Pravachan Ratnakar-Gujarati (English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 11 of 210

 

PDF/HTML Page 201 of 4199
single page version

sAmbhaL‌yun nathI. A chhe to gharanI vAt, paN eNe paragharanI ja AjasudhI mAnDI chhe. sansAranI vAtomAn jANe DAhyAno (chaturano) dIkaro! paN arere! khed chhe ke tun koN chhun ane kevaDo chhun enI khabar nathI.

have kahe chhe- A navatattvanI je bhedarUp dashAo temanAmAn ekapaNun pragaT karanAr bhUtArthanayathI ekapaNun prApta karIne shuddhanayapaNe sthapAyelA AtmAnI anubhUti -ke jenun lakShaN AtmakhyAti chhe-tenI prApti hoy chhe. lyo, juo. navatattvarUp bhedonA vikalpamAn rAganI ADamAn je trikALI ekarUp Atmajyoti DhankAelI chhe tene bhUtArthanay vaDe ekapaNe pragaT karavAmAn AvatAn, temAn ekamAn draShTi karIne Atmaprasiddhi jenun lakShaN chhe te AtmAnubhUti pragaT thaI jAy chhe. navatattvamAn AtmA prasiddha na hato, dravya je gnAyak shAshvat chaitanyamUrti chhe ane paryAy sahit jotAn prasiddha nahoto thato te ekarUp chaitanyane jotAn chaitanyano prakAsh AtmakhyAti prasiddha thAy chhe; prApta thAy chhe.

navanA bhedane jotAn nav bhed chhe kharA. (pahelAn kahevAI gayun ke tIrthanI pravRutti arthe te bhedo vyavahArathI kahelA chhe) paN e Ashray karavA lAyak nathI, kemake navatattvanA bhedanA gnAnamAn rokAvAthI rAganI utpattinI prasiddhi thAy chhe, anAtmAnI prasiddhi thAy chhe. parantu A nav bhedomAn bhUtArthanay ekapaNun pragaT kare chhe, ekalA gnAyakabhAvane dekhADe chhe. A ek trikALI gnAyakabhAvanI sanmukh thaIne jANavAthI ekapaNun prApta thAy chhe, AnandanI anubhUti dvArA AtmA prasiddha thAy chhe. (tethI bhUtArthanayathI navatattvane jANavAthI samyagdarshan ja chhe e niyam kahyo chhe.)

have navatattva upasthit kem thayAn te kahe chhe. tyAn vikArI thavA yogya ane vikAr karanAr-e banne puNya chhe, tem ja e banne pAp chhe. vikArI thavA yogya eTale jIvanI paryAyamAn vikAr thavA yogya chhe. paryAyamAn vikAr thavA yogya jIvanI dashA chhe. ane vikAr karanAr eTale ahIn karma je nimitta chhe ene vikAr karanAr chhe em kahyun chhe. vikAr thavA yogya paryAy to potAnA upAdAnathI thaI chhe, upAdAnapaNe karanAr pote chhe; emAn karmanun nimitta chhe. vikArI thavA yogya em kahIne jIvanI paryAyanI lAyakAt batAvI chhe, dravyasvabhAv to evo nathI vartamAn paryAy te vikAr thavA yogya ane emAn karma nimitta te vikAr karanAr e banne puNya chhe. vikArI thavA yogya chhe te bhAvapuNya ane karmanun je nimitta chhe te dravya-puNya-em banne puNya chhe. e ja pramANe vikArI thavA yogya je jIvanI paryAy te bhAvapAp ane karmanun je nimitta te dravyapAp-em banne pAp chhe. dravyapApae, bhAvapAp thavAmAn nimitta chhe. vastusvabhAv pote puNya-pApane karanAr nathI. shubhabhAv


PDF/HTML Page 202 of 4199
single page version

thavA lAyak jIv (paryAy) ane eno karanAr karmano uday te ajIv chhe tene dravyapuNya kahIe. evI rIte hinsA jUTh, chorI Adi bhAvapAp thavA lAyak to jIv chhe, paryAyamAn evI lAyakAt chhe ane karmanun je nimitta chhe tene dravyapAp kahIe.

mohakarmano je uday chhe e to pAp ja chhe. ghAtIkarmano uday je chhe eto ekalo pAparUp ja chhe. chhatAn ahIn puNyabhAvapaNe pariNamyo chhe tene bhAvapuNya jIv kahyo ane karmano uday (ghAtIkarmano) je ajIv chhe tene dravya-puNya kahyo. shAtAno uday chhe e puNyabhAvamAn nimitta na thAy. e to aghAtI chhe. eno uday to sanyog Ape. (aghAtI karma sanyogamAn nimitta thAy, puNya-pApamAn nimitta na thAy) paN ghAtIkarmano uday je chhe ene ahIn bhAvapuNyanI apekShAe dravyapuNya kahyo chhe. ghAtIkarmano uday mand hoy ke tIvra, e chhe to pAp ja. karmano uday bhale tIvra hoy, ahIn rAganI mandatArUp puNyabhAv kare to karmanA udayane dravya-puNya (mand uday) kahevAy chhe. karmano uday mand chhe mATe ahIn shubhabhAv thayo em nathI. ahIn em nathI lIdhun ke shubhabhAvano uday hoy to dravya-puNya. jIvanA puNyabhAvane je nimitta chhe ene dravya-puNya kahyun chhe. jIv potAnA shubhabhAvane lAyak chhe te jIv-puNya-bhAvapuNya ane emAn je karma nimitta chhe te dravya-puNya, ajIv-puNya kahyun chhe. (ajIv puNya jIvanA puNyabhAvamAn nimitta chhe, te puNyabhAv karAvatun nathI.)

chAhe ekendriyamAn ho ke panchendriyanI paryAyamAn bhagavAn AtmA je dravyasvabhAv chhe e to ekalo shuddha trikAL chhe. ane e gnAyak ja upAdey chhe. have ahIn kahe chhe ke dravya trikAL shuddha hovA chhatAn enI paryAyamAn puNya, pAp, Asrav ane bandh evo be bhAg UbhA kem thAy chhe? vastu ek ane nav bhed je hey chhe te UbhA kem thAy chhe?

Atmavastu dravyasvabhAvathI shuddha chaitanyarUp Anandaghan chhe. te ekane nav na hoI shake. paN jene e draShTimAn Avyo nathI, anubhavamAn Avyo nathI ene paryAyamAn vikAr chhe. paryAyamAn bIjAno sang-sambandh thavAthI tene nav UbhA thAy chhe. dravyamAn to koI evI shakti (guN) nathI je vikAr kare. jo guN evo hoy to vikAr TaLe nahIn. tyAre koI kahe ke paryAyamAn vikAr thAy chhe ne? samAdhAn em chhe ke paryAyabuddhivALAne paryAyanI yogyatAthI thAy chhe, dravyabuddhivALAne nahIn. dravyabuddhivALAne eno niShedh thaI gayo chhe, eto gnAtA thaI gayo chhe. bApu! jarA dhIrajathI samajavun joIe; A to sarvagna vItarAg parameshvarano alaukik mArga chhe. eno vyavahAr paN alaukik rIte chhe. atyAre A vyavahAr siddha karyo chhe. vyavahAranayathI e (navatattvo) bhUtArtha chhe, paN e Ashray karavA lAyak nathI; kemake enA Ashraye samakit thatun nathI.


