PDF/HTML Page 2921 of 4199
single page version
anitya chhun; vastupaNe hun ek chhun, bhed apekShAe anek chhun-evA apekShit dharmo kathanchit- vyavahArathI hoy to bhale hoy paN shuddha chaitanyamAtra evA mArAmAn nishchaye koI bhed nathI. ahIn dharma eTale samyagdarshan-gnAn-chAritrarUp dharmanI vAt nathI, tem ja guNanI paN vAt nathI, paN apekShit svabhAvone ahIn dharma kahyA chhe. sat nAm potAthI chhe, asat nAm parathI nathI-AvA vastunA apekShit svabhAvane ahIn dharma kIdho chhe. ene paryAy hotI nathI, guNo vastumAn trikAL hoy chhe ane ene paryAy hoy chhe. A pramANe guN ane dharmamAn pher chhe. ek ane anek guN paN chhe. samayasAramAn 47 shaktinA varNanamAn A bannene guNomAn lIdhA chhe. paN ahIn ek, anek apekShit dharmanI vAt levI chhe.
have trIjI vAta- gnAn, darshan Adi guNo AtmAmAn trikAL chhe. gnAnaguN, darshanaguN, AnandaguN, astitvaguN, prabhutvaguN, kartA, karma, karaN Adi chha guN ityAdi anantaguN AtmAmAn trikAL chhe. enI vartamAn paryAy paN hoy chhe. gnAnaguNane gnAnaguNanA lakShathI jovAmAn Ave to te chhe, paN shuddha chaitanyamAtra vastumAn evA guNabhed nathI-em kahe chhe.
shun kahe chhe? chha kArakanA bhedo, sat-asat Adi dharmabhedo tathA gnAn, darshan Adi guNabhedo jANavA mATe ho to bhale ho, parantu AdaravA mATe e koI bhedo nathI. ahA! dharmanun pahelun pagathiyun je samyagdarshan enA viShayarUp shuddha chaitanyamAtra bhAvamAn A koI bhedo nathI. ahIn shuddha chaitanyamAtra kahIne badhA bhedo kADhI nAkhyA chhe. aho! Avo shuddha chaitanyamAtra bhAv ek samyagdarshanano viShay chhe, dhyey chhe.
tethI kahe chhe- ‘Am shuddhanayathI abhedarUp AtmAne grahaN karavo.’ A abhed chhe eTalo bhed-vikalpa paN nahi, paN draShTi abhed-ekamAn andaramAn jAy chhe ene abhed kahe chhe. A draShTi ane A draShTino viShay em bhed nahi paN draShTi shuddha chaitanya upar rahe te abhedanI draShTi chhe ane e rIte abhed ek AtmAnun grahaN thAy chhe. A sAmAnya abhed chhe em vikalpa nahi, parantu paryAy par taraph jhukatI hatI te andar abhed ek sAmAnya taraph gaI tene abhedano anubhav kahevAmAn Ave chhe. lyo, Anun nAm samakit ane A dharma chhe. bAkI to badhAn thothAn chhe.
kArak bhedo, dharmabhedo ane guNabhedone jANavA te anupacharit sadbhUt vyavahAranay chhe ane vyavahAraratnatrayane jANavo te upacharit asadbhUt vyavahAranay chhe. shuddha chaitanyamAtra vastune anubhavavI te shuddhanay chhe.
[pravachan nan. 3pap-3pa6*dinAnk 3-6-77 ane 4-6-77]
PDF/HTML Page 2922 of 4199
single page version
अवसेसा जे भावा ते मज्झ परे त्ति णादव्वा।। २९८।।
पण्णाए घित्तव्वो जो णादा सो अहं तु णिच्छयदो।
अवसेसा जे भावा ते मज्झ परे त्ति णादव्वा।। २९९।।
अवशेषा ये भावाः ते मम परा इति ज्ञातव्याः।। २९८।।
प्रज्ञया गृहीतव्यो यो ज्ञाता सोऽहं तु निश्चयतः।
अवशेषा ये भावाः ते मम परा इति ज्ञातव्याः।। २९९।।
bAkI badhA je bhAv te sau muj thakI par–jANavun. 298.
pragnAthI grahavo–nishchaye je jANanAro te ja hun,
bAkI badhA je bhAv te sau muj thakI par–jANavun. 299.
gAthArtha– [प्रज्ञया] pragnA vaDe [गृहीतव्यः] em grahaN karavo ke- [यः द्रष्टा] je dekhanAro chhe [सः तु] te [निश्चयतः] nishchayathI [अहम्] hun chhun, [अवशेषाः] bAkInA [ये भावाः] je bhAvo chhe [ते] te [मम पराः] mArAthI par chhe [इति ज्ञातव्याः] em jANavun.
[प्रज्ञया] pragnA vaDe [गृहीतव्यः] em grahaN karavo ke- [यः ज्ञाता] je jANanAro chhe [सः तु] te [निश्चयतः] nishchayathI [अहम्] hun chhun, [अवशेषाः] bAkInA [ये भावाः] je bhAvo chhe [ते] te [मम पराः] mArAthI par chhe [इति ज्ञातव्याः] em jANavun.
TIkA– chetanA darshanagnAnarUp bhedone ullanghatI nahi hovAthI, chetakapaNAnI mAphak darshakapaNun ane gnAtApaNun AtmAnun svalakShaN ja chhe. mATe hun dekhanArA AtmAne grahaN karun chhun. ‘grahaN karun chhun’ eTale ‘dekhun ja chhun’; dekhato ja (arthAt dekhato thako ja) dekhun chhun, dekhatA vaDe ja dekhun chhun, dekhatA mATe ja dekhun chhun, dekhatAmAnthI ja dekhun chhun, dekhatAmAn ja dekhun chhun, dekhatAne ja dekhun chhun, athavA-nathI dekhato; nathI dekhato thako dekhato, nathI dekhatA vaDe dekhato, nathI dekhatA mATe dekhato, nathI
PDF/HTML Page 2923 of 4199
single page version
dekhatAmAnthI dekhato, nathI dekhatAmAn dekhato, nathI dekhatAne dekhato; parantu sarvavishuddha darshanamAtra bhAv chhun. vaLI evI ja rIte-hun jANanArA AtmAne grahaN karun chhun, ‘grahaN karun chhun’ eTale ‘jANun ja chhun’; jANato ja (arthAt jANato thako ja) jANun chhun, jANatA vaDe ja jANun chhun, jANatA mATe ja jANun chhun, jANatAmAnthI ja jANun chhun, jANatAmAn ja jANun chhun, jANatAne ja jANun chhun. athavA-nathI jANato; nathI jANato thako jANato, nathI jANatA vaDe jANato, nathI jANatA mATe jANato, nathI jANatAmAnthI jANato, nathI jANatAmAn jANato, nathI jANatAne jANato; parantu sarvavishuddha gnaptimAtra (jANanakriyAmAtra) bhAv chhun. (Am dekhanArA AtmAne tem ja jANanArA AtmAne kartA, karma, karaN, sampradAn, apAdAn ane adhikaraNarUp kArakonA bhedapUrvak grahaN karIne, pachhI kArakabhedono niShedh karI AtmAne arthAt potAne darshanamAtra bhAvarUpe tem ja gnAnamAtra bhAvarUpe anubhavavo arthAt abhedarUpe anubhavavo.)
(bhAvArtha– A traN gAthAomAn, pragnA vaDe AtmAne grahaN karavAnun kahyun chhe. ‘grahaN karavun’ eTale koI anya vastune grahavAnI-levAnI nathI; chetanAno anubhav karavo, te ja, AtmAnun ‘grahaN karavun’ chhe.
prathamanI gAthAmAn sAmAnya chetanAno anubhav karAvyo hato. tyAn, anubhav karanAr, jeno anubhav karavAmAn Ave te, jenA vaDe anubhav karavAmAn Ave te-ityAdi kArakabhedarUpe AtmAne kahIne, abhedavivakShAmAn kArakabhedano niShedh karI, AtmAne ek shuddha chaitanyamAtra kahyo hato.
have A be gAthAomAn draShTA ane gnAtAno anubhav karAvyo chhe, kAraN ke chetanAsAmAnya darshanagnAnavisheShone ullanghatI nathI. ahIn paN, chha kArakarUp bhed-anubhavan karAvI, pachhI abhed-anubhavananI apekShAe kArakabhed dUr karAvI, draShTAgnAtAmAtrano anubhav karAvyo chhe.)
