Pravachan Ratnakar-Gujarati (English transliteration). Gatha: 213-215 ; Kalash: 146.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 111 of 210

 

PDF/HTML Page 2201 of 4199
single page version

upachAr chhe. panDitapravar shrI ToDaramalajIe shrI mokShamArga prakAshakamAn kahyun chhe ke-“ jinAgamamAn nishchay-vyavahArarUp varNan chhe, temAn yathArthanun nAm nishchay tathA upachAranun nAm vyavahAr chhe.” vaLI tyAn ja kahyun chhe ke-“nishchay-vyavahAranun sarvatra evun ja lakShaN chhe. arthAt sAchun nirUpaN te nishchay tathA upachAr nirUpaN te vyavahAr.” ahA! upachArathI bIje kathan Ave chhe paN A to shuddhanayanun-yathArthadraShTinun kathan chhe em kahe chhe.

prashna– ahIn ‘shuddhanayanI pradhAnatAthI’-em kem kahyun? uttara– bhAI! yathArthanayanI draShTithI to Am chhe ke gnAnI tene je ashananI ichchhA thAy chhe teno gnAyak ja chhe, chhatAn upachArathI kahIe to kahevAy ke gnAnI bhojan kare chhe, khAy chhe, pIve chhe ityAdi. parantu e to upachAranun-asadbhut vyavahAranayanun kathan chhe. Avun paN vyavahArathI kahI shakAy chhe, bAkI vAstavamAn to te ashanano gnAyak ja chhe.

[pravachan nan. 286 (chAlu)*dinAnk 8-1-77]

PDF/HTML Page 2202 of 4199
single page version

gAthA–213
अपरिग्गहो अणिच्छो भणिदो णाणी य णेच्छदे पाणं।
अपरिग्गहो दु पाणस्स जाणगो तेण सो होदि।। २१३।।
अपरिग्रहोऽनिच्छो भणितो ज्ञानी च नेच्छति पानम्।
अपरिग्रहस्तु पानस्य ज्ञायकस्तेन स भवति।।
२१३।।

have, gnAnIne pAnano (pANI vagere pIvAno) paN parigrah nathI em kahe chhe-

anichchhak kahyo aparigrahI, gnAnI na ichchhe pAnane,
tethI na parigrahI pAnano te, pAnano gnAyak rahe. 213.

gAthArtha– [अनिच्छः] anichchhakane [अपरिग्रहः] aparigrahI [भणितः] kahyo chhe [च] ane [ज्ञानी] gnAnI [पानम्] pAnane [न इच्छति] Ichchhato nathI, [तेन] tethI [सः] te [पानस्य] pAnano [अपरिग्रहः तु] parigrahI nathI, [ज्ञायकः] (pAnano) gnAyak ja [भवति] chhe.

TIkA– ichchhA parigrah chhe. tene parigrah nathI-jene ichchhA nathI. ichchhA to agnAnamay bhAv chhe ane agnAnamay bhAv gnAnIne hoto nathI, gnAnIne gnAnamay ja bhAv hoy chhe; tethI agnAnamay bhAv je ichchhA tenA abhAvane lIdhe gnAnI pAnane ichchhato nathI; mATe gnAnIne pAnano parigrah nathI. gnAnamay evA ek gnAyakabhAvanA sadbhAvane lIdhe A (gnAnI) pAnano kevaL gnAyak ja chhe.

bhAvArtha– AhAranI gAthAnA bhAvArtha pramANe ahIn paN samajavun.

samayasAr gAthA 213 mathALu

have, gnAnIne pAnano (pANI vagere pIvAno) paN parigrah nathI em kahe chhe-

* gAthA 213 TIkA uparanun pravachan *

juo, ekavAr dAkhalo nahoto Apyo? jAmanagaravALAnun draShTAnt Apyun hatun ke- ek bhAIne ekano ek dIkaro hato, ne te bhAI hammeshAn chUramun ja khAy. have akasmAt teno juvAn-jodh dIkaro marI gayo. badhAn sagAn-sambandhI teno dAh-sanskAr


PDF/HTML Page 2203 of 4199
single page version

karIne pAchhAn AvyAn. pachhI te bhAI kahe ke atyAre roTalA banAvo. to badhAn sagAn vahAlAn bhegAn thaIne kahevA lAgyAn ke-hA, e to ThIk chhe, paN bhAI! tamane roTalA pachatA nathI ne tame te khAsho to tamone te anukUL nahi paDe, kemake roTalA tamAro khorAk nathI. pachhI to sagAn-vahAlAne bhegA thaIne temanA mATe chUramun banAvyun. 20 varShanA dIkarAne bALIne AvyA ne chUramun banAvyun !! chUramun thALImAn nAkhyun ne te bhAInI AnkhamAnthI AnsunI dhArA chAlI. ahA! shun tene te vakhate chUramAmAn prem chhe? jarAy nahi. tem gnAnIne rAgamAn kinchit prem nathI. tene rAg chhe paN rAgamAn anurAg nathI.

bIjun draShTAnta ek bhAIne aphINanun bhAre bandhAN; aphIN vinA chAle ja nahi. evAmAn emano ekano ek dIkaro marI gayo. tene dAh daIne badhA pAchhA AvyA. have aphINanun TANun thayun. temane aphINanI DAbalI ApI. aphIN hAthamAn rAkhyun tyAn vichAr Avyo ke-are! dIkarA vinA chAlashe to shun mane aphIN vinA nahi chAle? Am vichArIne aphIN phenkI dIdhun, bandhAN chhoDI dIdhun. tem gnAnI vichAre chhe ke-ahA! mArun sattva to ek gnAn ne Anand chhe. ahA! hun to gnAn ne Anandanun param nidhAn chhun. mArI chIjamAn rAg nathI. ahA! anantakALamAn hun rAg vinA ja ek gnAyakapaNe rahyo chhun. to mane rAgathI shun chhe? ahA! Am vichArI je rAg Ave chhe teno gnAnI mAtra gnAtA ja rahe chhe; ane gnAtA raheto thako je rAg Ave chhe tene chhoDI de chhe. AvI vAt chhe!

ahA! samakitIne antaramAn gajabano vairAgya hoy chhe. samakitI chakravartI hoy chhe ne? tene 96 hajAr strIo hoy chhe. 32 kavaLano tene AhAr hoy chhe. ahA! ek kavaL paN 96 karoDanun pAyadaL pachAvI na shake tevA 32 kavaLano teno AhAr! hIrAnI bhasmamAnthI teno AhAr bane chhe. chhatAn paN samakitI chhe ne? tene ichchhAnI ichchhA nathI; arthAt ichchhAne te potAnI chIj mAnatA nathI. ahA! Anandano-nirAkuL Anandano anubhav e ja jenun bhojan chhe tene (bIjA) ashananI ke pAnanI ichchhA nathI. bhAre vAt bhAI! ahA! dharma chIj bahu durgam ane durlabh chhe; paN tenA phaL koI alaukik chhe. (paramapadanI prApti e enun phaL chhe).

have TIkA-shun kahe chhe? ke-‘ichchhA parigrah chhe. tene parigrah nathI-jene ichchhA nathI. ichchhA to agnAnamay bhAv chhe ane agnAnamay bhAv gnAnIne hoto nathI. gnAnIne gnAnamay ja bhAv hoy chhe.’ juo, gnAnIne gnAnamay ja bhAv hoy chhe, vItarAgatAmay ja bhAv hoy chhe paN rAgamay bhAv hoto nathI em ahIn kahe chhe. ahA! gnAnamay bhAvanA kAraNe ichchhAnA kALe paN gnAnIne ichchhAnun gnAn sahaj potAthI thAy chhe.


