Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250
ਸ਼੍ਰੀ ਦਿਗਂਬਰ ਜੈਨ ਸ੍ਵਾਧ੍ਯਾਯਮਂਦਿਰ ਟ੍ਰਸ੍ਟ, ਸੋਨਗਢ - ੩੬੪੨੫੦
ਭਾਵਾਰ੍ਥ : — ਹਵੇ ਲੋਕਾਲੋਕਨਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਕੇਵਲ਼ਜ੍ਞਾਨਰੂਪ ਸ੍ਵਸਂਵੇਦਨ ਵਡੇ ਤ੍ਰਣ ਲੋਕਨਾ
ਗੁਰੁ ਛੇ ਤੇ ਸਿਦ੍ਧੋਨੇ ਹੁਂ ਫਰੀ ਨਮਸ੍ਕਾਰ ਕਰੁਂ ਛੁਂ, ਕੇ ਜੇ ਤੀਰ੍ਥਂਕਰ ਪਰਮਦੇਵੋ, ਭਰਤ, ਰਾਮਚਂਦ੍ਰ,
ਪਾਂਡਵੋ ਆਦਿ ਪੂਰ੍ਵਕਾਲ਼ੇ ਵੀਤਰਾਗ ਨਿਰ੍ਵਿਕਲ੍ਪ ਸ੍ਵਸਂਵੇਦਨਜ੍ਞਾਨਨਾ ਬਲ਼ਥੀ ਨਿਜ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਆਤ੍ਮਸ੍ਵਰੂਪਨੇ
ਪਾਮੀਨੇ ਕਰ੍ਮਨੋ ਕ੍ਸ਼ਯ ਕਰੀ ਹਾਲ ਨਿਰ੍ਵਾਣਮਾਂ ਸਦਾ ਕਾਲ਼ਨੇ ਮਾਟੇ ਬਿਰਾਜੀ ਰਹ੍ਯਾ ਛੇ, ਏਮਾਂ ਕਾਂਈ
ਸ਼ਂਕਾ ਨਥੀ.❃
ਤ੍ਯਾਰ ਪਛੀ ਜੋ ਕੇ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਆਤ੍ਮਾਓ ਸਿਦ੍ਧ ਭਗਵਂਤੋ-ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯਥੀ ਮੁਕ੍ਤਿਸ਼ਿਲਾ ਉਪਰ
ते पुणु वंदउं सिद्धगण तान् पुनर्वन्दे सिद्धगणान् । किंविशिष्टान् । जे णिव्वाणि वसंति
ये निर्वाणे मोक्षपदे वसन्ति तिष्ठन्ति । पुनरपि कथंभूता ये । णाणिं तिहुयणि गरुया वि
भवसायरि ण पडंति ज्ञानेन त्रिभुवनगुरुका अपि भवसागरे न पतन्ति । अत ऊर्ध्वं विशेषः ।
तथाहि – तान् पुनर्वन्देऽहं सिद्धगणान् ये तीर्थंकरपरमदेवभरतराधवपाण्डवादयः पूर्वकाले
वीतरागनिर्विकल्पस्वसंवेदनज्ञानबलेन स्वशुद्धात्मस्वरूपं प्राप्य कर्मक्षयं कृत्वेदानीं निर्वाणे तिष्ठन्ति
सदापि न संशयः । तानपि कथंभूतान् । लोकालोकप्रकाशकेवलज्ञानस्वसंवेदनत्रिभुवनगुरून्१।
त्रैलोक्यालोकनपरमात्मस्वरूपनिश्चयव्यवहारपदपदार्थव्यवहारनयकेवलज्ञानप्रकाशेन समाहितस्व-
स्वरूपभूते निर्वाणपदे तिष्ठन्ति यतः ततस्तन्निर्वाणपदमुपादेयमिति तात्पर्यार्थः ।।४।।
अतः ऊर्ध्वं यद्यपि व्यवहारनयेन मुक्ति शिलायां तिष्ठन्ति शुद्धात्मनः हि सिद्धास्तथापि
੧੮ ]ਯੋਗੀਨ੍ਦੁਦੇਵਵਿਰਚਿਤ: [ ਅਧਿਕਾਰ-੧ : ਦੋਹਾ-੪
पतन्ति ] नहिं पडते हैं ।
भावार्थ : — जो भारी होता है, वह गुरुतर होता है, और जलमें डूब जाता है, वे
भगवान त्रैलोक्यमें गुरु हैं, परंतु भव-सागरमें नहीं पड़ते हैं । उन सिद्धोंको मैं वंदता हूँ, जो
तीर्थंकरपरमदेव, तथा भरत, सगर, राघव, पांडवादिक पूर्वकालमें वीतरागनिर्विकल्प
स्वसंवेदनज्ञानके बलसे निजशुद्धात्मस्वरूप पाके, कर्मोंका क्षयकर, परमसमाधानरूप निर्वाण
-पदमें विराज रहे हैं उनको मेरा नमस्कार होवे यह सारांश हुआ ।।४।।
आगे यद्यपि वे सिद्ध परमात्मा व्यवहारनयकर लोकालोकको देखते हुए मोक्षमें तिष्ठ
੧. ਪਾਠਾਨ੍ਤਰ : — गुरून् त्रैलोक्या लोकनपरमात्मस्वरूपनिश्चयव्यवहारपदार्थव्यवहारनयकेवलज्ञानप्रकाशनगुरुकान् ।
लोकालोकनं परमात्मस्वरूपावलोकनं निश्चयेन पुद्गलादिपदार्थावलोकनं व्यवहारनयेन केवलज्ञानप्रकाशेन
❃ ਤੇ ਸਿਦ੍ਧੋ ਕੇਵਾ ਛੇ? ਲੋਕਾਲੋਕ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ੇ ਛੇ ਤੇ ਕੇਵਲ਼ਜ੍ਞਾਨ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਸਿਦ੍ਧੋ ਛੇ. ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯਥੀ ਤ੍ਰਣ ਲੋਕ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ
ਪਰਮਾਤ੍ਮਾ ਨਿਸ਼੍ਚਯਥੀ ਸ੍ਵਸ੍ਵਰੂਪਮਾਂ ਰਹੇਲਾ ਸਿਦ੍ਧੋ ਨਿਰ੍ਵਾਣਪਦਮਾਂ ਸ੍ਥਿਤ ਛੇ. ਆਥੀ ਅਹੀਂ ਨਿਰ੍ਵਾਣਪਦ ਉਪਾਦੇਯ ਛੇ. ਏਵੋ
ਤਾਤ੍ਪਰ੍ਯਾਰ੍ਥ ਛੇ. ੪.