TIkA– ahIn prashna thAy chhe ke-chetanA darshanagnAnabhedone kem ullanghatI nathI ke jethI chetanAro draShTA tathA gnAtA hoy chhe? teno uttar kahevAmAn Ave chhe- pratham to chetanA pratibhAsarUp chhe. te chetanA dvirUpatAne arthAt be-rUpapaNAne ullanghatI nathI, kAraN ke samasta vastuo sAmAnyavisheShAtmak chhe. (badhIye vastuo sAmAnya-visheShasvarUp chhe, tethI temane pratibhAsanArI chetanA paN be-rUpapaNAne ullanghatI nathI.) tenAn je be rUpo chhe te darshan ane gnAn chhe. mATe te temane (-darshanagnAnane) ullanghatI nathI. jo chetanA darshan gnAnane ullanghe to sAmAnyavisheShane ullanghavAthI chetanA ja na hoy (arthAt chetanAno abhAv thAy). tenA abhAvamAn be doSh Ave- (1) potAnA guNano nAsh thavAthI chetanane achetanapaNun AvI paDe, athavA
PDF/HTML Page 2924 of 4199
single page version
तत्सामान्यविशेषरूपविरहात्साऽस्तित्वमेव त्यजेत्।
तत्त्यागे जडता चितोऽपि भवति व्याप्यो विना व्यापका–
दात्मा चान्तमुपैति तेन नियतं द्रग्ज्ञप्तिरूपाऽस्तु चित्।। १८३।।
(ra) vyApakanA (-chetanAnA-) abhAvamAn vyApya evA chetanano (AtmAno) abhAv thAy. mATe te doShonA bhayathI chetanAne darshanagnAnasvarUp ja angIkAr karavI.
have A arthanun kaLasharUp kAvya kahe chhe-
shlokArtha– [जगति हि चेतना अद्वैता] jagatamAn kharekhar chetanA advait chhe [अपि चेत् सा द्रग्ज्ञप्तिरूपं त्यजेत्] topaN jo te darshanagnAnarUpane chhoDe [तत्सामान्यविशेषरूपविरहात्] to sAmAnyavisheSharUpanA abhAvathI [अस्तित्वम् एव त्यजेत्] (te chetanA) potAnA astitvane ja chhoDe; [तत्–त्यागे] em chetanA potAnA astitvane chhoDatAn, (1) [चितः अपि जडता भवति] chetanane jaDapaNun Ave arthAt AtmA jaD thaI jAy. [च] ane (ra) [व्यापकात् विना व्याप्यः आत्मा अन्तम् उपैति] vyApak vinA (-chetanA vinA-) vyApya je AtmA te nAsh pAme (-Am be doSh Ave chhe). [तेन चित् नियतं द्रग्ज्ञप्तिरूपा अस्तु] mATe chetanA niyamathI darshanagnAnarUp ja ho.
bhAvArtha– samasta vastuo sAmAnyavisheShAtmak chhe. tethI temane pratibhAsanArI chetanA paN sAmAnyapratibhAsarUp (-darshanarUp) ane visheShapratibhAsarUp (-gnAnarUp) hovI joIe. jo chetanA potAnI darshanagnAnarUpatAne chhoDe to chetanAno ja abhAv thatAn, kAn to chetan AtmAne (potAnA chetanAguNano abhAv thavAthI) jaDapaNun Ave, athavA to vyApakanA abhAvathI vyApya evA AtmAno abhAv thAy. (chetanA AtmAnI sarva avasthAomAn vyApatI hovAthI vyApak chhe ane AtmA chetan hovAthI chetanAnun vyApya chhe. tethI chetanAno abhAv thatAn AtmAno paN abhAv thAy.) mATe chetanA darshanagnAnasvarUp ja mAnavI.
ahIn tAtparya evun chhe ke-sAnkhyamatI Adi keTalAk loko sAmAnya chetanAne ja mAnI ekAnt kahe chhe, temano niShedh karavA mATe ‘vastunun svarUp sAmAnyavisheSharUp chhe tethI chetanAne sAmAnyavisheSharUp angIkAr karavI’ em ahIn jaNAvyun chhe. 183.
have AgaLanA kathananI sUchanArUp shlok kahe chhe-
PDF/HTML Page 2925 of 4199
single page version
भावाः परे ये किल ते परेषाम्।
ग्राह्यस्ततश्चिन्मय एव भावो
भावाः परे सर्वत एव हेयाः।। १८४।।
shlokArtha– [चितः] chaitanyano (AtmAno) to [एकः चिन्मयः एव भावः] ek chinmay ja bhAv chhe, [ये परे भावाः] je bIjA bhAvo chhe [ते किल परेषाम्] te kharekhar paranA bhAvo chhe; [ततः] mATe [चिन्मयः भावः एव ग्राह्यः] (ek) chinmay bhAv ja grahaN karavAyogya chhe, [परे भावाः सर्वतः एव हेयाः] bIjA bhAvo sarvathA chhoDavAyogya chhe. 184.
‘AtmAne shuddha chaitanyamAtra to grahaN karAvyo; have sAmAnya chetanA darshan- gnAnasAmAnyamay hovAthI anubhavamAn darshanagnAnasvarUp AtmAne A pramANe anubhavavo- em kahe chhe-’ chetan dravyanun lakShaN je chetanA chhe te gnAnadarshanarUpe be svarUpe chhe. mATe darshanagnAnasvarUp AtmAne A pramANe anubhavavo-em gAthAmAn kahe chhe-
‘chetanA darshanagnAnarUp bhedone ullanghatI nahi hovAthI, chetakapaNAnI mAphak darshakapaNun ane gnAtApaNun AtmAnun svalakShaN ja chhe.’
abhedathI sAmAnyapaNe jene chetanA kahevAmAn Ave chhe te ja chetanA gnAn ane darshan evA bhedathI be prakAre-svarUpe chhe. chetanA AtmAnun lakShaN chhe em kahetAn rAg ke je bandhanun lakShaN chhe tenun te ullanghan kare chhe, arthAt rAg AtmAthI bhinna chhe em siddha kare chhe parantu te chetanA, darshan ane gnAnarUp bhedo ke je AtmAnA guNo-svabhAvo chhe tenun ullanghan karatI nathI. gnAn ane darshan guNo arthAt sAmAnyapaNe chetanA e to AtmAno svabhAv chhe. chaitanyasvarUpI AtmAno ek gnAn ja svabhAv chhe em nathI. darshan ane gnAn banne enA svabhAvo chhe. mATe chetakapaNAnI jem darshan ane gnAn banne AtmAnun svalakShaN ja chhe. anubhavamAn gnAn ane darshan banne Ave chhe.
sanAtan digambar mArga sivAy anyamatamAn em kahe chhe ke gnAn ane darshan
PDF/HTML Page 2926 of 4199
single page version
upayog banne ek ja chhe. parantu em chhe nahi; banne upayog bhinna bhinna chhe-em ahIn kahe chhe.
vaLI shvetAmbaramatavALA em kahe chhe ke-kevaLIne ek samaye ek ja upayog hoy; jyAre darshan-upayog hoy tyAre gnAn-upayog na hoy ane gnAn-upayog hoy tyAre darshan-upayog na hoy. parantu A vAt satyArtha-yathArtha nathI. kevaLI paramAtmAne ek ja samayamAn kevaLadarshan ane kevaLagnAn em banne upayog sAthe ja hoy chhe.
alpagna hovAthI chhadmasthane upayog krame hoy chhe. tene darshanapUrvak gnAn-upayog hoy chhe. chhadmasthane ek samayamAn banne upayog sAthe hotA nathI; parantu kevaLI paramAtmA to ek samayamAn paripUrNa dashAne pAmyA chhe, mATe temane to ek ja samayamAn gnAn ane darshan upayog ek sAthe ja hoy chhe.
