జ్ఞానం దర్శనమితి కర్తృకర్మకరణానామజ్ఞానం దర్శనమితి కర్తృకర్మకరణానామభేదాన్నిశ్చితో భవతి. అతశ్చారిత్రజ్ఞానదర్శనరూపత్వాజ్జీవస్వభావనియతచరితత్వలక్షణం నిశ్చయమోక్షమార్గత్వమాత్మనో నితరాముపపన్నమితి.. ౧౬౨..
ఇది తం జాణది భవిఓ అభవియసత్తో ణ సద్దహది.. ౧౬౩..
సర్వస్యాత్మనః సంసారిణో మోక్షమార్గార్హత్వనిరాసోయమ్. -----------------------------------------------------------------------------
అవలోకతా హై, వహ ఆత్మా హీ వాస్తవమేం చారిత్ర హై, జ్ఞాన హై, దర్శన హై–ఐసా కర్తా–కర్మ–కరణకే అభేదకే కారణ నిశ్చిత హై. ఇససే [ఐసా నిశ్చిత హుఆ కి] చారిత్ర–జ్ఞాన–దర్శనరూప హోనేకే కారణ ఆత్మాకో జీవస్వభావనియత చారిత్ర జిసకా లక్షణ హై ఐసా నిశ్చయమోక్షమార్గపనా అత్యన్త ఘటిత హోతా హై [అర్థాత్ ఆత్మా హీ చారిత్ర–జ్ఞాన–దర్శన హోనేకే కారణ ఆత్మా హీ జ్ఞానదర్శనరూప జీవస్వభావమేం ద్రఢరూపసే స్థిత చారిత్ర జిసకా స్వరూప హై ఐసా నిశ్చయమోక్షమార్గ హై].. ౧౬౨..
అన్వయార్థః– [యేన] జిససే [ఆత్మా ముక్త హోనేపర] [సర్వం విజానాతి] సర్వకో జానతా హై ఔర [పశ్యతి] దేఖతా హైే, [తేన] ఉససే [సః] వహ [సౌఖ్యమ్ అనుభవతి] సౌఖ్యకా అనుభవ కరతా హై; – [ఇతి తద్] ఐసా [భవ్యః జానాతి] భవ్య జీవ జానతా హై, [అభవ్యసత్త్వః న శ్రద్ధత్తే] అభవ్య జీవ శ్రద్ధా నహీం కరతా.
టీకాః– యహ, సర్వ సంసారీ ఆత్మా మోక్షమార్గకే యోగ్య హోనేకా నిరాకరణ [నిషేధ] హై -------------------------------------------------------------------------
౨౩౮
౧. జబ ఆత్మా ఆత్మాకో ఆత్మాసే ఆచరతా హై–జానతా హై–దేఖతా హై, తబ కర్తా భీ ఆత్మా, కర్మ భీ ఆత్మా ఔర కరణ భీ ఆత్మా హై; ఇస ప్రకార యహాఁ కర్తా–కర్మ–కరణకీ అభిన్నతా హై.