PDF/HTML Page 2204 of 4199
single page version

prashna– gnAnI hoy tene mokSha avashya thAy chhe. to shun gnAnIne rAg paN hoy chhe ane mokSha paN thAy chhe-e barAbar chhe?

samAdhAna– are bhAI! tun shun kahe chhe A? gnAnIne rAg thAy chhe paN shun te rAgane kare chhe? shun tene rAganI ichchhA chhe? ane shun tenAthI (rAgathI) tene mukti thAy chhe? bApu! mukti to rAgathI bhinna paDavAnI (bhedagnAnanI) kriyAthI thAy chhe ane rAgathI jyAre pUraN bhinna paDI jAy arthAt pUraN vItarAg thai jAy tyAr pachhI tene mukti thAy chhe. bhAI! jem koIne ekano ek dIkaro marI jAy ne gharamAn 20 varShanI strI vidhavA thaI hoy tyAre gharamAn je mAl-sAmAn paDayo hoy te ene kevo lAge? shun temAn ene ras paDe? ahA! evo udAsI-vairAgyavant gnAnI hoy chhe. draShTAntamAn to je vairAgya chhe te mohagarbhit chhe, jyAre gnAnIne to sahaj svabhAvajanit vairAgya hoy chhe. ahA! hun to gnAn ne Anandano pUraN bhanDAr chhun; mArA Anandanun parachIj kAraN thAy evI koI chIj jagatamAn chhe nahi. Am tene bhedagnAn prApta sahaj svAnubhavajanya vairAgya hoy chhe. mATe tene rAg hoy chhe topaN rAgano parigrah nathI. e ja kahe chhe ke-

‘tethI agnAnamay bhAv je ichchhA tenA abhAvane lIdhe gnAnI pAnane ichchhato nathI. mATe gnAnIne pAnano parigrah nathI. gnAnamay evA gnAyakabhAvanA sadbhAvane lIdhe A (gnAnI) pAnano kevaL gnAyak ja chhe.’

juo, rAgathI je bhinna paDayo chhe ne jene antaramAn svAnubhavajanit Anand jhare chhe tevA dharmIne pANInI ichchhA hoy chhe topaN te ichchhAnI ichchhA nathI mATe tene pAnano parigrah nathI. pAn-grahaNano je bhAv thAy teno te mAtra gnAtA ja chhe. gnAnIne pAn grahaNano bhAv hoy chhe topaN te ek gnAyakabhAvanA sadbhAvane kAraNe teno gnAtA ja chhe. AvI vAt chhe.

* gAthA 213 bhAvArtha uparanun pravachan *

‘AhAranI gAthAnA bhAvArtha pramANe ahIn paN samajavun.’ gnAnIne pAnano (pANI vagere pIvAno) paN parigrah nathI. gnAnI pANI pIe chhe topaN tene enI ichchhA nathI, kemake pANI pIvAnI je ichchhA thAy chhe te ichchhAnI ichchhA nathI arthAt A pANI pIvAnI ichchhA sadAy raho evI tene ichchhAnA anurAgapUrvak bhAvanA nathI. gnAnI to tene rog samAn jANe chhe ane tene maTADavA ja ichchhe chhe.

ashAtAvedanIyanA udayanA nimitte tene tRuShA utpanna thAy chhe. vIryAntarAy karmanA


PDF/HTML Page 2205 of 4199
single page version

udayanA nimitte tene enI vedanA sahan thaI shakatI nathI ane chAritramohanIyanA nimitte pAnanI ichchhA utpanna thAy chhe. chhatAn te ichchhAnI ichchhA gnAnIne nathI. gnAnIne ichchhAnun- parajanya ichchhAnun svAmIpaNun hotun nathI. dharmI jIvane to potAnA dravya-guN ne shuddha paryAy e ja potAnun sva chhe ane teno pote svAmI chhe paN rAg tenun sva nathI ane tethI rAganun ene svAmIpaNun nathI. mATe gnAnI pAnanI ichchhAno paN gnAyak ja chhe. ahA! gnAnI potAnA gnAyakasvabhAvamAn sthit thaIne je ichchhA thAy chhe tene par tarIke mAtra jANe ja chhe. AvI vAt chhe.

koIne vaLI thAy ke A badhun samajavA kayAn rokAvun? enA karatAn to jIvonI dayA pALavI, pratikramaN Adi karavAn e sahelun paDe chhe.

are bhAI! tane je sahelun paDe chhe e to rAg chhe. ane rAgamAn dharmabuddhi thavI e mithyAtva chhe. gnAnIne to rAgano anurAg nathI. e to mAtra je rAg thaI Ave chhe teno jANanAr ja rahe chhe. samajANun kAI?

[pravachan nan. 286 (sheSh)*dinAnk 8-1-77]

PDF/HTML Page 2206 of 4199
single page version

gAthA–214
एमादिए दु विविहे सव्वे भावे य णेच्छदे णाणी।
जाणगभावो णियदो णीरालंबो दु सव्वत्थ।।
२१४।।
एवमादिकांस्तु विविधान् सर्वान् भावांश्च नेच्छति ज्ञानी।
ज्ञायकभावो नियतो निरालम्बस्तु सर्वत्र।। २१४।।

e rIte bIjA paN anek prakAranA parajanya bhAvone gnAnI ichchhato nathI em have kahe chhe-

e Adi vidhavidh bhAv bahu gnAnI na ichchhe sarvane;
sarvatra Alamban rahit bas niyat gnAyakabhAv te. 214.

gAthArtha– [एवमादिकान् तु] ityAdik [विविधान्] anek prakAranA [सर्वान् भावान् च] sarva bhAvone [ज्ञानी] gnAnI [न इच्छति] Ichchhato nathI; [सर्वत्र निरालम्बः तु] sarvatra (badhAmAn) nirAlamb evo te [नियतः ज्ञायकभावः] nishchit gnAyakabhAv ja chhe.

TIkA– ityAdik bIjA paN ghaNA prakAranA je paradravyanA svabhAvo chhe te badhAyane gnAnI ichchhato nathI tethI gnAnIne samasta paradravyanA bhAvono parigrah nathI. e rIte gnAnIne atyant niShparigrahapaNun siddha thayun.

have e pramANe A, samasta anyabhAvonA parigrahathI shUnyapaNAne lIdhe jeNe samasta agnAn vamI nAkhyun chhe evo, sarvatra atyant nirAlamb thaIne, niyat TankotkIrNa ek gnAyakabhAv raheto, sAkShAt vignAnaghan AtmAne anubhave chhe.

bhAvArtha– puNya, pAp, ashan, pAn vagere sarva anyabhAvono gnAnIne parigrah nathI kAraN ke sarva parabhAvone hey jANe tyAre tenI prAptinI ichchhA thatI nathI. *

have AgaLanI gAthAnI sUchanArUp kAvya kahe chhe- _________________________________________________________________

* pratham, mokShAbhilAShI sarva parigrahane chhoDavA pravRutta thayo hato; teNe A gAthA sudhImAn samasta parigrahabhAvane chhoDayo, e rIte samasta agnAnane dUr karyun ane gnAnasvarUp AtmAne anubhavyo.


