అభిగచ్ఛదు అజ్జీవం ణాణంతరిదేహిం లింగేహిం.. ౧౨౩..
అభిగచ్ఛత్వజీవం జ్ఞానాంతరితైర్లిఙ్గైః.. ౧౨౩..
జీవాజీవవ్యాఖయోపసంహారోపక్షేపసూచనేయమ్. -----------------------------------------------------------------------------
భావార్థః– శరీర, ఇన్ద్రియ, మన, కర్మ ఆది పుద్గల యా అన్య కోఈ అచేతన ద్రవ్య కదాపి జానతే నహీం హై, దేఖతే నహీం హై, సుఖకీ ఇచ్ఛా నహీం కరతే, దుఃఖసే డరతే నహీం హై, హిత–అహితమేం ప్రవర్తతే నహీం హై యా ఉనకే ఫలకో నహీం భోగతే; ఇసలియే జో జానతా హై ఔర దేఖతా హై, సుఖకీ ఇచ్ఛా కరతా హై, దుఃఖసే భయభీత హోతా హై, శుభ–అశుభ భావోంమేం ప్రవర్తతా హై ఔర ఉనకే ఫలకో భోగతా హై, వహ, అచేతన పదార్థోంకే సాథ రహనే పర భీ సర్వ అచేతన పదార్థోంకీ క్రియాఓంసే బిలకుల విశిష్ట ప్రకారకీ క్రియాఏఁ కరనేవాలా, ఏక విశిష్ట పదార్థ హై. ఇసప్రకార జీవ నామకా చైతన్యస్వభావీ పదార్థవిశేష–కి జిసకా జ్ఞానీ స్వయం స్పష్ట అనుభవ కరతే హైం వహ–అపనీ అసాధారణ క్రియాఓం ద్వారా అనుమేయ భీ హై.. ౧౨౨..
అన్వయార్థః– [ఏవమ్] ఇసప్రకార [అన్యైః అపి బహుకైః పర్యాయైః] అన్య భీ బహుత పర్యాయోంం ద్వారా [జీవమ్ అభిగమ్య] జీవకో జానకర [జ్ఞానాంతరితైః లిఙ్గైః] జ్ఞానసే అన్య ఐసే [జడ] లింగోంం ద్వారా [అజీవమ్ అభిగచ్ఛతు] అజీవ జానో.
టీకాః– యహ, జీవ–వ్యాఖ్యానకే ఉపసంహారకీ ఔర అజీవ–వ్యాఖ్యానకే ప్రారమ్భకీ సూచనా హై. --------------------------------------------------------------------------
౧౮౨