PDF/HTML Page 203 of 4199
single page version

have kahe chhe-Asrav thavA yogya ane Asrav karanAr-e banne Asrav chhe. puNya-pApanA bhAvapaNe thavA lAyak jIvanI paryAy e bhAv-Asrav ane temAn karmanun je nimitta te dravya-Asrav. e dravya-Asravane ahIn karanAr kahyo chhe. navAn karma Ave te dravya-Asrav e vAt ahIn nathI. A to pUrvanAn jUnAn karma je nimitta thAy tene dravya-Asrav kahyo chhe. e banne Asrav chhe-ek bhAv-Asrav ane bIjo dravya- Asrav. samvar thavA yogya samvArya e jIvanI paryAy chhe. te bhAv-samvar chhe. samvar karanAr samvArak e nimitta chhe. samvaranI sAme jeTalo karmano uday nathI (abhAvarUp chhe) ene dravya-samvar kahe chhe. e banne samvar chhe-ek bhAv-samvar ane bIjo dravya- samvar. nirjaravA yogya ane nirjarA karanAr-banne nirjarA chhe. nirjaravA yogya ashuddhatA ane thavA yogya shuddhatA e jIvanI paryAy chhe. e bhAv-nirjarA chhe. nirjarA karanAr(dravya-karmanun kharI javun) e nimitta chhe-e dravya-nirjarA chhe. e banne nirjarA chhe. bandhAvA yogya ane bandhan karanAr-e banne bandh chhe. bandhAvA yogya jIv (paryAy) chhe. rAgadveSh, mithyAtva, viShayavAsanA-emAn aTakavA yogya, bandhAvA yogya lAyakAt jIvanI paryAyanI chhe, te bhAvabandh chhe. sAme pUrvakarmanun nimitta chhe e bandhan karanAr chhe. navo bandh thAy enI vAt ahIn nathI. A to pUrva karma je nimitta thAy chhe ene ahIn dravyabandh kahyo chhe. bhagavAn AtmA to abaddha-spRuShTa chhe, paN enI paryAyamAn bandhayogya lAyakAt chhe te (jIv) bhAvabandh chhe ane bandhan karanAr karma- nimitta chhe te dravyabandh chhe. Am e banne bandh chhe. mokSha thavA yogya ane mokSha karanAr-e banne mokSha chhe. mokSha thavA yogya jIvanI paryAy chhe. jIvanI paryAyamAn mokSha thavAnI lAyakAt chhe. trikALI chIj chhe e to mokShasvarUp ja chhe. mokSha thavA yogya jIvanI paryAy te bhAvamokSha chhe. ane sarva karmanA abhAvarUp nimitta te mokSha karanAr dravya-mokSha chhe. Am e banne mokSha chhe. have kahe chhe- ekane ja potAnI meLe eTale ke potAnI ekapaNAnI apekShAe puNya, pAp, Asrav, samvar, nirjarA, bandh ane mokShanI utpatti banatI nathI. nimitta- naimittik sambandhanI apekShA vinA ekane nav sAbit thatA nathI. ekane paryAyamAn bIjAnun nimitta chhe. enAthI A nav bhedo UbhA thAy chhe. te bannemAn ek jIv ane bIjun ajIv chhe. have bAhya (sthUl) draShTithI joIe to- jIv-pudgalanA anAdi bandhaparyAyanI samIp jaIne eTale ke paryAyadraShTi karIne A yogyatA ane A nimitta e bene ekapaNe


PDF/HTML Page 204 of 4199
single page version

anubhav karatAn A navatattvo sAchAn chhe. paryAyabuddhithI jotAn bhUtArtha chhe. vyavahAranaye navatattvo chhe; paN e samyagdarshanano viShay nathI. vedAnt kahe chhe paryAy nathI, to em nathI. navanA bhedanI paryAy chhe. vyavahAranaye, paryAyabuddhi karIne enI sanmukh joI ekapaNe anubhav karatAn navatattvo bhUtArtha chhe, rAganI paryAy ane nimittanI paryAy bannene ekapaNe anubhavatAn navatattvanA bhedo satyArtha chhe.

ane ek jIvadravyanA svabhAvanI samIp jaIne eTale ke ek gnAyakamAtra dravyasvabhAvano Ashray laIne arthAt te ekane ekapaNe anubhav karatAn te navatattvo abhUtArtha chhe, jIvanA ekAkAr svarUpamAn e navatattvo nathI. ekarUp abhed gnAyakabhAv, ekAkAr sachchidAnandasvabhAvamAn anek prakAranA bhedo nathI. aho! A to shabde shabda mantra chhe. A dharma kem thAy enI vAt chAle chhe. A vyavahAranaye nav chhe enun tAtparya shun? ke e navanun lakSha chhoDIne ek svabhAvanun lakSha karavun e tAtparya chhe. e navanA lakShe dharma na thAy, paN rAg ane adharma thAy ane akhanD ek trikALI gnAyakanA Ashraye arthAt te ekane ekapaNe anubhavatAn samyagdarshan thAy, dharma thAy.

bhagavAn AtmA, ekalo chaitanya je paryAyanI ADamAn, navatattvanI ADamAn dUr hato te ekagnAyak bhAvanI samIp jaIne te ekane ekapaNe anubhavatAn temAn navabhedo jaNAtA nathI tethI te nav abhUtArtha chhe. tethI A navatattvomAn bhUtArthanayathI jotAn ek jIv ja prakAshamAn chhe, ek gnAyakabhAv ja prakAshamAn chhe.

evI rIte antardraShTithI joIe to- gnAyakabhAv jIv chhe ane jIvanA vikArano hetu ajIv chhe. vikAr eTale visheSh kArya- jIvanI paryAy. ahIn vikAr eTale doSh em artha nathI, paN visheSh kArya em samajavun. vaLI puNya, pAp, Asrav, samvar, nirjarA, bandh ane mokSha -e jemanAn lakShaN chhe evA to kevaL jIvanA vikAro chhe, jIvanI paryAyo chhe. ane puNya, pAp, Asrav, samvar, nirjarA, bandh ane mokSha-e vikArahetuo kevaL ajIv chhe. AvA A navatattvo eTale jIvanA vikAro jenA ajIv-hetuo, chhe e navatattvo, jIvadravyanA svabhAvane chhoDIne, pote ane par jemanAn kAraN chhe-pote upAdAn kAraN ane par nimitta kAraN chhe-evA ek dravyanA paryAyopaNe anubhav karavAmAn AvatAn bhUtArtha chhe. paryAyo paryAyaapekShAe chhe. vyavahAranay chhe. vyavahAranayano viShay paryAyo chhe. e jANavA lAyak chhe, paN Ashray karavA yogya nathI.

jIvadravyano svabhAv sarvakALe askhalit chhe. paryAy chhe e to badalato - palaTato pravAh chhe. trikALI gnAyak chaitanya chhe e to trikAL dhruv, dhruv, dhruv askhalit jemAn


PDF/HTML Page 205 of 4199
single page version

vadhaghaT nathI, ochhun-adhik nathI evo ekarUp chhe. paryAy chhe e to bhinnabhinna yogyatAthI thAy chhe, svabhAv ekasadrash, nitya, dhruv rahe chhe. AvA chitsAmAnya abhed ekarUp svabhAvanI samIp jaIne anubhav karavAmAn AvatAn te navatattvo abhUtArtha chhe, jUThA chhe. vyavahAranaye nav sAchA chhe, paN svabhAvanA anubhavanI draShTimAn nave asatyArtha chhe. Avo samyak anekAntamArga chhe, bhAI. ek apekShAe vyavahAranayathI navatattvo sAchAn kahyAn, to ek apekShAe trikAL dhruv dravyanI draShTimAn te jaNAtAn nathI, anubhavAtAn nathI tethI asatyArtha jUThAn kahyAn. jyAn je apekShA hoy tyAn te apekShA barAbar jANavI joIe.

tethI A navatattvomAn bhUtArthanayathI ek jIv ja prakAshamAn chhe. navatattvomAn satdraShTithI-dravyadraShTithI jotAn gnAyak, gnAyak, gnAyak, ek jIv ja prakAshamAn chhe. em te ekapaNe prakAshato shuddhanayapaNe anubhavAy chhe. e ekapaNAno anubhav thatAn AtmA trikAL ‘shuddha’ Avo chhe em Atma-prasiddhi thAy chhe. tyAre je A anubhUti thaI te AtmakhyAti ja chhe ane AtmakhyAti te samyagdarshan ja chhe. A rIte sarva kathan nirdoSh ja chhe, bAdhA rahit chhe. ahAhA! A ekarUp chaitanyaghanasvabhAvanI anubhUti te AtmakhyAti AtmAnI oLakhAN, ane AtmakhyAti te samyagdarshan ja chhe.

* gAthA –13 bhAvArtha uparanun pravachan *

A navatattvomAn, shuddhanayathI joIe to, jIv ja ek chaitanya-chamatkAramAtra prakAsharUp pragaT thaI rahyo chhe. ahAhA! paryAyamAn navatattvonA bhedarUp pariNaman hovA chhatAn, jemAn vastunI sthiti prakAshamAn chhe evA shuddhanayathI jotAn ekalo gnAyak, gnAyak, gnAyak, shuddha pratyakSha chhe, navatattvo kAI judAn judAn dekhAtAn nathI.

jyAn sudhI A rIte eTale shuddhanayanI draShTi vaDe jIvatattvanun jANapaNun nathI tyAn sudhI te vyavahAradraShTi chhe. mAtra paryAyane, bhedane ja mAne e bhedadraShTi-vyavahAradraShTi chhe. te A jIv chhe, paryAy chhe, Asrav chhe, puNya chhe ItyAdi judAn judAn navatattvane ja mAne chhe tethI mithyAdraShTi chhe. jIv-pudgalanA bandharUp avasthAdraShTithI jotAn A padArtho judA judA dekhAy chhe. arthAt paryAyadraShTithI jotAn A jIv chhe, puNya chhe, pAp chhe em bhinna bhinna dekhAy chhe. paN jyAre shuddhanayathI jIv-pudgalanun nijasvarUp-eTale ke ek gnAyak AtmAnun shuddha svarUp ane ekalA pudgalanun bhinna svarUp-em nijasvarUp bhinna bhinna jovAmAn Ave tyAre e puNya, pAp Adi navatattva kAI vastu nathI; kemake ekalo gnAyakabhAv bhinna ane pudgal paN bhinna em jotAn e nav tyAn dekhAtA nathI.