chetakapaNAnI jem darshakapaNun ane gnAtApaNun AtmAne svalakShaN ja chhe. ‘mATe hun dekhanArA AtmAne grahaN karun chhun,’ “grahaN karun chhun” eTale “dekhun ja chhun”;...’ juo, A sAmAnya vAt karI, have ShaTkArakanA bhed pADI tene ja visheSh samajAve chhe-
‘dekhato ja (arthAt dekhato thako ja) dekhun chhun, dekhatA vaDe ja dekhun chhun, dekhatA mATe ja dekhun chhun, dekhatAmAnthI ja dekhun chhun, dekhatAmAn ja dekhun chhun, dekhatAne ja dekhun chhun.’
juo, AvA kartA, karma, karaN Adi chha bhed vichAr karatAn pratham paDe chhe, parantu bhedathI vichAr karatAn to AtmAmAn vikalpa-rAg ja utpanna thAy chhe. mATe samyagdraShTi e chha bhedanun lakSha (ke je sadbhUt vyavahAranayano viShay chhe) paN chhoDI ek abhed AtmAne ja grahaN kare chhe. ahA! dayA, dAn Adi rAg to hun nahi paN kArakanA A chha bhed paN mArAmAn nathI em jANato dharmI chha bhedanun lakSha chhoDI de chhe. kevI rIte-te have samajAve chhe-
‘athavA-nathI dekhato; nathI dekhato thako dekhato, nathI dekhatA vaDe dekhato, nathI dekhatA mATe dekhato, nathI dekhatAmAnthI dekhato, nathI dekhatAmAn dekhato, nathI dekhatAne dekhato; parantu sarvavishuddha darshanamAtra bhAv chhun’ .
nathI dekhato e sAmAnya kahyun. nathI dekhato thako dekhato e kartAno bhed, nathI dekhatA vaDe dekhato e karaNano bhed, nathI dekhatA mATe dekhato e sampradAnano bhed, nathI dekhatAmAnthI dekhato e apAdAnano bhed, nathI dekhatAmAn dekhato e AdhArano bhed, nathI dekhatAne dekhato e karmano bhed-Am chha bhedanA niShedhapUrvak hun
PDF/HTML Page 2927 of 4199
single page version
sarvavishuddha darshanamAtra bhAv chhun-em dharmI samyagdarshan viShayanI bhAvanA kare chhe-eTale ke nirvikalpa anubhav kare chhe. ahA! samyagdarshanano viShay abhed ek sarvavishuddha darshanamAtra bhAv chhe ane emAn ShaTkArakanA bhed nathI. abhed ek darshanamAtra vastunI draShTi te samyagdarshan chhe ane te dharmanun pahelun pagathiyun chhe. sUkShma vAt chhe bhAI!
juo, have pachhI sarvavishuddhagnAn adhikAr AvavAno chhe ne? enA upodghAtanI ahInthI sharUAt kare chhe. hun dekhato ja dekhun chhun, hun dekhatAne ja dekhun chhun, hun dekhatA vaDe ja dekhun chhun ityAdi kartA, karma, karaN Adi bhed rAganun-vikalpanun kAraN chhe. e anupacharit sadbhUt vyavahAranay chhe. ahIn kahe chhe-e bhedo hun nahi, hun to sarvavishuddha darshanamAtra bhAv chhun. ahAhA...! ek abhed daShTAsvabhAvabhAv e ja hun chhun. lyo, antaramAn AvA abhed AtmAnI draShTi karavI te samyagdarshan chhe. ahA! AvA samyagdarshanathI ene dharmanI sharUAt thAy chhe. A ja vItarAgano mArag chhe bhAI! A samajyA vinA lAkh kriyAkAnD kare toy enAthI dharma thato nathI.
AvI ja rIte have gnAnathI samajAve chhe-
‘vaLI evI ja rIte-hun jANanAr AtmAne grahaN karun chhun. “grahaN karun chhun” eTale “jANun ja chhun.” A sAmAnya vAt karI. have ShaTkArakanA bhed pADI visheSh samajAve chhe-
‘jANato ja jANun chhun’ -e kartA. A haju bhed-vikalpa chhe; ‘jANatA vaDe ja jANun chhun’ -A karaN. nimitta ke bhed vaDe jANun chhun em nahi. ‘jANatA mATe ja jANun chhun’ -e sampradAn, ‘jANatAmAnthI ja jANun chhun’ e apAdAn, ‘jANatAmAn ja jANun chhun’ -e AdhAr, ‘jANatAne ja jANun chhun-e karma-A pramANe chha kArakonA bhedanA vichAr pratham Ave chhe kharA paN bhedanun lakSha karatAn to vikalpa-rAg ja utpanna thAy chhe. tethI bhedanun lakSha chhoDI samakitI puruSh abhed ek gnAnamAtra vastu AtmAne ja grahaN kare chhe. te kevI rIte? to kahe chhe-
‘athavA-nathI jANato; nathI jANato thako jANato, nathI jANatA vaDe jANato, nathI jANatA mATe jANato, nathI jANatAmAnthI jANato, nathI jANatAmAn jANato, nathI jANatAne jANato; parantu sarvavishuddha gnaptimAtra (jANanakriyAmAtra) bhAv chhun’
joyun? chha kArakonA bhedone A pramANe rad karyA arthAt draShTimAnthI chhoDI dIdhA ane hun to abhed ek sarvavishuddha gnaptimAtra bhAv chhun-em gnAnanI kriyAne gnAnasvabhAvamAn joDI dIdhI. ahA! jANanasvabhAvamAtra hun chhun-em abhed ek AtmAnI draShTi thatAn paryAyamAn paN jANanasvabhAv ekalo Avyo, rAg ne bhed na Avyo. (rAg ne bhed
PDF/HTML Page 2928 of 4199
single page version
te hun AtmA em na Avyun) Anun nAm dharma chhe. AtmA trikAL jANanasvabhAvamAtra chhe em jANatAn (-gnAnanI paryAyamAn bhagavAn trikALIne upAdey karatAn) paryAyamAn paN jANanasvabhAvanI pariNati pragaT thAy chhe. A samyagdarshan-samyaggnAn chhe.
ahA! AtmAnun astitva keTalun ane kayA prakAre chhe e jANIne andar trikALI ek abhedanI draShTi kare tyAre ene satyadraShTi-samyagdraShTi kahe chhe. ahIn kahe chhe-A sadbhUt vyavahAranayano viShay je kArakanA bhedo e hun nahi, hun to sarvavishuddha gnaptimAtra bhAv chhun. gnaptimAtra chhun-em kahIne rAg ane sarva bhed-vikalpano niShedh karyo chhe. ahAhA...! ekalA jANan-jANanasvabhAvI abhed ekarUp AtmAnI draShTi te samyagdarshan chhe.
are! loko to mAne chhe ke vyavahArathI nishchay thAy, rAgathI vItarAgatA thAy. parantu bhAI! rAg e to asadbhUt vyavahAr chhe. jo to kharo, ahIn to sadbhUt vyavahAranoy niShedh karyo chhe. ahIn kahe chhe-nirmaL kArakonA bhedano vichAr pratham Ave chhe kharo, AvyA vinA raheto nathI, paN jyAn sudhI bhedanun lakSha rahe chhe tyAn sudhI nishchay dharma pragaT thato nathI. bApu! vastunun nishchay svarUp ja evun chhe ke tene koI vyavahAranI ke bhedanI apekShA nathI. shrI niyamasAr gAthA 3 mAn kahyun chhe ke samyagdarshan-gnAn-chAritrarUp shuddharatnatrayAtmak mokShamArga param nirapekSha chhe arthAt paranI apekShA vinA nirapekSha pragaT thAy chhe.
