కహానజైనశాస్త్రమాలా] నవపదార్థపూర్వక–మోక్షమార్గప్రపంచవర్ణన
అన్యాసాధారణజీవకార్యఖ్యాపనమేతత్.
చైతన్యస్వభావత్వాత్కర్తృస్థాయాః క్రియాయాః జ్ఞప్తేర్ద్రశేశ్చ జీవ ఏవ కర్తా, న తత్సంబన్ధః పుద్గలో, యథాకాశాది. సుఖాభిలాషక్రియాయాః దుఃఖోద్వేగక్రియాయాః స్వసంవేదితహితాహితనిర్విర్తనక్రియాయాశ్చ చైతన్యవివర్తరూపసఙ్కల్పప్రభవత్వాత్స ఏవ కర్తా, నాన్యః. శుభాశుభాకర్మఫలభూతాయా ఇష్టానిష్ట– విషయోపభోగక్రియాయాశ్చ సుఖదుఃఖస్వరూపస్వపరిణామక్రియాయా ఇవ స ఏవ కర్తా, నాన్యః. ఏతేనాసాధారణకార్యానుమేయత్వం పుద్గలవ్యతిరిక్తస్యాత్మనో ద్యోతితమితి.. ౧౨౨.. ----------------------------------------------------------------------------- హిత–అహితకో [శుభ–అశుభ భావోంకో] కరతా హై [వా] ఔర [తయోః ఫలం భుంక్తే] ఉనకే ఫలకో భోగతా హై.
టీకాః– యహ, అన్యసే అసాధారణ ఐసే జీవకార్యోంకా కథన హై [అర్థాత్ అన్య ద్రవ్యోంసే అసాధారణ ఐసే జో జీవకే కార్య వే యహాఁ దర్శాయే హైం].
చైతన్యస్వభావపనేకే కారణ, కర్తృస్థిత [కర్తామేం రహనేవాలీ] క్రియాకా–జ్ఞప్తి తథా ద్రశికా–జీవ హీ కర్తా హై; ఉసకే సమ్బన్ధమేం రహా హుఆ పుద్గల ఉసకా కర్తా నహీం హై, జిస ప్రకార ఆకాశాది నహీం హై ఉసీ ప్రకార. [చైతన్యస్వభావకే కారణ జాననే ఔర దేఖనే కీ క్రియాకా జీవ హీ కర్తా హై; జహాఁ జీవ హై వహాఁ చార అరూపీ అచేతన ద్రవ్య భీ హైం తథాపి వే జిస ప్రకార జాననే ఔర దేఖనే కీ క్రియాకే కర్తా నహీం హై ఉసీ ప్రకార జీవకే సాథ సమ్బన్ధమేం రహే హుఏ కర్మ–నోకర్మరూప పుద్గల భీ ఉస క్రియాకే కర్తా నహీం హై.] చైతన్యకే వివర్తరూప [–పరివర్తనరూప] సంకల్పకీ ఉత్పత్తి [జీవమేం] హోనేకే కారణ, సుఖకీ అభిలాషారూప క్రియాకా, దుఃఖకే ఉద్వేగరూప క్రియాకా తథా స్వసంవేదిత హిత–అహితకీ నిష్పత్తిరూప క్రియాకా [–అపనేసే సంచేతన కియే జానేవాలే శుభ–అశుభ భావోంకో రచనేరూప క్రియాకా] జీవ హీ కర్తా హై; అన్య నహీం హై. శుభాశుభ కర్మకే ఫలభూత ఇష్టానిష్టవిషయోపభోగక్రియాకా, సుఖ– దుఃఖస్వరూప స్వపరిణామక్రియాకీ భాఁతి, జీవ హీ కర్తా హై; అన్య నహీం.
ఇససే ఐసా సమఝాయా కి [ఉపరోక్త] అసాధారణ కార్యోం ద్వారా పుద్గలసే భిన్న ఐసా ఆత్మా అనుమేయ [–అనుమాన కర సకనే యోగ్య] హై. -------------------------------------------------------------------------- ఇష్టానిష్ట విషయ జిసమేం నిమిత్తభూత హోతే హైం ఐసే సుఖదుఃఖపరిణామోంకే ఉపభోగరూప క్రియాకో జీవ కరతా హై