PDF/HTML Page 206 of 4199
single page version

gnAyakabhAv draShTimAn AvatAn nimittanun lakSha chhUTI gayun, ane nimittathI thatA bhAvonun paN lakSha chhUTI gayun. eTale ekalo gnAyakabhAv najaramAn AvatAn navabhed badhA jUThA chhe. antaramAn bhagavAn gnAyakabhAv dhruv chaitanyaghanane jotAn nimitta-naimittikabhAv rahetA nathI, kAraN ke A bAju antaramAn jotAn nimitta rahetun nathI. (nimittanun lakSha chhUTI jAy chhe) ane nimittanI apekShAvALA bhAv paN thatA nathI. vastu vastumAn rahI jAy chhe. puNya, pAp, Asrav, bandh e jIvanI paryAyamAn thatA naimittik bhAv chhe, emAn nimitta-karmanA sadbhAvanI apekShA Ave chhe. ane samvar, nirjarA ane mokSha e naimittikabhAvamAn nimittakarmanA abhAvanI apekShA Ave chhe. have sahaj AtmasvarUp pUrNAnandano nAth je bhagavAn AtmA ene jotAn A navabhed dekhAtA nathI, rahetA nathI, eTale nimitta-naimittikabhAv maTI jAy chhe. tyAre jIv-pudgal judAn judAn hovAthI bIjI koI vastu siddha thaI shakatI nathI. pudgal pudgalarUpe ane gnAyak gnAyakarUpe bhinna bhinna thaI jAy chhe.

navane jonArI bhedadraShTi eto anAdinI mithyAdraShTi chhe. paryAyanA bhedanI ruchimAn to Akhun dravya DhankAI gayun chhe. have bhed parathI najar haThAvI, ek trikALI gnAyakabhAvane jotAn jIv-pudgalanA sambandhe je bhedavALI paryAy hatI e rahetI nathI, kemake gnAyak dhruv chaitanyaprakAshanI draShTi karatAn nimitta-naimittikabhAvano abhAv thaI jAy chhe. ekalA gnAyakane jotAn chaitanyasvarUp je rAganI ruchimAn DhankAI gayun hatun te pragaT thAy chhe. enun nAm samyagdarshan chhe. navamAnthI ekalo jANak, jANak, jANak- evA dhruv svabhAvane bhinna tAravI anubhavavo e samyagdarshan chhe. A sivAy lAkho karoDo rUpiyA kharche ane mandiro banAve, devashAstragurune bahArathI mAne ke navatattvane bhedarUp mAne-e badhun thothethothAn chhe, samyagdarshan nathI.

kaLashaTIkAmAn to tyAn sudhI kahyun chhe ke-‘navatattvarUp vastuno anubhav mithyAtva chhe.’ navatattvarUpe to AtmA anAdithI pariNamyo chhe. anAdithI mithyAdraShTi jIvane samvar, nirjarA, mokSha sAchAn nathI. apekShit samvar, nirjarA, mokSha kahyA chhe. mithyAtvamAn paN amuk prakRitio bandhAtI nathI e apekShAe abandh gaNyo chhe. tathA jeTale anshe Asrav AdinI bIjI prakRitio AvatI nathI e apekShAe samvar gaNyo chhe. samvar eTale sAcho samvar em nahIn.

AvA navatattvarUp vastune anubhavatAn mithyAtva chhe; mATe shuddhanayathI jIvane jANavAthI ja samyagdarshananI prApti chhe. lyo, A ekAnt kahyun. e samyak ekAnt chhe, samyak ekAnt. antaramAn DhaLe chhe tyAre ene anekAntanun sAchun gnAn thAy chhe. navatattvomAnthI ek gnAyak


PDF/HTML Page 207 of 4199
single page version

tattvane bhinna tAravI anubhave tyAre navanun gnAn yathArtha thayun kahevAy. paryAyathI bhedarUp vastune jANe to anekAnt thAy em nathI. paryAy chhe, navanA bhed chhe-e vAt to barAbar chhe, parantu eno Ashray levo, ene jANavA, mAnavA eto mithyAdarshan chhe. shrImade kahyun chhe ke -‘anekAnt paN samyak ekAnt evA nijapadanI prApti sivAy anya hetue upakArI nathI.’

ekendriyathI mAnDI panchendriy sudhInI badhI paryAyomAn paN vastu-dravya to gnAyakapaNe ja chhe. shun e dravya kAI ekendriyanI paryAyapaNe thayun chhe? em e dravya shun AsravanI paryAyapaNe thayun chhe? em bandhabhAvapaNe dravya thayun chhe? ahAhA...! e to gnAyak, gnAyak, gnAyakarUpe ja anAdi ekarUp rahyun chhe. ekendriy, be Indriy, panchendriy e kAI vAstavik jIv nathI; andar je gnAyakabhAv chhe te jIv chhe.

jyAn sudhI judA judA nav padArtho jANe,A puNya, A pAp, A samvar, A nirjarA, em vastune bhedarUp jANe; paN shuddhanayathI AtmAne jANe nahIn tyAnsudhI paryAyabuddhi chhe, dravyabuddhi nathI. ek shuddhanayathI Atmavastune jANyA vinA kadI samyagdarshan thAy nahIn.

shuddhanayathI jIvane jANavAthI ja samakit chhe, anyathA nahIn. paryAyathI vastune jue to samyagdarshan thAy nahIn. dravya sAthe paryAyane bheLavIne jue to paN samakit thaI shake nahIn. dravyadraShTithI jyAnsudhI AtmAne dekhe nahIn tyAnsudhI paryAyabuddhi chhe. niyamasAranI gAthA pa nI TIkAmAn Ave chhe ke -antatattvarUp paramAtmatattva ane bahitattvano koI ansh bheLavIne shraddhA karavI e vyavahAr samakit chhe. antatattva eTale pUrNasvarUp shuddha jIv vastu ane bahitattva eTale puNya, pAp, Asrav, samvar, nirjarA, bandh ane mokSha e be bhedovALA tattvo-enI shraddhA e vyavahAr samakit chhe. vyavahAr samakit eTale ja rAg, vikalpa. vyavahAr samakit e rAganI paryAy chhe, shuddha samakit chhe ja nahIn. e to AropathI (samakit) chhe nishchay vItarAgI paryAy te nishchay samakit, ane shraddhAno vikalpa-rAg te vyavahAr samakit chhe.

* kaLash 8 shlokArtha uparanun pravachan *

‘इति’ A rIte ‘चिरम् नवतत्त्वच्छन्नम् इदम् आत्मज्योतिः’ anAdikALathI navatattvamAn chhupAyelI A Atmajyoti -joyun? navanA bhedanI ruchimAn Akho gnAyakabhAv chaitanyajyotisvarUp anantakALathI DhankAI gayo chhe. paryAyabuddhi vaDe jene paryAyanI ja hayAtIno svIkAr chhe ene nij trikALI shuddhAtmAno nakAr chhe, tene shuddhAtmA anAdithI


PDF/HTML Page 208 of 4199
single page version

DhankAelo chhe. tyAn kanchan, kAminI ane kuTumb to kayAny bahAr rahI gayA-ajIvamAn rahI gayA. phakta navatatvarUp bhedonA premanI ADamAn Akho abhed AtmA DhankAI gayo chhe em kahe chhe.

bhedanI buddhi ke rAganI buddhi e ja paryAyabuddhi chhe. mithyAdraShTine mukhya guNonI nirmaL paryAy to chhe ja nahIn. astitva, vastutva, prameyatva, agurulaghutva guNanI paryAyo nirmaL chhe; paN (sAmAnyapaNe) ansh je paryAy enI prItimAn Akho anshI je AtmA trikALI shuddha lupta thaI gayo chhe. are! anAdithI navatattvanA bhedarUp vastunA anubhavathI jIv mithyAdraShTi thaI rahyo chhe. e navatattvomAn samvar, nirjarA, mokSha e sAchAn nathI. (apekShit chhe). gnAyakabhAvanI draShTi thatAn e sAchA samvarAdi pragaT thAy chhe ane tyAre paryAyabuddhi rahetI ja nathI, hotI ja nathI. (gnAyakabhAvanI draShTi paryAyabuddhinA abhAvapUrvak hoy chhe) bApu! tun jenI ruchimAn hoIsh tyAn rahIsh. anantakAL rahevun to chhe ne? jo paryAyabuddhinI ruchimAn hoIsh to mithyAtvamAn rahIne chAr gatimAn rakhaDIsh. tathA jo dravya-draShTi-gnAyakanI draShTimAn hoIsh to nirmaL pariNaman thatAn sansArathI mukta thaI nirmaLatAmAn rahIsh. bhAI! A kAI vAd- vivAdathI pAr paDe em nathI, A to sahajano dhandho chhe.

