౩౦
] పంచాస్తికాయసంగ్రహ
[భగవానశ్రీకున్దకున్ద
ద్రవ్యస్య హి సహక్రమప్రవృత్తగుణపర్యాయసద్భావరూపస్య త్రికాలావస్థాయినోనాదినిధనస్య న
సముచ్ఛేదసముదయౌ యుక్తౌ. అథ తస్యైవ పర్యాయాణాం సహప్రవృత్తిభాజాం కేషాంచిత్ ధ్రౌవ్యసంభవేప్యరేషాం
క్రమప్రవృత్తిభాజాం వినాశసంభవసంభావనముపపన్నమ్. తతో ద్రవ్యార్థార్పణాయామనుత్పాదముచ్ఛేదం సత్స్వభావమేవ
ద్రవ్యం, తదేవ పర్యాయార్థార్పణాయాం సోత్పాదం సోచ్ఛేదం చావబోద్ధవ్యమ్. సర్వమిదమనవద్యఞ్చ
ద్రవ్యపర్యాయాణామభేదాత్.. ౧౧..
పజ్జయవిజుదం దవ్వం దవ్వవిజుత్తా య పజ్జయా ణత్థి.
దోణ్హం అణణ్ణభూదం భావం సమణా పరువింతి.. ౧౨..
పర్యయవియుతం ద్రవ్యం ద్రవ్యవియుక్తాశ్చ పర్యాయా న సన్తి.
ద్వయోరనన్యభూతం భావం శ్రమణాః ప్రరూపయన్తి.. ౧౨..
అత్ర ద్రవ్యపర్యాయాణామభేదో నిర్దిష్ట.
-----------------------------------------------------------------------------
సహవర్తీ కతిపయ [పర్యాయోం] కా ధ్రౌవ్య హోనే పర భీ అన్య క్రమవర్తీ [పర్యాయోం] కే–వినాశ ఔర ఉత్పాద
హోనా ఘటిత హోతే హైం. ఇసలియే ద్రవ్య ద్రవ్యార్థిక ఆదేశసే [–కథనసే] ఉత్పాద రహిత, వినాశ రహిత,
సత్స్వభావవాలా హీ జాననా చాహియే ఔర వహీ [ద్రవ్య] పర్యాయార్థిక ఆదేశసే ఉత్పాదవాలా ఔర
వినాశవాలా జాననా చాహియే.
–––యహ సబ నిరవద్య [–నిర్దోష, నిర్బాధ, అవిరుద్ధ] హై, క్యోంకి ద్రవ్య ఔర పర్యాయోంకా అభేద
[–అభిన్నపనా ] హై.. ౧౧..
గాథా ౧౨
అన్వయార్థః– [పర్యయవియుతం] పర్యాయోంసే రహిత [ద్రవ్యం] ద్రవ్య [చ] ఔర [ద్రవ్యవియుక్తాః] ద్రవ్య రహిత
[పర్యాయాః] పర్యాయేం [న సన్తి] నహీం హోతీ; [ద్వయోః] దోనోంకా [అనన్యభూతం భావం] అనన్యభావ [–
అనన్యపనా] [శ్రమణాః] శ్రమణ [ప్రరూపయన్తి] ప్రరూపిత కరతే హైం.
టీకాః– యహాఁ ద్రవ్య ఔర పర్యాయోంకా అభేద దర్శాయా హై.
--------------------------------------------------------------------------
పర్యాయవిరహిత ద్రవ్య నహి, నహి ద్రవ్యహీన పర్యాయ ఛే,
పర్యాయ తేమ జ ద్రవ్య కేరీ అనన్యతా శ్రమణో కహే. ౧౨.