Panchastikay Sangrah-Hindi (Telugu transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 48 of 264
PDF/HTML Page 77 of 293

 

background image
౪౮
] పంచాస్తికాయసంగ్రహ
[భగవానశ్రీకున్దకున్ద
ఇహ హి జీవానాం పుద్గలానాం చ సత్తాస్వభావత్వాదస్తి ప్రతిక్షణముత్పాదవ్యయధ్రౌవ్యైకవృత్తిరూపః పరిణామః. స
ఖలు సహకారికారణసద్భావే ద్రష్టః, గతిస్థిత్యవగాహపరిణామవత్. యస్తు సహకారికారణం స కాలః.
తత్పరిణామాన్యథానుపపతిగమ్యమానత్వాదనుక్తోపి నిశ్చయకాలో–స్తీతి నిశ్చీయతే. యస్తు
నిశ్చయకాలపర్యాయరూపో వ్యవహారకాలః స జీవపద్గలపరిణామేనాభి–వ్యజ్యమానత్వాత్తదాయత్త ఏవాభిగమ్యత
ఏవేతి.. ౨౩..
-----------------------------------------------------------------------------
ఇస జగతమేం వాస్తవమేం జీవోంకో ఔర పుద్గలోంకో సత్తాస్వభావకే కారణ ప్రతిక్షణ
ఉత్పాదవ్యయధ్రౌవ్యకీ ఏకవృత్తిరూప పరిణామ వర్తతా హై. వహ [–పరిణామ] వాస్తవమేం సహకారీ కారణకే
సద్భావమేం దిఖాఈ దేతా హై, గతి–స్థిత–అవగాహపరిణామకీ భాఁతి. [జిసప్రకార గతి, స్థితి ఔర
అవగాహరూప పరిణామ ధర్మ, అధర్మ ఔర ఆకాశరూప సహకారీ కారణోంకే సద్భావమేం హోతే హైం, ఉసీ ప్రకార
ఉత్పాదవ్యయధ్రౌవ్యకీ ఏకతారూప పరిణామ సహకారీ కారణకే సద్భావమేం హోతే హైం.] యహ జో సహకారీ
కారణ సో కాల హై.
జీవ–పుద్గలకే పరిణామకీ అన్యథా అనుపపత్తి ద్వారా జ్ఞాత హోతా హై ఇసలిఏ,
నిశ్చయకాల–[అస్తికాయరూపసే] అనుక్త హోనే పర భీ–[ద్రవ్యరూపసే] విద్యమాన హై ఐసా నిశ్చిత హోతా హై.
ఔర జో నిశ్చయకాలకీ పర్యాయరూప వ్యవహారకాల వహ, జీవ–పుద్గలోంకే పరిణామసే వ్యక్త [–గమ్య]
హోతా హై ఇసలియే అవశ్య తదాశ్రిత హీ [–జీవ తథా పుద్గలకే పరిణామకే ఆశ్రిత హీ] గినా జాతా హై
..౨౩..
--------------------------------------------------------------------------
౧. యద్యపి కాలద్రవ్య జీవ–పుద్గలోంకే పరిణమాకే అతిరిక్త ధర్మాస్తికాయాదికే పరిణామకో భీ నిమిత్తభూత హై
తథాపి జీవ–పుద్గలోంకే పరిణామ స్పష్ట ఖ్యాలమేం ఆతే హైం ఇసలియే కాలద్రవ్యకో సిద్ధ కరనేమేం మాత్ర ఉన దోకే
పరిణామకీ హీ బాత లీ గఈ హై.
౨. అన్యథా అనుపపత్తి = అన్య కిసీ ప్రకారసే నహీం హో సకతా. [జీవ– పుద్గలోంకే ఉత్పాదవ్యయధ్రౌవ్యాత్మక
పరిణామ అర్థాత్ ఉనకీ సమయవిశిష్ట వృత్తి. వహ సమయవిశిష్ట వృత్తి సమయకో ఉత్పన్న కరనేవాలే కిసీ పదార్థకే
బినా [–నిశ్చయకాలకే బినా] నహీం హో సకతీ. జిసప్రకార ఆకాశ బినా ద్రవ్య అవగాహన ప్రాప్త నహీం కర
సకతే అర్థాత్ ఉనకా విస్తార [తిర్యకపనా] నహీం హో సకతా ఉసీ ప్రకార నిశ్చయకాల బినా ద్రవ్య పరిణామకో
ప్రాప్త నహీం హో సకతే అర్థాత్ ఉనకో ప్రవాహ [ఊర్ధ్వపనా] నహీం హో సకతా. ఇస ప్రకార నిశ్చయకాలకే అస్తిత్వ
బినా [అర్థాత్ నిమిత్తభూత కాలద్రవ్యకే సద్భావ బినా] అన్య కిసీ ప్రకార జీవ–పుద్గలకే పరిణామ బన నహీం
సకతే ఇసలియే ‘నిశ్చయకాల విద్యమాన హై’ ఐసా జ్ఞాత హోతా హై– నిశ్చిత హోతా హై.]