తత్సమాహితో భూత్వా త్యాగోపాదానవికల్పశూన్యత్వాద్విశ్రాన్తభావవ్యాపారః సునిఃప్రకమ్పః అయమాత్మావ–తిష్ఠతే, తస్మిన్ తావతి కాలే అయమేవాత్మా జీవస్వభావనియతచరితత్వాన్నిశ్చయేన మోక్షమార్గ ఇత్యుచ్యతే. అతో నిశ్చయవ్యవహారమోక్షమార్గయోః సాధ్యసాధనభావో నితరాముపపన్న.. ౧౬౧.. -----------------------------------------------------------------------------
ఉనసే సమాహిత హోకర, త్యాగగ్రహణకే వికల్పసే శూన్యపనేకే కారణ [భేదాత్మక] భావరూప వ్యాపార విరామ ప్రాప్త హోనేసే [అర్థాత్ భేదభావరూప–ఖండభావరూప వ్యాపార రుక జానేసే] సునిష్కమ్పరూపసే రహతా హై, ఉస కాల ఔర ఉతనే కాల తక యహీ ఆత్మా జీవస్వభావమేం నియత చారిత్రరూప హోనేకే కారణ నిశ్చయసే ‘మోక్షమార్గ’ కహలాతా హై. ఇసలియే, నిశ్చయమోక్షమార్గ ఔర వ్యవహారమోక్షమార్గకో సాధ్య–సాధనపనా అత్యన్త ఘటతా హై.
భావార్థః– నిశ్చయమోక్షమార్గ నిజ శుద్ధాత్మాకీ రుచి, జ్ఞప్తి ఔర నిశ్చళ అనుభూతిరూప హై. ఉసకా సాధక [అర్థాత్ నిశ్చయమోక్షమార్గకా వ్యవహార–సాధన] ఐసా జో భేదరత్నత్రయాత్మక వ్యవహారమోక్షమార్గ ఉసే జీవ కథంచిత్ [–కిసీ ప్రకార, నిజ ఉద్యమసే] అపనే సంవేదనమేం ఆనేవాలీ అవిద్యాకీ వాసనాకే విలయ ద్వారా ప్రాప్త హోతా హుఆ, జబ గుణస్థానరూప సోపానకే క్రమానుసార నిజశుద్ధాత్మద్రవ్యకీ భావనాసే ఉత్పన్న నిత్యానన్దలక్షణవాలే సుఖామృతకే రసాస్వాదకీ తృప్తిరూప పరమ కలాకే అనుభవకే కారణ నిజశుద్ధాత్మాశ్రిత నిశ్చయదర్శనజ్ఞానచారిత్రరూపసే అభేదరూప పరిణమిత హోతా హై, తబ నిశ్చయనయసే భిన్న సాధ్య–సాధనకే అభావకే కారణ యహ ఆత్మా హీ మోక్షమార్గ హై. ఇసలియే ఐసా సిద్ధ హుఆ కి సువర్ణ ఔర సువర్ణపాషాణకీ భాఁతి నిశ్చయమోక్షమార్గ ఔర వ్యవహారమోక్షమార్గకో సాధ్య–సాధకపనా [వ్యవహారనయసే] అత్యన్త ఘటిత హోతా హై.. ౧౬౧.. -------------------------------------------------------------------------
పునశ్చ, ‘నిశ్చయమోక్షమార్గ ఔర వ్యవహారమోక్షమార్గకో సాధ్య–సాధనపనా అత్యన్త ఘటిత హోతా హై’ ఐసా జో
‘ఛఠవేం గుణస్థానమేం వర్తనేవాలే శుభ వికల్పోంకో నహీం కిన్తు ఛఠవేం గుణస్థానమేం వర్తనేవాలే శుద్ధికే అంశకోే ఔర
సాతవేం గుణస్థానయోగ్య నిశ్చయమోక్షమార్గకో వాస్తవమేం సాధన–సాధ్యపనా హై.’ ఛఠవేం గుణస్థానమేం వర్తనేవాలే శుద్ధికా
అంశ బఢకర జబ ఔర జితనే కాల తక ఉగ్ర శుద్ధికే కారణ శుభ వికల్పోంకా అభావ వర్తతా హై తబ ఔర ఉతనే
కాల తక సాతవేం గుణస్థానయోగ్య నిశ్చయమోక్షమార్గ హోతా హై.
౨౩౬
౧. ఉనసే = స్వభావభూత సమ్యగ్దర్శన–జ్ఞాన–చారిత్రసే.
౨. యహాఁ యహ ధ్యానమేం రఖనేయోగ్య హై కి జీవ వ్యవహారమోక్షమార్గకో భీ అనాది అవిద్యాకా నాశ కరకే హీ ప్రాప్త కర
సకతా హై; అనాది అవిద్యాకే నాశ హోనేసే పూర్వ తో [అర్థాత్ నిశ్చయనయకే–ద్రవ్యార్థికనయకే–విషయభూత
శుద్ధాత్మస్వరూపకా భాన కరనేసే పూర్వ తో] వ్యవహారమోక్షమార్గ భీ నహీం హోతా.