కహానజైనశాస్త్రమాలా] నవపదార్థపూర్వక–మోక్షమార్గప్రపంచవర్ణన
పుణ్యపాపస్వరూపాఖ్యానమేతత్.
జీవస్య కర్తుః నిశ్చయకర్మతామాపన్నః శుభపరిణామో ద్రవ్యపుణ్యస్య నిమిత్తమాత్రత్వేన కారణీ– భూతత్వాత్తదాస్రవక్షణాదూర్ధ్వం భవతి భావపుణ్యమ్. ఏవం జీవస్య కర్తుర్నిశ్చయకర్మతామాపన్నోశుభపరిణామో ద్రవ్యపాపస్య నిమిత్తమాత్రత్వేన కారణీభూతత్వాత్తదాస్రవక్షణాదూర్ధ్వం భావపాపమ్. పుద్గలస్య కర్తుర్నిశ్చయకర్మతామాపన్నో విశిష్టప్రకృతిత్వపరిణామో జీవశుభపరిణామనిమిత్తో ద్రవ్యపుణ్యమ్. పుద్గలస్య కర్తుర్నిశ్చయకర్మతామాపన్నో విశిష్టప్రకృతిత్వపరిణామో జీవాశుభపరిణామనిమిత్తో ద్రవ్యపాపమ్. ఏవం వ్యవహారనిశ్చయాభ్యామాత్మనో మూర్తమమూర్తఞ్చ కర్మ ప్రజ్ఞాపితమితి.. ౧౩౨.. -----------------------------------------------------------------------------
టీకాః– యహ, పుణ్య–పాపకే స్వరూపకా కథన హై.
జీవరూప కర్తాకే ౧నిశ్చయకర్మభూత శుభపరిణామ ద్రవ్యపుణ్యకో నిమిత్తమాత్రరూపసే కారణభూత హై ఇసలియే ‘ద్రవ్యపుణ్యాస్రవ’కే ప్రసంగకా అనుసరణ కరకే [–అనులక్ష కరకే] వే శుభపరిణామ ‘భావపుణ్య’ హైం. [సాతావేదనీయాది ద్రవ్యపుణ్యాస్రవకా జో ప్రసంగ బనతా హై ఉసమేం జీవకే శుభపరిణామ నిమిత్తకారణ హైం ఇసలియే ‘ద్రవ్యపుణ్యాస్రవ’ ప్రసంగకే పీఛే–పీఛే ఉసకే నిమిత్తభూత శుభపరిణామకో భీ ‘భావపుణ్య’ ఐసా నామ హై.] ఇస ప్రకార జీవరూప కర్తాకే నిశ్చయకర్మభూత అశుభపరిణామ ద్రవ్యపాపకో నిమిత్తమాత్రరూపసే కారణభూత హైం ఇసలియే ‘ద్రవ్యపాపాస్రవ’కే ప్రసంగకా అనుసరణ కరకే [–అనులక్ష కరకే] వే అశుభపరిణామ ‘భావపాప’ హైం.
పుద్గలరూప కర్తాకే ౨నిశ్చయకర్మభూత విశిష్టప్రకృతిరూప పరిణామ [–సాతావేదనీయాది ఖాస ప్రకృతిరూప పరిణామ]–కి జినమేం జీవకే శుభపరిణామ నిమిత్త హైం వే–ద్రవ్యపుణ్య హైం. పుద్గలరూప కర్తాకే నిశ్చయకర్మభూత విశిష్టప్రకృతిరూప పరిణామ [–అసాతావేదనీయాది ఖాస ప్రకృతిరూప పరిణామ] – కి జినమేం జీవకే అశుభపరిణామ నిమిత్త హైం వే–ద్రవ్యపాప హైం.
ఇస ప్రకార వ్యవహార తథా నిశ్చయ ద్వారా ఆత్మాకో మూర్త తథా అమూర్త కర్మ దర్శాయా గయా. --------------------------------------------------------------------------
౧. జీవ కర్తా హై ఔర శుభపరిణామ ఉసకా [అశుద్ధనిశ్చయనయసే] నిశ్చయకర్మ హై.
౨. పుద్గల కర్తా హై ఔర విశిష్టప్రకృతిరూప పరిణామ ఉసకా నిశ్చయకర్మ హై [అర్థాత్ నిశ్చయసే పుద్గల కర్తా హైే ఔర
సాతావేదనీయాది విశిష్ట ప్రకృతిరూప పరిణామ ఉసకా కర్మ హై].