రూవం రసం చ గంధం ఫాసం పుణ తే విజాణంతి.. ౧౧౬..
రూపం రసం చ గంధం స్పర్శం పునస్తే విజానన్తి.. ౧౧౬..
చతురిన్ద్రియప్రకారసూచనేయమ్. ఏతే స్పర్శనరసనఘ్రాణచక్షురిన్ద్రియావరణక్షయోపశమాత్ శ్రోత్రేన్ద్రియావరణోదయే నోఇన్ద్రియా–వరణోదయే చ సతి స్పర్శరసగంధవర్ణానాం పరిచ్ఛేత్తారశ్చతురిన్ద్రియా అమనసో భవంతీతి.. ౧౧౬..
-----------------------------------------------------------------------------
అన్వయార్థః– [పునః] పునశ్చ [ఉద్దంశమశకమక్షికామధుకరీభ్రమరాః] డాఁస, మచ్ఛర, మక్ఖీ, మధుమక్ఖీ, భఁవరా ఔర [పతఙ్గాద్యాః తే] పతంగే ఆది జీవ [రూపం] రూప, [రసం] రస, [గంధం] గన్ధ [చ] ఔర [స్పర్శం] స్పర్శకో [విజానన్తి] వజానతే హైం. [వే చతురిన్ద్రియ జీవ హైం.]
టీకాః– యహ, చతురిన్ద్రియ జీవోంకే ప్రకారకీ సూచనా హై.
స్పర్శనేన్ద్రియ, రసనేన్ద్రియ, ఘ్రాణేన్ద్రియ ఔర చక్షురిన్ద్రియకే ఆవరణకే క్షయోపశమకే కారణ తథా శ్రోత్రేన్ద్రియకే ఆవరణకా ఉదయ తథా మనకే ఆవరణకా ఉదయ హోనేసే స్పర్శ, రస, గన్ధ ఔర వర్ణకో జాననేవాలే యహ [డాఁస ఆది] జీవ మనరహిత చతురిన్ద్రియ జీవ హైం.. ౧౧౬.. --------------------------------------------------------------------------
తే జీవ జాణే స్పర్శనే, రస, గంధ తేమ జ రూపనే. ౧౧౬.
స్పర్శాది పంచక జాణతాం తిర్యంచ–నారక–సుర–నరో
౧౭౪