PDF/HTML Page 2207 of 4199
single page version

(स्वागता)
पूर्वबद्धनिजकर्मविपाकात्
ज्ञानिनो यदि भवत्युपभोगः।
तद्भवत्वथं च रागवियोगात्
नूनमेति न परिग्रहभावम्।। १४६।।

shlokArtha– [पूर्वबद्ध–निज–कर्म–विपाकात्] pUrve bandhAyelA potAnA karmanA vipAkane lIdhe [ज्ञानिनः यदि उपभोगः भवति तत् भवतु] gnAnIne jo upabhog hoy to ho, [अथ च] parantu [रागवियोगात्] rAganA viyogane lIdhe (-abhAvane lIdhe) [नूनम्] kharekhar [परिग्रहभावम् न एति] te upabhog parigrahabhAvane pAmato nathI.

bhAvArtha– pUrve bandhAyelA karmano uday AvatAn upabhogasAmagrI prApta thAy tene jo agnAnamay rAgabhAve bhogavavAmAn Ave to te upabhog parigrahapaNAne pAme. parantu gnAnIne agnAnamay rAgabhAv nathI. te jANe chhe ke je pUrve bAndhyun hatun te udayamAn AvI gayun ane chhUTI gayun; have hun tene bhaviShyamAn vAnchhato nathI. A rIte gnAnIne rAgarUp ichchhA nathI tethI teno upabhog parigrahapaNAne pAmato nathI. 146.

*
samayasAr gAthA 214 mathALun

e rIte bIjA paN anek prakAranA parajanya bhAvone gnAnI ichchhato nathI em have kahe chhe-

juo, A nirjarA adhikAr chhe. dharma kone thAy arthAt karma tathA ashuddhatAnI nirjarA kone thAy tenI A vAt chAle chhe. ahAhA...! sarvagna parameshvar vItarAg paramAtmAe je AtmAne joyo chhe te nitya gnAnAnandasvabhAvI chhe. ahAhA...! bhagavAn AtmA pUrNAnandano nAth prabhu trikAL sachchidAnandamay vastu chhe. AvA AtmAnAn jene anubhav ne pratIti thayAn chhe te samakitI gnAnI chhe, dharmI chhe. tene dayA, dAn, vrat, bhakti Adi puNyabhAvanI ichchhA nathI, tathA tene pApabhAv thaI Ave topaN tenI ichchhA nathI. ahAhA...! gnAnIne puNya-pApanA bhAvanI ichchhA nathI.

ahIn muninI pradhAnatAthI kathan chhe ne? ahAhA...! antaramAn atIndriy AnandanI-prachur AnandanI laheramAn je ramI rahe chhe te muni dharmAtmA chhe. evA munine, kahe chhe, puNya-pApanI ichchhA nathI tathA AhAr-pANInI ichchhA nathI. gajab vAt chhe bhAI! munirAjane AhAr-pANIno vikalpa to thaI Avato hoy chhe, paN A


PDF/HTML Page 2208 of 4199
single page version

vikalpa mane sadAy rahejo em vikalpanI temane ichchhA nathI. Am chAr bol AvI gayA. munirAjane bIjun kAI-vastra-pAtra-Adi to hotAn nathI. ahA! jene vastra-pAtra hoy te to muni ja nathI. vastra-pAtra-sahit munipaNun mAne e to mithyAdraShTi chhe. ahIn to puNya-pAp ne AhAr-pANInI munirAjane ichchhA nathI em chAr bolathI vAt karI. have kahe chhe ke bIjA paN anek prakAranA parajanya bhAvone gnAnI ichchhato nathI.

gAthA 214 TIkA uparanun pravachan

‘ityAdik bIjA paN ghaNA prakAranA je paradravyanA svabhAvo chhe te badhAyane gnAnI ichchhato nathI tethI gnAnIne samasta paradravyanA bhAvono parigrah nathI.’

juo, A sharIr, man, vANI ityAdi to jaD chhe ja, paradravya chhe ja. ethI visheSh ahIn vAt chhe ke-andar je asankhyAt prakAre shubhAshubh bhAv puNya-pApanA bhAv thAy chhe te paN samasta paradravyanA svabhAvo chhe kemake te svadravyamay nathI. shun kIdhun? ke je shubhAshubhabhAvanA asankhyAt prakAr chhe te sarva paradravyasvabhAvo chhe ane te badhAyane gnAnI ichchhato nathI.

ahAhA...! atIndriy AnandasvarUp bhagavAn AtmAno jene Anandamay svAd Avyo chhe tene te nirAkuL AnandanA svAdanI ja bhAvanA chhe, tene anya koI paN vikalpanI bhAvanA nathI. ahA! dharmAtmAne samasta paradravya ne paradravyanA lakShe thatA paradravyanA bhAvanI ruchi nathI, tenun tene posAN nathI. ahA! jene antaramAn Anandano nAth gnAyakasvabhAvI bhagavAn AtmA posAyo tene paradravyanA bhAvonun posAN nathI. kamajorIne laIne tene koI vikalpa-rAg thaI jAy chhe paN tene te heyabuddhie mAtra jANe ja chhe. have Avo mArag bichArAne sAmbhaLavAy maLe nahi te ke di’ vichAre ane ke di’ pAme?

kahe chhe-je samasta paradravyanA svabhAvo chhe tene dharmI ichchhato nathI. ahA! munirAjane vrat, tap AdinA vikalpa hoy chhe, AhAr-pANIno vikalpa hoy chhe paN te vikalpathI lAbh chhe vA vikalpa Ashray karavAyogya chhe em te mAnatA nathI. ahAhA...! atIndriy Anandano rasakand prabhu AtmAnA Anandano antaramAn jene svAd Avyo te (viras evA) vikalpanA svAdane kem ichchhe? na ichchhe. vikalpanA svAdanI mIThAsh, puNyanA svAdanI mIThAsh to agnAnI mithyAdraShTine hoy chhe. gnAnI to samasta paradravyanA svabhAvone ichchhato nathI ane tethI tene samasta paradravyanA bhAvono parigrah nathI, pakaD nathI. ahAhA...! rAganI ekatAnI gAnTh jeNe kholI nAkhI chhe-toDI nAkhI chhe, ane jeNe andar shuddha gnAnAnandasvabhAvanI ekatA pragaT karI chhe te gnAnIne samasta paradravyanA bhAvono parigrah nathI. AvI vAt!


PDF/HTML Page 2209 of 4199
single page version

prashna– to A badhA-strI-putrAdi chhe tenun shun karavun? temane kayAn nAkhI devAn? uttara– are bhAI! teo (strI-putra Adi) tArA hatA ke di’? te darek chIj to prabhu! pot-potAnA astitvamAn ja chhe. tArA astitvamAn te kayAnthI AvI gayA ke tenun shun karavun em vichAre chhe? e to badhAn bhAI! tArAthI pRuthak-nyArAn ja chhe. ahIn to visheSh em kahe chhe ke-A rAg-asankhyAt prakAre thatA je puNya-pApanA bhAv-te paN bhagavAn! tArI shuddha chaitanyasattAmAn nathI. teo rAganA astitvapaNe chhe, paN tArA (shuddha AtmAnA) astitvamAn kayAn chhe? ahAhA...! AtmA ane te puNya-pApanA bhAv bhinna ja chhe. bhAI! puNya-pApanA bhAv to vikAr chhe, mel chhe. (ane tun? tun to atyant shuchi param pavitra padArtha chho).

juo, umarALAmAn ek chhokaro hato. sundar enun nAm. te sundarane evI Tev ke e navaro thAy eTale nAkamAnthI mel kADhe. A gungo nathI kahetA? e gungo nAkamAnthI kADhe ane pachhI gungAne be dAnt vachche dAbe ane tene jIbhanun Teravun aDADe. A pramANe te gungAno svAd le. to koI mitro joDe beThA hoy to te Takor kare eTale gungo kADhI nAkhe. paN vaLI jyAn navaro thAy tyAn bIjo gungo kADhe ne svAd le. tem agnAnI jIv ghaDIk dayA, dAnanA ne sevAnA je shubhabhAv thAy te mArA chhe em mAnIne teno svAd le chhe ane ghaDIkamAn viShay-kaShAy Adi pApanA bhAvano svAd le chhe, A bey gungA jevo melano svAd chhe. AkarI vAt chhe prabhu! paN yathArtha chhe. shubh ne ashubh vikalpano je svAd chhe te melano svAd chhe, jherano svAd chhe. chhatAn arere! agnAnI jIv tenA svAdamAn anAdithI rokAyelo chhe! ahA! te digambar sAdhu-muni anant vAr thayo topaN te rAgano-je mahAvratAdinA pariNAm hatA teno-svAd laIne mAnato hato ke mane AtmAno svAd chhe! paN tethI shun? (sukh lesh na pAyo).

