౨౧౦
జస్స ణ విజ్జది రాగో దోసో మోహో వ జోగపరికమ్మో.
తస్య శుభాశుభదహనో ధ్యానమయో జాయతే అగ్నిః.. ౧౪౬..
ధ్యానస్వరూపాభిధానమేతత్.
శుద్ధస్వరూపేవిచలితచైతన్యవృత్తిర్హి ధ్యానమ్. అథాస్యాత్మలాభవిధిరభిధీయతే. యదా ఖలు యోగీ దర్శనచారిత్రమోహనీయవిపాకం పుద్గలకర్మత్వాత్ కర్మసు సంహృత్య, తదనువృత్తేః వ్యావృత్త్యోపయోగమ– ముహ్యన్తమరజ్యన్తమద్విషన్తం చాత్యన్తశుద్ధ ఏవాత్మని నిష్కమ్పం -----------------------------------------------------------------------------
ఇససే [–ఇస గాథాసే] ఐసా దర్శాయా కి నిర్జరాకా ముఖ్య హేతు ౧ధ్యాన హై.. ౧౪౫..
అన్వయార్థః– [యస్య] జిసే [మోహః రాగః ద్వేషః] మోహ ఔర రాగద్వేష [న విద్యతే] నహీం హై [వా] తథా [యోగపరికర్మ] యోగోంకా సేవన నహీం హై [అర్థాత్ మన–వచన–కాయాకే ప్రతి ఉపేక్షా హై], [తస్య] ఉసే [శుభాశుభదహనః] శుభాశుభకో జలానేవాలీ [ధ్యానమయః అగ్నిః] ధ్యానమయ అగ్ని [జాయతే] ప్రగట హోతీ హై.
టీకాః– యహ, ధ్యానకే స్వరూపకా కథన హై.
శుద్ధ స్వరూపమేం అవిచలిత చైతన్యపరిణతి సో వాస్తవమేం ధ్యాన హై. వహ ధ్యాన ప్రగట హోనేకీ విధి అబ కహీ జాతీ హై; జబ వాస్తవమేం యోగీ, దర్శనమోహనీయ ఔర చారిత్రమోహనీయకా విపాక పుద్గలకర్మ హోనేసే ఉస విపాకకో [అపనేసే భిన్న ఐసే అచేతన] కర్మోంమేం సమేటకర, తదనుసార పరిణతిసే ఉపయోగకో వ్యవృత్త కరకే [–ఉస విపాకకే అనురూప పరిణమనమేంసే ఉపయోగకా నివర్తన కరకే], మోహీ, రాగీ ఔర ద్వేషీ న హోనేవాలే ఐసే ఉస ఉపయోగకో అత్యన్త శుద్ధ ఆత్మామేం హీ నిష్కమ్పరూపసే లీన కరతా ------------------------------------------------------------------------- ౧. యహ ధ్యాన శుద్ధభావరూప హై.
ప్రగటే శుభాశుభ బాళనారో ధ్యాన–అగ్ని తేహనే. ౧౪౬.