాః పఞ్చవిధాః పృథివీకాయికాద్యాః.
మనఃపరిణామవిరహితా జీవా ఏకేన్ద్రియా భణితాః.. ౧౧౨..

పృథివీకాయికాదీనాం పంచానామేకేన్ద్రియత్వనియమోయమ్.
పృథివీకాయికాదయో హి జీవాః స్పర్శనేన్ద్రియావరణక్షయోపశమాత్
శేషేన్ద్రియావరణోదయే

నోఇన్ద్రియావరణోదయే చ సత్యేకేన్ద్రియాఅమనసో భవంతీతి.. ౧౧౨..

అండేసు పవడ్ఢంతా గబ్భత్థా మాణుసా య ముచ్ఛగయా.
జారిసయా తారిసయా జీవా ఏగేందియా
ణేయా.. ౧౧౩..

అండేషు ప్రవర్ధమానా గర్భస్థా మానుషాశ్చ మూర్చ్ఛాం గతాః.
యాద్రశాస్తాద్రశా జీవా ఏకేన్ద్రియా జ్ఞేయాః.. ౧౧౩..

-----------------------------------------------------------------------------

గాథా ౧౧౨

అన్వయార్థః– [ఏతే] ఇన [పృథివీకాయికాద్యాః] పృథ్వీకాయిక ఆది [పఞ్చవిధాః] పాఁచ ప్రకారకే

[జీవనికాయాః] జీవనికాయోంకో [మనఃపరిణామవిరహితాః] మనపరిణామరహిత [ఏకేన్ద్రియాః జీవాః] ఏకేన్ద్రియ జీవ [భణితాః] [సర్వజ్ఞనే] కహా హై.

టీకాః– యహ, పృథ్వీకాయిక ఆది పాఁచ [–పంచవిధ] జీవోంకే ఏకేన్ద్రియపనేకా నియమ హై.

పృథ్వీకాయిక ఆది జీవ, స్పర్శనేన్ద్రియకే [–భావస్పర్శనేన్ద్రియకే] ఆవరణకే క్షయోపశమకే కారణ తథా శేష ఇన్ద్రియోంకే [–చార భావేన్ద్రియోంకే] ఆవరణకా ఉదయ తథా మనకే [–భావమనకే] ఆవరణకా ఉదయ హోనేసే, మనరహిత ఏకేన్ద్రియ హై.. ౧౧౨..

గాథా ౧౧౩

అన్వయార్థః– [అండేషు ప్రవర్ధమానాః] అండేమేం వృద్ధి పానేవాలే ప్రాణీ, [గర్భస్థాః] గర్భమేం రహే హుఏ ప్రాణీ [చ] ఔర [మూర్చ్ఛా గతాః మానుషాః] మూర్ఛా ప్రాప్త మనుష్య, [యాద్రశాః] జైసే [బుద్ధిపూర్వక వ్యాపార రహిత] హైం, [తాద్రశాః] వైసే [ఏకేన్ద్రియాః జీవాః] ఏకేన్ద్రియ జీవ [జ్ఞేయాః] జాననా.

టీకాః– యహ, ఏకేన్ద్రియోంకో చైతన్యకా అస్తిత్వ హోనే సమ్బన్ధీ ద్రష్టాన్తకా కథన హై. --------------------------------------------------------------------------

జేవా జీవో అండస్థ, మూర్ఛావస్థ వా గర్భస్థ ఛే;
తేవా బధా ఆ పంచవిధ ఏకేంద్రి జీవో జాణజే. ౧౧౩.