PDF/HTML Page 2501 of 4199
single page version
ahAhA...! AvA abaddhaspRuShTa prabhu AtmAne jeNe draShTimAn lIdho chhe tene bandhan chhe nahi. bhagavAn AtmA andar abandhasvarUp chhe ane tene draShTimAn lenArA pariNAm paN rAgane paranA sambandh rahit abandh ja chhe.
ahAhA...! jeNe rAgathI bhinna paDIne andar abandhasvarUp bhagavAn AtmAne bhALyo chhe tene bandhanarahit ja ame kahIe chhIe em kahe chhe. gnAnanI paryAyamAn pUrNasvarUp potAnA bhagavAnanA bheTA thayA ne! bhale paryAyamAn bhagavAn AvyA nathI paN paryAyamAn bhagavAnanAn gnAn-shraddhAn AvI gayA chhe. pahelAn paryAyamAn rAganI ekatA AvatI hatI ane have paryAyamAn rAg vinAno Akho chaitanyano punj prabhu Avyo chhe. ahAhA...! rAgano abhAv thaIne paryAyamAn pUraN dravyasvabhAv jaNAyo chhe. evA svabhAvadraShTivantane, ahIn kahe chhe, bandh nathI, nirbandhatA chhe. AvI vAt chhe bApu! duniyA sAthe meLavavA jaIsh to meL nahi khAy. paN kAI vAdavivAde pAr paDe em chhe nahi.
vaLI koI kahe chhe-amArI sAthe vAd karo. paN bhAI! vAdathI vastu maLe em nathI. konI vAd karIe? niyamasAramAn bhagavAn shrI kundakundAchAryadeve vAd parihartavya chhe em kahyun chhe; svasamay ne parasamay sAthe vAd na karIsh em kahyun chhe. banArasIdAse paN kahyun chhe ke-
bhAI! tane em lAge ke vAd karatA nathI mATe AvaDatun nathI to bhale; tun em mAne emAn mane shun vAndho chhe? emAn mane kAI nukashAn nathI,
ahA! khUbI to juo! kahe chhe-chothe pAnchame guNasthAne antarangamAn nirbandh ja jANavA. em kem kahyun? kAraN ke rAganI ekatAvALo bandhamAn chhe ane rAgathI bhinna paDayo ene bandh chhe nahi-em ahIn siddha karavun chhe, olo munino dAkhalo Apyo emAn munirAj pramAdarahit samitipUrvak yatnathI chAle chhe tyAn munirAjane ahinsA chhe, (sarvathA) bandh nathI. mATe tyAn evA jIvane mukhyapaNe (draShTAntamAn) lIdho chhe. paN ahIn to rAganI ekatA jene tUTI chhe evo dharmI puruSh paN chothe guNasthAne (paryAyamAn) nirbandh chhe em kahe chhe. samajANun kAI...?
‘बन्धकृत’ karmabandh karanArun kAraN, ‘न कर्मबहुलं जगत्’ nathI bahu karmayogya
PDF/HTML Page 2502 of 4199
single page version
pudgalothI bharelo lok, ‘न चलनात्मकं कर्म वा’ nathI chalanasvarUp karma (arthAt kAy- vachan-mananI kriyArUp yog), ‘न नैककरणानि’ nathI anek prakAranAn karaNo, ‘वा न चिद्–अचिद्–वधः’ ke nathI chetan-achetanano ghAt.
to karmabandhanun kAraN shun chhe? to kahe chhe-
‘उपयोगभूः रागादिभिः यद् एकयम् समुपयाति’ ‘upayogabhU’ arthAt AtmA rAgAdik sAthe je aikay pAme chhe ‘स एव केवलं’ te ja ek (-mAtra rAgAdik sAthe ekapaNun pAmavun te ja) ‘किल’ kharekhar ‘नृणाम बन्धहेतुः भवति’ puruShone bandhanun kAraN chhe.
shun kahyun? ‘upayogabhU’ -eTale bhagavAn AtmAnI bhUmikA to chaitanyanA upayogarUp chhe. arthAt AtmA jANavA-dekhavAnA upayogasvabhAvathI trikAL bharelo chhe; ane tenun vartamAn paN chaitanyamay upayog chhe.
ahAhA...! AvA chaitanyamay upayoganI bhUmikAmAn je rAgane karato nathI, bheLavato nathI te gnAnI nirbandh chhe, ane enI sAthe je rAgAdikane ek kare chhe te ja kharekhar puruShone (-AtmAne) bandhanun kAraN chhe. lyo, A chokakhun lIdhun ke ‘upayogabhU’ - trikAL gnAnadarshananA upayogasvarUp je AtmA, emAn rAganI ekatA karavI te ja ene bandhanun kAraN chhe. AmAn samakitInA asthiratAnA bandhane kADhI nAkhyo chhe, arthAt gaNatarImAn lIdho nathI. mukhya bandh mithyAtva chhe, mukhya sansAr mithyAtva chhe, mukhya Asrav mithyAtva chhe.
jem 11 mI gAthAmAn trikALIne mukhya karI satyArtha nishchay kahyo tem ahIn trikALI abandhasvarUpamAn gnAn sAthe rAganI ekatA karavI ene mukhya karIne sansAr kahyo, ene ja bandhanun kAraN kahyun.
bhAvArtha– ‘ahIn nishchayanayathI ek rAgAdikane ja bandhanun kAraN kahyun chhe.’ ahIn rAgAdik eTale upayogamAn rAgAdikanun ekatva karavun-em levun. have (havenI gAthAomAn) savaLethI vAt leshe. A bhAvArtha pUro thayo.
PDF/HTML Page 2503 of 4199
single page version
जह पुण सो चेव णरो णेहे सव्वम्हि अवणिदे संते। रेणुबहुलम्मि ठाणे करेदि सत्थेहिं वायामं।। २४२।। छिंददि भिंददि य तहा तालीतलकयलिवंसपिंडीओ। सच्चित्ताचित्ताणं करेदि दव्वाणमुवघादं।। २४३।। उवघादं कुव्वंतस्स तस्स णाणाविहेहिं करणेहिं। णिच्छयदो चिंतेज्ज हु किंपच्चयगो ण रयबंधो।। २४४।। जो सो दु णेहभावो तम्हि णरे तेण तस्स रयबंधो। णिच्छयदो विण्णेयं ण कायचेट्ठाहिं सेसाहिं।। २४५।। एवं सम्मादिट्ठी वट्टंतो बहुविहेसु जोगेसु। अकरंतो उवओगे रागादी ण लिप्पदि रएण।। २४६।।
samyagdraShTi upayogamAn rAgAdik karato nathI, upayogano ane rAgAdikano bhed jANI rAgAdikano svAmI thato nathI, tethI tene pUrvokat cheShTAthI bandh thato nathI-em have kahe chhe-
vyAyAm karato shastrathI bahu rajabharyA sthAne rahI; 242.
vaLI tAD, kadaLI, vAns Adi chhinnabhinna kare ane
upaghAt teh sachitta tem achitta dravya taNo kare. 243.
bahu jAtanAn karaNo vaDe upaghAt karatA tehane,
nishchay thakI chintan karo, rajabandh nahi shun kAraNe? 244.
em jANavun nishchay thakI–chIkaNAI je te nar viShe
rajabandhakAraN te ja chhe, nahi kAyacheShTA sheSh je. 24p.
yogo vividhamAn vartato e rIt samyagdraShTi je,
rAgAdi upayoge na karato rajathI nav lepAy te. 246.