ahIn kahe chhe-dharmI jIvane samasta paradravya ne paradravyanA svabhAvono parigrah nathI, pakaD nathI. tene nathI puNyanI pakaD ke nathI pApanI pakaD. are! je bhAve tIrthankar nAmakarma bandhAy te bhAvanIy gnAnIne pakaD nathI. ahA! jeNe atIndriy AnandanI mUrti prabhu AtmAne antar anubhav karIne grahyo chhe tene anya parigrah kem hoy? e to gAthA 207 mAn AvI gayun ke dharmI ne nirmaLAnandano nAth prabhu AtmA je paramAtmasvarUpe andar virAjI rahyo chhe teno ja parigrah chhe. AtmA ja gnAnIno parigrah chhe. pachhI puNya ne pApanI ane tenA phaLanI pakaD ene kem hoy? na ja hoy. have Avo vItarAgano mArga! enI duniyAne khabar na maLe eTale bahAramAn (kriyAkAnDamAn) dharma mAnI bese paN em kAI bahArathI dharma thaI jAy?

have kahe chhe-‘e rIte gnAnIne atyant niShparigrahapaNun siddha thayun.’


PDF/HTML Page 2210 of 4199
single page version

ahAhA...! ‘णिरालंबो’–em chhe ne pAThamAn? eTale ‘atyant niShparigrahapaNun’- em TIkAmAn kahyun. gnAnIne ek gnAyakasvabhAvanA Alamban sivAy anya paranun Alamban chhe nahi to tene atyant niShparigrahapaNun chhe em kahyun. jhINI vAt chhe bhAI! ahA! duniyA anAdikALathI dukhanA panthe paDelI chhe. tene potAnun kAI bhAn nathI ane bahAramAn mAne ke ame k (kdharma) karIe chhIe. paN e to agnAn chhe.

prashna– koIkanI sevA karIe to e vaDe dharma to thAy ne? uttara– dhULey dharma na thAy sAmbhaLane. paranI sevAno vikalpa e to rAg chhe, puNya chhe; dharma nathI. vaLI paranI sevA karavI-evo je abhiprAy chhe tathA te vaDe dharma thAy evo je abhiprAy chhe e mithyA abhiprAy hovAthI mithyAdarshan chhe ane e ja anant sansAranI vRuddhinun kAraN chhe.

prashna– hA, paN paranI sevA karavI paN tyAn kartAbuddhi na rAkhavI-em abhiprAy karI sevA kare to?

uttara– bhAI! paranI sevA karavI e mAnyatA ja kartAbuddhinI chhe, ane e ja mithyAtva chhe sUkShma vAt chhe bhAI! (paranun karavun ne kartAbuddhi na rAkhavI e bene meL kayAn chhe?) ahIn to kahe chhe ke rAganI sevA kare ne rAgamAn ekatva pAme te paN mithyAtva chhe.

prashna– to pachhI amAre karavun shun? uttara– rAgathI bhinna paDIne sachchidAnandasvarUp prabhu AtmAno anubhav karavo-bas A ja karavAnun chhe. bhAI! A moTA sheThIA-karoDapati ne abajopati-badhAy bhikhArA chhe kemake andar anant anant chaitanyalakShmIno bhanDAr prabhu AtmA virAje chhe tenun emane bhAn nathI. ahAhA... anantu kevaLagnAn prabhu tArAmAn (svabhAvamAn) chhe. pragaT kevaLagnAn to ek samayanI paryAy chhe; paN evI to anantI kevaLagnAnanI shaktino prabhu! tun bhanDAr chho. AvI svarUpalakShmIne tun jue nahi ane A puNya ane paisAnI tane AkAnkShA chhe? mUDh chho ke shun? bhagavAn! e to narak ne nigodamAn javAno panth chhe. mATe tyAnthI pAchho vaL ane sva-svarUpamAn najar kar. A ja karavAnun chhe.

ahIn kahe chhe-dharmIne atyant niShparigrahapaNun chhe. pAThamAn ‘सव्वत्थ णिरालंबो’–chhe ne? ahAhA...! jene vyavahAraratnatrayanA rAganun ke dev-guru-shAstranI shraddhAnA rAganun paN Alamban nathI te dharmIne atyant niShparigrahapaNun chhe-em kahe chhe. pUrNAnandano nAth prabhu AtmA andar atIndriy gnAn ne AnandasvarUpe birAjamAn chhe; gnAnIne AvA nij svarUpano ja parigrah chhe ane tethI tene atyant niShparigrahapaNun chhe.


PDF/HTML Page 2211 of 4199
single page version

‘bharat gharamAn vairAgI’-em Ave chhe ne? juo, bharat chakravartIne 96 hajAr rANIo ane chha khanDanun rAjya hatun. chhatAn andaramAn teo mahA vairAgI hatA. bas vairAgya... vairAgya... vairAgya-em ke-mArI chIjamAn A koI par vastu nahi ane paramAn hun nahi; bas hun hummAn ane mane mAro ja (shuddha AtmAno ja) parigrah chhe-Am sva-svabhAvanA grahaN vaDe teo atyant vairAgyabhAve pariNamatA hatA. aho! dharmI jIvanun antar- pariNaman gnAn ane vairAgyathI bharapUr hoy chhe. ahA! sva-svarUpanA AcharaNathI jene nirAkuL Anandano svAd Avyo chhe te dharmAtmAne atyant nirAlambanapaNun chhe, atyant niShparigrahapaNun chhe kemake tene koI paN paradravya ke paradravyonA bhAvonI pakaD nathI.

have kahe chhe-‘have e pramANe A, samasta anyabhAvonA parigrahathI shUnyapaNAne lIdhe jeNe samasta agnAn vamI nAkhyun chhe evo, sarvatra atyant nirAlamb thaIne, niyat TankotkIrNa ek gnAyakabhAv raheto, sAkShAt vignAnaghan AtmAne anubhave chhe.’

shun kahyun? ke A je dayA, dAn, vrat AdinA vikalpa UThe chhe tenAthI bhagavAn AtmA shUnya chhe. AvA rAgarahit vItarAgasvabhAvI bhagavAn AtmAno jene parigrah chhe te samasta anyabhAvonA parigrahathI rahit gnAnI dharmI chhe. are! bichArA agnAnIne manuShyapaNun to anantavAr maL‌yun paN AvI shuddha chaitanyatattvanI vAt eNe kadI sAmbhaLI nahi! ahA bhagavAnanA! samosaraNamAn paN anantavAr gayo ne tyAn divyadhvani paN sAmbhaLI ke-‘bhagavAn! tun rAgathI bhinna paripUrNa ek vignAnaghanasvabhAvI prabhu AtmA chho.’ paN eNe enI ruchi karI nahi arthAt bhagavAnanI vAt sAmbhaLI nahi. ahA! anantakALamAn eNe rAg karavo ne rAg bhogavavo-bas e be ja vAt sAmbhaLI chhe ane eno ja ene anubhav chhe. ‘सुदपरिचिदाणुभूदा’–em gAthA chAramAn Ave chhe ne? are! eNe kAm eTale rAganI ichchhA ane bhog eTale rAganun-jheranun bhogavavun -bas A be ja vAt anantavAr sAmbhaLI chhe. ahA! dayA, dAn Adi puNyanA bhAv ke je jher chhe-tene karavA ne bhogavavA em agnAnIe anantavAr sAmbhaL‌yun chhe. ene khabar nathI ke puNyane paN gnAnI viShTA-mel jANI tene chhoDI de chhe.