ahA! lokone abhyAs nahi ne satne samajavAnI darakAr nahi eTale Avun bhagavAne kahelun ane santoe prasiddha karelun satnun svarUp samajavun kaThaN lAge chhe. eTale agnAnavash jIvo em mAnI beThA chhe ke-bIjAnI dayA pALavI, vrat karavAn, sAmAyik karavI, posah karavo, pratikramaN karavun ityAdi rAganI kriyAo karavI te dharma chhe. tene santo kahe chhe-bApu! tane khabar nathI paN jene tun mAne chhe te sAchun sAmAyik nathI, ane posah paN nathI. ahA! andar rAg vinAno je abhed ek chaitanyamAtra chidAnand prabhu AtmA virAje chhe tenA Ashraye anubhav thatAn pratham samyagdarshanamAn atIndriy Anandanun vedan thAy chhe ane tyAr bAd e ja svasvarUpamAn visheSh lInatA-ramaNatA thAy tene sAmAyik kahe chhe. jemAn samatAno lAbh thAy tene sAmAyik kahe chhe. have Avun dharmanun vAstavik svarUp bichArAe kadI sAmbhaLyuny na hoy. deh to chhUTI jAy ne jindagI (- avasar) em ne em (-vyartha) chAlI jAy.
ahIn kahe chhe-A pramANe dekhanAr-jANanAr AtmAne kartA, karma, karaN, sampradAn, apAdAn, adhikaraNarUp kArakonA bhedapUrvak grahaN karIne eTale ke pratham gnAnamAn bhedapUrvak jANIne, pachhI kArakabhedone dUr karIne eTale ke bhedonun lakSha chhoDIne AtmAne
PDF/HTML Page 2929 of 4199
single page version
arthAt potAne shuddha ek darshanamAtrabhAvarUpe tem ja gnAnamAtrabhAvarUpe anubhavavo A rIte abhedanA anubhavane samyagdarshan ane samyaggnAn kahe chhe.
‘A traN gAthAomAn pragnA vaDe AtmAne grahaN karavAnun kahyun chhe. “grahaN karavun”-eTale koI anya vastune grahavAnI-levAnI nathI; chetanAno anubhav karavo, te ja AtmAnun “grahaN karavun” chhe.’
sat chit je AtmA te vastu, eno trikALI je chaitanyabhAv te svabhAv; enI sanmukh thaI vartamAnamAn A chaitanyamAtra bhAv te hun-em anubhavavo enun nAm AtmAnun ‘grahaN karavun’ chhe. chit e dravya-svabhAv, chetanA e guNasvabhAv ane anubhav karavo te paryAyasvabhAv-em dravya-guN-paryAy traNe AvI gayA. ahA! jene dharma karavo chhe arthAt sukhI thavun chhe teNe nimitta, rAg ne bhedanI draShTi dUr karIne, e sarvathI vimukh thaI abhed ek chaitanyamAtra AtmAmAn ja draShTi ekAgra karavI joIe. bhAI! A ja ek mArga chhe; bAkI badhAn thothAn chhe.
A pahelAn gAthA 297nA bhAvArthamAn AvI gayun ke-jenun svalakShaN chaitanya nathI evA parabhAvo lakShya evA AtmAthI bhinna chhe. ahA! A dayA, dAn, vrat, bhakti AdinA shubhabhAv athavA hinsA, jUTh, chorI, viShayavAsanA AdinA ashubhabhAv-e sarva bhAv chaitanyathI rahit hovAthI bhagavAn AtmAthI bhinna chhe. bhinna chhe eTale shun? ke enAthI antar-anubhav, shuddha AtmAno anubhav na thAy, arthAt teo AdaraNIy nathI. vyavahAranA shubhabhAv AdaraNIy nathI. vyavahAr hoy kharo, paN te AdaraNIy nathI. je chaitanyasvabhAv nathI te vibhAv chhe, ane vibhAv svabhAvanun sAdhan kem hoy? na hoy. mATe shubhabhAv dharmanun sAdhan nathI. jem agnino trikAL uShNasvabhAv chhe, sAkarano mIThAsh kAyamI svabhAv chhe tem bhagavAn AtmAno trikAL chaitanyasvabhAv chhe. ahA! AvA trikALI shuddha chaitanyasvabhAvano anubhav karavo te dharma chhe. vyavahAr ratnatrayano rAg ho bhale, paN e dharma nathI. AvI sUkShma vAt!
ahIn to nirmaL kArakonA bhedane paN dUr kare chhe. ahA! chaitanyanI nirmaL paryAy kartA, nirmaL paryAy karma, nirmaL paryAy karaN ityAdi ShaTkArakanA pariNamanamAn lakSha jAy te vyavahAr chhe. bhed paDe chhe ne? mATe e vyavahAr chhe. e bhedanun lakSha chhoDI chaitanyaprakAshano punj evA abhed ek shuddha antatattvanI draShTi karavI e samyagdarshan chhe ane eno e sau pahelAmAn pahelo dharma chhe. pahelun shun karavun em pUchhe chhe ne? pahelun A karavun em vAt chhe.
PDF/HTML Page 2930 of 4199
single page version
have kahe chhe- ‘prathamanI gAthAmAn sAmAnya chetanAno anubhav karAvyo hato. tyAn, anubhav karanAr, jeno anubhav karavAmAn Ave te, jenA vaDe anubhav karavAmAn Ave te-ityAdi kArakabhedarUpe AtmAne kahIne, abhedavivakShAmAn kArakabhedano niShedh karI, AtmAne ek shuddha chaitanyamAtra kahyo hato.’
pratham chha kArakanA bhed pADI samajAvyun hatun, pachhI bhedano niShedh karI abhedano anubhav karAvyo. kemake bhedanI draShTimAn abhedano anubhav thato nathI, tethI bhedane gauN karI abhedanI-shuddha chaitanyamAtra vastunI draShTi karAvI.
‘have A be gAthAomAn draShTA ane gnAtAno anubhav karAvyo chhe, kAraN ke chetanAsAmAnya darshanagnAnavisheShone ullanghatI nathI. ahIn paN, chha kArakarUp bhed-anubhavan karAvI. pachhI abhed-anubhavananI apekShAe kArakabhed dUr karAvI, draShTA-gnAtAmAtrano anubhav karAvyo chhe.’
ahA! vItarAg jainadarshanamAn ek vItarAgabhAv ja dharma chhe. e vItarAgabhAv kem pragaT thAy? to kahe chhe ke-AtmA trikALI sat shAshvat shuddha sadA chaitanyasvarUp chhe. ene bhedathI kahIe to te darshanagnAnasvabhAvI chhe, gnAtA-draShTAsvarUp chhe. mATe darshan- gnAnasvabhAvI AtmAne jANI antaramAn abhed ek AtmasvarUpano anubhav karavo te dharma chhe. A vAt have TIkAmAn visheSh samajAve chhe-
‘ahIn prashna thAy chhe ke-chetanA darshanagnAnabhedone kem ullanghatI nathI ke jethI chetanAro draShTA tathA gnAtA hoy chhe?’
juo, A prashna! em ke AtmA chetanadravya vastu, ane eno svabhAv chetanAguN-te darshanagnAn bhedonun ullanghan kem karato nathI? arthAt chetanA ekarUp kem nahi? chetanA berUp kem? jethI chetanAro draShTA tathA gnAtA thAy chhe te chetanAmAn be svabhAvapaNun kem? teno uttar kahevAmAn Ave chhe-
‘pratham to chetanA pratibhAsarUp chhe.’ shun kIdhun? ke chetanAmAn jagatanI chIjo sAmAnyavisheShapaNe pratibhAse chhe. eTale shun? ke chetanAmAn jagatanI chIjo sAmAnya (abhedapaNe) dekhAy chhe ane visheSh (bhedapaNe) jaNAy chhe. samajANun kAI...? ahIn em kahe chhe ke-AtmA ek vastu chhe, chetanA eno svabhAv-guN chhe. enI paryAyamAn sva ane parano pratibhAs eTale ke sAmAnya dekhavApaNun ne visheSh jANavApaNun thAy chhe. ahAhA...! jeTalI chIjo sAme hoy tenun chetanAmAn sAmAnya ane visheShapaNe dekhavA-jANavApaNun thAy chhe.
