Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250
ശ്രീ ദിഗംബര ജൈന സ്വാധ്യായമംദിര ട്രസ്ട, സോനഗഢ - ൩൬൪൨൫൦
അധികാര-൧ : ദോഹാ-൭൬ ]പരമാത്മപ്രകാശ: [ ൧൩൧
गाथा – ७६
अन्वयार्थ : — [आत्मानं ] अपनेको [आत्मना ] अपनेसे [जानन् ] जानता हुआ यह
[जीवः ] जीव [सम्यग्दष्टिः ] सम्यग्दृष्टि [भवति ] होता है, [सम्यग्दृष्टिः जीवः ] और सम्यग्दृष्टि
हुआ संता [लघु ] जल्दी [कर्मणा ] कर्मोंसे [मुच्यते ] छूट जाता है ।
भावार्थ : — यह आत्मा वीतराग स्वसंवेदनज्ञानमें परिणत हुआ अंतरात्मा होकर अपनेको
अनुभवता हुआ वीतराग सम्यग्दृष्टि होता है, तब सम्यग्दृष्टि होनेके कारणसे ज्ञानावरणादि कर्मोंसे
शीघ्र ही छूट जाता है — रहित हो जाता है । यहाँ जिस हेतु वीतराग सम्यग्दृष्टि होनेसे यह जीव
कर्मोंसे छूटकर सिद्ध हो जाता है, इसी कारण वीतराग चारित्रके अनुकूल जो शुद्धात्मानुभूतिरूप
वीतराग सम्यक्त्व है, वही ध्यावने योग्य है, ऐसा अभिप्राय हुआ । ऐसा ही कथन श्री
कुंदकुंदाचार्यने मोक्षपाहुड ग्रंथमें निश्चयसम्यक्त्वके लक्षणमें किया है ‘‘सद्दव्वरओ’’ इत्यादि —
ഭാവാര്ഥ : — ആത്മാഥീ ആത്മാനേ ജാണതോ ജീവ-വീതരാഗ സ്വസംവേദനജ്ഞാനരൂപേ പരിണമേലാ
അന്തരാത്മാ വഡേ സ്വശുദ്ധാത്മാനേ (പോതാനാ ശുദ്ധ സ്വരൂപനേ) അനുഭവതോ ജീവ വീതരാഗസമ്യഗ്ദ്രഷ്ടി ഹോയ
ഛേ. നിശ്ചയസമ്യക്ത്വനീ ഭാവനാനും ഫള കഹേവാമാം ആവേ ഛേ. സമ്യഗ്ദ്രഷ്ടി ജീവ ശീഘ്ര ജ്ഞാനാവരണാദി
കര്മഥീ മുകായ ഛേ.
അഹീം, ഖരേഖര ജേ കാരണേ വീതരാഗസമ്യഗ്ദ്രഷ്ടി കര്മഥീ ശീഘ്ര ഛൂടേ ഛേ തേ കാരണേ ജ വീതരാഗ
ചാരിത്രനേ അനുകൂള ശുദ്ധാത്മാനീ അനുഭൂതി സാഥേ അവിനാഭൂത വീതരാഗസമ്യക്ത്വ ജ ഭാവവാ യോഗ്യ ഛേ
ഏവോ അഭിപ്രായ ഛേ. ശ്രീകുംദകുംദാചാര്യേ മോക്ഷപ്രാഭൃത (ഗാഥാ-൧൪)മാം നിശ്ചയസമ്യക്ത്വനും ലക്ഷണ കഹ്യും ഛേ
കേ ‘‘सद्दव्वरओ सवणो सम्मादिट्ठी हवेइ णियमेण । सम्मतपरिणदो उण खवेइ दुट्ठट्ठ कम्माइं ।।’’ [അര്ഥ: —
आत्मना आत्मानं जानन् जीवः सम्यग्द्रष्टिः भवति ।
सम्यग्द्रष्टिः जीवः लघु कर्मणा मुच्यते ।।७६।।
अप्पिं अप्पु मुणंतु जिउ सम्मादिट्ठि हवेइ आत्मनात्मानं जानन् सन् जीवो
वीतरागस्वसंवेदनज्ञानपरिणतेनान्तरात्मना स्वशुद्धात्मानं जानन्ननुभवन् सन् जीवः कर्ता सम्मदिट्ठि
हवेइ वीतरागसम्यग्द्रष्टिर्भवति । निश्चयसम्यक्त्वभावनायाः फ लं कथ्यते सम्माइट्ठिउ जीवडउ लहु
कम्मइं मुच्चेइ सम्यग्द्रष्टिः जीवो लघु शीघ्रं ज्ञानावरणादिकर्मणा मुच्यते इति । अत्र येनैव कारणेन
वीतरागसम्यग्द्रष्टिः किल कर्मणा शीघ्रं मुच्यते तेनैव कारणेन वीतरागचारित्रानुकूलं
शुद्धात्मानुभूत्यविनाभूतं वीतरागसम्यक्त्वमेव भावनीयमित्यभिप्रायः । तथा चोक्तं
श्रीकुन्दकुन्दाचार्यैर्मोक्षप्राभृते निश्चयसम्यक्त्वलक्षणम् — ‘‘सद्दव्वरओ सवणो सम्मादिट्ठी हवेइ
णियमेण । सम्मत्तपरिणदो उण खवेइ दुट्ठट्ठकम्माइं ।।’’ ।।७६।।