ahIn kahe chhe ke dharmI jIv potAnA shuddha chaitanyasvabhAvI AtmAnA Alamban sivAy paramAn sarvatra Alambanarahit chhe ane teNe samasta agnAn vamI nAkhyun chhe. eTale shun? ke rAganA je vikalpo UThe chhe te sarva-‘A mArun svarUp nathI’-em jANI dharmIe te sarvane draShTimAnthI chhoDI dIdho chhe, kemake e to mel chhe, gungAno svAd chhe. have jyAn Am chhe tyAn puNyanAn phaL je karoDo ne abajonI dhUL-sAhyabI e to kayAny rahI gaI. samajANun kAI...? ahAhA...! pUrNAnandasvarUp prabhu AtmAnI jene draShTi thaI chhe te sarvatra nirAlamb chhe ane teNe ‘rAg mAro chhe’ evun agnAn chhoDI dIdhun chhe.


PDF/HTML Page 2212 of 4199
single page version

shun kIdhun? vItarAgasvabhAvathI pUraN bharelo bhagavAn AtmA-ahAhA...! akaShAyarasathI-AnandarasathI shobhato prabhu AtmA pUraN vignAnaghan vastu chhe. ahAhA...! AvA anant anant svabhAvanA sAmarthyathI paripUrNa prabhu AtmAnI jene antaramAn draShTi thaI chhe te, bIjI koI chIj mArI nathI em jANIne sarvatra nirAlamb chhe ane tene samasta agnAn maTI gayun chhe. chhe? TIkAmAn chhe ke-jeNe samasta agnAn vamI nAkhyun chhe evo te chhe. AvI vAt! vamI nAkhyun chhe eTale? jem koI manuShya bhojan jamIne vamI nAkhe pachhI tene pharI grahaN na kare, tem ahIn kahe chhe- jeNe samasta agnAn vamI nAkhyun chhe arthAt jeNe rAg mAro chhe evI draShTi chhoDI dIdhI chhe te have pharIne ‘rAg mAro chhe’- evun agnAn grahaN nahi kare. ahAhA...! gnAnIe ‘rAg mAro chhe’-evI draShTi chhoDI dIdhI chhe te evI chhoDI chhe ke ‘rAg mAro chhe’-em pharIthI te nahi mAne. AvI vAt! aho! AchAryadeve antaramAn rahelA apratihat bhAvane khullo karyo chhe. (matalab ke have amane pharIthI agnAn nahi thAy). have Avo mArag! loko to bichArA dayA pALavI ne dAn karavun ne tapasyA karavI -emAn dharma mAnI jindagI AkhI gALI de chhe, paN bhAI! e rAganI kriyA chhe, dharma nathI. are bhAI! hamaNAn paN Avun shuddha tattva samajamAn na Avyun to tArA paribhramaNano ant nahi Ave prabhu!

ahIn kahe chhe-‘jeNe samasta agnAn vamI nAkhyun chhe evo, sarvatra atyant nirAlamb thaIne, niyat TankotkIrNa ek gnAyakabhAv raheto...’ ahAhA...! gnAnIne to darek prasangamAn ek gnAyakabhAvapaNe ja rahevun chhe, ene prasanganA sangamAn joDAvun ja nathI-em kahe chhe. ahA! Avo-vItarAg sarvagna parameshvarano hukam chhe! ahAhA...! hun to jANag... jANag... jANag-evo shAshvat ek gnAyakasvabhAvI AtmA chhun evun jene antaramAn bhAn thayun chhe tene rAgAdi pAmar (kShullak) vastunI ichchhA kem rahe? e to sarvatra nirAlamb thayo thako ek gnAyakabhAvapaNe ja rahe chhe, bas jANun... jANun... jANun (karun kAI nahi)-em jANanArapaNe ja rahe chhe. bichArA ajANyA mANasane-navo hoy tene-evun lAge ke Avo upadesh? A badhun (vrat, bhakti Adi) ame karIe chhIe te shun khoTun chhe?

bhAI! tun shun kare chhe? sAmbhaLane! tun to mAtra rAg kare chhe. paranun to tun kAI karI shakato nathI ane paryAyamAn je rAg kare chhe te to agnAn chhe, adharma chhe. bhAI! rAganI sAthe je ekatva chhe te agnAn chhe. dharmIe to agnAn vamI nAkhyun chhe ane te sarvatra atyant nirAlamb thaIne, niyat TankotkIrNa ek gnAyakabhAv raheto, sAkShAt vignAnaghan AtmAne anubhave chhe. chhe andar? sAkShAt eTale pratyakSha vignAnaghanasvarUp AtmAne anubhave chhe. lyo, AvI vAt!


PDF/HTML Page 2213 of 4199
single page version

prashna– shun te munidashA chhe? samAdhAna– nA, samakitanI dashA chhe. munidashA to svarUpamAn visheSh-visheSh ramaNatA-sthiratArUp chhe. samyagdraShTine svarUpamAn visheSh ramaNatA thatAn prachur Anandanun vedan thAy chhe tyAre munidashA Ave chhe. munipaNun AvatAn atIndriy AnandanI mastInI bharatI Ave chhe. bhAI! A nagnapaNun ke mahAvratAdi pALavAn e kAI munipaNun nathI; e to rAg chhe, doSh chhe. paN are! eNe sharaNayogya nij AtmasvabhAvanun -akhanD ek gnAyakabhAvanun -sharaN kadIk paN lIdhun hoy to ne? (to A samajAy ne?)

kahe chhe-gnAnI sAkShAt vignAnaghan AtmAne anubhave chhe. kevo thaIne? sarvatra nirAlamb thaIne. ahAhA...! bhagavAn AtmA akhanD ek vignAnaghanasvarUp chhe. arthAt anya chIjathI rahit ekalo gnAnano gAngaDo-gnAnano punj-chidAnandaghan prabhu AtmA chhe. ane tene gnAnI sAkShAt anubhave chhe. juo A dharmI jIv! vrat pALe chhe ne upavAsAdi kare chhe mATe dharmI chhe em nahi. ahA! je ek gnAyakabhAvane sAkShAt anubhave chhe te dharmI chhe. koIne vAt AkarI lAge paN bhAI! vratAdinA vikalpa to Asravatattva chhe ane ethI bhinna shuddha gnAyakatattva bhagavAn AtmA chhe. shuddha gnAyakatattvanA avalambane teno sAkShAt anubhav thavo te dharma chhe. ahA! dharmI jIv sarvatra nirAlamb thaIne akhanD ek vignAnaghanasvabhAvI AtmAne sAkShAt anubhave chhe.