PDF/HTML Page 2504 of 4199
single page version
रेणुबहुले स्थाने करोति शस्त्रैर्व्यायामम्।। २४२।।
छिनत्ति भिनत्ति च तथा तालीतलकदलीवंशपिण्डीः।
सचित्ताचित्तानां करोति द्रव्याणामुपघातम्।। २४३।।
उपघातं
यः स तु स्नेहभावस्तस्मिन्नरे तेन तस्य रजोबन्धः।
निश्चयतो विज्ञेयं न कायचेष्टाभिः शेषाभिः।। २४५।।
एवं सम्यग्द्रष्टिर्वर्तमानो बहुविधेषु योगेषु।
अकुर्वन्नुपयोगे रागादीन् न लिप्यते रजसा।।
gAthArtha– [यथा पुनः] vaLI jevI rIte- [सः च एव नरः] te ja puruSh, [सर्वस्मिन् स्नेहे] samasta tel Adi snigdha padArthane [अपनीते सति] dUr karavAmAn AvatAn, [रेणबहुले] bahu rajavALI [स्थाने] jagyAmAn [शस्त्रैः] shastro vaDe [व्यायामम् करोति] vyAyAm kare chhe, [तथा] ane [तालीतलकदलीवंशपिण्डीः] tAD, tamAl, keL, vAns, ashok vagere vRukShone [छिनत्ति] chhede chhe, [भिनत्ति च] bhede chhe, [सचित्ताचित्तानां] sachitta tathA achitta [द्रव्याणाम्] dravyono [उपघातम्] upaghAt [करोति] kare chhe; [नानाविधैः करणैः] e rIte nAnA prakAranAn karaNo vaDe [उपघातं कुर्वतः] upaghAt karatA [तस्य] te puruShane [रजोबन्धः] rajano bandh [खलु] kherakhar [किम्प्रत्ययिकः] kayA kAraNe [न] nathI thato [निश्चयतः] te nishchayathI [चिन्त्यताम्] vichAro. [तस्मिन् नरे] te puruShamAn [यः सः स्नेहभावः तु] je tel Adino chIkAshabhAv hoy [तेन] tenAthI [तस्य] tene [रजोबन्धः] rajano bandh thAy chhe [निश्चयतः विज्ञेयं] em nishchayathI jANavun, [शेषाभिः कायचेष्टाभिः] sheSh kAyAnI cheShTAothI [न] nathI thato. (mATe te puruShamAn chIkAshanA abhAvanA kAraNe ja tene raj chonTatI nathI.) [एवं] evI rIte- [बहुविधेषु योगेषु] bahu prakAranA yogomAn [वर्तमानः] vartato [सम्यग्द्रष्टिः] samyagdraShTi [उपयोगे] upayogamAn [रागादीन् अकुर्वन्] rAgAdikane nahi karato thako [रजसा] karmarajathI [न लिप्यते] lepAto nathI.
TIkA– jevI rIte te ja puruSh, samasta snehane (arthAt sarva chIkAshane-tel Adine) dUr karavAmAn AvatAn, te ja svabhAvathI ja bahu rajathI bharelI bhUmimAn (arthAt svabhAvathI ja bahu rajathI bharelI te ja bhUmimAn) te ja shastravyAyAmarUpI karma (kriyA) karato, te ja anek prakAranAn karaNo vaDe te ja sachitta-achitta vastuono
PDF/HTML Page 2505 of 4199
single page version
तान्यस्मिन्करणानि सन्तु चिदचिद्व्यापादनं चास्तु तत्।
रागादीनुपयोगभूमिमनयन् ज्ञानं भवन्केवलं
बन्धं नैव कुतोऽप्युपैत्ययमहो सम्यग्द्रगात्मा ध्रुवम्।। १६५।।
ghAt karato, rajathI bandhAto-lepAto nathI, kAraN ke tene rajabandhanun kAraN je tel Adinun mardan teno abhAv chhe; tevI rIte samyagdraShTi, potAmAn rAgAdikane nahi karato thako, te ja svabhAvathI ja bahu karmayogya pudgalothI bharelA lokamAn te ja kAy-vachan-mananun karma (arthAt kAy-vachan-mananI kriyA) karato, te ja anek prakAranAn karaNo vaDe te ja sachitta-achitta vastuono ghAt karato, karmarUpI rajathI bandhAto nathI, kAraN ke tene bandhanun kAraN je rAgano yog (-rAgamAn joDAN) teno abhAv chhe.
bhAvArtha– samyagdraShTine pUrvokat sarva sambandho hovA chhatAn paN rAganA sambandhano abhAv hovAthI karmabandh thato nathI. AnA samarthanamAn pUrve kahevAI gayun chhe.
have A arthanun kaLasharUp kAvya kahe chhe-
shlokArtha– [कर्मततः लोकः सः अस्तु] mATe te (pUrvokta) bahu karmathI (karmayogya pudgalothI) bharelo lok chhe te bhale ho, [परिस्पन्दात्मकं कर्म तत् च अस्तु] te man- vachan-kAyAnA chalanasvarUp karma (arthAt yog) chhe te paN bhale ho, [तानि करणानि अस्मिन् सन्तु] te (pUrvokta) karaNo paN tene bhale ho [च] ane [तत् चिद्–अचिद्– व्यापादनं अस्तु] te chetan-achetanano ghAt paN bhale ho, parantu [अहो] aho! [अयम् सम्यग्द्रग्–आत्मा] A samyagdraShTi AtmA, [रागादीन् उपयोगभूमिम् अनयन्] rAgAdikane upayogabhUmimAn nahi lAvato thako, [केवलं ज्ञानं भवन्] kevaL (ek) gnAnarUpe thato- pariNamato thako, [कुतः अपि बन्धम् ध्रुवम् न एव उपैति] koI paN kAraNathI bandhane chokkas nathI ja pAmato. (aho! dekho! A samyagdarshanano adbhut mahimA chhe.)
bhAvArtha– ahIn samyagdraShTinun adbhut mAhAtmya kahyun chhe ane lok, yog, karaN, chaitanya-achaitanyano ghAt-e bandhanA kAraN nathI em kahyun chhe. AthI em na samajavun ke parajIvanI hinsAthI bandh kahyo nathI mATe svachchhandI thaI hinsA karavI. ahIn to em Ashay chhe ke abuddhipUrvak kadAchit parajIvano ghAt paN thaI jAy
PDF/HTML Page 2506 of 4199
single page version
तदायतनमेव सा किल निरर्गला व्यापृतिः।
अकामकृतकर्म तन्मतमकारणं ज्ञानिनां
द्वयं न हि विरुध्यते किमु करोति जानाति च।। १६६।।
to tenAthI bandh thato nathI. parantu jyAn buddhipUrvak jIv mAravAnA bhAv thashe tyAn to potAnA upayogamAn rAgAdikano sadbhAv Avashe ane tethI tyAn hinsAthI bandh thashe ja. jyAn jIvane jivADavAno abhiprAy hoy tyAn paN arthAt te abhiprAyane paN nishchayanayamAn mithyAtva kahyun chhe to mAravAno abhiprAy mithyAtva kem na hoy? hoy ja. mATe kathanane nayavibhAgathI yathArtha samajI shraddhAn karavun. sarvathA ekAnt mAnavun te to mithyAtva chhe. 16p.
have uparanA bhAvArthamAn kahelo Ashay pragaT karavAne, kAvya kahe chhe-
shlokArtha– [तथापि] tathApi (arthAt lok Adi kAraNothI bandh kahyo nathI ane rAgAdikathI ja bandh kahyo chhe topaN) [ज्ञानिनां निरर्गलं चरितुम् न इष्यते] gnAnIone nirargal (-maryAdArahit, svachhandapaNe) pravartavun yogya nathI kahyun, [सा निरर्गला व्यापृतिः किल तद्–आयतनम् एव] kAraN ke te nirargal pravartan kharekhar bandhanun ja ThekANun chhe. [ज्ञानिनां अकाम–कृत–कर्म तत् अकारणम् मतम्] gnAnIone vAnchhA vinA karma (kArya) hoy chhe te bandhanun kAraN kahyun nathI, kem ke [जानाति च करोति] jANe paN chhe ane (karmane) kare paN chhe- [द्वयं किमु न हि विरुध्यते] e banne kriyA shun virodharUp nathI? (karavun ane jANavun nishchayathI virodharUp ja chhe.)
bhAvArtha– pahelA kAvyamAn lok Adine bandhanAn kAraN na kahyAn tyAn em na samajavun ke bAhyavyavahArapravRuttine bandhanA kAraNomAn sarvathA ja niShedhI chhe; bAhyavyavahArapravRutti rAgAdi pariNAmane-bandhanA kAraNane-nimittabhUt chhe, te nimittapaNAno ahIn niShedh na samajavo. gnAnIone abuddhipUrvak-vAnchhA vinA-pravRutti thAy chhe tethI bandh kahyo nathI, temane kAI svachhande pravartavAnun kahyun nathI; kAraN ke maryAdA rahit (ankush vinA) pravartavun te to bandhanun ja ThekANun chhe. jANavAmAn ane karavAmAn to paraspar virodh chhe; gnAtA raheshe to bandh nahi thAy, kartA thashe to avashya bandh thashe. 166.