have kahe chhe-‘वर्णमाला–कलापे निमग्नं कनकम् इव’ jem varNonA samUhamAn chhupAyel ekAkAr suvarNane bahAr kADhe-eTale judA judA rangabhedamAn ekAkAr sonun to paDayun ja chhe tene agninI Anch ApI bahAr kADhe chhe. Anch ApatAn ter-valun, chaud- valun. pandar-valun em varNabhed paDe emAn ekarUp ekAkAr suvarNa paDayun chhe ene bahAr kADhe tem ‘उन्नीयमानम्’ navatattvamAn chhupAyelI Atmajyoti shuddhanayathI bahAr kADhI pragaT karavAmAn AvI chhe. ahAhA...! ‘gnAn te AtmA’ e je anumAn thAy e paN vikalpa chhe, bhed chhe. paN e vikalpathI rahit ekalo gnAyakabhAv shuddhanayathI bahAr kADhI pragaT karavAmAn Avyo chhe. ‘अथ’ mATe he bhavyajIvo! ‘सततविवक्तं’ nirantar A chaitanyajyotine anyadravyothI tathA temanAthI thatA puNya, pAp Adi naimittik bhAvothI bhinna ‘एकरूपं’ ekarUp ‘द्रश्यताम्’ dekho. sarva prakAre ekarUpane anubhavo. navatattvamAn A ekarUp gnAyak ja sarvasva chhe, e ek ja samyagdarshanano viShay chhe. te ekarUp gnAyakane chhe, chAritra to pachhI hoy. tethI kahe chhe A ekarUp AtmAne ja dekho-anubhavo. ‘प्रतिपदम् उद्योतमानम्’ A jyoti pade pade arthAt paryAye paryAye ekarUp chitchamatkAramAtra prakAshamAn chhe. arere! AvI vAt


PDF/HTML Page 209 of 4199
single page version

sAmbhaLavA paN na maLe e shun kare? kyAn jAy? nirAdhAr, asharaN thaIne chAragatimAn rakhaDayA kare. ahIn sharaNanI chIj shun chhe e darshAvatAn kahe chhe-pratikShaN paryAye paryAye A chaitanya to bhinna prakAshamAn-udyotamAn chhe.

* kaLash 8 bhAvArtha uparanun pravachan *

A AtmA sarva avasthAomAn vidhavidh rUpe dekhAto hato, bhinna bhinna paryAyamAn bhinna bhinna dekhAto hato; tene shuddhanaye ek chaitanyachamatkAramAtra dekhADayo chhe. e vastue samyakdarshanano viShay, A ekarUp shuddha chaitanyarUp AtmAnA Ashraye samyagdarshan thAy chhe; dev-guru-shAstranA Ashraye ke shubharAganA Ashraye ke ughADarUp kShayopashamanA Ashraye samyagdarshan thatun nathI. tethI have sadA ekAkAr gnAyakabhAvano ja anubhav karo, paryAyabuddhino ekAnt na rAkho. paryAyano ekAnt anubhav mithyAtva chhe. tethI paryAyabuddhi chhoDo. em bahAramAn ane antaramAn nagna evA digambar santo- kundakundAchArya, amRutachandrAchArya Adi guruono upadesh chhe.

gAthA–13 (chAlu) AgaLanI TIkA paranun pravachan

navatattvomAn ek jIvane ja jANavo bhUtArtha kahyo. navatattvomAn jeTalA bhedo chhe te sarva dUr karI abhed ek gnAyakabhAvane ja bhUtArtha kahyo; kemake ek bhUtArthanA ja Ashraye samyagdarshan thAy chhe. AvI vastusthiti chhe.

jem navatattvomAn ek jIvane ja jANavo bhUtArtha kahyo tem, ekapaNe- gnAyakabhAvapaNe prakAshamAn AtmAnA adhigamanA upAyo je pramAN, nay, nikShep chhe teo paN nishchayathI abhUtArtha chhe, temAn paN AtmA ek ja bhUtArtha chhe. ekapaNe prakAshamAn AtmAnA adhigamano eTale jANavAno vAstavik upAy to gnAnanI paryAyamAn (bhAvashrut gnAnamAn) ek akhanD dhruv gnAyakabhAvane jANavo-anubhavavo e chhe. paN bhagavAn sarvagnadeve kahelI tattvavastune, paramatamAn kahelA tattvathI bhinna jANavA, nishchit karavA (savikalpa dashAmAn) je pramAN, nay ane nikShep chhe te adhigamanA upAyo kahyA chhe. chhatAn e badhA vikalpo chhe. enA Ashraye vastutattvano anubhav prApta thato nathI. tethI antarang prakAshamAn svarUpanA anubhavanI apekShA e sarva nishchayathI abhUtArtha chhe, jUThA chhe. pramAN, nay, nikShepanA bhedo je pratham vikalpakALamAn hoy chhe te vyavahArathI satya chhe, paN antar anubhavadraShTimAn e badhA abhUtArtha chhe; kemake AvA vikalpothI AtmA jaNAy evo nathI paN nirvikalpa anubhavathI ja jaNAy em chhe. sahaj AtmasvarUp e svAbhAvik sahaj-


PDF/HTML Page 210 of 4199
single page version

draShTithI ja jaNAy evun chhe. pramANAdinA vikalpathI nahIn. tethI pramANAdi vikalpomAn paN AtmA ek ja prakAshamAn chhe.

have kahe chhe- gney ane vachanonA bhedathI pramAN Adi anek bhedarUp thAy chhe. gneyanA prakAra nAm, sthApanA, dravya, bhAv vagere. gnAnanA paN anek prakAr chhe- nishchay, vyavahAr Adi. temAn pahelAn pramAN be prakAre chhe ek parokSha ane bIjun pratyakSha. upAtta ane anupAtta be paradvAro vaDe pravarte te parokSha chhe. upAtta eTale indriy, man vagere par padArtho je meLavelA chhe, anupAtta eTale prakAsh, upadesh vagere aNameLavelA par padArtho. te banne paradvArothI jaNAy te parokSha chhe. juo, sarvagnanI vANI, AgamapramAN e parokSha chhe. ane kevaL AtmAthI ja pratinishchitapaNe pravarte, jemAn man, indriy Adi ke upadesh Adino sambandh nathI evA AtmAnA Ashraye ja sIdhun pravarte te pratyakSha chhe.

pramANagnAn pAnch prakAre chhe mati, shrut, avadhi ane manaparyay ane kevaLagnAn. temAn mati ane shrutagnAn be parokSha chhe, avadhi ane manaparyayagnAn e be vikal-pratyakSha chhe ane kevaLagnAn sakal pratyakSha chhe. A rIte pratyakSha ane parokSha em be prakAranAn pramAN chhe. te banne, pramAtA-jANanAr, pramAN-gnAn, pramey-jANavA lAyak vastu-e bhedone anubhavatAn bhUtArtha chhe. vyavahArathI e vikalpo chhe e apekShAe satyArtha chhe, paN e kAI samyagdarshanano viShay nathI.

ane jemAn sarva bhedo gauN thaI gayA chhe, jemAn pramANAdinA bhedonun lakSha asta thaI gayun chhe evA ek jIvanA svabhAvano anubhav karatAn teo abhUtArtha chhe. anant anant Anand, gnAn, shAnti, prabhutA, ishvaratA Adi jenun ek svarUp chhe evA ekarUp chaitanyano anubhav karatAn te pramANanA bhedo asatyArtha chhe.

loko kahe chhe-rAganI mandatA karatAn karatAn anubhav thAy. vyavahAr sAdhan ane nishchay sAdhya-eTale ke kaShAyanI mandatA e vyavahAr sAdhan hoy to nishchay Ave. paN A tadna jUThI vAt chhe. ahIn to kahe chhe ke pramANanA bhedo upar jyAnsudhI lakSha chhe tyAnsudhI samyagdarshanano viShay je ekarUp AtmA te anubhavamAn Avato nathI. jIvane krodh, mAn, mAyA, lobhavALo jANavo e to paryAyabuddhi chhe ja, paN tene mati, shrut Adi paryAyanA (pratyakSha, parokSha pramANanA) bhedavALo jANavo e paN paryAyabuddhi chhe, mithyAdraShTi chhe.