PDF/HTML Page 2931 of 4199
single page version
AthI, ‘te chetanA dvirUpatAne arthAt be-rUpapaNAne ullanghatI nathI, kAraN ke samasta vastuo sAmAnyavisheShAtmak chhe. tenAn je be rUpo chhe te darshan ane gnAn chhe. mATe te temane ullanghatI nathI.’
joyun? sarva vastuo eTale badhA AtmA ne jaD dravyo, dravya tarIke vastupaNe sAmAnya chhe ane guNaparyAyapaNe visheSh chhe. A rIte pratyek vastuno sAmAnya-visheSh svabhAv chhe. te samasta vastuono gnAnadarshananI paryAyamAn pratibhAs thAy chhe. A pramANe AtmAmAn chetanA svabhAv sAmAnyapaNe darshan ane visheShapaNe gnAn em be-rUpe chhe. ahA! samasta vastuone pratibhAsanArAn darshan ane gnAn e chaitanyamay AtmAno svabhAv chhe, mATe chetanA temane ullanghatI nathI. have kahe chhe-
‘jo chetanA darshan-gnAnane ullanghe to sAmAnyavisheShane ullanghavAthI chetanA ja na hoy (arthAt chetanAno abhAv thAy.) .’
shun kIdhun? ke jo chetanAmAn sAmAnya ne visheSharUp pratibhAsavAnI shakti ja na hoy arthAt dekhavA-jANavArUp shakti ja na hoy to chetanAno abhAv thaI jAy. tenA abhAvamAn be doSh Ave-
1. ‘potAnA guNano nAsh thavAthI chetanane achetanapaNun AvI paDe, athavA
2. vyApakanA (-chetanAnA) abhAvamAn vyApya evA chetanano (AtmAno) abhAv thAy.’
juo, A nyAy Apyo. nyAyamAn ‘नी’ (नय्) dhAtu chhe; eTale ke jevI vastu chhe e taraph (tevI jANavArUp) gnAnane dorI javun tene nyAy kahe chhe. shun kahe chhe? ke chetanA gnAn ane darshan bepaNe na hoy to chetanA guNano abhAv thaI jAy ane guNano abhAv thatAn, jem sAkaramAn mIThAshano nAsh thatAn sAkarano nAsh thaI jAy tem AtmAno nAsh thaI jAy; arthAt chetanane achetanapaNun AvI paDe.
jo chetanA guNano abhAv thaI jAy to vyApak chetanAnA abhAvamAn vyApya evA chetanano abhAv thAy. juo, chetanA guN te vyApak ene AtmA vyApya chhe. ahIn AtmA vyApak ane paryAy tenun vyApya e vAt nathI levI. guN vyApak ne trikALI dravya-AtmA te vyApya em ahIn kahevun chhe; kemake guN AtmAmAn vyApIne kAyam rahe chhe ne? mATe chetanA guN vyApak ane AtmA vyApya em kahyun chhe. ahA! trikAL gnAtA- draShTA svabhAv te vyApak thayo ne AtmA enun vyApya thayun. have vyApak evA chetanAno- gnAtAdraShTA svabhAvano abhAv thAy to vyApya evo AtmA ja na rahe-Am doSh-Apatti AvI paDe.
PDF/HTML Page 2932 of 4199
single page version
‘mATe te doShonA bhayathI chetanAne darshanagnAnasvarUp ja angIkAr karavI.’ kahe chhe-chetanAne darshanagnAnasvarUp em be-rUp yathArtha jANIne abhed ek gnAtAdraShTA svabhAvano anubhav karavo, ane rAg ne paryAyanun lakSha chhoDavun. Anun nAm nirmaL samyagdarshan-gnAn-chAritrarUp mokShamArga chhe em bhagavAn kahe chhe.
are! loko to bichArA sansAramAn dhandhA-vepAr AdithI navarA ja paDatA nathI. Akho di’ ekalA pApamAn rachyApachyA rahe chhe. evA jIvone kadAchit be-pAnch karoD ekaThA thaI jAy toy shun? teo bichArA ja chhe, rAnkA-bhikhArA ja chhe. shAstramAn AvA jIvone ‘वराकाः’ varAkA kahyA chhe.
ATalA badhA paisA hoy toy? hA, toy; kemake andar pote chaitanyalakShmI gnAnAnandanI lakShmIno pUraN bhanDAr chhe enun ene kyAn bhAn chhe? ahA! potAnI svarUpalakShmInA bhAn vinA bahAramAn dhanAdi vaibhavano game teTalo sanyog hoy te shun kAmano? andar santoSh ne tRupti to chhe nahi. lAv-lAv-lAv em vRuttimAn to tRuShNA ja rahyA kare chhe. mATe teo rAnkA-varAkA ja chhe. samajANun kAI...?
are! A paisA mArA ne hun te kamAyo evI mamatA karI karIne jIvo bichArA marI jAy chhe (dukhI thAy chhe).
ek pratiShThit gRuhastha jainamAn janmelA chhatAn ambAjIne khUb mAnatA; em ke A dhanasampatti ambAjIthI maLI chhe. are bhAI! lakShmI Adi sanyog to pUrve je shubhabhAv karyA hatA ane te kALe je shubhabandh paDayo hato te udayamAn AvatAn sanyogarUpe maLe chhe. e kAI koInI (mAtA vagerenI) mAnatA karavAthI maLe chhe em nathI. bhAI! koInIy mAnatA karavAthI lakShmI maLe chhe e mAnyatA jUThI chhe ane te vaDe ene mithyAtvAdino ja bandh paDe chhe.
vaLI lakShmI AdinA sanyogathI Ane kAI lAbh thAy chhe emey nathI, ulaTun e sanyog vaDe Ane nukashAn ja thAy chhe kemake e sanyoganA lakShe Ane rAg-dveShAdi ja thAy chhe ane te dukharUp ane dukhanA kAraNarUp ja chhe.
vaLI kharekhar, paisA maLatAn paisA kAI ene maLe chhe em nathI. paisA to jaD chhe; e jIvane kevI rIte maLe? jIvane to enI mamatA maLe chhe ane enI mamatAno bhAv ene dukharUp ja chhe. have AmAn shun thAy? vastunun svarUp ja Avun chhe.
are! anantakALamAn eNe potAnA shuddha chaitanyasvarUpano ek kShaN paN anubhav karyo nahi. eNe nirantar rAgadveShAdinun ja vedan kIdhA karyun. ahA! ene kShudrabhavo
PDF/HTML Page 2933 of 4199
single page version
thayA enI vAt to chhoDo, anantakALamAn anantavAr te moTo dev, moTo rAjA ane moTo sheTh paN thayo. paN hA! eNe shuddha antachetanAno anubhav nA karyo!
juo, agnAnI jIvone anAdithI rAgadveSharUp karmachetanA ane karmaphaLachetanAnun ja vedan chhe. ene jaDano svAd to kadI hoto ja nathI ane svasvarUpano svAd eNe kadI lIdho nahi. shun kIdhun? A lADun, baraphI, penDA, mosambI, dhan, lakShmI ne strInun sumvALun sharIr ItyAdi jaD padArthono svAd ene hoto nathI, parantu enA lakShe eNe rAgAdino svAd-A ThIk chhe, A ThIk nathI evo svAd-eNe lIdhA karyo chhe. ahA! paN e to dukhano svAd chhe bApA aho! ek kShaN paN gnAnachetanAno svAd kare to enAn janma- maraN badhAn TaLI jAy; TaLyA vinA rahe nahi.
have A arthanun kaLasharUp kAvya kahe chhe-
‘जगति हि चेतना अद्वैता’ jagatamAn kharekhar chetanA advait chhe....
nishchayathI jagatamAn chetanA advait chhe. chid arthAt chetan e dravya ane chetanA eno guN-svabhAv te ek (abhed) chhe. chetanA tarIke ek hovA chhatAn...
