కహానజైనశాస్త్రమాలా] షడ్ద్రవ్య–పంచాస్తికాయవర్ణన
[
౧౫
న చైతదాఙ్కయమ్ పుద్గలాదన్యేషామమూర్తర్ర్త్వాదవిభాజ్యానాం సావయవత్వకల్పనమన్యాయ్యమ్. ద్రశ్యత
ఏవావిభాజ్యేపి విహాయ–సీదం ఘటాకాశమిదమఘటాకాశమితి విభాగకల్పనమ్. యది తత్ర విభాగో న
కల్పేత తదా యదేవ ఘటాకాశం తదేవాఘటాకాశం స్యాత్. న చ తదిష్టమ్. తతః కాలాణుభ్యోన్యత్ర సర్వేషాం
కాయత్వాఖ్యం సావయవత్వమవసేయమ్. త్రైలోక్యరూపేణ నిష్పన్నత్వమపి తేషామస్తికాయత్వసాధనపరముపన్యస్తమ్.
తథా చ–త్రయాణామూర్ధ్వాధోమధ్యలోకానాముత్పాదవ్యయధ్రౌవ్యవన్తస్తద్విశేషాత్మకా భావా భవన్తస్తేషాం మూల–
-----------------------------------------------------------------------------
అబ, [ఉన్హేం] కాయత్వ కిస ప్రకార హై ఉసకా ఉపదేశ కియా జాతా హైః– జీవ, పుద్గల, ధర్మ,
అధర్మ, ఔర ఆకాశ యహ పదార్థ ౧అవయవీ హైం. ప్రదేశ నామకే ఉనకే జో అవయవ హైం వే భీ పరస్పర
వ్యతిరేకవాలే హోనేసే ౨పర్యాయేం కహలాతీ హై. ఉనకే సాథ ఉన [పాఁచ] పదార్థోంకో అనన్యపనా హోనేసే
కాయత్వసిద్ధి ఘటిత హోతీ హై. పరమాణు [వ్యక్తి–అపేక్షాసే] ౩నిరవయవ హోనేపర భీ ఉనకో సావయవపనేకీ
శక్తికా సద్భావ హోనేసే కాయత్వసిద్ధి ౪నిరపవాద హై. వహాఁ ఐసీ ఆశంకా కరనా యోగ్య నహీం హై కి
పుద్గలకే అతిరిక్త అన్య పదార్థ అమూర్తపనేకే కారణ ౫అవిభాజ్య హోనేసే ఉనకే సావయవపనేకీ కల్పనా
న్యాయ విరుద్ధ [అనుచిత] హై. ఆకాశ అవిభాజ్య హోనేపర భీ ఉసమేం ‘యహ ఘటాకాశ హై, యహ అఘటాకాశ
[ పటాకాశ] హై’ ఐసీ విభాగకల్పనా ద్రష్టిగోచర హోతీ హీ హై. యది వహాఁ [కథంచిత్] విభాగకీ
కల్పనా న కీ జాయే తో జో ఘటాకాశ హైే వహీ [సర్వథా] అఘటాకాశ హో జాయేగా; ఔర వహ తో ఈష్ట
[మాన్య] నహీం హై. ఇసలియే కాలాణుఓంకే అతిరిక్త అన్య సర్వమేం కాయత్వ నామకా సావయవపనా నిశ్చిత
కరనా చాహియే.
--------------------------------------------------------------------------
౧. అవయవీ=అవయవవాలా; అంశవాలా; అంశీ; జినకేే అవయవ [అర్థాత్] ఏకసే అధిక ప్రదేశ] హోం ఐసే.
౨. పర్యాయకా లక్షణ పరస్పర వ్యతిరేక హై. వహ లక్షణ ప్రదేశోంమేం భీ వ్యాప్త హై, క్యోంకి ఏక ప్రదేశ దూసరే ప్రదేశరూప న
హోనేసే ప్రదేశోంమేం పరస్పర వ్యతిరేక హైే; ఇసలియే ప్రదేశ భీ పర్యాయ కహలాతీ హై.
౩. నిరవయవ=అవయవ రహిత; అంశ రహిత ; నిరంశ; ఏకసే అధిక ప్రదేశ రహిత.
౪. నిరపవాద=అపవాద రహిత. [పాఁచ అస్తికాయోంకో కాయపనా హోనేమేం ఏక భీ అపవాద నహీం హై, క్యోంకి [ఉపచారసే]
పరమాణుకో భీ శక్తి–అపేక్షాసే అవయవ–ప్రదేశ హైం.]
౫. అవిభాజ్య=జినకే విభాగ న కియే జా సకేం ఐసే.