bhagavAne kahelo je AtmA ene jANavA mATe A upAyo kahyA te (pratham avasthAmAn) sAchA chhe, kemake bIjA anyamatIo AtmAne anek prakAre kalpanA karIne


PDF/HTML Page 211 of 4199
single page version

kahe chhe. anyamatIo kahe chhe tenAthI bhinna AtmAno yathArtha nirNay karavA A upAyo kahyA chhe te barAbar chhe. parantu e dvArA AtmA jaNAy em nathI. vikalpa dvArA jANatAn kevaLagnAnanun pratyakShapaNun khyAlamAn Ave, kevaLagnAn ek samayamAn traN-kAL traN lokane pratyakSha jANe evo nirNay Ave, tathA avadhi, manaparyay desh pratyakSha chhe em vikalpathI nakkI thAy, parantu e to badho bhedano pakSha chhe. bhagavAn AtmA akhanD ekarUp chidAnandaghananA ekapaNAnA anubhavamAn A bhedanun Alamban nathI. AvI vAt chhe, bahu jhINI, bhAI. A to vItarAgano mArga vItarAgI paryAyarUp utpanna thato bhAv chhe, ane te pUrNavItarAg chaitanya svabhAvanA Ashraye utpanna thAy chhe. tethI to kahe chhe ke akhanD ek vItarAgamUrti pUrNa chaitanyabhagavAnano anubhav karatAn A pramANanA bhedo abhUtArtha chhe. ahAhA...! A to antaranI lakShmI (chaitanyalakShmI) prApta karavAnA upAyanI vAt chhe, bahAranI dhULathI shun prayojan? have nay sambandhI kahe chhe. nay be prakAre chhe dravyArthik ane paryAyArthik. je nay dravyanun lakSha kare ene dravyArthik nay kahIe ane je nay paryAyanun lakSha kare ene paryAyArthik nay kahIe. dravya jenun prayojan chhe e dravyArthik ane paryAy jenun prayojan chhe e paryAyArthik. tyAn dravya-paryAy vastumAn dravyano mukhyapaNe anubhav karAve eTale dravyane mukhyapaNe jaNAve te dravyArthikanay chhe. ahIn anubhav eTale samyagdarshan e vAt nathI. (vikalpapUrvak jANavAnA arthamAn anubhav shabda chhe) ane paryAyano mukhyapaNe anubhav karAve eTale paryAyanun mukhyapaNe gnAn karAve te paryAyArthik nay chhe. bhUtArthano anubhav te samyagdarshan chhe. tyAn je bhUtArthane mukhya kahyo te koI rIte kayArey gauN na thAy. bhUtArtha je trikALI ekarUp gnAyakabhAv jenA Ashraye samyagdarshan thAy te to mukhya ja chhe, hammeshAn mukhya chhe. ahIn jANavAmAn mukhya, gauN thAy e bIjI vAt chhe. AmAn vaLI paryAy paN mukhyapaNe Ave chhe. parantu anubhavamAn (anubhavanA viShayamAn) paryAy kadI mukhya hoI shake nahIn. shun kIdhun? je bhUtArtha trikALI chIj chhe, puNya-pApanA vikalpa vinAnI, ek samayanI paryAy vinAnI, te nitya satya chhe, ane je paryAy chhe ene gauN karIne asatya kahI chhe. paryAy kadIy mukhya thAy em bane nahIn. paN ahIn je bannene mukhya kahyAn chhe te jANavA mATe kahyAn chhe. (jANavAnI apekShAe chhe.) te banne nayo dravya ane paryAyano paryAyathI (bhedathI, kramathI) anubhav karatAn eTale ke dravya ane paryAyanA bhedathI-kramathI jANavAmAn Ave to e bhUtArtha chhe. paryAyalakShe


PDF/HTML Page 212 of 4199
single page version

e banne bhUtArtha chhe. AgaL kahyun ke bhUtArtha ek chhe. ahIn kahe chhe banne bhUtArtha chhe. dravya ane paryAyano paryAyathI anubhav karatAn banne bhUtArtha chhe. be chhe e rIte benun gnAn karAve chhe. te benI apekShAe bepaNAnun gnAn ane bepaNun sat chhe eTalun. e Ashray karavA lAyak chhe em nahIn.

11 mI gAthAmAn em kahyun ke-bhUtArtha chhe te shuddhanay chhe ane paryAy chhe te abhUtArtha chhe. paryAy je asatya chhe te koI kALe satya thAy nahIn. paN paryAy paryAy tarIke satya chhe, trikALanI apekShAthI asatya chhe. ek apekShAthI trikAL AtmAne bhUtArtha kahe ane vaLI ek apekShAthI dravya ane paryAy beyane bhedathI, kramathI jANavun e bhUtArtha chhe em kahe, tyAn apekShA barAbar samajavI joie dravyane mukhya karI dravyane jANavAmAn Ave tyAn paryAy gauN chhe, ane paryAyane mukhya karI paryAyanun gnAn karavAmAn Ave tyAre dravya gauN chhe. A to be nayapakSha chhe, bhedarUp vikalpo chhe. e chhe e apekShAe banne bhUtArtha chhe. Ashray karavA lAyak bhUtArtha e vAt ahIn nathI. ahIn to dravyArthik ane paryAyArthik evA be nayo chhe, e ‘chhe’ e apekShAe bannene bhUtArtha kahyA. jenA Ashraye samyagdarshan thAy e bhUtArtha te A nahIn. aho! digambar santoe gajab kAm karyAn chhe.

have kahe chhe-dravya ane paryAy e bannethI nahi Alingan karAyelA-eTale ke dravyArthikanaye dravyane mukhya karI jANavun tathA paryAyArthikanaye paryAyane mukhya karI jANavun- evA banne bhedapakShathI nahi sparshAyelA athavA banne prakAranA vikalpothI rahit evA shuddhavastumAtra trikALI ekarUp shuddha chaitanyabhAvano anubhav karatAn teo abhUtArtha chhe, te banne nayanA bhedo asatyArtha chhe, jUThA chhe.

ghaDIkamAn sAchA ane ghaDIkamAn khoTA? bhAI je apekShA hoy te barAbar samajavI joIe. vyavahAr vyavahAranI apekShAe nathI? paryAy paryAyapaNe nathI? paryAy nathI to dravya ekalun rahI jAy. to ekAnt thaI jAy. paryAy paryAyapaNe chhe. te shuddhajIvavastumAn nathI. evA shuddhajIvavastuno anubhav thAy chhe to paryAyamAn. paryAy vastuthI bhinna rahI AkhI vastune jANI le chhe. paryAy dravyamAn-shuddhajIvavastumAn nathI, paN paryAyamAn Akhun dravya jaNAI jAy chhe.

dravya je vastumAtra akhanD chhe e trikALI sat chhe. paN e satne jANanArI paryAy chhe ne? vedAnt em kahe chhe AtmA ‘kUTastha’ chhe. to e kUTasthane jANyun koNe? kUTastha kUTasthane jANe? ahIn AtmA chhe dhruv kUTastha. dhruv e kUTastha chhe. paN jANyun koNe? to paryAye. anitya paryAy te nityane jANe chhe, ane te paryAy dravyane aDayA vinA nityane jANe


PDF/HTML Page 213 of 4199
single page version

chhe. AvI vAt chhe. ek vAt phare to AkhI vAt pharI jAy chhe. vedAnt ek ja kahe chhe. paN ek chhe eno nirNay koNe karyo? paryAye. to paryAy chhe ke nahIn? paryAy chhe, paN te Ashray karavA lAyak nathI. Ashray karanAr to paryAy chhe.

ahIn kahe chhe chaitanyamAtra ekarUp svabhAvano anubhav karatAn eTale chaitanyamAtra-vastunun paryAyamAn vedan karatAn arthAt Anandanun vedan paryAyamAn AvatAn e pratyakSha-parokSha pramAN ane nayanA vikalpo-e badhun jUThun chhe. [AgaL (nayonA bhedonI charchAmAn) je ‘anubhav’ shabda hato emAn to jANavAnI apekShA hatI.] bhedathI jotAn e sAchA chhe, paN abhedamAn bhed dekhAtA nathI ethI te asatyArtha chhe. abhedamAn bhed dekhAy to abhed rahe nahIn. bhedanA lakShe ja bhed dekhAy.

pahelAn pramANanI vAt karI, pachhI nayanI karI have nikShep sambandhI kahe chhe. nikShepanA chAr bhed chhe nAm, sthApanA dravya ane bhAv.

