కహానజైనశాస్త్రమాలా] షడ్ద్రవ్య–పంచాస్తికాయవర్ణన

చిదాత్మకత్వాత్, వ్యవహారేణ చిచ్ఛక్తియుక్తత్వాచ్చేతయితా. నిశ్చయేనాపృథగ్భూతేన, వ్యవహారేణ పృథగ్భూతేన చైతన్యపరిణామలక్షణేనోపయోగేనోపలక్షితత్వాదుపయోగవిశేషితః. నిశ్చయేన భావకర్మణాం, వ్యవహారేణ ద్రవ్యకర్మణామాస్రవణబంధనసంవరణనిర్జరణమోక్షణేషు స్వయమీశత్వాత్ ప్రభుః. నిశ్చయేన పౌద్గలికకర్మనిమిత్తాత్మపరిణామానాం, వ్యవహారేణాత్మపరిణామనిమిత్తపౌద్గలికకర్మణాం కర్తృత్వాత్కర్తా. నిశ్చయేనశుభాశుభకర్మనిమిత్తసుఖదుఃఖపరిణామానాం, వ్యవహారేణ శుభాశుభకర్మసంపాది–తేష్టానిష్టవిషయాణాం భోక్తృత్వాద్భోక్తా. నిశ్చయేన లోకమాత్రోపి విశిష్టావగాహపరిణామశక్తియుక్త–త్వాన్నామకర్మనిర్వృత్తమణు మహచ్చ శరీరమధితిష్ఠన్ వ్యవహారేణ దేహమాత్రః. వ్యవహారేణ కర్మభిః సహైకత్వపరిణామాన్మూర్తోపి నిశ్చయేన ----------------------------------------------------------------------------- హై; నిశ్చయసే ౧అపృథగ్భూత ఐసే చైతన్యపరిణామస్వరూప ఉపయోగ ద్వారా లక్షిత హోనేసే ‘ఉపయోగలక్షిత’ హై, వ్యవహారసే [సద్భూత వ్యవహారనయసే] పృథగ్భూత ఐసే చైతన్యపరిణామస్వరూప ఉపయోగ ద్వారా లక్షిత హోనేసే ‘ఉపయోగలక్షిత’ హై; నిశ్చయసే భావకర్మోంకే ఆస్రవ, బంధ, సంవర, నిర్జరా ఔర మోక్ష కరనేమేం స్వయం ఈశ [సమర్థ] హోనేసే ‘ప్రభు’ హై, వ్యవహారసే [అసద్భూత వ్యవహారనయసే] ద్రవ్యకర్మోంకే ఆస్రవ, బంధ, సంవర, నిర్జరా ఔర మోక్ష కరనేమేం స్వయం ఈశ హోనేసే ‘ప్రభు’ హై; నిశ్చయసే పౌద్గలిక కర్మ జినకా నిమిత్త హై ఐసే ఆత్మపరిణామోంకా కర్తృత్వ హోనేసే ‘కర్తా’ హై, వ్యవహారసే [అసద్భూత వ్యవహారనయసే] ఆత్మపరిణామ జినకా నిమిత్త హై ఐసే పౌద్గలిక కర్మోంకా కర్తృత్వ హోనేసే ‘కర్తా’ హై; నిశ్చయసే శుభాశుభ కర్మ జినకా నిమిత్త హై ఐసే సుఖదుఃఖపరిణామోంకా భోక్తృత్వ హోనేసే ‘భోక్తా’ హై, వ్యవహారసే [అసద్భూత వ్యవహారనయసే] శుభాశుభ కర్మోంసే సంపాదిత [ప్రాప్త] ఇష్టానిష్ట విషయోంకా భోక్తృత్వ హోనేసే ‘భోక్తా’ హై; నిశ్చయసే లోకప్రమాణ హోనే పర భీ, విశిష్ట అవగాహపరిణామకీ శక్తివాలా హోనేసే నామకర్మసే రచిత ఛోటే–బడే శరీరమేం రహతా హుఆ వ్యవహారసే [సద్భూత వ్యవహారనయసే] ‘దేహప్రమాణ’ హై; వ్యవహారసే [అసద్భూత వ్యవహారనయసే] కర్మోంకే సాథ ఏకత్వపరిణామకే కారణ మూర్త హోనే పర భీ, నిశ్చయసే అరూపీ– స్వభావవాలా హోనేకే కారణ ‘అమూర్త’ హై; ౨నిశ్చయసే పుద్గలపరిణామకో అనురూప చైతన్యపరిణామాత్మక --------------------------------------------------------------------------

౧. అపృథగ్భూత = అపృథక్; అభిన్న. [నిశ్చయసే ఉపయోగ ఆత్మాసే అపృథక్ హై ఔర వ్యవహారసే పృథక్ హై.]
౨. సంసారీ ఆత్మా నిశ్చయసే నిమిత్తభూత పుద్గలకర్మోంకో అనురూప ఐసే నైమిత్తిక ఆత్మ పరిణామోంకే సాథ [అర్థాత్