* gAthA 214 bhAvArtha uparanun pravachan *

‘puNya, pAp, ashan, pAn vagere sarva anyabhAvono gnAnIne parigrah nathI kAraN ke sarva parabhAvone hey jANe tyAre tenI prAptinI ichchhA thatI nathI.’

shun kIdhun? ke dayA, dAn, vrat, tap, bhakti ityAdi puNyabhAv chhe; ne hinsA, jUTh, chorI, viShayavAsanA ne kAm-krodhAdi pApabhAv chhe. gnAnIne e sarva puNya-pApanA bhAvono, tathA AhAr-pANInA bhAvano ityAdi sarva anyabhAvono parigrah nathI. ahAhA...! shun shailI chhe! ek gAthAmAn to pUrNasvarUp kahyun chhe! sarva anyabhAvono - paradravyanA bhAvono gnAnIne parigrah nathI. ahA! te bhAvo mArA chhe em gnAnIne pakaD nathI. gnAnI to temane potAnAthI bhinna-pRuthak tarIke jANe chhe ane teo hey chhe em mAne chhe. joyun? sarva parabhAvone te hey mAne chhe. ahA! dev-guru-shAstranI bhaktinA bhAvane paN te hey tarIke jANe ane mAne chhe.

prashna– dev-guru-shAstranI bhaktinA bhAvane sAdhan kem kahetA nathI? uttara– bhAI! je hey chhe tene sAdhan kem kahevun? traN kALamAn te sAdhan nathI. ahIn kahyun chhe ne ke-(gnAnI) ‘sarva parabhAvone hey jANe tyAre tenI prAptinI ichchhA thatI nathI.’ ahAhA... jeNe shuddha chaitanyamay ek AtmAno anubhav karyo te


PDF/HTML Page 2214 of 4199
single page version

gnAnI chhe, ane te sarva parabhAvone hey jANe chhe. ane tethI tene A bhAvo mArA chhe ane tene hun meLavun em ichchhA thatI nathI. AvI vAt chhe.

panDit shrI ToDaramalajInA vakhatamAn bra. rAyamalajI thaI gayA chhe. temaNe ‘charchA sangrah’ nAmanA pustakamAn kahyun chhe ke-

prashna– AtmA hI ke dhyAnase mokSha honA kahI so kAraN kahA? mokSha to ek vItarAg bhAvason hoy hai, so vItarAg bhAv koI hI kAraN kar huA chAhie. ek AtmA hI ke dhyAnakA kahA prayojan hai? tAkA uttara-

uttara– yah tarka tainne kahI so satya hai. vItarAg bhAvonse hI mokSha hoy hai yAmen to sandeh nAhIn parantu vItarAg bhAv kAraN ke binA hoy nAhIn yah niyam hai.

jaise ek lohekA pinD agni viShen DAriye tab vah lohekA pinD taptAyamAn uShNatAko prApta hoy hai aur agni mAnhi te kADhi pheri agni viShen hI DAriye to trikAl uShNatA ko chhAnDi shItalatAko prApta hoy nAhIn-aur agni mAnhi son kADhi sUrya ke tAp viShen dhariye to sarva prakAr sampUrNa shItal hoy nAhIn, kinchit uShNatA liye rahe hI-aur yadi jal viShen golAko kShepiye to tatkAl antarmuhUrtamen shItal hoy.

aise hI AtmA chidrUp pinDako kaShAyonkA kAraN putra-putrI-strI-dhan-sharIrAdi ashubh kAraN viShen upayogako lagAIye to tIvra kaShAy utpanna hoy aur pheri viShayabhogakI sAmagrI viShen upayogako lagAIye to trikAl viShen kaShAy shAnta hoy nAhIn, aur dev-guru-dharma-dAn-tap-shIl-sanyam-tyAg-pUjA-sAmAyik-dayA Adi viShen pariNAm lagAIye to mandakaShAy hoy aur ShaTdravya-navapadArtha-panchAstikAy-sapta tattva - guNasthAn-mArgaNA-karmakANDakA chintavan karai to visheSh atyant mandakaShAy hoy, aur AtmA ke guNaparyAy viShen upayog lagAye to param shukla leshyA hoy, bahuri AtmAkA abhedarUp avalokan karai to sarva prakAr vItarAg bhAv hoy hai. vItarAg bhAvon se mokSha hoy hai.’’ (hindI Atmadharma, jAnyu. 1977).

shun kIdhun? ke vItarAgabhAvathI mokSha thAy chhe; ane e vItarAgabhAv kevI rIte utpanna thAy chhe? to kahe chhe-strI-putrAdi prati lakSha karo to tIvra kaShAy thAy chhe. dev- guru-shAstra prati lakSha karo to mand rAg thAy chhe ane svasvarUp sambandhI-dravya-guN-paryAy sambandhI bhed-vichAr karo to atyant mand rAg thAy chhe. paN emAn vItarAgatA kayAn AvI? na AvI. vItarAgatA to chidAnandamay vItarAgasvabhAvI shuddha AtmAnA Ashraye thAy chhe arthAt shuddha chaitanyasvabhAvI AtmAne ja kAraN banAve to


PDF/HTML Page 2215 of 4199
single page version

vItarAgatA thAy chhe. Avo mArag chhe! bhAI! vAdavivAde A kAI pAr paDe em nathI.

tyAre koI vaLI sharIranI kriyAthI-jIvit sharIrathI dharma thAy em mAne chhe. paN bhAI! sharIr to ajIv chhe ane sharIranI je kriyA thAy te paN ajIv ja chhe. sharIranI kriyAthI chetanamAn shun thAy? kAI ja na thAy. Avo duniyA mAne enAthI sAv judo bhagavAn jineshvaradevano mArga chhe! sampradAyamAn to A vAt paN maLavI mushkel chhe.

*

have AgaLanI gAthAnI sUchanArUp kAvya kahe chhe-

* kaLash 146 shlokArtha uparanun pravachan *

‘पूर्वबद्ध–निज–कर्म–विपाकात्’ pUrve bandhAyelA potAnA karmanA vipAkane lIdhe ‘ज्ञानिनः यदि उपभोगः भवति तत् भवतु’ gnAnIne jo upabhog hoy to ho,...

shun kIdhun? ke dharmI jIvane vartamAnamAn andar AtmabhAn hovA chhatAn pUrve agnAnabhAvathI bandhAyelA potAnA karmanA vipAkane lIdhe jo upabhog hoy to ho,...

prashna– paN karma to potAnun nathI ne? uttara– bhAI! potAnAmAn je bhAv agnAnapaNe thayo hato tene ahIn potAnAn karma kahevAmAn Avel chhe. agnAnabhAv je koI karma pUrve bandhAyelAn tene ahIn potAnAn karma kahyAn chhe. ane tenA vipAkane lIdhe eTale ke teno uday thaI AvatAn gnAnIne jo upabhog hoy to ho-em kahe chhe. ahIn be vAt karI chhe. ek to e ke-jene andar AtmAnun bhAn thayun chhe arthAt AtmAnubhav thaIne samyagdarshan thayun chhe tene pUrva karmane laIne sanyog hoy to ho tathA bIjun e ke-te vastunA sanyogano tene upabhog hoy to ho,...

‘अथ च’ parantu ‘रागवियोगात्’ rAganA viyogane lIdhe (-abhAvane lIdhe) ‘नूनम्’ kharekhar ‘परिग्रहभावम् न एति’ te upabhog parigrahabhAvane pAmato nathI.

ahAhA...! shun kIdhun? ke dharmIne rAgano abhAv chhe. sanyog chhe, sanyogIbhAv evo (chAritramohano) rAg chhe topaN tene rAganI ruchi nahi hovAthI rAgano (mithyAtva sahit rAgano) abhAv chhe em kahe chhe. ahA! jene rAganI ruchi chhe tene nirmaLAnandano nAth prabhu je AtmA tenA prati anAdar chhe, aruchi chhe. bhAI! jene puNyanI-dayA, dAn, vrat Adi shubharAganI-ruchi chhe tene shuddha chaitanyasvabhAvI bhagavAn AtmA prati dveSh chhe. ane jene bhagavAn AtmAnI ruchi thaI chhe tene rAg


PDF/HTML Page 2216 of 4199
single page version

prati aruchi hoy chhe. AvI vAt chhe. ek myAnamAn be talavAr kadI rahI shake nahi. eTale shun? eTale ke jyAn rAganI ruchi chhe tyAn AtmAnI ruchi hotI nathI ane jyAn AtmAnI ruchi jAgrat thAy tyAn rAganI ruchi-draShTi rahetI nathI. tethI kahyun ke samakitIne rAgano abhAv chhe.

