౨౫౨
ద్వివిధం కిల తాత్పర్యమ్–సూత్రతాత్పర్యం శాస్త్రతాత్పర్యఞ్చేతి. తత్ర సూత్రతాత్పర్యం ప్రతిసూత్రమేవ ప్రతిపాదితమ్. శాస్త్రతాత్పర్యం త్విదం ప్రతిపాద్యతే. అస్య ఖలు పారమేశ్వరస్య శాస్త్రస్య, సకలపురుషార్థ– సారభూతమోక్షతత్త్వప్రతిపత్తిహేతోః పఞ్చాస్తికాయషడ్ద్రవ్యస్వరూపప్రతిపాదనేనోపదర్శితసమస్తవస్తుస్వ– భావస్య, నవపదార్థప్రపఞ్చసూచనావిష్కృతబన్ధమోక్షసంబన్ధిబన్ధమోక్షాయతనబన్ధమోక్షవికల్పస్య, సమ్యగా– వేదితనిశ్చయవ్యవహారరూపమోక్షమార్గస్య, సాక్షన్మోక్షకారణభూతపరమవీతరాగత్వవిశ్రాన్తసమస్తహృదయస్య, పరమార్థతో వీతరాగత్వమేవ తాత్పర్యమితి. తదిదం వీతరాగత్వం వ్యవహారనిశ్చయావిరోధేనైవానుగమ్యమానం భవతి సమీహితసిద్ధయే -----------------------------------------------------------------------------
తాత్పర్య ద్వివిధ హోతా హైః ౧సూత్రతాత్పర్య ఔర శాస్త్రతాత్పర్య. ఉసమేం, సూత్రతాత్పర్య ప్రత్యేక సూత్రమేం [ప్రత్యేక గాథామేం] ప్రతిపాదిత కియా గయా హై ; ఔర శాస్త్రతాత్పర్య అబ ప్రతిపాదిత కియా జాతా హైః–
సర్వ షడ్ద్రవ్యకే స్వరూపకే ప్రతిపాదన ద్వారా సమస్త వస్తుకా స్వభావ దర్శాయా గయా హై, నవ పదార్థకే విస్తృత కథన ద్వారా జిసమేం బన్ధ–మోక్షకే సమ్బన్ధీ [స్వామీ], బన్ధ–మోక్షకే ఆయతన [స్థాన] ఔర బన్ధ– మోక్షకే వికల్ప [భేద] ప్రగట కిఏ గఏ హైం, నిశ్చయ–వ్యవహారరూప మోక్షమార్గకా జిసమేం సమ్యక్ నిరూపణ కియా గయా హై తథా సాక్షాత్ మోక్షకే కారణభూత పరమవీతరాగపనేమేం జిసకా సమస్త హృదయ స్థిత హై–ఐసే ఇస సచముచ ౩పారమేశ్వర శాస్త్రకా, పరమార్థసే వీతరాగపనా హీ తాత్పర్య హై.
సో ఇస వీతరాగపనేకా వ్యవహార–నిశ్చయకే విరోధ ద్వారా హీ అనుసరణ కియా జాఏ తో ఇష్టసిద్ధి హోతీ హై, పరన్తు అన్యథా నహీం [అర్థాత్ వ్యవహార ఔర నిశ్చయకీ సుసంగతతా రహే ఇస ప్రకార వీతరాగపనేకా అనుసరణ కియా జాఏ తభీ ఇచ్ఛితకీ సిద్ధి హోతీ హై, ------------------------------------------------------------------------- ౧. ప్రత్యేక గాథాసూత్రకా తాత్పర్య సో సూత్రతాత్పర్య హై ఔర సమ్పూర్ణ శాస్త్రకా తాత్పర్య సోే శాస్త్రతాత్పర్య హై. ౨. పురుషార్థ = పురుష–అర్థ; పురుష–ప్రయోజన. [పురుషార్థకే చార విభాగ కిఏ జాతే హైంః ధర్మ, అర్థ, కామ ఔర మోక్ష;
౩. పారమేశ్వర = పరమేశ్వరకే; జినభగవానకే; భాగవత; దైవీ; పవిత్ర. ౪. ఛఠవేం గుణస్థానమేం మునియోగ్య శుద్ధపరిణతికా నిరన్తర హోనా తథా మహావ్రతాదిసమ్బన్ధీ శుభభావోంకా యథాయోగ్యరూపసే
శుద్ధపరిణతి నిరన్తర హోనా తథా దేశవ్రతాదిసమ్బన్ధీ శుభభావోంకా యథాయోగ్యరూపసే హోనా వహ భీ నిశ్చయ–వ్యవహారకే
అవిరోధకా ఉదాహరణ హై.