కహానజైనశాస్త్రమాలా] షడ్ద్రవ్య–పంచాస్తికాయవర్ణన
[
౭
సమణముహుగ్గదమట్ఠం చదుగ్గదిణివారణం సణివ్వాణం.
ఏసో పణమియ సిరసా సమయమియం సణహ వోచ్ఛామి.. ౨..
శ్రమణముఖోద్గతార్థం చతుర్గతినివారణం సనిర్వాణమ్.
ఏష ప్రణమ్య శిరసా సమయమిమం శృణుత వక్ష్యామి.. ౨..
సమయో హ్యాగమః. తస్య ప్రణామపూర్వకమాత్మనాభిధానమత్ర ప్రతిజ్ఞాతమ్. యుజ్యతే హి స ప్రణన్తుమభిధాతుం
చాప్తోపదిష్ఠత్వే సతి సఫలత్వాత్. తత్రాప్తోపదిష్టత్వమస్య శ్రమణముఖోద్గతార్థత్త్వాత్. శ్రమణా హి మహాశ్రమణాః
సర్వజ్ఞవీతరాగాః. అర్థః పునరనేకశబ్దసంబన్ధేనాభిధీయమానో వస్తుతయైకోభిధేయ. సఫలత్వం తు చతసృణాం
---------------------------------------------------------------------------------------------
గాథా ౨
అన్వయార్థః– [శ్రమణముఖోద్గతార్థే] శ్రమణకే ముఖసే నికలే హుఏ అర్థమయ [–సర్వజ్ఞ మహామునికే
ముఖసే కహే గయే పదార్థోంకా కథన కరనేవాలే], [చతుర్గతినివారణం] చార గతికా నివారణ కరనేవాలే
ఔర [సనిర్వాణమ్] నిర్వాణ సహిత [–నిర్వాణకే కారణభూత] – [ఇమం సమయం] ఐసే ఇస సమయకో
[శిరసా ప్రణమ్య] శిరసా నమన కరకే [ఏషవక్ష్యామి] మైం ఉసకా కథన కరతా హూఁ; [శ్రృణుత] వహ
శ్రవణ కరో.
టీకాః– సమయ అర్థాత ఆగమ; ఉసే ప్రణామ కరకే స్వయం ఉసకా కథన కరేంగే ఐసీ యహాఁ
[శ్రీమద్భగవత్కున్దకున్దాచార్యదేవనే] ప్రతిజ్ఞా కీ హై. వహ [సమయ] ప్రణామ కరనే ఏవం కథన కరనే యోగ్య
హై, క్యోంకి వహ ఆప్త ద్వారా ఉపదిష్ట హోనేసే సఫల హై. వహాఁ, ఉసకా ఆప్త ద్వారా ఉపదిష్టపనా ఇసలిఏ
హై కి జిససే వహ ‘శ్రమణకే ముఖసే నికలా హుఆ అర్థమయ’ హై. ‘శ్రమణ’ అర్థాత్ మహాశ్రమణ–
సర్వజ్ఞవీతరాగదేవ; ఔర ‘అర్థ’ అర్థాత్ అనేక శబ్దోంకే సమ్బన్ధసే కహా జానేవాలా, వస్తురూపసే ఏక ఐసా
పదార్థ. పునశ్చ ఉసకీ [–సమయకీ] సఫలతా ఇసలిఏ హై కి జిససే వహ సమయ
--------------------------------------------------------------------------
ఆప్త = విశ్వాసపాత్ర; ప్రమాణభూత; యథార్థ వక్తా. [సర్వజ్ఞదేవ సమస్త విశ్వకో ప్రతి సమయ సంపూర్ణరూపసే జాన రహే
హైం ఔర వే వీతరాగ [మోహరాగద్వేషరహిత] హోనేకే కారణ ఉన్హేం అసత్య కహనేకా లేశమాత్ర ప్రయోజన నహీం రహా హై;
ఇసలిఏ వీతరాగ–సర్వజ్ఞదేవ సచముచ ఆప్త హైం. ఐసే ఆప్త ద్వారా ఆగమ ఉపదిష్ట హోనేసే వహ [ఆగమ] సఫల
హైం.]
ఆ సమయనే శిరనమనపూర్వక భాఖుం ఛుం సూణజో తమే;
జినవదననిర్గత–అర్థమయ, చఉగతిహరణ, శివహేతు ఛే. ౨.