‘अपि चेत् सा दग्ज्ञप्तिरूपं त्यजेत्’ topaN jo te darshan-gnAnarUpane chhoDe ‘तत्सामान्यविशेषरूपविरहात् to sAmAnyavisheSharUpanA abhAvathI ‘अस्तित्वम् एव त्यजेत्’ (te chetanA) potAnA astitvane ja chhoDe; ‘तत्–त्याजे’ em chetanA potAnA astitvane chhoDatA ‘चितः अपि जडता भवति’ chetanane jaDapaNun Ave.
shun kahe chhe? ke chetan e dravya ane chetanA e guN vastupaNe-dravyapaNe ek hovA chhatAn chetanA svarUpathI ja sAmAnya ane visheSh-em darshan-gnAnasvarUpe bepaNe rahelI chhe. have jo chetanA potAnA sAmAnya-visheShasvarUpane arthAt darshanagnAnarUpane chhoDI de to jIv chetanAnA abhAvamAn jaD thaI jAy; chetanane jaDapaNun AvI jAy.
shun kIdhun? pharIne-ke AtmA chetan chhe ane chetanA eno guN arthAt svabhAv chhe, svabhAve chetanA ek hovA chhatAn gnAtA-draShTApaNun paN enun rUp chhe. have jo te gnAtA- draShTApaNun chhoDI de to chetanAno abhAv thAy ane chetanA vinA chetanadravyajIv jaD thaI jAy.
koIne vaLI thAy ke AmAn dharma kyAn Avyo? are bhAI! Avun potAnun svarUp jANI draShTi svasvarUpamAn akhanD ek chaitanyamUrti prabhu AtmAmAn sthApit karavI enun nAm dharma chhe. bhagavAne ene dharma kahyA chhe.
PDF/HTML Page 2934 of 4199
single page version
to shun dharma mATe Avun badhun samajavun paDe? hA bhAI! anantA jIvo A rIte samajIne siddhadashAne pAmyA chhe.
‘च’ ane (2) ‘व्यापकात विना व्याप्यः आत्मा अन्तम् उपैति’ vyApak vinA (-chetanA vinA) vyApya je AtmA te nAsh pAme.
pahelAn bolamAn AtmA jaD thaI jAy em kahyun ne have bIjA bolamAn nAsh thaI jAy em kahe chhe. jo vyApak evI chetanA ja na rahe to vyApya evo AtmA nAsh pAmI jAy.
tyAre koI kahe chhe-Avun badhun samajavun enA karatAn dayA pALavI, vrat karavAn e badho sahelo dharma chhe.
paN bhAI! e dharma kyAn chhe? e to rAg chhe. AtmAno svabhAv to chetanA eTale gnAtA-draShTA chhe. have AvA svabhAvane chhoDIne jo e rAgano kartA thAy to te mithyAdraShTi thaI jAy. jo dev-guru-shAstranI shraddhAno rAg, shAstra-bhaNatarano rAg ane panchamahAvratAdino rAg-eno kartA jo chetan thAy to chetan gnAtAdraShTApaNe rahe nahi; rAgano kartA thatAn te avashya mithyAdraShTi thaI jAy. AvI have bahu kaThaN vAt!
to munirAjane evo vyavahAr to hoy chhe? hA, hoy chhe; paN enA to kartA nathI. gnAnI to enA jANanAramAtra rahe chhe. upar pramANe, chetanAne dvirUp nahi mAnavAthI be doSh-Apatti Ave chhe. tethI kahe chhe- ‘तेन चित् नियतं दग्ज्ञप्तिरूपा अस्तु’ mATe chetanA niyamathI darshanagnAnarUp ja ho. arthAt chetanA niyamathI darshanagnAnamay ja chhe.
‘samasta vastuo sAmAnyavisheShAtmak chhe. tethI temane pratibhAsanArI chetanA paN sAmAnya pratibhAsarUp (-darshanarUp) ane visheSh pratibhAsarUp (-gnAnarUp) hovI joIe.’
juo, bhagavAne joyAn chhe e badhAn dravyo jagatamAn jAti apekShAe chha chhe, ane sankhyA apekShAe jIv-AtmA anant, paramANu anantAnant, dharmAstikAy ek, adharmAstikAy ek, ek AkAsh ane asankhyAt kAlANu chhe. e badhA padArtha pratyek sAmAnyavisheSharUp chhe. te badhAy padArtha dravyapaNe ekarUp sAmAnya chhe ne guN-paryAyathI visheSharUp chhe. sAmAnyavisheSharUpe hovun vastuno sahaj svabhAv ja chhe. tethI tene pratibhAsanArI chetanA paN sAmAnyavisheSharUp chhe; sAmAnyapratibhAsarUp darshan ane visheSh pratibhAsarUp gnAn chhe. juo, A nyAyathI-lojIkathI vAt chhe.
PDF/HTML Page 2935 of 4199
single page version
‘jo chetanA potAnI darshanagnAnarUpatAne chhoDe to chetanAno ja abhAv thatAn, kAn to chetan AtmAne jaDapaNun Ave, athavA to vyApakanA abhAvathI vyApya evA AtmAno abhAv thAy.’
ahIn kahe chhe ke chetanAnA gnAtA-draShTApaNe be rUp na mAno to chetanAno abhAv thaI jAy ane chetanAno abhAv thatAn chetan AtmA jaD thaI jAy. athavA chetanA vyApak chhe, ane AtmA vyApya chhe. tethI vyApakano abhAv thatAn vyApya AtmAno nAsh thaI jAy.
‘mATe chetanA darshanagnAnasvarUp ja mAnavI.’ chetan (dravya) ne chetanA (guN) abhed chhe. mATe jene dharma karavo hoy teNe chetanA-gnAtAdraShTAsvabhAvathI abhed bhagavAn AtmAnI draShTi karIne temAn ja ekAgra thavun joIe. have AvI vAt kaThaN paDe eTale loko ‘ekAnta chhe’ -em rADu pADe paN bhAI! A samyak ekAnta chhe.
vaLI koI kahe chhe ke-paryAy ane dravya to abhinna ja chhe, mATe paryAyamAn ashuddhatA hoy to dravya paN ashuddha thaI jAy.
bhAI! em nathI bApA! dravya to trikAL chhe ane paryAy to ek samayavartI ja chhe. siddhanI nirvikArI paryAy paN ek samayanI ja chhe, e kAI trikALI vastu nathI. siddhanI paryAy paN dravyano ek bhekh chhe. tevI rIte mokShamArganI paryAy paN trikALI dravyano ek samayano bhekh chhe ane sansAranI paryAy paN chetan dravyano ek samayano vikArI bhekh chhe.
A shAstranI gAthA 320mAn kahyun chhe ke mokShamArganI paryAy paN dravyathI kathanchit (-nishchayathI) bhinna chhe. chetan je dravya chhe eno chetanA svabhAv chhe. tyAn chetan dravyamAn- abhedamAn ekAgra thatAn chetanAsvabhAvamay samyagdarshan-gnAn-chAritranA-mokShamArganA pariNAm pragaT thAy chhe. have e paryAy jo dravyamAn ekarUp (abhed) thaI jAy to mokShamArganI paryAyano nAsh thatAn trikALI pAriNAmikabhAvano paN nAsh thaI jAy.
shun kIdhun? ke AtmA anantaguNano pinD prabhu ek shuddha chaitanyarasakand chhe. ene gnAnanI paryAyamAn gney banAvatAn je svasamvedanagnAn thayun enI sAthe ‘A akhanD ek paripUrNa chinmAtra vastu hun chhun’ -evI pratIti pragaT thaI ane sAthe svarUpamAn charavA- ramavArUp AcharaN pragaT thayun. Am pragaT thayel shuddha ratnatrayarUp mokShamArganI paryAy jo trikALI Atmadravya sAthe ek thaI jAy to te mokShamArganI paryAyano nAsh thatAn dravyano paN nAsh thaI jAy. mATe nishchayathI paryAy dravyathI bhinna ja chhe.
samvar adhikAranI ArambhanI gAthAomAn lIdhun chhe ke-bhagavAn AtmA ek
PDF/HTML Page 2936 of 4199
single page version
vastu chhe ne dayA, dAn AdinA je shubhAshubh pariNAm thAy chhe e enAthI bhinna bIjI vastu chhe, kemake rAganA pradesho ne AtmAnA pradesho bhinna chhe. jeTalA kShetramAn rAg utpanna thAy chhe te kShetra, dhruvanA kShetranI bhinna gaNavAmAn Avyun chhe. ane tethI vikArano AdhAr AtmA nahi, ke AtmAno AdhAr vikAr nahi-em bannene paraspar AdhAr-Adhey sambandh nathI em tyAn siddha karyun chhe. (matalab ke paryAy dravyathI vAstavamAn bhinna ja chhe.)
