Panchastikay Sangrah-Hindi (Telugu transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 12 of 264
PDF/HTML Page 41 of 293

 

background image
౧౨
] పంచాస్తికాయసంగ్రహ
[భగవానశ్రీకున్దకున్ద
ద్వయణుకపుద్గలస్కన్ధానామపి తథావిధత్వమ్. అణవశ్చ మహాన్తశ్చ వ్యక్తిశక్తిరూపాభ్యామితి పరమాణు–
నామేకప్రదేశాత్మకత్వేపి తత్సిద్ధిః. వ్యక్తయపేక్షయా శక్తయపేక్షయా చ ప్రదేశ ప్రచయాత్మకస్య
మహత్త్వస్యాభావాత్కాలాణూనామస్తిత్వనియతత్వేప్యకాయత్వమనేనైవ సాధితమ్. అత ఏవ తేషామస్తికాయ–
ప్రకరణే సతామప్యనుపాదానమితి.. ౪..
-----------------------------------------------------------------------------

ఉనకే కాయపనా భీ హై క్యోంకి వే అణుమహాన హైం. యహాఁ అణు అర్థాత్ ప్రదేశ–మూర్త ఔర అమూర్త
నిర్విభాగ [ఛోటేసే ఛోటే] అంశ; ‘ఉనకే ద్వారా [–బహు ప్రదేశోం ద్వారా] మహాన హో’ వహ అణుమహాన; అర్థాత్
ప్రదేశప్రచయాత్మక [–ప్రదేశోంకే సమూహమయ] హో వహ అణుమహాన హై. ఇసప్రకార ఉన్హేం [ఉపర్యుక్త పాఁచ
ద్రవ్యోంకో] కాయత్వ సిద్ధ హుఆ. [ఉపర జో అణుమహానకీ వ్యుత్పత్తి కీ ఉసమేం అణుఓంకే అర్థాత్ ప్రదేశోంకే
లియే బహువచనకా ఉపయోగ కియా హై ఔర సంస్కృత భాషాకే నియమానుసార బహువచనమేం ద్వివచనకా సమావేశ
నహీం హోతా ఇసలియే అబ వ్యుత్పత్తిమేం కించిత్ భాషాకా పరివర్తన కరకే ద్వి–అణుక స్కంధోంకో భీ అణుమహాన
బతలాకర ఉనకా కాయత్వ సిద్ధ కియా జాతా హైః] ‘దో అణుఓం [–దో ప్రదేశోం] ద్వారా మహాన హో’ వహ
అణుమహాన– ఐసీ వ్యుత్పత్తిసే ద్వి–అణుక పుద్గలస్కంధోంకో భీ [అణుమహానపనా హోనేసే] కాయత్వ హై.
[అబ, పరమాణుఓంకో అణుమహానపనా కిసప్రకార హై వహ బతలాకర పరమాణుఓంకో భీ కాయత్వ సిద్ధ కియా
జాతా హై;] వ్యక్తి ఔర శక్తిరూపసే ‘అణు తథా మహాన’ హోనేసే [అర్థాత్ పరమాణు వ్యక్తిరూపసే ఏక ప్రదేశీ
తథా శక్తిరూపసే అనేక ప్రదేశీ హోనేకే కారణ] పరమాణుఓంకో భీ , ఉనకే ఏక ప్రదేశాత్మకపనా హోనే
పర భీ [అణుమహానపనా సిద్ధ హోనేసే] కాయత్వ సిద్ధ హోతా హై. కాలాణుఓంకో వ్యక్తి–అపేక్షాసే తథా
శక్తి–అపేక్షాసే ప్రదేశప్రచయాత్మక మహానపనేకా అభావ హోనేసే, యద్యపి వే అస్తిత్వమేం నియత హై తథాపి,
ఉనకే అకాయత్వ హై ––ఐసా ఇసీసే [–ఇస కథనసే హీ] సిద్ధ హుఆ. ఇసలియే, యద్యపి వే సత్
[విద్యమాన] హైం తథాపి, ఉన్హేం అస్తికాయకే ప్రకరణమేం నహీం లియా హై.
భావార్థః– పాఁచ అస్తికాయోంకే నామ జీవ, పుద్గల, ధర్మ, అధర్మ ఔర ఆకాశ హైం. వే నామ ఉనకే
అర్థానుసార హైం .

యే పాఁచోం ద్రవ్య పర్యాయార్థిక నయసే అపనేసే కథంచిత భిన్న ఐసే అస్తిత్వమేం విద్యమాన హైం ఔర
ద్రవ్యార్థిక నయసే అస్తిత్వసే అనన్య హైం.