నిశ్చీయతే, తేన ప్రకారేణైకేన్ద్రియాణామపి, ఉభయేషామపి బుద్ధిపూర్వకవ్యాపారాదర్శనస్య సమాన–త్వాదితి.. ౧౧౩..
జాణంతి రసం ఫాసం జే తే బేఇందియా జీవా.. ౧౧౪..
జానన్తి రసం స్పర్శం యే తే ద్వీన్ద్రియాః జీవాః.. ౧౧౪..
ద్వీన్ద్రియప్రకారసూచనేయమ్. -----------------------------------------------------------------------------
అండేమేం రహే హుఏ, గర్భమేం రహే హుఏ ఔర మూర్ఛా పాఏ హుఏ [ప్రాణియోంం] కే జీవత్వకా, ఉన్హేం బుద్ధిపూర్వక వ్యాపార నహీం దేఖా జాతా తథాపి, జిస ప్రకార నిశ్చయ కియా జాతా హై, ఉసీ ప్రకార ఏకేన్ద్రియోంకే జీవత్వకా భీ నిశ్చయ కియా జాతా హై; క్యోంకి దోనోంమేం బుద్ధిపూర్వక వ్యాపారకా అదర్శన సమాన హై.
భావార్థః– జిస ప్రకార గర్భస్థాది ప్రాణియోంమేం, ఈహాపూర్వక వ్యవహారకా అభావ హోనే పర భీ, జీవత్వ హై హీ, ఉసీ ప్రకార ఏకేన్ద్రియోంమేం భీ, ఈహాపూర్వక వ్యవహారకా అభావ హోనే పర భీ, జీవత్వ హై హీ ఐసా ఆగమ, అనుమాన ఇత్యాదిసే నిశ్చిత కియా జా సకతా హై.
యహాఁ ఐసా తాత్పర్య గ్రహణ కరనా కి–జీవ పరమార్థేసే స్వాధీన అనన్త జ్ఞాన ఔర సౌఖ్య సహిత హోనే పర భీ అజ్ఞాన ద్వారా పరాధీన ఇన్ద్రియసుఖమేం ఆసక్త హోకర జో కర్మ బన్ధ కరతా హై ఉసకే నిమిత్తసే అపనేకో ఏకేన్ద్రియ ఔర దుఃఖీ కరతా హై.. ౧౧౩..
అన్వయార్థః– [శంబూకమాతృవాహాః] శంబూక, మాతృవాహ, [శఙ్ఖాః] శంఖ, [శుక్తయః] సీప [చ] ఔర [అపాదకాః కృమయః] పగ రహిత కృమి–[యే] జో కి [రసం స్పర్శం] రస ఔర స్పర్శకో [జానన్తి] జానతే హైం [తే] వే–[ద్వీన్ద్రియాః జీవాః] ద్వీన్ద్రియ జీవ హైం.
టీకాః– యహ, ద్వీన్ద్రియ జీవోంకే ప్రకారకీ సూచనా హై. -------------------------------------------------------------------------- అదర్శన = ద్రష్టిగోచర నహీం హోనా.
–జే జాణతా రసస్పర్శనే, తే జీవ ద్వీంద్రియ జాణవా. ౧౧౪.
౧౭౨