mokShamArganI paryAy chhe tenA paN pradesho trikALInA kShetrathI bhinna gaNavAmAn AvyA chhe. A vAt chiddavilAsamAn Ave chhe. pravachanasAramAn paN kahyun chhe ke-utpAd utpAdathI chhe, dhruv ke vyayathI nahi; vyay vyayathI chhe, utpAd ke dhruvathI nahi; ne dhruv dhruvathI chhe, utpAd ke vyayathI nahi. bahu jhINI vAt chhe bhAI! tattva bahu sUkShma chhe prabhu!
paryAyanI sthiti ek samayanI chhe, jyAre dravya trikAL chhe. paryAyano bhAv je pradeshamAn utpanna thAy chhe te pradeshano ansh bhinna chhe ne trikALI dravyanA pradesh bhinna chhe. ahA! paryAyanun vIrya paryAyathI chhe, paryAyanI utpatti paryAyathI chhe. paryAyanun Takavun paryAyathI chhe. paryAyanAn ShaTkArak paryAyamAn paryAyathI chhe. Am nishchayathI paryAy dravyathI bhinna chhe.
mATe ashuddha paryAy hotAn trikALI dravya Akhun ashuddha thaI jAy chhe em nathI. paryAyanI ashuddhatAnA kALamAn paN dravya to ekarUp shuddha ja chhe. (tene paryAy apekShA ashuddha kahevun e bIjI vAt chhe.)
are! anantakALamAn pote koN chhe e samajavAnI eNe darakAr karI nathI. bhAI! paryAy chhe kharI; paryAy chhe ja nahi em koI kahe to e khoTun chhe. paryAy chhe ane kArya paryAyamAn ja thAy chhe, trikALI dravyamAn nahi. trikALI dravya je shuddha ekarUp chhe teno Ashray karavAthI (paryAy enA valaNamAn javAthI) samyagdarshan-gnAn-chAritranI nirmaL paryAy utpanna thAy chhe. parantu te ek samayanI avasthA chhe. ahA! ek samayanI avasthAno bhAv bhinna, kAL bhinna, kShetra bhinna ane vIrya bhinna chhe. aho! vastunun svarUp Avun chhe; bhagavAne Avun dekhyun chhe ane kahyun chhe. (bhagavAnanI vANImAn e pramANe Avyun chhe).
ahIn kahe chhe-chetanA darshanagnAnasvarUp ja mAnavI. ahA! jem vastunun svarUp sAmAnyavisheSharUp chhe tem vastune chetanArI chetanA paN sAmAnya darshanasvarUp ane visheSh gnAnasvarUp chhe. ahA! AvA potAnA gnAtA-draShTA svabhAvane jANI, temAn ja ekAgrapaNe lIn thaIne rahevun enun nAm dharma chhe. samajANun kAI...?
ahIn tAtparya evun chhe ke-“sAnkhyamatI Adi keTalAk loko sAmAnya chetanAne ja mAnI ekAnt kahe chhe, temano niShedh karavA mATe ‘vastunun svarUp sAmAnyavisheSharUp
PDF/HTML Page 2937 of 4199
single page version
chhe tethI chetanAne sAmAnya visheSharUp angIkAr karavI’ -em ahIn jaNAvyun chhe.”
juo, sAnkhyamat Adi anyamat chhe te sAmAnyane mAne chhe, parantu visheShane mAnato nathI. chetanA gnAtA-draShTAsvarUp chhe em chetanAnA yathArtha svarUpane mAnatA nathI. tethI evA ekAntano parihAr karavA mATe jem vastu sAmAnya-visheSh-svarUp chhe tem tene pratibhAsanArI chetanA paN draShTApaNe sAmAnya ane gnAtApaNe visheSharUp chhe em ahIn darshAvyun chhe. chetanA guN-shakti-svabhAv chhe ane tenAn darshan ane gnAn berUp chhe em yathArtha mAnavun.
ahA! digambar dharma sivAy Avun vastunun satyArtha svarUp bIje kyAy kahyun nathI. ahA! satyArtha svarUpanI samajaN vinA samyagdarshan thAy nahi ane samyagdarshan vinA gnAn ane chAritra kadIy sAchAn hotAn nathI. chhahaDhAlAmAn Ave chhe ne ke-
samyaktA na lahai so darshan dhAro bhavya pavitrA.’
mATe potAnA shuddha chaitanyasvarUpane yathArtha oLakhI tenA Ashraye pratham samakitI thavun joIe.
have AgaLanI gAthAnI sUchanArUp shlok kahe chhe-
‘चितः’ chaitanyano (AtmAno) to ‘एकः चिन्मयः एव भावः’ ek chinmay ja bhAv chhe, ‘ये परे भावाः’ je bIjA bhAvo chhe ‘ते किंल परेषाम्’ te kharekhar paranA bhAvo chhe;....
chit eTale chetanadravya, jIvadravya, ahIn kahe chhe-chetanadravyano eTale ke bhagavAn AtmAno to chinmay ja bhAv chhe. ahA! jANavun-dekhavun bas e ek ja AtmAno svabhAv chhe. A rAgAdi je bIjA bhAvo chhe te kharekhar paranA bhAvo chhe. shun kIdhun? hinsA, jUTh, chorI, viShayavAsanA ityAdinA je vikalpa uThe chhe te pApabhAv chhe, ne dayA, dAn, vrat, tap, bhakti ityAdinA je vikalpa uThe chhe te puNyabhAv chhe; e puNya-pApanA bhAv shuddha chaitanyanA bhAv nathI, paN kharekhar te paranA bhAvo chhe.
ahAhA....! bhagavAn AtmA shuddha chinmay eTale chetanAmay chhe; chetanAvALo chhe eme nahi, chetanAvALo kahIe tyAn to bhed thaI jAy. A to abhed ekarUp shuddha chinmay prabhu AtmA chhe em kahe chhe. ahA! AvA abhed ek chinmay AtmAnI draShTi karI eno anubhav karavo enun nAm samyagdarshan chhe. AvA anubhavamAn sthiratA dharavI te dharma nAm mokShamArga-mokShano upAy chhe.
PDF/HTML Page 2938 of 4199
single page version
keTalAk lokone sat sAme (vastunA svarUp sAme) be vAndhA chhe. teo kahe chhe-
1. dravya ane paryAy ek chhe mATe paryAy ashuddha thaI jatAn dravya paN ashuddha thaI jAy chhe.
2. vyavahArathI nishchay thAy arthAt shubharAg karatAn karatAn samyagdarshan Adi dharma thAy chhe.
kharekhar to chetanAnI ek samayanI jANanakriyArUp- jANavAdekhavAnA anubhavarUp paryAy (-nirmaL paryAy) dravyathI kathanchit (-nishchayathI) bhinna chhe; ane A je rAgAdi vikalpa uThe chhe e ashuddha paryAy dravyathI sarvathA bhinna chhe. have je sarvathA bhinna chhe enAthI andar nishchayasvarUpamAn (gnAyakamAn) kem javAy? bhinna chhe ene to bhinna rAkhIne ja arthAt ene chhoDIne ja antaramAn javAy. lyo, Avo mArag chhe.
ahAhA...! chit eTale kAraNajIv, kAraNaparamAtmA. te kevo chhe? to kahe chhe-ek shuddha chinmay chhe, traNekAL shuddha chhe. vartamAn paryAyanI ashuddhatAnA kALe paN e andar to shuddha ja chhe. guNI je vastu chhe te guNamay chhe. jem sAkar chhe te mIThAshathI tanmay chhe tem chit chetanAthI tanmay chhe, abhed ek chinmay chhe. ahA! AvA abhed ek AtmAmAn A guN ne A guNI em bhed pADavo te anyabhAv chhe kemake bhedane lakShamAn letAn vikalparAg ja uThe chhe. mATe bhedane gauN karI ek abhedanun ja lakSha karavA yogya chhe. ahA! draShTimAn levA yogya to ek chinmay AtmA ja chhe. samajANun kAI...? bhAI! bhAShA to sAdI chhe, bAkI bhAv to je chhe te chhe. (sUkShma draShTie pakaDavA yogya chhe).