“je jANe chhe te karato nathI ane je kare chhe te jANato nathI; karavun te to
PDF/HTML Page 2507 of 4199
single page version
जानात्ययं न खलु तत्किल कर्मरागः।
रागं त्वबोधमयमध्यवसायमाहु–
र्मिथ्याद्रशः स नियतं स च बन्धहेतुः।। १६७।।
karmano rAg chhe, rAg chhe te agnAn chhe ane agnAn chhe te bandhanun kAraN chhe”. AvA arthanun kAvya have kahe chhe-
shlokArtha– [यः जानाति सः न करोति] je jANe chhe te karato nathI [तु] ane [यः करोति अयं खलु जानाति न] je kare chhe te jANato nathI. [तत् किल कर्मरागः] je karavun te to kharekhar karmarAg chhe [तु] ane [रागं अबोधमयम् अध्यवसायम् आहुः] rAgane (munioe) agnAnamay adhyavasAy kahyo chhe; [सः नियतं मिथ्याद्रशः] te (agnAnamay adhyavasAy) niyamathI mithyAdraShTine hoy chhe [च] ane [स बन्धहेतुः] te bandhanun kAraN chhe. 167.
‘samyagdraShTi upayogamAn rAgAdik karato nathI, upayogano ane rAgAdikano bhed jANI rAgAdikano svAmI thato nathI.’
shun kahe chhe? ahAhA...! trikALI shuddha ek gnAyakabhAv paripUrNa chaitanyamUrti prabhu AtmAnAn jene gnAn-pratIti ane anubhav thayAn te samyagdraShTi chhe. evA samyagdraShTine shuddha chaitanyanI draShTi nirantar hovAthI te potAnA nirmaL gnAnasvabhAvamAn rAgane ekapaNe karato nathI. aho! samyagdarshanano koI achintya mahimA chhe ke draShTivant puruSh potAnA upayogamAn rAgano sambandh-joDAN ja karato nathI. eTale shun? ke te upayogane rAgathI adhik jANI rAgano svAmI thato nathI. ahAhA...! shuddha upayoganI dashAmAn jene atIndriy AnandasvabhAvanun bhAn thayun te have rAgAdik je dukhamay chhe teno svAmI kem thAy? (na ja thAy).
‘tethI tene pUrvokta cheShTAthI bandh thato nathI-e have kahe chhe-’
pAThamAn (gAthAmAn) ‘करेदि’ shabda paDayo chhe. eTale koI em kahe ke paranI kriyA AtmA kare chhe to em nathI. e to loko em (sanyogathI) jue chhe ne ke-A kare chhe eTale ‘करेदि’ shabda vAparyo chhe bAkI paranun koI kare chhe em chhe
PDF/HTML Page 2508 of 4199
single page version
nahi. bhAre vAt bhAI! kharekhar to e rIte je te samaye thAy chhe ene lokonI (- vyavahAranI) bhAShAmAn ‘करेदि’ -kare chhe em kahevAy chhe.
vaLI gnAnI rAgamAn vartato nathI. tyAre koI kahe–‘वट्टंतो’ em pAThamAn chhe ne? bhAI! e to bahArathI jonAr duniyA em jANe ke A yogAdimAn varte chhe eTale ‘वट्टंतो’ shabda vAparyo chhe. A to lokavyavahAranI bhAShA chhe bApu! bAkI jene potAnA aparimit chaitanyasvabhAvamAn sukh bhAsyun chhe te, jyAn sukh nathI tyAn (-rAgamAn) kem rahe? ahAhA...! jeNe pUrNa ek gnAyakasvabhAvI sukhadhAm nityAnand prabhu AtmAno Ashray lIdho te have rAganA AshrayamAn kem rahe? aho! dharmAtmA puruSh potAnA upayogamAn rAg sAthe sambandh ja karato nathI. ahAhA...! samyagdarshanano Avo koI adbhUt mahimA chhe! samajANun kAI...?
‘jevI rIte te ja puruSh...’ shun kahyun? puruSh to enA e ja chhe; pahelAn je telanA mardanayukta hato te ja puruShanI vAt chhe to kahe chhe-
‘jevI rIte te ja puruSh, samasta snehane (arthAt sarva chIkAshane-tel Adine) dUr karavAmAn AvatAn, te ja svabhAvathI ja bahu rajathI bharelI bhUmimAn (arthAt svabhAvathI ja bahu rajathI bharelI te ja bhUmimAn) te ja shastra vyAyAmarUpI karma (kriyA) karato, te ja anek prakAranAn karaNo vaDe te ja sachitta-achitta vastuono ghAt karato, rajathI bandhAto-lepAto nathI, kAraN ke tene rajabandhanun kAraN je tel Adinun mardan teno abhAv chhe.’
juo, A draShTAnt chhe. emAn A karato ne te karato-em karato, karato Ave chhe. to koI kahe-juo AmAn lakhyun chhe; to kare chhe ke nahi?
em na hoy bhAI! AtmA paranun kare e to mithyAtvabhAv chhe. A to ahIn draShTAntamAn teno ek ansh laIne siddhAnt samajAvavo chhe.
have draShTAntane siddhAntamAn utAre chhe ‘tevI rIte samyagdraShTi, potAmAn rAgAdikane nahi karato thako, te ja svabhAvathI ja bahu karmayogya pudgalothI bharelA lokamAn te ja kAy- vachan-mananun karma (arthAt kAy-vachan-mananI kriyA) karato, te ja anek prakAranAn karaNo vaDe te ja sachitta-achitta vastuono ghAt karato, karmarUpI rajathI bandhAto nathI, kAraN ke tene bandhanun kAraN je rAgano yog (-rAgamAn joDAN) teno abhAv chhe.’
juo, A samakitano mahimA! je svabhAvanI draShTimAn pUrNAnandano nAth prabhu AtmA bhALyo te draShTi nAm darshan-samyagdarshan shun chIj chhe te batAve chhe.
