కహానజైనశాస్త్రమాలా] షడ్ద్రవ్య–పంచాస్తికాయవర్ణన
[
౩౭
దధానో ద్వేధోపయోగశ్చ. పర్యాయాస్త్వగురులఘుగుణహానివృద్ధినిర్వృత్తాః శుద్ధాః, సూత్రోపాత్తాస్తు సురనారక–
తిర్యఙ్మనుష్లక్షణాః పరద్రవ్యసమ్బన్ధనిర్వృత్తత్వాదశుద్ధాశ్చేతి.. ౧౬..
మణుసత్తణేణ ణఠ్ఠో దేహీ దేవో హవేది ఇదరో వా.
ఉభయత్థ జీవభావో ణ ణస్సది ణ జాయదే అణ్ణో.. ౧౭..
మనుష్యత్వేన నష్టో దేహీ దేవో భవతీతరో వా.
ఉభయత్ర జీవభావో న నశ్యతి న జాయతేన్యః.. ౧౭..
ఇదం భావనాశాభావోత్పాదనిషేధోదాహరణమ్.
-----------------------------------------------------------------------------
అశుద్ధతాకే కారణ సకలతా–వికలతా ధారణ కరనేవాలా, దో ప్రకారకా ఉపయోగ హై [అర్థాత్ జీవకే
గుణోం శుద్ధ–అశుద్ధ చేతనా తథా దో ప్రకారకే ఉపయోగ హైం].
జీవకీ పర్యాయేం ఇసప్రకార హైంః–– అగురులఘుగుణకీ హానివృద్ధిసే ఉత్పన్న పర్యాయేం శుద్ధ పర్యాయేం హైం ఔర
సుత్రమేం [–ఇస గాథామేం] కహీ హుఈ, దేవ–నారక–తిర్యంచ–మనుష్యస్వరూప పర్యాయేం పరద్రవ్యకే సమ్బన్ధసే ఉత్పన్న
హోతీ హై ఇసలియే అశుద్ధ పర్యాయేం హైం.. ౧౬..
గాథా ౧౭
అన్వయార్థః– [మనుష్యత్వేన] మనుష్యపత్వసే [నష్టః] నష్ట హుఆ [దేహీ] దేహీ [జీవ]
[దేవః వా ఇతరః] దేవ అథవా అన్య [భవతి] హోతా హై; [ఉభయత్ర] ఉన దోనోంమేం [జీవభావః] జీవభావ
[న నశ్యతి] నష్ట నహీం హోతా ఔర [అన్యః] దూసరా జీవభావ [న జాయతే] ఉత్పన్న నహీం హోతా.
టీకాః– ‘భావకా నాశ నహీం హోతా ఔర అభావకా ఉత్పాద నహీం హోతా’ ఉసకా యహ ఉదాహరణ హై.
--------------------------------------------------------------------------
పర్యాయార్థికనయసే గుణ భీ పరిణామీ హైం. [దఖియే, ౧౫ వీం గాథాకీ టీకా.]
మనుజత్వథీ వ్యయ పామీనే దేవాది దేహీ థాయ ఛే;
త్యాం జీవభావ న నాశ పామే, అన్య నహి ఉద్భవ లహే. ౧౭.