కహానజైనశాస్త్రమాలా] నవపదార్థపూర్వక–మోక్షమార్గప్రపంచవర్ణన
ఇహ హి స్వభావప్రాతికూల్యాభావహేతుకం సౌఖ్యమ్. ఆత్మనో హి ద్రశి–జ్ఞప్తీ స్వభావః. తయోర్విషయప్రతిబన్ధః ప్రాతికూల్యమ్. మోక్షే ఖల్వాత్మనః సర్వం విజానతః పశ్యతశ్చ తదభావః. తతస్తద్ధేతుకస్యానాకులత్వలక్షణస్య పరమార్థసుఖస్య మోక్షేనుభూతిరచలితాస్తి. ఇత్యేతద్భవ్య ఏవ భావతో విజానాతి, తతః స ఏవ మోక్షమార్గార్హః. నైతదభవ్యః శ్రద్ధత్తే, తతః స మోక్షమార్గానర్హ ఏవేతి. అతః కతిపయే ఏవ సంసారిణో మోక్షమార్గార్హా న సర్వ ఏవేతి.. ౧౬౩.. -----------------------------------------------------------------------------
వాస్తవమేం సౌఖ్యకా కారణ స్వభావకీ ప్రతికూలతాకా అభావ హై. ఆత్మాకా ‘స్వభావ’ వాస్తవమేం
ద్రశి–జ్ఞప్తి [దర్శన ఔర జ్ఞాన] హై. ఉన దోనోంకో విషయప్రతిబన్ధ హోనా సో ‘ప్రతికూలతా’ హై. మోక్షమేం వాస్తవమేం ఆత్మా సర్వకో జానతా ఔర దేఖతా హోనేసే ఉసకా అభావ హోతా హై [అర్థాత్ మోక్షమేం స్వభావకీ ప్రతికూలతాకా అభావ హోతా హై]. ఇసలియే ఉసకా అభావ జిసకా కారణ హై ఐసే
అనాకులతాలక్షణవాలే పరమార్థ–సుఖకీ మోక్షమేం అచలిత అనుభూతి హోతీ హై. –ఇస ప్రకార భవ్య జీవ హీ భావసే జానతా హై, ఇసలియే వహీ మోక్షమార్గకే యోగ్య హై; అభవ్య జీవ ఇస ప్రకార శ్రద్ధా నహీం కరతా, ఇసలియే వహ మోక్షమార్గకే అయోగ్య హీ హై.
ఇససే [ఐసా కహా కి] కతిపయ హీ సంసారీ మోక్షమార్గకే యోగ్య హైం, సర్వ నహీం.. ౧౬౩..
-------------------------------------------------------------------------
౪
౫
౧. ప్రతికూలతా = విరుద్ధతా; విపరీతతా; ఊలటాపన.
౨. విషయప్రతిబన్ధ = విషయమేం రుకావట అర్థాత్ మర్యాదితపనా. [దర్శన ఔర జ్ఞానకే విషయమేం మర్యాదితపనా హోనా వహ స్వభావకీ ప్రతికూలతా హై.]
౩. పారమార్థిక సుఖకా కారణ స్వభావకీ ప్రతికూలతాకా అభావ హై.
౪. పారమార్థిక సుఖకా లక్షణ అథవా స్వరూప అనాకులతా హై.
౫. శ్రీ జయసేనాచార్యదేవకృత టీకామేం కహా హై కి ‘ఉస అనన్త సుఖకో భవ్య జీవ జానతే హై, ఉపాదేయరూపసే శ్రద్ధతే హైం ఔర అపనే–అపనే గుణస్థానానుసార అనుభవ కరతే హైం.’