౨౨౦
] పంచాస్తికాయసంగ్రహ
[భగవానశ్రీకున్దకున్ద
ద్రవ్యకర్మమోక్షహేతుపరమనిర్జరాకారణధ్యానాఖ్యానమేతత్.
ఏవమస్య ఖలు భావముక్తస్య భగవతః కేవలినః స్వరూపతృప్తత్వాద్విశ్రాన్తస్రుఖదుఃఖకర్మ–
విపాకకృతవిక్రియస్య ప్రక్షీణావరణత్వాదనన్తజ్ఞానదర్శనసంపూర్ణశుద్ధజ్ఞానచేతనామయత్వాదతీన్ద్రియత్వాత్
చాన్యద్రవ్యసంయోగవియుక్తం శుద్ధస్వరూపేవిచలితచైతన్యవృత్తిరూపత్వాత్కథఞ్చిద్ధయానవ్యపదేశార్హమాత్మనః
స్వరూపం పూర్వసంచితకర్మణాం శక్తిశాతనం పతనం వా విలోక్య నిర్జరాహేతుత్వేనోపవర్ణ్యత ఇతి.. ౧౫౨..
ఇస ప్రకార వాస్తవమేం ఇస [–పూవోక్త] భావముక్త [–భావమోక్షవాలే] భగవాన కేవలీకో–కి
జిన్హేం స్వరూపతృప్తపనేకే కారణ ౧కర్మవిపాకృత సుఖదుఃఖరూప విక్రియా అటక గఈ హై ఉన్హేం –ఆవరణకే
ప్రక్షీణపనేకే కారణ, అనన్త జ్ఞానదర్శనసే సమ్పూర్ణ శుద్ధజ్ఞానచేతనామయపనేకే కారణ తథా అతీన్ద్రియపనేకే
కారణ జో అన్యద్రవ్యకే సంయోగ రహిత హై ఔర శుద్ధ స్వరూపమేం అవిచలిత చైతన్యవృత్తిరూప హోనేకే కారణ
జో కథంచిత్ ‘ధ్యాన’ నామకే యోగ్య హై ఐసా ఆత్మాకా స్వరూప [–ఆత్మాకీ నిజ దశా] పూర్వసంచిత
కర్మోంకీ శక్తికో శాతన అథవా ఉనకా పతన దేఖకర నిర్జరాకే హేతురూపసే వర్ణన కియా జాతా హై.
-----------------------------------------------------------------------------
అన్యద్రవ్యసే అసంయుక్త ఐసా [ధ్యానం] ధ్యాన [నిర్జరాహేతుః జాయతే] నిర్జరాకా హేతు హోతా హై.
టీకాః– యహ, ద్రవ్యకర్మమోక్షనకే హేతుభూత ఐసీ పరమ నిర్జరాకే కారణభూత ధ్యానకా కథన హై.
౨౩
భావార్థః– కేవలీభగవానకే ఆత్మాకీ దశా జ్ఞానదర్శనావరణకే క్షయవాలీ హోనేకే కారణ,
శుద్ధజ్ఞానచేతనామయ హోనేకే కారణ తథా ఇన్ద్రియవ్యాపారాది బహిర్ద్రవ్యకే ఆలమ్బన రహిత హోనేకే కారణ
అన్యద్రవ్యకే సంసర్గ రహిత హై ఔర శుద్ధస్వరూపమేం నిశ్చల చైతన్యపరిణతిరూప హోనేకే కారణ కిసీ ప్రకార
‘ధ్యాన’ నామకే యోగ్య హై. ఉనకీ ఐసీ ఆత్మదశాకా నిర్జరాకే నిమిత్తరూపసే వర్ణన కియా జాతా హై
క్యోంకి ఉన్హేం పూర్వోపార్జిత కర్మోంకీ శక్తి హీన హోతీ జాతీ హై తథా వే కర్మ ఖిరతే జాతే హై.. ౧౫౨..
-------------------------------------------------------------------------
౧. కేవలీభగవాన నిర్వికార –పరమానన్దస్వరూప స్వాత్మోత్పన్న సుఖసే తృప్త హైం ఇసలియే కర్మకా విపాక జిసమేం
నిమిత్తభూత హోతా హై ఐసీ సాంసారిక సుఖ–దుఃఖరూప [–హర్షవిషాదరూప] విక్రియా ఉన్హేేం విరామకో ప్రాప్త హుఈ
హై.
౨. శాతన = పతలా హోనా; హీన హోనా; క్షీణ హోనా
౩. పతన = నాశ; గలన; ఖిర జానా.