PDF/HTML Page 2509 of 4199
single page version
ahAhA...! kahe chhe-samyagdraShTi potAmAn rAgAdikane karato nathI. shun kIdhun? ke agnAnI potAnA gnAnasvabhAvamAn rAgAdikane ekamek kare chhe, paN gnAnI samyagdraShTi potAnA gnAnasvabhAvamAn rAgAdikane ekamek karato nathI. bannemAn Avo (-AvaDo moTo) pher chhe! samajANun kAI...? ahA! lokone samakitanA mahimAnI khabar nathI. A to bahAramAn tyAg kare eTale badhun thaI gayun em mAne! e vrat ne niyam lIdhAn eTale samakit to hoy ja em lokoe mAnI lIdhun chhe. paN bApu! samyagdarshan koI alaukik chIj chhe bhAI! samakitI to evo chhe ke je vrat, niyam Adine potAnAmAn (upayogamAn) karato nathI, bheLavato nathI. lyo, AvI vAt chhe!
juo, ahIn shun kahe chhe? ke samyagdraShTine bahAranA sanyogo, pahelAn mithyAdraShTi hato tyAre je hatA tevA ja hovA chhatAn te bandhAto nathI. svabhAvathI ja bahu karmayogya pudgalothI bharelA lokamAn samyagdraShTi chhe, kAy-vachan-mananI kriyA paN te ja pramANe karato hoy chhe, te ja anek prakAranA karaNo nAm indriyo vaDe sachitta-achitta vastuono ghAt karato hoy chhe topaN te karmarajathI bandhAto nathI. gajab vAt! kem bandhAto nathI? kAraN ke bandhanun kAraN je mithyAtva vA gnAnamAn rAganun ek karavun-teno tene abhAv chhe. bhAI! mithyAtva e ja sansAr, e ja Asrav ane e ja bandhanun mUL kAraN chhe. bIjI vAtane (-asthiratAne) gauN karIne samyagdraShTine rAganA yogano je abhAv chhe tenI mukhyatAthI te nirbandh ja chhe, bandhAto nathI em kahyun chhe.
gauNapaNe bIjo bandh nathI em nahi, paN enI ahIn mukhyatA karavI nathI. samyagdraShTi puruSh bandhanun mUL kAraN je rAgano yog (rAgamAn joDAN) te karato nathI e mukhya chhe. ahAhA...! gnAnIne rAgano sambandh ja nathI kemake tene gnAnamAn-gnAnasvabhAvamAn joDAN chhe eTale rAgamAn joDAN nathI. juo, samakitI chakravartI hoy te 96 hajAr rANIonA vRundamAn hoy, laDAImAn Ubhelo paN dekhAto hoy topaN tene bandh nathI. rAgAdino tene sambandh nathI ne! je rAg chhe te asthiratAno chhe ane tenI ahIn gaNatarI nathI. paN e (chakravartI) rAgAdithI ekapaNAno sambandh kare, rAganun svAmitva kare to te mithyAdraShTi thaIne bandh kare chhe. ahA! AvI jhINI vAt chhe prabhu!
samyagdraShTi ATaATalA sanyogomAn hoy eTale ‘kare chhe’-em kahevAy; loko paN sanyogathI jue chhe ne? eTale ‘kare chhe’ -em kahevAy; bAkI e to ekalo paDI gayo chhe tyAn (-rAgathI chhUTo-bhinna paDI gayo chhe tyAn) parane-rAgAdine kare kyAthi? na ja kare. nirjarA adhikAramAn (gAthA 193 mAn) AvI gayun ne? ke-
PDF/HTML Page 2510 of 4199
single page version
ekakor em kahe ke AtmA parano upabhog karI shakato nathI ane vaLI ahIn (uparanI gAthAmAn) kahe chhe ke chetan-achetanano upabhog samyagdraShTi kare chhe to A kevI rIte chhe?
bhAI! e to bahArathI duniyA dekhe chhe e apekShAe vAt karI chhe. bAkI samakitIne to rAganA yogano abhAv chhe. ahAhA...! dharmIne to potAnA shuddha chaitanyasvabhAvamAn sambandh thayo chhe ane rAgano sambandh chhUTI gayo chhe; vyavahAraratnatrayanA rAgano paN sambandh chhUTI gayo chhe. eTale shun? eTale ke vyavahAraratnatrayanun paN ene svAmitva nathI.
prashna– to pachhI eno konA khAtAmAn nAkhavun? uttara– ene jaDanA khAtAmAn nAkhavun. chaitanyamUrti prabhu AtmAnA upayogamAn te samAI shake ja nahi, samajANun kAI...? bApu! samyagdarshan mUL mahimAvant chIj chhe, e vinA vrat, tap Adino kAI mahimA nathI; e badho rAg to thothAn chhe.
agnAnI bhale muni hoy, panchamahAvrat pALato hoy, aThThAvIs mULaguN pALato hoy paN ene rAganI sAthe sambandh-joDAN chhe tethI te mithyAdraShTi chhe, vyabhichArI chhe. AkarI vAt prabhu! rAganI sAthe jene sambandh chhe te vyabhichArI chhe ane jene rAg sAthe sambandh nathI te avyabhichArI-nirdoSh pavitra chhe. (kharekhar to rAgane ane AtmAne vyavahAre gney-gnAyakasambandh chhe, paN rAganI sAthe bIjo ADo sambandh (-ekapaNAno sambandh) karavo te vyabhichAr chhe.)
ahA! samyagdarshan shun chhe? enI prApti kem thAy? ne e prApta thatAn jIvanI shun sthiti hoy?-have e vAt lokone sAmbhaLavAy maLe nahi e bichArA ke di’ andar jAy? e to bahAramAn vrat, tap, bhakti, pUjA ityAdinA rAgamAn-dukhamAn rokAI rahe, jyAn (-sukhanidhi AtmadravyamAn) sukh chhe tyAn na Ave, bhAI! Am ne Am anantakAL vItI gayo chhe bApu!
ahIn kahe chhe-dharmIne vyavahAraratnatrayano vikalpa hoy chhe paN emAn te rokANo nathI, arthAt enI sAthe te sambandh-joDAN karato nathI. dharmIe to jemAn anantagnAn, anantasukh, anant Anand Adi anant anantaguN samRuddhi bharelI chhe evA nij AtmA sAthe sambandh karyo chhe te have rAgathI sambandh kem kare? kadIy nA kare-em kahe chhe.
bhAI! samyagdarshan eTale shun? ke jeNe sansArarUpI vRukShanI jaD toDI nAkhI chhe enun nAm samyagdarshan chhe. samyagdarshan thayA pachhI asthiratAnA rAg-dveSharUpI DALAn-pAndaDAn rahyAn enI shun visAt? e to alpakALamAn sUkAI ja javAnAn. matalab
PDF/HTML Page 2511 of 4199
single page version
ke be-pAnch bhavamAn e asthiratAnA rAg-dveSh sampUrNa TaLI jaine vItarAg thai eno mokSha thashe. mATe asthiratAnA rAgAdinA kAraNe thatA alpabandhane ahIn bandhamAn gaNyo ja nathI.
pahelAn(kaLash 164mAn) ‘upayogabhU’ shabda kIdho ne? eTale ke jemAn jANavA- deekhavAno svabhAv chhe, gnAnadarshanano svabhAv chhe evI upayoganI bhUmikAmAn dharmI jIv dayA, dAn, vrat AdinA rAgane bheLavato nathI. ahA! shuddha upayogasvarUpanun svAmitva chhoDI te vratAdimAn svAmitva karato nathI. shun kahyun? A strI-putra-parivAr, tan-man- vachan ityAdi to kayAny bAjue rahyAn, ahIn to kahe chhe-samakitI puruSh, tene je vyavahAraratnatray hoy chhe teno sambandh-svAmIpaNun karato nathI are! Avo bhagavAnano mArag to kayAny ek kor rahI gayo ane lokoe bIjun mAnyun! bhAI! paN AnA vinA siddhi nathI hon.
