గన్ధవర్ణపృగ్థభూతపుద్గలవద్గుణైర్వినా ద్రవ్యం న సంభవతి. తతో ద్రవ్యగుణానామప్యాదేశవశాత్ కథంచిద్భేదేప్యేకాస్తిత్వనియతత్వాదన్యోన్యాజహద్వృత్తీనాం వస్తుత్వేనాభేద ఇతి.. ౧౩..
సియ అత్థి ణత్థి ఉహయం అవ్వత్తవ్వం పుణో య తత్తిదయం.
దవ్వం ఖు సతభంగం ఆదేసవసేణ సంభవది.. ౧౪..
ద్రవ్యం ఖలు సప్తభఙ్గమాదేశవశేన సమ్భవతి.. ౧౪..
అత్ర ద్రవ్యస్యాదేశవశేనోక్తా సప్తభఙ్గీ. స్యాదస్తి ద్రవ్యం, స్యాన్నాస్తి ద్రవ్యం, స్యాదస్తి చ నాస్తి చ ద్రవ్యం, స్యాదవక్తవ్యం ద్రవ్యం, స్యాదస్తి చావక్తవ్యం చ ద్రవ్యం, స్యాన్నాస్తి చావక్తవ్యం చ ద్రవ్యం, స్యాదస్తి చ నాస్తి చావక్తవ్యం చ ద్రవ్యమితి. అత్ర సర్వథాత్వనిషేధకో ----------------------------------------------------------------------------- నహీం హోతా. ఇసలియే, ద్రవ్య ఔర గుణోంకా ఆదేశవశాత్ కథంచిత భేద హై తథాపి, వే ఏక అస్తిత్వమేం నియత హోనేకే కారణ అన్యోన్యవృత్తి నహీం ఛోడతే ఇసలిఏ వస్తురూపసే ఉనకా భీ అభేద హై [అర్థాత్ ద్రవ్య ఔర పర్యాయోంకీ భాఁతి ద్రవ్య ఔర గుణోంకా భీ వస్తురూపసే అభేద హై].. ౧౩..
అన్వయార్థః– [ద్రవ్యం] ద్రవ్య [ఆదేశవశేన] ఆదేశవశాత్ [–కథనకే వశ] [ఖుల] వాస్తవమేం [స్యాత్ అస్తి] స్యాత్ అస్తి, [నాస్తి] స్యాత్ నాస్తి, [ఉభయమ్] స్యాత్ అస్తి–నాస్తి, [అవక్తవ్యమ్] స్యాత్ అవక్తవ్య [పునః చ] ఔర ఫిర [తత్త్రితయమ్] అవక్తవ్యతాయుక్త తీన భంగవాలా [– స్యాత్ అస్తి–అవక్తవ్య, స్యాత్ నాస్తి–అవక్తవ్య ఔర స్యాత్ అస్తి–నాస్తి–అవక్తవ్య] [–సప్తధఙ్గమ్] ఇసప్రకార సాత భంగవాలా [సమ్భవతి] హై.
టీకాః– యహాఁ ద్రవ్యకే ఆదేశకే వశ సప్తభంగీ కహీ హై.
[౧] ద్రవ్య ‘స్యాత్ అస్తి’ హై; [౨] ద్రవ్య ‘స్యాత్ నాస్తి’ హై; [౩] ద్రవ్య ‘స్యాత్ అస్తి ఔర నాస్తి’ హై; [౪] ద్రవ్య ‘స్యాత్ అవక్తవ్య’ హైే; [౫] ద్రవ్య ‘స్యాత్ అస్తి ఔర అవక్తవ్య’ హై; [౬] ద్రవ్య ‘స్యాత్ నాస్తి ఔర అవక్తవ్య’ హై; [౭] ద్రవ్య ‘స్యాత్ అస్తి, నాస్తి ఔర అవక్తవ్య’ హై. --------------------------------------------------------------------------
ఆదేశవశ తే సాత భంగే యుక్త సర్వే ద్రవ్య ఛే. ౧౪.
౩౨