koIne vaLI thAy ke A to jANe koI vItarAgI mahA munirAjanI vAt kare chhe. paN bhAI! samyagdraShTi paN draShTie to vItarAg ja chhe. ahAhA...! vItarAgasvabhAvI bhagavAn AtmAnI jene draShTi thaI te draShTi apekShAe vItarAg ja chhe kemake tene samasta rAganI ruchi uDI gaI chhe. ahA! ahIn kahe chhe gnAnIne paradravyano upabhog hoy to ho, chhatAn tene te upabhog parigrahabhAvane pAmato nathI kemake tene rAgano (-rAganI ruchino) abhAv chhe.

ahAhA...! kahe chhe ke-jene andaramAn svAnubhav pragaT thayo chhe tene pUrvanAn agnAnabhAve bandhAyelAn karmothI sanyog ho to ho, ane sanyog prati jarI lakSha jatAn jarI asthiratAno ansh ho to ho; chhatAn paN tene parigrah nathI. kem? kemake tene rAgano viyog nAm abhAv chhe. ahAhA...! je rAg chhe teno gnAnIne rAg nathI mATe tene rAgano abhAv chhe em kahe chhe. jhINI vAt chhe bApA! jem hAthamAn sarpa pakaDayo hoy to te hAthamAn rAkhavA mATe pakaDayo nathI paN chhoDavA mATe pakaDayo chhe, tem gnAnIne je rAg Ave chhe te chhUTI javA mATe chhe; gnAnIne enI pakaD nathI. have AvI vAt agnAnIne bese nahi eTale sAmAyik ne posA ne pratikramaN ityAdi bahAranI kriyAomAn manDayo rahe ane mAne ke dharma thaI gayo, paN emAn to dhULey dharma na thAy, sAmbhaLane. e to badhI rAganI kriyAo chhe. bhagavAn AtmAnAn gnAn-shraddhAn vinA e badhI kriyAo to agnAnamay bhAv chhe, samajANun kAI...?

ahA! gnAnIne rAgAdi bhAvo kinchit thAy chhe kharA, paN te bhAvo mArun sva chhe ane hun teno svAmI chhun evun tene nathI. jem ghare lagna-prasang hoy ane pote sAdhAraN sthitino hoy to gAmanA sheThanAn ghareNAn laI Ave paN te potAnAn chhe em shun te gaNe chhe? e ghareNAnno pote svAmI chhe em shun te mAne chhe? nA; e to parabhArAn ja chhe ane be divas rAkhIne sompI devAnAn chhe em mAne chhe. tem dharmI potAne je rAg Ave chhe te parabhAro chhe, parano chhe, potAno nathI ane te sompI devAno chhe em mAne chhe. jem koIne rog thAy to tene dUr karavAnA upachAr kare paN rog bhalo chhe em jANI koI rogane ichchhe kharo? na ichchhe. tem dharmI rAgane ichchhato nathI, balake je rAg Ave chhe tene dUr karavAno te udyam rAkhe chhe. rAgane rogasamAn jANe chhe tethI dharmIne kharekhar te upabhog parigrahabhAvane pAmato nathI. je rAg Ave chhe te rAkhavA jevo chhe vA enAthI potAne lAbh chhe em dharmIne chhe


PDF/HTML Page 2217 of 4199
single page version

nahi. e to rAgane rog ja mAne chhe ane enAthI sarvathA chhUTI javA ja ichchhe chhe. AvI vAt chhe.

* kaLash 146 bhAvArtha uparanun pravachan *

‘pUrve bandhAyelA karmano uday AvatAn upabhogasAmagrI prApta thAy tene jo agnAnamay rAgabhAve bhogavavAmAn Ave to te upabhog parigrahapaNAne pAme.’

joyun? A paisA Adi je upabhogasAmagrI prApta thAy te pUrvanAn karmane laIne thAy chhe, te potAnA puruShArthathI prApta thAy chhe em nathI. kahyun ne ke-‘pUrve bandhAyelA karmano uday AvatAn upabhogasAmagrI prApta thAy...’ bhAI! A strI-putra-parivAr, bAg- bangalA, mahel ne dhanasampatti ityAdi je prApta thAy te pUrva karmanA udayanA anusAre chhe. have te upabhogasAmagrImAn jo rAganI mIThAsh hoy to te upabhog parigrahapaNAne pAme em kahe chhe. ahA! sAmagrIne jo agnAnamay rAgabhAve bhogavavAmAn Ave to te upabhog parigrahapaNAne pAme chhe. have kahe chhe-

‘parantu gnAnIne agnAnamay rAgabhAv nathI. te jANe chhe ke je pUrve bAndhyun hatun te udayamAn AvI gayun ane chhUTI gayun; have hun tene bhaviShyamAn vAnchhato nathI.’

juo, A karmanI nirjarA kone thAy enI vAt chAle chhe. nirjarA adhikAr chhe ne? kahe chhe-gnAnIne agnAnamay rAgabhAv nathI; rAg bhalo chhe evI rAganI mIThAsh gnAnIne nathI. e to jANe chhe ke pUrve je karma bAndhyun hatun te udayamAn AvIne chhUTI gayun. ahAhA...! jene pUrNAnandano nAth chidAnandasvarUp bhagavAn AtmA anubhavamAn Avyo chhe tene karmanA nimitte sAmagrI maLe chhe ane rAg paN jarI thAy chhe, chhatAn rAganI ichchhAno abhAv hovAthI te rAg chhUTI jAy chhe, nirjarI jAy chhe. Am gnAnIne nirjarA thAy chhe.

‘पुण्णफला अरहंता’–em Ave chhe ne pravachanasAramAn? (gAthA 4p) bhAI! arihant bhagavAnane puNyanA phaL tarIke atishay vagere hoy chhe paN bhagavAnane te udayanI kriyA kShaNe-kShaNe kharI jAy chhe mATe te udayanI kriyAne kShAyikI kahI chhe. juo, A apekShAe vAt chhe tyAn. tem ahIn kahe chhe-sAdhakapaNAmAn je jIv svabhAvasanmukh thayo chhe tene, hajI rAgAdi paN hoy chhe paN te kriyA tene kharI jAy chhe, nirjarI jAy chhe mATe gnAnIne-sAdhakane nirjarA chhe. bhagavAn kevaLIne vANI, gaman ityAdi mAtra jaDanI kriyAono ja uday chhe, jyAre sAdhakane to rAgAdi chhe, chhatAn te rAgAdi tene kharI jAy chhe mATe tene nirjarA kahevAmAn Ave chhe.

prashna– ‘पुण्णफला अरहंता’–bhagavAnane puNyanA phaLapaNe arihantapaNun prApta thayun chhe ne?