A vastusvarUp chhe ane svarUpano jANanAr samakitI svachchhande pariNamato nathI. em ke mAre rAg sAthe joDAN nathI tethI mane bIlakul bandh ja thato nathI em mAnIne shubhAshubh bhAvamAn dharmI svachchhandapaNe (kartAbuddhie) nirankush pravartato nathI. svachchhande (kartA thaine) pravarte e to samyagdraShTi ja nathI. samyagdraShTine enI paryAyamAn nabaLAine laine asthiratAnA rAgAdi thAy chhe e bIjI vAt chhe ane koI (-agnAnI) kartA thaine svachchhande pravarte e bIjI vAt chhe. ahA! dharmIne to dravyasvabhAvanI sAthe sambandh thayo hovAthI te rAgAdino sambandh ja karato nathI. AvI vAt! have AvI vAt atyAre kayAny chAlatI nathI ne lokone bichArAne A nishchay chhe, ekAnta chhe em bhaDakAvIne mUL vAtane TALI de chhe. paN bhAI! e hitano mArga nathI hon. ahIn kahe chhe-AtmA traN lokano nAth Anandakand prabhu chhe. tenI prabhutA bhAvyA pachhI rAgane dukh sAthe sambandh koN kare?
joke vyavahArano adhikAr hoy emAn evun Ave ke gnAnI vrat pALe, tap Achare, atichAr TALe ityAdi. paN paramArthe joie to te eno svAmI thato nathI. ahA! jeno e svAmI nathI tene e pALe ne Achare kayAn rahyun? samayasAr parishiShTamAn 47 shaktionA adhikAramAn chhellI ‘svasvAmIsambandh shakti’ kahI chhe. AtmAmAn ‘svasvAmIsambandh’ nAmano guN chhe. eTale shun? ke potAno bhAv potAnun sva ane pote teno svAmI-evA sambandhamayI ‘svasvAmIsambandh shakti’ chhe. ahA! pote shuddha chaitanyaghan dravya, potAnA anant guN ne enI nirmaL paryAyae potAnun sva ane pote eno svAmI Avo potAmAn ‘svasvAmIsambandh’ guN chhe. paN vyavahAraratnatrayano rAg e enun sva kayAn chhe? tethI AtmA eno
PDF/HTML Page 2512 of 4199
single page version
svAmI nathI. ahAhA....! Avo svasvAmI sambandh jene nirmaL pariNamyo chhe te samakitI puruSh vyavahAraratnatrayanA rAgano svAmI nathI.
shAstramAn bhinna sAdhan-sAdhyanun kathan Ave chhe. tyAn kahyun chhe ke vyavahAraratnatrayathI nishchayaratnatray thAy, arthAt vyavahAraratnatray sAdhan ne nishchayaratnatray sAdhya chhe. bhAI! e to tyAn vyavahAraratnatrayathI bhinna sAdhan-sAdhya hoy chhe eTalun ja batAvavun chhe. eTale ke shuddha samyagdarshan nishchay chhe te to svanA Ashraye pragaT thayelI draShTi chhe, ane tyAre bahAramAn sAchA dev-guru-shAstra prati shraddhAno rAg hoy chhe. have tyAn nishchay samakit to svarUpanA Ashraye ja pragaTayun chhe, rAganA kAraNe nahi. to paN tene sahachar jANI vyavahArathI Arop karIne sAdhan kahevAmAn Ave chhe. dev-guru- shAstranI shraddhAno rAg chhe to chAritrano doSh, chhatAn temAn shraddhA guNanI paryAyano Arop karIne tene vyavahArathI samyagdarshan kahevAmAn Ave chhe.
panDit shrI ToDaramalajIe mokShamArgaprakAshakamAn ghaNI badhI spaShTatA karI chhe. jyAn nishchayaratnatray pragaTe chhe tyAn dev-shAstra-gurunI shraddhAnA rAgane darshan, shAstrAdinA shravaN-mananane gnAn ane panchamahAvratAdinA rAgane chAritra-em rAgane shuddha darshan-gnAn- chAritrano Arop ApIne vyavahAraratnatray kahyAn chhe. paN tethI e rAg (- vyavahAraratnatray) shuddha ratnatray banI jatAn nathI, matalab ke paramArthe temAn sAdhan- sAdhyabhAv nathI. vaLI tyAn kahyun chhe ke nishchay-vyavahAranun sarvatra Avun ja svarUp jANavun. matalab ke jyAn vyavahAranun kathan hoy tyAn te upachAramAtra Aropit kathan chhe em yathArtha jANavun.
ahIn kahe chhe-samyagdraShTine bandhanun kAraN je rAgano yog teno abhAv chhe. eTale ke tene potAnA sachchidAnandasvarUpamAn joDAN thayun hovAthI tenA mahimA AgaL rAgano mahimA tene bhAsato nathI ane te rAgamAn joDAN-sambandh karato nathI. jem bIjAn paradravya chhe tem rAgane paN par tarIke jANe chhe. tethI tene bandh thato nathI.
‘samyagdraShTine pUrvokta sarva sambandho hovA chhatAn paN rAganA sambandhano abhAv hovAthI karmabandh thato nathI. AnA samarthanamAn pUrve kahevAy gayun chhe.’
samyagdraShTine pUrvokta sarva sambandho eTale karmayogya pudgalothI bharelo lok, man- vachan-kAyanI kriyA, pAnche indriyonI pravRutti ane sachitta-achittano ghAt-em sarva sambandho hovA chhatAn rAgano sambandh-rAganun ekatva karavun-nathI mATe tene karmabandh nathI.
PDF/HTML Page 2513 of 4199
single page version
samyagdraShTine andaramAn rAganI ekatAbuddhi tUTI gai chhe. shuddha chaitanyasvabhAv ne rAg banne bhinnapaNe bhAsatA hovAthI ene rAgano sambandh nathI. tethI bahArathI dekhAy chhe evA bIjA sarva sambandho hovA chhatAn tene rAgano sambandh nahi hovAthI karmabandh thato nathI. pUrNa muktasvarUp bhagavAn AtmAno sambandh thatAn tene rAgano sambandh tUTI gayo chhe; ane rAganA sambandhanA abhAvamAn tene karmabandh thato nathI. AvI vAt chhe.
have A arthanun kaLasharUp kAvya kahe chhe-
‘कर्मततः लोकः सः अस्तु’ mATe te (pUrvokta) bahu karmathI (karmayogya pudgalothI) bharelo lok chhe te bhale ho, ‘परिस्पन्दात्मक कर्म तत् च अस्तु’ te man- vachan-kAyAnA chalanasvarUp karma (arthAt yog) chhe te paN bhale ho, ‘तानि करणानि अस्मिन् सन्तु’ te (pUrvokta) karaNo paN tene bhale ho, ‘च’ ane ‘तत् चिद–अचिद्– व्यापादनं अस्तु’ te chetan-achetanano ghAt paN bhale ho,...
ahAhA...! munirAj kahe chhe-chetan-achetananA ghAt Adi sarva sambandho bhale ho. bhAI! AthI em na samajavun ke samakitIne jIvano ghAt iShTa chhe. A to sarva bahAranA sambandho prati samakitIne upekShA chhe em vAt chhe. ahA! ame emAn joDAtA nathI em munirAj kahe chhe. amane amArA svadravyanI apekShA thai chhe emAn sarva paranI upekShA chhe em vAt chhe. jem svavastunI apekShA e bIjI chIj avastu chhe tem bhagavAn gnAyakanI draShTimAn rAg avastu chhe. rAg rAgamAn bhale ho, paN shuddha chaitanyasvarUpamAn e nathI, e mArAmAn nathI em kahe chhe. bhAI! vItarAgano mArag khUb gambhIr chhe!
bahu karmathI bharelo lok chhe to bhale ho. matalab ke anant bIjA AtmAne anantA paramANu bhale ho. teo potapotAnI astimAn chhe, teo mArAmAn kayAn chhe? mane enAthI kAi (sambandh) nathI. man-vachan-kAyAnI kriyA chhe to bhale ho; te enAmAn chhe; e paranun astipaNun chhe te kAi thoDun chAlyun jAy chhe? paN te mArAmAn-shuddha chaitanyamAn nathI. enun astitva enAmAn bhale ho, mane kAi nathI.
ahAhA...! kahe chhe-te panchendriyono vepAr bhale ho, ne te chetan-achetanano ghAt bhale ho. gajab vAt! koI ne em thAy ke panchendriyono vijay karanArA ane chhakAyanI rakShA karanArA munirAj shun Avun kare? chetanamAn to panchendriyano ghAt
PDF/HTML Page 2514 of 4199
single page version
paN AvI gayo. samakitI laDAimAn Ubho hoy tyAre hAthI, ghoDA Adi panchendriyano paN ghAt thAy chhe Am chhatAn paN pAp nahi?