vastumAn je guN na hoy te guNanA nAmathI vyavahAre sangnA karavI te nAm nikShep chhe. jemake koInun nAm mahAvIr rAkhavAmAn Ave e nAm nikShep chhe. ‘A te chhe’ em anya vastunun anya vastumAn pratinidhitva sthApit karavun-pratimArUp sthApanA karavun te sthApanA nikShep chhe. vartamAnathI anya eTale ke atIt athavA anAgat paryAyathI vastune vartamAnamAn kahevI te dravya nikShep chhe. bhaviShyamAn tIrthankar thavAnA hoy tene vartamAnamAn tIrthankar kahevA te dravya nikShep chhe. chovIs bhagavAn thaI gayA. e to hamaNAn siddhapaNe chhe. chhatAn ‘logassa’ mAn chovIs tIrthankaranI stuti je kahevAmAn Ave chhe te dravya nikShep chhe. vartamAn paryAyathI vastune vartamAnamAn kahevI te bhAv nikShep chhe. jemake vartamAnamAn koI jIvane kevalagnAn ane paramAtmadashA chhe ene e rIte vartamAnamAn jANavun e bhAv nikShep chhe.

e chArey nikShepono potapotAnA lakShaNabhedathI anubhav (gnAn) karavAmAn AvatAn teo bhUtArtha chhe. gnAnanI apekShAe e chArey prakAranun gnAn karavun e barAbar chhe; paN vastusthitie nahIn; bhinna eTale ke je nAm, sthApanA, dravya ane bhAv e chAr lakShaNothI rahit ek potAnA chaitanyalakShaNarUp jIvasvabhAvano anubhav karatAn e chArey abhUtArtha chhe, asatyArtha chhe, jUThA chhe. nAm, sthApanAdi e to gneyanA bhedo chhe. gnAnanI paryAyamAn gneyano bhed mAlUm paDavo e vikalpa chhe, rAg chhe. paryAyamAn e chAr nikShepone jANavA e apekShAe e chAr chhe, paN chaitanyalakShaNarUp nij ekarUp gnAyakabhAvano anubhav karatAn chArey jUThA chhe.


PDF/HTML Page 214 of 4199
single page version

A rIte bhUtArtha-satyArtha draShTithI joIe to pramAN-nay-nikShepomAn ek jIv ja prakAshamAn chhe. trikALI ekarUp gnAyakabhAv ja AtmA chhe. evA AtmAnI draShTi ane anubhav karavo enun nAm samyagdarshan chhe ane tyAnthI dharmanI sharUAt thAy chhe.

* gAthA–13 (chAlu) bhAvArtha uparanun pravachan *

A pramAN-pratyakSha ane parokSha, nay-dravyArthik ane paryAyArthik, tathA nikShepanAm, sthApanA, dravya ane bhAv-A traNenun vistArathI vyAkhyAn te viShayanA granthomAnthI jANavun. temanAthI dravya-paryAyasvarUp vastunI siddhi thAy chhe. shun kahe chhe? dravya nAm vastu ane paryAy nAm avasthA-hAlat. Adi-ant vinAnI trikAL dhruv avinAshI chIj Atmavastu ene dravya kahe chhe. enI badalatI dashA-mati, shrut Adine paryAy kahe chhe. AvI dravya-paryAyasvarUp vastu chhe. vedAnt ekalA dravyane-kUTasthane ja mAne chhe, bauddha ekalI paryAyane ja mAne chhe. bhagavAn sarvagne dravya paryAyasvarUp vastune jANI chhe ane evI ja kahI chhe. AvI dravyaparyAyasvarUp vastune pratham avasthAmAn siddha karavA mATe e pramAN, nay, nikShep barAbar chhe. (hoy chhe) enAthI vastunI siddhi thAy chhe. A samyaggnAnanI vAt nathI. (Am jANavAthI samyaggnAn thAy em kahevun nathI.) gnAnanA visheSh bhed chhe eTalun. sAdhak avasthAmAn teo satyArtha ja chhe. trikALI gnAyakabhAv e dravya chhe, ek samayanI paryAy e bhed chhe em sAdhavun e vyavahArathI satyArtha chhe, kemake gnAnanA e visheSho chhe, enA vinA vastune sAdhavAmAn Ave to viparItatA thaI jAy. enAthI vastunI yathArtha siddhi thAy chhe, anyathA viparItatA thaI jAy chhe.

have kahe chhe avasthA anusAr vyavahAranA abhAvanI paN rIt chhe- pratham avasthAmAn pramAN, nay, nikShepathI yathArtha vastune jANI gnAn-shraddhAnanI siddhi karavI. shun kahe chhe? pratham pramAN-nay-nikShep dvArA vastune sAdhIne yathArtha nirNay karavo ke vastu-AtmA trikAL ekarUp akhanD chaitanyaghanasvarUp chhe. enAn gnAn-shraddhAn (vikalparUp) karavAn vyavahAranI vAt chhe.

gnAn-shraddhAn siddha thayA pachhI chaitanyamUrti bhagavAn gnAyakadev-je chaitanyanA nUranA tejanun pUr evA AtmAnun gnAn karavun. ahIn gnAnanI paryAyamAn pUrNa shuddhajIvavastunun gnAn thavun ene gnAn karavun em kahyun chhe. paryAyamAn trikALI AtmAnun gnAn thavun ene AtmagnAn-samyaggnAn kahe chhe. pahelAn pramAN, nay, nikShepathI vastune yathArtha jANI gnAn-shraddhAn karavun em kahyun hatun e to vyavahArathI man vaDe vikalpamAn nirNay karavAnI vAt hatI. ahIn to vastutattvanA antar anubhavapUrvak samyagdarshan- samyaggnAnanI vAt karI chhe.


PDF/HTML Page 215 of 4199
single page version

sharIr, man, vANI e to mATI-jaD-dhUL chhe. e koI AtmA nathI. andar gnAnAvaraNIy, darshanAvaraNIy Adi karma chhe e paN jaD-dhUL chhe. vaLI dayA, dAn, pUjA, bhakti vagere je shubhabhAv thAy chhe te puNya-rAg chhe, tathA hinsA, jUTh, chorI, bhog, viShay-vAsanA e pAp-rAg chhe. A puNya-pApanA rAgathI bhinna andar je trikAL dhruv Atmavastu chaitanyarUp chhe ene vartamAn gnAnanI paryAyamAn lakShamAn levI ene gnAn (samyaggnAn) kahevAmAn Ave chhe.

niyamasAramAn gAthA traNamAn Ave chhe ke-‘paradravyane avalambyA vinA nisheShapaNe antarmukh yogashaktimAnthI upAdey evun je nij paramatattvanun parignAn te gnAn chhe.’ parignAn kahetAn samasta prakAre gnAn thavun-jevo AtmA pUrNa-paripUrNa chhe evun gnAn thavun enun nAm samyaggnAn chhe. shAstranun bhaNatar-gnAn e kAI gnAn nathI.

gnAn-shraddhAn siddha thayA pachhI shraddhAn mATe pramANAdinI koI AvashyakatA nathI. pachhI pramAN, nay, nikShepathI vastusvarUp siddha karavAnun rahetun nathI. anubhavamAn AvI gayun ke AtmA pUrNAnandasvarUp chhe eTale enAn samyaggnAn ane pratIti thaI gayA. have e pUrNasvarUpamAn sthiratA karavAnun ja bAkI chhe.

parantu have e bIjI avasthAmAn pramANAdinA AlambanathI visheShagnAn thAy chhe ane rAg-dveSh-mohakarmanA sarvathA abhAvarUp yathAkhyAt chAritra pragaTe chhe. eTale ke gnAn-shraddhAn siddha thayA pachhI jyAnsudhI pUrNa chAritra pragaT na thAy tyAnsudhI nay- nikShepathI jANavun hoy chhe. nay-nikShepathI chAritranA svarUpanun gnAn thavun (vikalpa UThe te) e vyavahAr chAritra chhe. ane andar gnAnasvarUpamAn atIndriy AnandarUp sthiratA thavI e nishchayachAritra chhe. dehanI kriyA e to jaD-pudgalanI kriyA chhe, e kAI chAritra nathI. andar ahinsA, satya, achaurya, brahmacharya, ane aparigrah evA pAnch mahAvratanA vikalpa UThavA e paN rAgabhAv chhe. enAthI rahit paripUrNa AnandamUrti bhagavAn AtmAmAn nirvikalpa sthiratA thavI e chAritra chhe. Am nay-nikShepathI chAritranun svarUp jANI Anandano nAth paripUrNa bhagavAn AtmA je gnAn-shraddhAnamAn lIdho chhe temAn charavun, ramavun, sthir thavun e nishchayachAritra chhe. trikALImAn lIn thavun, paN gnAn-shraddhAnamAn lIn thavun em kahyun nathI; kemake e to paryAy chhe.