A sharIr jaD mATI-dhUL to AtmAmAn chhe nahi ane jaD karma paN AtmAnI chIj nathI. vaLI pApanA bhAv chhe ey AtmAmAn nathI ne puNyanA bhAv paN AtmAnI chIj nathI. A vyavahAraratnatrayanA shubhabhAv AtmAnI vastu nathI. ahA! ek chinmay bhAv sivAyanA sarvabhAv parabhAv chhe. je bhAve tIrthankar nAmakarma bandhAy te bhAv paN parabhAv chhe, te jIvabhAv nathI. have Avun chhe tyAn shubhabhAvathI-parabhAvathI andar svamAn dharma kem thAy? na thAy.
bhAI! potAnA svasvarUpane jANyA vinA janma-maraNanAn asahya dukhone veThatAn veThatAn tAro anantakAL gayo, ahA! paramAtmA kahe chhe -ten keTalAn janma-maraN karyAn ke maraN TANe tArI mAtAne je dukh bharyun rUdan Avyun tenAn Ansu ekaThAn karIe to anantA samudra bharAI jAy. ahA! ATalAn eNe anantA maraN karyAn chhe. bhAI! ten je pArAvAr dukh sahan karyAn chhe tene shun kahIe? ene dekhanAranI AnkhamAn paN
PDF/HTML Page 2939 of 4199
single page version
Ansu AvI jAy evAn e asahya chhe. manuShyapaNAmAn to te dukh
sahan karyAn, e sivAy pashuyonimAn ne narakamAn ati tIvra dukho sahan karyAn chhe. juo, koI mAkhaN jevA sumvALA dehavALo rUpALo rAjakumAr hoy ene jamashedapuranI dhagadhagatI bhaThThImAn nAkhe ane je dukh thAy enAthI anantagaNun dukh pahelI narakamAn dash hajAr varShanI sthitimAn hoy chhe. bApu! e dash hajAr varShanI sthitie tyAn tun anantavAr janmyo chhe. e pramANe dash hajAr varShane ek samay, dash hajAr varSha ne be samay, dash hajAr varSha ne traN samay-em karIne sAgaropamanI sthitie pratyek narakamAn anantavAr janmyo-maryo chhe. ahA! A badhun dukh bhAI! tane svarUpanI samajaN vinA Ubhun thayun chhe. mATe have (A avasare) to svarUpanI samajaN kar. hamaNAn nahi kare to kayAre karIsh bhAI? (em ke anantakALey tane Avo avasar pharIthI nahi maLe).
bhagavAn AtmAmAn puNya-pApanA bhAv nathI e to ThIk, temAn vartamAn paryAyano paN abhAv chhe. jhINI vAt prabhu! trikALI dhruvamAn vartamAn paryAyano abhAv chhe. AthI koI kahe ke paryAy paryAyamAn paN nathI to em nathI. samayasAr gAthA 11mAn paryAyane abhUtArtha kahI te gauN karIne abhUtArtha kahI chhe. tyAn enun prayojan je samyagdarshan tenI prApti mATe trikALI satne satyArtha kahyun ne vartamAn paryAyane gauN karIne asatyArtha kahI chhe, kemake trikALI dhruvanA ja Ashraye nij prayojananI-samyagdarshananI siddhi thAy chhe, paryAyanA Ashraye nahi. A pramANe abhed ek chinmay AtmAmAn ekAgratA karavI e ja dukhanI muktino upAy chhe. vachche vyavahAr Ave chhe kharo, paN e kAI upAy nathI, ulaTun e to bandhanun-dukhanun ja kAraN chhe.
tyAre keTalAk rADu pADe chhe ke-tame vyavahArano lop karo chho. are, sAmbhaLane bhAI! tArI chIjamAn e DAgh-kalank chhe. tane vyavahArano Agrah chhe ane enAthI lAbh thavAnun tun mAne chhe e tArI draShTi ja viparIt chhe. jenAthI bhinna paDavun chhe enAthI vaLI lAbh kem thAy? ahA! nimittane AdhIn thaIne je bhAvo thAy te shubh ho ke ashubh; e badhA paranA bhAvo chhe.
‘ततः’ mATe ‘चिन्मयः भावः एव ग्राह्यः’ (ek) chinmay bhAv ja grahaN karavA yogya chhe, ‘परे भावाः सर्वतः एव हेयाः’ bIjA bhAvo sarvathA chhoDavAyogya chhe.
Avun chokkhun chhe toy keTalAk kahe chhe-A ekAnta chhe; em ke tame vyavahArathI nishchay thAy em mAnatA nathI.
are bhAI! A kahyun to kharun ke ek chinmay bhAv ja grahaN karavAyogya chhe ane bIjA bhAvo sarvathA chhoDavA yogya chhe. A anekAnta chhe. vyavahArathI paN thAy ane
PDF/HTML Page 2940 of 4199
single page version
chinmayabhAvathI paN thAy em tun anekAnta kahe paN e anekAnta nathI, e to phUdaDIvAd chhe.
chinmay bhAv ja grahaN karavAyogya chhe. A samyak ekAnta chhe. enun (chinmayanun) grahaN thatAn parabhAvo utpanna thatA nathI ene parabhAvano tyAg karyo em kahIe chhIe. AtmAmAn paravastunun to grahaN-tyAg chhe nahi. phakta mithyA par bhAv vaDe par mArAn em mAne chhe. paN svanun grahaN thatAn e parabhAv utpanna thatA nathI ene parabhAvano tyAg karyo em kahevAmAn Ave chhe.
are! anAdithI eNe sva-sthAn nijaghar chhoDI dIdhun chhe. bhajanamAn Ave chhe ne ke-
par ghar bhramat din bIte, nAm anek dharAye-’ ham to
ahA! men dayA pALI, ne vrat pALyAn, ne tapasyA karI, ne bhakti karI-em anek prakAranA puNyabhAvamAn-parabhAvamAn rahyo e paraghar chhe. jem pApanA bhAvamAn rahe e paraghar chhe tem puNyanA bhAv paN paraghar chhe. ahA! bhajanamAn kahe chhe-AvA anek paragharamAn ene rakhaDavun thayun e mahA kalank chhe. are! hun kadIy nijagharamAn-svadhAm prabhu chaitanyadhAmamAn na Avyo! em ke anantakALamAn men svano Ashray karIne AtmakalyAN karyun nahi! Am khed pragaT kare chhe. samajANun kAI...?
ahIn kahe chhe-parabhAvo sarva prakAre hey chhe. ‘सर्वत्ः’ em shabda chhe ne? chhe ke nahi? chhe ne pustakamAn. matalab ke kathanchit vyavahAr hey ne kathanchit upAdey em nathI. vyavahAr sarva prakAre hey chhe.
vyavahAranayathI vyavahAr pUjya chhe em shAstramAn Ave chhe; eno artha e chhe ke vyavahArathI vyavahAr jANavAlAyak chhe, nishchayathI to e hey ja chhe. vyavahAranayathI kahyun eno artha e ke e upachArathI kahyun chhe. kaLashaTIkAmAn vyavahArano artha kathanamAtra karyo chhe.
bhAI! tArI chIj mAlammAl chhe ne prabhu! andar anant gnAn, anant Anand, anant vIrya, anant-anant ishvaratA paDayAn chhe ne prabhu! ahAhA...! bhagavAn! tun Ishvar chho. tArI Ishvarashaktine grahaN kar ne parabhAvathI chhUTI jA. parabhAvo to sarva prakAre tyAg karavAlAyak ja chhe. samakitIne ane munivarone parabhAv Ave chhe paN temane te hey chhe. aho! ek chinmay vastu AtmA ja grAhya chhe upAdey chhe.
ahA! Avun tattvanun svarUp sAmbhaLavA maLavun mahA durlabh chhe. manuShyapaNA vinA to e kyAn sAmbhaLavA maLe? emAny jainadarshan sivAy bIje kyAn A vAt sAmbhaLavA maLe? ane jainadarshanamAny AnA sambhaLAvanArA koN? ko’ ka samakitI javalle ja AvI