bhAI! ahIn kai apekShAthI kahe chhe te jarA dhIro thaine sAmbhaL. tyAn je ghAt vagere hoy chhe te to enA kAraNe enAmAn hoy chhe; emAn mane shun chhe? hun kayAn enA joDANamAn-sambandhamAn Ubho chhun? hun emAn houn to ne ? (to bandh thAy ne?) mane enAthI kAi nathI em kahe chhe. AnandaghanajI ek padyamAn kahe chhe-
ahAhA...! loko to bahArathI dekhe chhe, paN samayasAr-sarva siddhAntano sAr-evA bhagavAn AtmAno jene sambandh thayo chhe ene rAgano sambandh tUTI gayo chhe; ene bahAranA sarva sambandho prati upekShA ja chhe em ahIn vAt chhe. samajANun kAI...?
have kahe chhe-A badhA sambandho bhale ho, parantu ‘अहो’ aho! ‘अयम् सम्यग्द्रग्आत्मा’ A samyagdraShTi AtmA, ‘रागादीन् उपयोगभू मम् अनयन’ rAgAdine upayogamAn nahi lAvato thako, ‘केवलं ज्ञानं भवन्’ kevaL (ek) gnAnarUpe thato- pariNamato thako, ‘कुतः अपि बन्धम् ध्रुवम् न एव उपैति’ koI paN kAraNathI bandhane chokkas nathI ja pAmato.
shun kahyun? ke samyagdraShTi puruSh rAgAdine eTale ke puNya-pApanA bhAvane upayogabhUmimAn lAvato nathI. upayogabhUmi eTale shun? ke jANavA-dekhavAnA svabhAvamay je chaitanyano upayog tenI bhUmi nAm AdhAr je AtmA temAn dharmAtmA rAgano sambandh karato nathI. gajab vAt chhe bhAI! dharmI puruShanI antaradashA adbhut alaukik chhe. aho! shuddha ratnatrayano dharanAr dharmAtmA vyavahAraratnatrayanA rAgane AtmAmAn lAvato nathI. AvI vAt chhe!
tyAre koI bIjA kahe chhe ke vyavahAr karatAn karatAn nishchay thAy.
are prabhu tun shun kahe chhe A! jainadarshanathI e bahu viparIt vAt chhe bhAI! A tArA tiraskAr mATenI vAt nathI paN tArA satnA hitanI vAt chhe. bhagavAn! tun pUrNAnandano nAth chaitanyamUrti prabhu andar paramAtmasvarUp bhagavAn chho ne? ahA! tArA chaitanya bhagavAnanI andaramAn rAgathI lAbh thAy em rAgane lAvavo e moTun nukashAn chhe. prabhu! bhAI! ten rAganA ras vaDe sachchidAnand bhagavAnane bahu rAnko karI nAkhyo! mahA mahimAvant chaitanyamahAprabhu evo tun, ane tene shun rAg jevA viparIt, pAmar ne dukharUp bhAvathI lAbh thAy? na thAy hon. tethI to kahe chhe ke
PDF/HTML Page 2515 of 4199
single page version
gnAnI, nishchay-vyavahAr banne sAthe hovA chhatAn, koI paN rAgane chaitanyanI bhUmimAn- AtmAmAn lAvato nathI.
dravyasangrahamAn (gAthA 47 mAn) Ave chhe ke-
ahA! dharmAtmA svarUpanA AshrayamAn gayo tyAre tene dhyAnamAn nishchay (ratnatray) pragaT thAy chhe. ane te kALe je rAg bAkI chhe tene vyavahAr (ratnatray) kahe chhe. A pramANe munine nishchay-vyavahAr-banne ratnatrayarUp mokShamArga dhyAnamAn prApta thAy chhe. ahIn kahe chhe-gnAnI e vyavahArane nishchayamAn lAvato nathI. enAmAn (-nishchayamAn) e (- vyavahAr) chhe ja nahi pachhI vyavahArathI nishchay thAy e prashna ja kayAn chhe? ene ne vyavahArane sambandh ja nathI ane jo vyavahArano sambandh kare to mithyAdraShTi thai jAy. samajANun kAI...?
aho! traN lokanA nAthanI amRut jharatI vANImAn em Avyun ke-bhagavAn! tun nirmaLAnandano nAth prabhu amRutano sAgar chho. ahA! Avo amRutano sAgar jene paryAyamAn uchhaLyo-pragaT thayo te have temAn rAganA jherane kem bheLave? andaramAn prabhutvashakti jene pragaT thai chhe te akhanDit pratAp vaDe svatantra shobhAyamAn potAnA prabhumAn pAmar rAgane kem bheLave? aho! digambar santoe amRut reDayAn chhe.
ahA! kahe chhe-sachetano ghAt ho to ho; have sachittamAn ekalA ekendriy chhe kAI? emAn to ekendriyathI panchendriy badhAy AvI gayA. badhA ho to ho; emAn tane shun chhe? have Ano artha na bese eTale loko TIkA kare chhe ke-lyo, samakitIne panchendriyanI hinsA hoy chhe; Avo kai samyagdraShTi hoy? are bhAI! A to samyagdraShTine upayogamAn rAganA sambandhano abhAv chhee tethI kadAchit tenA nimitte bahAramAn sachittano ghAt thAy topaN te vaDe tene hinsA nathI, bandh nathI em kahe chhe. bhAI! A to ajar-amar pyAlA chhe prabhu! e jIravAy to sansAr chhUTI jAy evI vAt chhe. ene pachAvatAn AvaDavun joie.
‘rAgAdikane upayogamAn nahi lAvato thako’-em ‘rAgAdik’ shabda lIdho chhe ne? emAn shubhAshubh badhAy vibhAv AvI gayA. te hinsA jUTh, chorI, viShayavAsanA AdinA rAgane upayogamAn lAvato nathI e to ThIk, paN te ahinsAdinA tathA dayA, dAn, bhakti, pUjA ityAdinA rAganey upayogamAn lAvato nathI. ahAhA...! potAnI pavitra upayogabhUmimAn te koI paN apavitratAne lAvato nathI. strI-putra-parivAr tathA vepAr- dhandho AdinA ashubh rAgane upayogabhUmimAn lAvato nathI eTalun ja nahi te dev-guru- shAstra pratyenI shraddhAnA shubharAgane paN upayogabhUmimAn lAvato nathI.
PDF/HTML Page 2516 of 4199
single page version
ahAhA...! potAnA amRutasvarUp satmAn te asat evA rAgAdinA jherane te kem bheLave? aho! AchAryadevee koI gajabanI adbhut TIkA karI chhe!
ahA! TIkAkAr AchArya chhelle kaLashamAn em kahe chhe ke- juo! A TIkA shabdonI banI chhe, amArAthI nahi; ame to gnAnamAn chhIe. TIkA karavAnA vikalpamAny nathI to pachhI bhAShAmAn to kayAnthI AvIe? ahA! santone TIkAkAr hovAno vyavahAre Arop Ave tey goThatun nathI. tyAn kaLashaTIkAmAn shrI rAjamalajIe khulAso karyo chhe ke- ‘granthanI TIkAnA kartA amRutachandra nAmanA AchArya pragaT chhe. (nimittapaNe) topaN mahAn chhe, moTA chhe, sansArathI virakta chhe, tethI granth karavAnun abhimAn karatA nathI.’ eno artha ja e thayo ke temane granthanun karavApaNun nathI em ja te yathArtha jANe chhe.
koIne thAy ke-adhyAtmagranthanI AvI saras mahAn TIkA prabhu! Ape karI ne Ap-hun kartA nathI-em kaho chho e kevI vAt!