(kramasha) trikALI bhagavAn AtmAmAn paripUrNa lInatA karavAthI rAg-dveSh- mohano sarvathA abhAv thAy chhe ane yathAkhyAt chAritra pragaT thAy chhe. jevI svarUpasthiti chhe tevI paryAyamAn pragaT thAy chhe; tethI kevaLagnAn pragaT thAy chhe. kevaLagnAn thayA pachhI pramAN


PDF/HTML Page 216 of 4199
single page version

Adinun Alamban rahetun nathI. tyArapachhI ‘णमो सिद्धाणं’-siddha avasthA pragaT thAy chhe, tyAn paN koI Alamban nathI. e pramANe siddha avasthAmAn pramAN-nay-nikShepano abhAv ja chhe.

have e arthano kalasharUp shlok kahe chhe.

* kaLash–9 shlokArtha uparanun pravachan *

AchArya shuddhanayano anubhav karI kahe chhe eTale ke pUrNAnandasvarUp bhagavAn AtmAnAn shraddhAn, gnAn ane lInatA karI kahe chhe ke-‘अस्मिन् सर्वङ्कषे धाम्नि अनुभवम् उपयाते’ A sarva bhedone gauN karanAr je shuddhanayano viShayabhUt chaitanyachamatkAramAtra tejapunj AtmA, teno anubhav thatAn ‘नयश्रीः न उदयति’ nayonI lakShmI uday pAmatI nathI.

shun kahe chhe? shuddhanay je gnAnanI paryAy chhe eno viShay trikALI vastu shuddha chaitanyachamatkAramAtra tejapunj chhe. bhagavAn AtmA traNakAL traNalokane jANI shake evI shaktithI paripUrNa chaitanyachamatkAr vastu prakAshamAn gnAnajyotisvarUp chhe. shuddhanay, sarva-bhedone-navatattvanA bhedone gauN karI eTale ajIv je jaD chhe tenun lakSha chhoDI, andar puNya-pAp je thAy chhe tenun lakSha chhoDI, tathA samvar, nirjarA, mokSha je (dhruvanI apekShA) bahitattva chhe enun paN lakSha chhoDI ek trikALI shuddha chaitanyachamatkAramAtra vastu AtmAne dekhe chhe. agnAnIne dayA, dAnAdi rAganA, navatattvanA bhedonA premanI ADamAn chaitanyachamatkAramAtra AtmA dekhAto nathI. parantu shuddhanay e sarva bhedone gauN karI anant shaktisampanna trikALI shuddha jIvavastune dekhe chhe, anubhave chhe. teno anubhav thatAn, tene anusarIne vedan thatAn nayonI lakShmI uday pAmatI nathI.

teno anubhav thatAn-kono? shuddhanayanA viShayabhUt, dhyAnanA dhyeyabhUt je chaitanyachamatkAramAtra vastu dhruv chhe teno. ahAhA...! dhyAnanun dhyey je pUrNAtmA- Anandakand chaitanyachamatkAr teno anubhav thatAn nayonI lakShmI uday pAmatI nathI, eTale A dravyArthik naye dravya chhe ane paryAyArthikanaye paryAy chhe evA nayavikalpo utpanna thatA nathI.

koI kahe Avo dharma te kaI jAtano? A te shun jainadharma chhe? shun sarvagna parameshvare Avun kahyun hashe? atyArasudhI to brahmacharya pALavun, lIlotarI na khAvI, kandamUL na khAvAn, dayA pALavI ityAdine dharma mAnatA hatA.


PDF/HTML Page 217 of 4199
single page version

bhAI, paranA grahaN-tyAg AtmAmAn chhe nahIn. parano tyAg karyo em mAnavun e mithyAtva chhe men badhun chhoDI dIdhun evun abhimAn (mAnyatA) e paN mithyAtva chhe. ane evA lokone tyAgI mAne e badhA mithyAdraShTi chhe. kemake paravastune AtmAe grahI nathI to chhoDe kayAnthI? par chIj-sharIr, man, vANI, strI, putra, sampatti, desh ityAdinun grahaN karyun hoy to tyAg hoy. paN enun grahaN karyun ja nathI ne. hA, paryAyamAn vikArane agnAnabhAv vaDe grahaN kIdho chhe. eno tyAg e paN kathanamAtra chhe. rAganA tyAgano kartA mAnavo e vyavahAr kathanamAtra chhe. paramArthe rAgano kartA AtmA nathI. samayasAr gAthA 34 mAn Ave chhe ke-paramArthe parabhAvanA tyAgano kartA AtmA nathI. AtmA to chaitanyachamatkAr-mAtra tejapunj chhe. temAn rAg chhe ane ene chhoDavo evun chhe nahIn. rAg paravastu chhe, tethI rAgane chhoDavo e paN nathI. bahu jhINun paDe eTale kahe A to nishchayanI vAto chhe, paN A to vastusvarUpano bhagavAnano kahelo mArga chhe.

bhagavAnanI vANI sAmbhaLavA ekAvatArI indro Ave chhe. saudharma-devalok chhe ne? tenAn 32 lAkh vimAn hoy chhe. ek ek vimAnamAn asankhya dev chhe. eno svAmI shakrendra ekAvatArI hoy chhe. te ek bhav karI mokSha jashe. ane enI hajAro indrANI paikI je mukhya paTarANI chhe te paN ekAvatArI hoy chhe. te paN tyAnthI nIkaLI manuShya thaIne mokSha jashe. ahAhA...! te jyAre samosaraNamAn divyadhvani sAmbhaLatA hashe, gaNadharo, munivaro sAmbhaLatA hashe te divyadhvani-jinavANI kevI hashe? dayA pALo evI vAt to kumbhAre ya kahe chhe. ahIn to parameshvaranI vANI anusAr kahe chhe ke paranI dayA to AtmA pALI shakato nathI, parantu paranI dayAno je vikalpa UThe chhe te rAg chhe, e AtmAnI hinsA chhe. tathA paranI dayA pALI shakun chhun e mAnyatA mithyAtva chhe.

Avo mArga chhe, bhagavAn! badhA AtmA svabhAve bhagavAn chhe. evA bhagavAn AtmAno anubhav thatAn anek prakAranA nayavikalpo utpanna thatA nathI, tathA ‘प्रमाणं अस्तं एति’ pramAN asta thaI jAy chhe. kevaLagnAn pratyakSha ane mati-shrutagnAn parokSha chhe evA vikalpa asta pAmI jAy chhe. ‘अपि च’ ane ‘निक्षेपचक्रम् क्वचित् याति, न विद्मः’ nikShepono samUh kayAn jato rahe chhe e ame jANatA nathI. AtmAnubhavamAn nAm, sthApanAdi nikSheponA vikalpo nAsh pAmI jAy chhe. ‘किम् अपरम् अभिदध्मः’ AthI adhik shun kahIe? ‘द्वैतम् एव न भाति’ dvait ja bhAsatun nathI. ahAhA...! shuddha chaitanyaghan param sAmAnyasvabhAv jIvavastuno anubhav thatAn bepaNun ja bhAsatun nathI. guN-guNIno bhed to dUr raho, paN A anubhavanI paryAy ane jene anubhave-jANe te A trikALI shuddha


PDF/HTML Page 218 of 4199
single page version

AtmA-em bepaNun ja bhAsatun nathI. anubhavamAn ekapaNe je chIjano anubhav chhe te ja bhAse chhe. ghaNun sUkShma, bhAI. (upayog sUkShma kare to samajAy em chhe.)

* kaLash–9 bhAvArtha uparanun pravachan *

bhedaneatyant gauN karIne kahyun chhe ke-pramAN-nayAdi bhedanI to vAt ja shI? bhedane gauN karavo eTale A paryAy chhe, A dravya chhe-em bhedanun lakSha chhoDI devun. paryAy nathI em paryAyano abhAv karIne lakSha chhoDI devun em nahIn, paN paryAyane gauN karIne-peTAmAn rAkhIne enun lakSha chhoDI devAnI vAt chhe.

bhagavAn AtmA nitya, dhruv, Adi-ant vinAnI, paramapAriNAmikabhAvarUp, akhanD abhed vastu chhe, trikAL shuddha chhe. ene vartamAn hAlatathI jovAmAn Ave to paryAy chhe. paryAy kaho, hAlat kaho, dashA kaho, ansh kaho, avasthA kaho badhun ekArtha chhe. parantu shuddhachaitanyaghan shAshvat ek gnAyakabhAvanI draShTi thatAn paryAyano bhed gauN thaI jAy chhe. dravyane viShay to paryAy kare chhe, paN temAn paryAyabhed gauN thaI jAy chhe. vartamAn paryAy trikALImAn draShTi karI jhUke tyAn abhed ekarUp AtmAno anubhav thAy chhe. e samyagdarshan chhe.

bhAI! tAre samyagdarshan pragaT karavun hoy to paryAyamAtrane gauN karI asatyArtha kar. niyamasAr gAthA pa0mAn nirmaL paryAyane paradravya kahI chhe, gauN karIne asatyArtha kahI chhe; kemake jem paradravyamAnthI navI paryAy AvatI nathI evI rIte paryAyamAnthI navI paryAy AvatI nathI. ahIn kahe chhe-shuddha gnAnAnandasvabhAvI je AtmA eno anubhav thatAn dvait ja pratibhAsatun nathI, pramAN, nay, nikShepanI to vAt ja shun? ekAkAr chinmAtra ja dekhAy chhe.