PDF/HTML Page 2218 of 4199
single page version

uttara– evun kayAn chhe bhAI! emAn? puNyanun phaL to tIrthankarone (arahantone) akinchitkar chhe-evun to gAthAnun mathALun chhe. tyAn to em kahe chhe ke-tIrthankarane pUrvanAn puNyane laIne samosaraNanI rachanA, vANI, vihAr Adi kriyAo hoy chhe. te udayanI kriyA kShaNekShaNe nAsh thatI jAy chhe. udayabhAv kShaNekShaNe nAsh pAmato jAy chhe mATe te udayabhAvane kShAyik kahevAmAn Ave chhe. tevI rIte gnAnIne pUrvanA udayane laIne je sAmagrI ane rAgAdi hoy chhe te kShaNe kShaNe kharI jAy chhe mATe tene nirjarA kahevAmAn Ave chhe. bhagavAn arihantanI udayanI kriyAne kShAyikI kahevAmAn Ave chhe, jyAre sAdhakanI udayanI kriyAne nirjarA kahevAmAn Ave chhe. A shailI chhe! shun kahyun? pharIne-

ke tIrthankar kevaLI bhagavAn thAy chhe e to kevaLagnAn, kevaLadarshan ane pUraN AnandanI prApti vaDe thAy chhe. paN have temane pUrvanA puNyane laIne vihAr, vANI Adi je hoy chhe te badhI kriyAo udayanI chhe. pUrva karmanA udayanI te kriyAo kShaNekShaNe nAsh pAme chhe mATe te udayanI kriyAne kShAyikI kahI chhe. jyAre sAdhakanI udayanI kriyAne nirjarA kahe chhe. -A pramANe ‘पुण्णफला अरहंता’–nI sAthe meL chhe. arihant bhagavAnane udayano nAsh thAy chhe mATe tene ‘kShAyik’ kahyo chhe jyAre dharmIne rAg thAy chhe te nirjarI jAy chhe to tene nirjarA kahI chhe.

ahIn kahe chhe-gnAnIne agnAnamay rAgabhAv nathI. te jANe chhe ke je pUrve bAndhyun hatun te udayamAn AvI gayun ane chhUTI gayun; have hun tene bhaviShyamAn vAnchhato nathI. joyun? gnAnIne udayabhAvanI ichchhA nathI. ‘A rIte gnAnIne rAgarUp ichchhA nathI tethI teno upabhog parigrahapaNAne pAmato nathI.’ gnAnIne rAganI ichchhAno abhAv chhe tethI teno upabhog parigrahabhAvane prApta thato nathI. lyo, AvI vAt chhe.


PDF/HTML Page 2219 of 4199
single page version

उप्पण्णोदयभोगो वियोगबुद्धीए तस्स सो णिच्चं।
कंखामणागदस्स य उदयस्स ण कुव्वदे णाणी।। २१५।।
उत्पन्नोदयभोगो वियोगबुद्धया तस्य स नित्यम्।
कांक्षामनागतस्य च उदयस्य न करोति ज्ञानी।।
२१५।।

have, gnAnIne traNe kAL sambandhI parigrah nathI em kahe chhe-

utpanna udayano bhog nitya viyogabhAve gnAnIne,
ne bhAvI karmoday taNI kAnkShA nahIn gnAnI kare. 21p.

gAthArtha– [उत्पन्नोदयभोगः] je utpanna (arthAt vartamAn kALanA) udayano bhog [सः] te, [तस्य] gnAnIne [नित्यम्] sadA [वियोगबुद्धया] viyogabuddhie hoy chhe [च] ane [अनागतस्य उदयस्य] AgAmI (arthAt bhaviShya kALanA) udayanI [ज्ञानी] gnAnI [कांक्षाम्] vAnchhA [न करोति] karato nathI.

TIkA– karmanA udayano upabhog traN prakArano hoy-atIt (gayA kALano), pratyutpanna (vartamAn kALano) ane anAgat (bhaviShya kALano). temAn pratham, je atIt upabhog te atItapaNAne lIdhe ja (arthAt vItI gayo hovAne lIdhe ja) parigrahabhAvane dhArato nathI. anAgat upabhog jo vAnchhavAmAn Avato hoy to ja parigrahabhAvane (parigrahapaNAne) dhAre; ane je pratyutpanna upabhog te rAgabuddhie pravartato hoy to ja parigrahabhAvane dhAre.

pratyutpanna karmoday-upabhog gnAnIne rAgabuddhie pravartato jovAmAn Avato nathI kAraN ke gnAnIne agnAnamay bhAv je rAgabuddhi teno abhAv chhe; ane kevaL viyogabuddhie ja (heyabuddhie ja) pravartato te kharekhar parigrah nathI. mATe pratyutpanna karmoday-upabhog gnAnIne parigrah nathI (-parigraharUp nathI).

je anAgat upabhog te to kharekhar gnAnIne vAnchhit ja nathI (arthAt gnAnIne tenI vAnchhA ja nathI) kAraN ke gnAnIne agnAnamay bhAv je vAnchhA teno abhAv chhe. mATe anAgat karmoday-upabhog gnAnIne parigrah nathI (-parigraharUp nathI).

bhAvArthaatIt karmoday-upabhog to vItI ja gayo chhe. anAgat upabhoganI vAnchhA nathI; kAraN ke je karmane gnAnI ahitarUp jANe chhe tenA AgAmI udayanA bhoganI vAnchhA te kem kare? vartamAn upabhog pratye rAg nathI; kAraN ke jene hey


PDF/HTML Page 2220 of 4199
single page version

jANe chhe tenA pratye rAg kem hoy? A rIte gnAnIne je traN kAL sambandhI karmodayano upabhog te parigrah nathI. gnAnI je vartamAnamAn upabhoganAn sAdhano bheLAn kare chhe te to pIDA sahI shakAtI nathI teno ilAj kare chhe-rogI jem rogano ilAj kare tem. A, nabaLAIno doSh chhe.

*
samayasAr gAthA 21pa mathALun

have, gnAnIne traNe kAL sambandhI parigrah nathI em kahe chhe-

* gAthA 21pa TIkA uparanun pravachan *

‘karmanA udayano upabhog traN prakArano hoy-atIt (gayA kALano), pratyutpanna (vartamAn kALano) ane anAgat (bhaviShya kALano).’ bhUt, vartamAn ne bhaviShya-em traN kAL chhe ne? tenI A vAt kare chhe.

‘temAn, pratham, je atIt upabhog te atItapaNAne lIdhe ja (arthAt vItI gayo hovAne lIdhe ja) parigrahabhAvane dhArato nathI.’

juo, A nirjarA adhikAr chhe ne? emAn jene nirjarA thAy chhe te dharmI kone kahIe-enI vAt chAle chhe. ahAhA...! jene andaramAn sachchidAnandasvarUp bhagavAn AtmAno nirAkuL Anand pragaT thayo chhe vA jene samyagdarshan-gnAn-chAritrarUp nishchayaratnatrayanA pariNAm vA nishchay mokShamArga pragaT thayo chhe te samakitI dharmI chhe. ahAhA...! shuddha chaitanyasvarUpanA Ashraye je AtmA nishchayaratnatrayarUp pariNamyo chhe te AtmAne nishchayamokShamArga kahIe chhIe ane te sadbhUt vyavahAranay chhe. nirmaL paryAy chhe ne? tethI shuddharatnatrayarUp pariNat AtmAne nishchayamokShamArga kahIe te sadbhUt vyavahAranay chhe, ane tyAre dayA, dAn, vratAdinA je pariNAm Ave chhe tene nimittarUpe (vA sahachararUpe) jANavA te asadbhUt vyavahAranay chhe. tyAn e vyavahAraratnatray chhe mATe nishchayaratnatray pragaTayun chhe em nathI arthAt vyavahAraratnatray kAI nishchayanun kartA nathI.

prashna– paN e nimitta kAraN to chhe ne? samAdhAna– hA; nimitta kAraN chhe. paN eno artha shun? ene asadbhUt vyavahAranayathI kAraN kahevAmAn Ave chhe. eno artha e ja thAy chhe ke te vAstavik-kharun kAraN nathI. tene kAraN mAtra Arop ApIne kahevAmAn Ave chhe. jhINI vAt chhe bhAI! vyavahAr samakit arthAt dev-guru-shAstranI shraddhAno rAg ane panchamahAvratAdinA pariNAmano vikalpa-e badhun asadbhUt vyavahAranay chhe. eTale ke te vAstavik kAraN nathI paN Aropit kAraN chhe. te mokShamArgamAn kAI-kinchit paN-kAryakArI nathI.