sAmbhaL bhAI! munirAj em kahe chhe-e bhAShAne to bhAShA kare; e bhAShAmAn hun gayo nathI, e bhAShA mArAmAn AvI nathI; to hun ene kem karun? are te bhAShAnA kALe je vikalpa uThayo chhe te vikalpaney mArA upayogamAn lAvato nathI; e vikalpa mArun kartavya nathI. lyo, AvI vAt chhe!
tyAn (trIjA) kaLashamAn AchAryadeve nA kahyun ke TIkA karatAn mArI param shuddhi thajo? tyAn emAn paN A ja nyAy chhe ke TIkAnA kALamAn mArun je antardraShTinun jor chhe te vRuddhi pAmo, kemake TIkAnA vikalpane hun mArA upayogasvabhAvamAn bheLavato nathI. lyo, Avun chhe tyAn vikalpathI-rAgathI lAbh thAy e vAt kayAn rahI?
jo rAgAdine upayogabhUmimAn bheLavato nathI to shemAn chho prabhu? to kahe chhe- ‘ज्ञानीभवन् केवलं’–kevaL gnAnarUpe pariNamato thako gnAnanI ekatAmAn chhun. aho! digambar santoe jagatane nyAl karI dIdhun chhe. ekalun amRut pIrasIene enI bhUkh bhAngI nAkhI chhe. kahe chhe-hun to gnAn sAthe ekamek pariNamun chhun, bIjAnI sAthe mane kAi sambandh nathI. tethI koI paN kAraNathI bandhane chokkas nathI ja pAmato. lyo, ‘nathI ja pAmato’-em ‘ja’ kahyun chhe.
kathanchit abandh ne kathanchit bandh-em kaho ne.
have sAmbhaLane bApu! em nathI. aho! dekho! A samyagdarshanano adbhut mahimA chhe.
PDF/HTML Page 2517 of 4199
single page version
‘ahIn samyagdraShTinun adbhut mAhAtmya kahyun chhe ane lok, yog, karaN, chaitanya- achaitanyano ghAt-e bandhanA kAraN nathI em kahyun chhe.’
ahA! jene par nimitta, rAg ne ek samayanI paryAyanI ruchi chhUTI gai chhe, karmanA udayathI maLelI sAmagrI prati je nirabhilASh chhe, udAsIn chhe ane jene gnAnAnandasvabhAvI nij AtmAnI ruchi thai chhe te samyagdraShTi chhe. samakitIne gnAnAnandasvarUpanI ja nirantar ruchi hovAthI enA gnAn upayogamAn rAg ekapaNun pAmato nathI ane tethI tene bandh thato nathI. potAnA abaddhaspRuShTa bhagavAnanun bhAn thatAn samakitIne koI kAraNathI bandh thato nathI. aho! Avun AshcharyakArI samyagdraShTinun mAhAtmya chhe! samyagdarshananA mahimAnI shI vAt!
samyagdraShTine, karma thavAne lAyak rajakaNothI bharelo lok hoy enAthI bandhan nathI. bhagavAn Anandano nAth prabhu pote chhe tene te Aloke chhe, potAno lok chhe tene te Aloke chhe tethI tene bandhan nathI. vaLI man-vachan-kAyanI kriyA je chhe e paN ene bandhananun kAraN nathI, kemake e sarva enA gnAnamAn paragney tarIke chhe; man-vachan-kAyanI kriyAmAn ene ruchi nathI. aho! samyagdarshan eTale shun enI lokone khabar nathI. A bAhya tyAg k kkare eTale mAne ke tyAgI thai gayo. paN bApu! sarva sansArano (- rAgano) tyAg jyAn sudhI draShTimAn na Ave ane pUrNAnandanA nAth prabhu AtmAnAn draShTi ne anubhav na thAy tyAn sudhI te mithyAdraShTi ja chhe; bahArathI bhale tyAgI hoy paN kharekhar te tyAgI chhe ja nahi.
samyagdraShTine yoganI kriyA hoy topaN te bandhanun kAraN nathI, kemake temAn enI ruchi nathI, temAnthI enI ruchi uDI gai chhe. chetan-achetanano ghAt paN ene bandhanun kAraN nathI. bhAre gajab vAt chhe! panchendriy jIvono ghAt thAy, hAthI-ghoDA-manuShya mare topaN tyAn ene ruchi nathI ne! antaramAn te prati atyant udAsIn pariNAm chhe tethI e ghAt tene bandhanun kAraN nathI. vAstavamAn e badhI kriyAo tene gnAnamAn paragney tarIke bhAse chhe, te eno karanAro thato nathI.
agnAnI kAyA ne kaShAyane potAnAn mAne chhe. te bhale chhakAyanI hinsAmAn vartamAn pravRutta na dekhAto hoy topaN bhagavAn kahe chhe ke te chhakAyanI hinsA karanAro chhe. ahA! jeNe potAnA asharIrI bhagavAnane sharIrI mAnyo chhe ane akaShAyIne kaShAyayukta mAnyo chhe, te bhale bahArathI muni thai gayo hoy, hajAro rANIo chhoDI hoy ane jangalamAn raheto hoy topaN te hinsAno karanAro ja chhe kemake tene nirantar potAnA chaitanyano ghAt-hinsA thayA ja kare chhe. ahA! jeNe kaShAyanI mandatAnA dayAnA bhAv paN potAnA mAnyA teNe akaShAyI chaitanyasvarUpane rAgayukta mAnyun;
PDF/HTML Page 2518 of 4199
single page version
teNe svarUpanI sthitino inkAr karIne svarUpanI ja hinsA karI chhe. mATe te bahAramAn hinsA na karato hoy topaN te hinsAno karanAro hinsak ja chhe. ane jenI draShTi shuddha gnAnAnandasvarUpI bhagavAn AtmA upar paDI chhe tene bhale bahAramAn sarva sambandho hoy topaN te nirbandh chhe, koI kAraNo tene bandhan karatAn nathI.
have kahe chhe-‘AthI em na samajavun ke parajIvanI hinsAthI bandh kahyo nathI mATe svachchhandI thai hinsA karavI. ahIn to em Ashay chhe ke abuddhipUrvak kadAchit parajIvano ghAt paN thai jAy to tenAthI bandh thato nathI.’
juo A svachchhandI thavAno niShedh karyo. pote ruchipUrvak-buddhipUrvak hinsA kare ne em kahe ke ame hinsA karI nathI to kahe chhe ke em na chAle. upayogamAn rAgAdikanun ekatva kare ane parajIvanA ghAt prati pravRutta thAy ane kahe ke amane tenAthI bandh nathI to kahe chhe-em nahi chAle; ene to bandh avashya thashe ja. A to jene rAgarahit nirvikAr nityAnandasvarUp prabhu AtmA draShTimAn Avyo chhe tene, buddhipUrvak-ruchipUrvak paraghAtanA pariNAm nathI tethI kadAchit avashapaNe parajIvano ghAt thai jAy to te bandhanun kAraN nathI em vAt chhe. parantu rAganI ruchipUrvak je paraghAtanI pravRutti chhe te to hinsA ja chhe, ane e bandhanun kAraN chhe. mATe svachchhandI thai hinsA na karavI em kahe chhe.
panchendriyano ghAt thAy topaN gnAnIne hinsA kahI nathI-em mAnIne, e kathanane chhaLapaNe grahIne koI agnAnI paraghAtamAn rokAy to tene to avashya hinsA thashe kemake tene rAganI ruchi chhe ja. e ja visheSh kahe chhe-
‘parantu jyAn buddhipUrvak jIv mAravAnA bhAv thashe tyAn to potAnA upayogamAn rAgAdikano sadbhAv Avashe ane tethI tyAn hinsAno bandh thashe ja.’