A samajyA vinA vrat, tap ane bhakti Adi badhun var vinAnI jAn jevun chhe. AtmA ‘var’ je mukhya chIj chhe tene chhoDI loko kriyAkAnDamAn chaDhI gayA chhe. e kriyAkAnDamAn bahArathI bIjA karatAn visheSh dekhAy to o ho ho em ene mahimA thaI jAy chhe. paN prabhu! ekavAr satya shun chhe e sAmbhaL to kharo. A vItarAgano mArga to loko mAne chhe enAthI judo alaukik chhe. koInI sAthe enI meLavaNI thaI shake tem nathI. bhagavAn sarvagna em pharamAve chhe ke A akhanD AnandasvarUp chaitanyaghan je vastu emAn dravyakarma ane rAg to nathI paN je vartamAn paryAy vastuno anubhav kare chhe te paryAy paN vastu-dravyamAn nathI. paryAyamAn trikALIno anubhav thAy topaN paryAyamAn dravya Avatun nathI paN (trikALI) dravyanun gnAn Ave chhe. AvI apUrva vAt chhe, bhAI! AvI ekarUp


PDF/HTML Page 219 of 4199
single page version

chaitanyavastuno anubhav thatAn koI bhed jaNAto nathI, ekAkAr chinmAtra ja dekhAy chhe. ekAnt thaI gayun ne? samyakanubhavamAn ekAnt ja jaNAy chhe. ene samyagdarshan ane dharma kahevAmAn Ave chhe.

ahIn vignAnAdvaitavAdI tathA vedAntI kahe chhe ke-ante to paramArtharUp advaitano ja anubhav thayo. ame to advait kahIe ja chhIe. tamArAmAn paN advait Avyun. tame kahyun ne ke-‘anubhavamAn dvait ja bhAsatun nathI’-dvait kAI chhe ja nahIn. e ja amAro mat chhe. vedAnt kahe chhe ke ek ja AtmA sarvavyApak abhed chhe. vignAn-advaitavAdI paN evun kahe chhe. A rIte agnAnI prashna kare chhe ke nay, nikShepanI bahu lAmbIlAmbI vAt karIne tame visheSh shun kahyun? teno uttar

tamArA matamAn sarvathA advait-eTale be nahIn, ek ja mAnavAmAn Ave chhe. agnAnInA mat pramANe sarvathA advait mAnavAmAn Ave to par evI bAhya vastuno abhAv ja thaI jAy. AtmA rAg, Adi je paragneyane jANe chhe te sarva chIjano abhAv thaI jAy. paN evo abhAv to pratyakSha viruddha chhe. amArA matamAn nayavivakShA chhe, apekShAthI kathan chhe. te bAhyavastuno lop karatI nathI. bAhya chIj bAhya chIjamAn to chhe, te AtmAmAn nathI. rAg rAgapaNe chhe, paryAy paN paryAyapaNe chhe. koI bAhya vastu abhAvarUp nathI. amAre tyAn to nayavivakShA chhe. nishchayanayanA viShayano anubhav thatAn dvait dekhAtun nathI em chhe. em kahevAthI bAhya chIj, rAg, paryAy nathI em nathI. shuddha dravya anubhavamAn AvatAn vikalpa maTI jAy chhe eTalun ja prayojan chhe. pUrNAnandano nAth je shuddha gnAyakabhAv enA taraphanA jhUkAvathI jyAre anubhav thAy chhe tyAre bhedano vikalpa maTI jAy chhe. bhed vastu jagatamAn nathI em nathI.

vedAnt ek ja sarvavyApak kahe chhe, paN em nathI. anant AtmA (sankhyAe) chhe. ekeek AtmA (asankhyAt pradeshI) sharIr-pramAN chhe. AtmA (kShetrathI) sarvavyApak nathI. ek AtmAmAn anant guNo chhe ane te anant guNomAn ek samayamAn anant paryAyo thAy chhe. A badhAnI sattA (hovApaNun) rAkhIne abhedanA anubhavamAn eno (par sattA ane bhedano) vikalpa maTI jAy chhe em vAt chhe. vastu maTI jAy chhe em nahIn.

arere! jainadarshan shun chhe ene yathArtha samajyA vinA jainamAn paN koI lokone vedAntanI shraddhA hoy chhe. jainadarshanamAn to paramAnandasvarUp, atIndriyaAnandanun dhAm, shuddha-chetanAmAtravastu je chhe temAn ekAgra thatAn bhedano vikalpa maTI jAy chhe ane vyakta paramA-


PDF/HTML Page 220 of 4199
single page version

nandanI prApti thAy chhe, enun nAm advait kahyun chhe. advait eTale badhun ek chhe em nahIn. A rIte anubhav karAvavA mATe em kahyun ke ‘shuddha anubhavamAn dvait bhAsatun nathI.’ panDitajI ahIn khulAso kare chhe ke-jo bAhya vastuono lop karavAmAn Ave to AtmAno ja lop thaI jashe. AtmA vastu darshan-gnAnasvabhAv chhe. tenI ek ek samayanI paryAy pragaT thAy chhe. AtmAnI gnAnanI paryAyamAn AkhA lokAlokane jANavAnI tAkAt chhe. have jo bAhyavastu-lokAlok na hoy to tene jANanArI gnAnanI paryAy paN na hoy, ane jo paryAy na hoy to jenI e paryAy chhe evI anant paryAyono pinD AtmA ja na hoy. tethI jo lokAlokane na mAnavAmAn Ave to potAno ja lop thaI jAy, ane e pramANe shUnyavAdano prasang Ave. AtmAnI shrutagnAnanI paryAyamAn paN parokShapaNe lokAlokane jANavAnI tAkAt chhe. jo lokAlokane na mAne to tene jANanAr potAnI paryAyane paN na mAnI, AvI anantI paryAyano AdhAr je gnAnaguN te paN na mAnyo ane to anant guNano pinD je AtmA pote chhe tene paN na mAnyo. Am sarva shUnyavAdano prasang AvI jAy. mATe tamo kaho chho te pramANe vastunI siddhi thaI shakatI nathI. tame advait ja kaho chho, bIjun kAI chhe ja nahIn em kaho chho. dravya ekalun chhe ane paryAy paN nathI to dravya chhe eno nirNay karavAvALun koN chhe? je anitya paryAy chhe te nitya (vastu)no nirNay kare chhe. jo tame ekalun nityane mAnasho to te mAnanArI-nirNay karanArI paryAyano nAsh thaI jashe. te prasangamAn nityano paN abhAv ja thaI jashe. Am vastu dravya-paryAy svarUp chhe, temAn dhruv nityAnandasvarUp je gnAyakabhAv dravya temAn draShTi karatAn ekalo abhedano, nirvikalpa Anandano anubhav thAy chhe. AvA abhed AtmAno anubhav kAI visheSh (jhAjhun) gnAn hoy to ja thAy em nathI. narakamAn paDelo nArakI jIv, ATh varShanI bALakI tathA tiryanch paN anubhavapUrvak samakit pAme chhe. aDhIdvIp jyAn manuShyo chhe tyAn paN tiryancho chhe ane aDhIdvIp bahAr asankhya dvIp-samudramAn asankhya tiryancho chhe je pAnchamA guNasthAnavALAn chhe. emAn shun chhe? AtmA chhe ne? ek trikAL dhruv AtmAnI draShTi thavI joIe. anAdithI jIv ek samayanI paryAyamAn (bhedamAn) rame chhe. (ene ja jue chhe) paryAyanI pAchhaL Akhun dhruv dravya paDayun chhe ene joto nathI. jem sonAnI kunDal, kaDun, vInTI Adi paryAyanI pAchhaL pUrun sonun paDayun chhe ke nahIn? em ek samayanI pragaT gnAnanI je paryAy chhe e paryAyanI pAchhaL ekarUp paramAtmatattvarUp pUrNa gnAyakadaL paDayun chhe. te anantaguN-manDit chhe. paN guN-guNInA bhed par najar karavAthI vikalpa rAg UThe