shun kIdhun? buddhipUrvak eTale upayogamAn rAganun ekatva karIne, hun Ane mArun em ruchipUrvak jIv mAravAnA bhAv thashe tyAn to rAgAdikano sadbhAv thashe ane tethI tyAn hinsA thashe ja. bandh thashe ja. ahA vItarAgamArga koI alaukik chhe bhAI! gnAnIne to rAganI ekatvabuddhi nathI tethI rAgano sadbhAv nathI. kinchit (asthiratAno) rAg chhe te paramAn jAy chhe. tene badhI kriyAo paramAn jAy chhe. e parane parapaNe jANatA gnAnIne rAgano sadbhAv nahi hovAthI bandh thato nathI. AvI vAt chhe bhAI! A kAI vAd- vivAde pAr paDe evun nathI.
kahe chhe-‘potAnA upayogamAn rAgAdikano sadbhAv Avashe’-bhAShA joi? Ane hun mArun ne Ane jIvADun ne AnI sAthe bhog laun-em svachchhande pravarte ane mAne ke men kayAn hinsA karI chhe to kahe chhe-em nahi hAle bhAI! jene parapravRuttino-
PDF/HTML Page 2519 of 4199
single page version
mAravA-jIvADavAno ke bhogano-bhAv thayo ene gnAnamAn rAganI-kaShAyanI hayAtI thai gaI. ahAhA...! bhagavAn AtmA akaShAyasvabhAvI prabhu trikAL pavitra shuddha chhe. enI ruchi chhoDI parapravRuttinI ruchi kare ene to upayogamAn rAgAdinI hayAtI thaI jashe ane tethI tyAn hinsAthI bandh ja thashe em kahe chhe.
gnAnIne rAganI ruchi chhUTI gai chhe. tene je chAritramohasambandhI rAg hoy chhe te pRuthak ja rahe chhe; temAn te ekatvapaNe vartato nathI paN enAthI pRuthakpaNe varte chhe. kharekhar to gnAnInA gnAnamAn rAg jaNAy chhe te paragneyapaNe ja jaNAy chhe. jyAre agnAnInA gnAnamAn rAgAdi jaNAy chhe te ekamekapaNe jaNAy chhe, jANe rAgAdi svarUpabhUt hoy tem te rAgAdine AtmAmAn sthApe chhe. tethI rAganI ruchivALo agnAnI parane haNashe tyAn tene hinsA thashe ja. bandh thashe ja. ahA! AvI vAt bIje kayAny chhe nahi.
have ahIn siddhAnt kahe chhe-‘jyAn jIvane jivADavAno abhiprAy hoy tyAn paN arthAt te abhiprAyane paN nishchayanayamAn mithyAtva kahyun chhe to mAravAno abhiprAy mithyAtva kem na hoy? hoy ja.’
shun kahyun? hun paradravyanI paryAyane karun, parane jIvADun, samAjanun bhalun karun, kuTumbano nirvAh karun, lokone kArakhAnAn chalAvIne rojI-roTI daun vagere badhA je abhiprAy chhe te mithyAtva chhe em kahe chhe. keTalAy loko pAse karoDo-abajonI sampatti hoy ane kArakhAnAn vagere udyog-vepAr chalAve ane nivRutti na le. vaLI kahe ke-ame kAI paisA kamAvA udyog-vepAr karatA nathI paN bichArA hajAro mANaso poShAy chhe tethI karIe chhIe tene kahIe chhIe ke bhAI! tAro e abhiprAy mithyAtva chhe. bIjA loko nabhe chhe te shun potAnA puNyathI nabhe chhe ke tArA kAraNe nabhe chhe?
AgaL Avashe ke parane hun sukhI karun, AhAr, auShadh, vastra Adi sagavaDatA bIjAne daun-daI shakun ityAdi abhiprAy mithyAdraShTino chhe ane te ja bandhanun kAraN chhe, koN de bApu? ek rajakaN paN tArAthI bIje devAy evun tArun sAmarthya nathI. e to jagatanun tattva chhe ane te potAnI kriyAvatI shaktinA kAraNe potAnI yogyatAthI Ave chhe ne jAy chhe. have ene ThekANe em mAne ke men AhAr-auShadh Adi ApyAn, paisA Adi ApyA to e to mithyAtva chhe. e paisA Adi ke di’ enAmAn (-AtmAmAn) chhe? e to jaDanA chhe bApu! ne jaDano svAmI jaD hoy. jaDano svAmI pote (-AtmA) thAy e to mUDh mithyAdraShTi chhe samajANun kAI...?
ahIn to rAgano svAmI thAy e mithyAdraShTi chhe to pachhI men A dIdhun ne te dIdhun em abhiprAy rAkhI parano ke jaDano svAmI thAy enI to shI vAt?
PDF/HTML Page 2520 of 4199
single page version
e to mahAmUDh pragaT mithyAdraShTi chhe. ahA! traN lokanA nAthanI vANImAn to A Avyun chhe bhAI!
jo parane jivADavAno abhiprAy mithyAtva chhe to parane jivADavun te dayA chhe ne dayA chhe te dharma chhe em shAstramAn Ave chhe ne?
samAdhAna– dayA chhe te dharma chhe e to satya chhe; paN konI dayA? svadayA arthAt antarangamAn rAgarahit vItarAg nirvikAr pariNAmanI utpatti te dharma chhe. puruShArthasiddhayupAyamAn (shlok 44 mAn) e ja kahyun chhe ke-nishchayathI rAgAdinI utpatti na thavI te ahinsA nAm svadayA chhe. dhavalamAn paN Ave chhe ke dayA e jIvano svabhAv chhe; paN e kai dayA? e svadayAnI vAt chhe, paradayAnI nahi. nishchay svadayArUp dharma jene pragaTayo chhe te dharmAtmAne bahAramAn par jIvonI rakShAnA bhAv Ave chhe, tene nishchayanA sahachar jANI vyavahArathI dharma kahevAmAn Ave chhe; parantu te paradayAnA bhAv vAstavamAn to puNyabhAv chhe, puNyabandhanun kAraN chhe, dharma nathI. tathApi tene dharma jANI koI parane jivADavAno abhiprAy rAkhe chhe to te mithyAdraShTi ja chhe. samajANun kAI...!
bhagavAn AtmA pUrNAnandano nAth vignAnaghanasvarUp prabhu sadA vItarAgasvarUp ja chhe. tene jevo ne jevaDo chhe tevo ne tevaDo Takato mAnavo-svIkAravo tenun nAm ahinsA chhe. parantu enAthI viparIt tene alpagna, adhuro ne rAgavALo mAnavo te mithyAtva chhe, svarUpanI hinsA chhe. shun kahyun? pote jIvatattva pUraN gnAtA-draShTA chhe. tene tevo na svIkAratAn hun parane mAravAvALo ne jivADavAvALo em mAnavun te svarUpane nakAravArUp nishchay hinsA chhe; ane te kALe paraghAt thavo te vyavahAre hinsA chhe.
arere! anantakALathI 84nA avatAramAn rakhaDato e jIv mithyAtvane laine rakhaDe chhe hon. ahA! mithyAtvane laine prabhu! ten eTalAn anant-anant janma-maraN karyAn ke tArA maraN pachhI je anantI mAtAoe Ansu sAryAn enAthI samudronA samudro bharAI jAy. bhagavAn! tun e badhun bhUlI gayo chhe kemake tane anAdi-anant tattvano vichAr nathI. paN e badhA anant bhav mithyAtvane laine chhe bhAI! mithyAtva e ja sansAr, mithyAtva e ja pAp, mithyAtva e ja Asrav ne mithyAtva e ja bhAvabandh chhe. mithyAtva gayA pachhI je chAritramohasambandhI rAg chhe tene ahIn gaNatarImAn nathI levo kemake e to nirjarI javA khAte chhe ane paragneyapaNe chhe. jene rAgamAn ekatvabuddhi chhe tene ja rAgano sadbhAv chhe em kIdhun chhe. mATe mithyA abhiprAyane chhoDI bhagavAn pUrNAnandano nAth prabhu pote gnAtA-draShTA chhe tenI ruchi karavI.