Pravachan Ratnakar-Gujarati (English transliteration). Kalash: 266-268.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 208 of 210

 

PDF/HTML Page 4141 of 4199
single page version

karatAn,...’

joyun? anAdikALathI mithyAdarshan, mithyAgnAn ane mithyAchAritrathI jIv svarUpathI bhraShTa thayo chhe. karmane laIne bhraShTa thayo chhe em loko kahe chhe ne? paN em chhe nahi. ahA! ‘apane ko Ap bhUl ke herAn ho gayA’; potAnI chIjane pote bhUlI gayo ane viparIt mAnI lIdhun, tethI te svarUpathI chyut thayo chhe. ahAhA...! pote chidAnandaghan prabhu andar chhe, Anandanun vAstu-ghar pote chhe-tene bhUlIne te nijagharathI bhraShTa thayo chhe. bhajanamAn Ave chhe ne ke-

ham to kabahUn na nijaghar Aye,
paraghar bhramat bahut din bIte, nAm anek dharAye;
ham to kabahUn na nijaghar Aye.

hun mahant chhun, bAvAjI chhun, sannyAsI chhun, tyAgI chhun, vratI chhun, sAdhu chhun-em anek nAm dhAraN kIdhAn, paN emAn shun Avyun? e to badhAn paraghar bApu! emAn je rAjI thAy chhe e to svarUpathI chyut chhe.

ahA! agnAn ja paratantratA ne paratantratAnun kAraN chhe; karmane laIne paratantratA thaI chhe em nathI. ‘karma bichAre kaun? bhUl merI adhikAI.’ potAnI viparIt shraddhA, viparIt gnAn ne viparIt AcharaN vaDe pote svasvarUpathI chyut thayo chhe. viparIt shraddhAn vaDe parane AdhIn thayo tethI parAdhIn chhe, par-karme AdhIn karyo chhe em chhe nahi. karma to bichArAn jaD chhe, te shun kare? are bhagavAn! tArI bhUl tun bIjA par nAkhI de chhe! A to anIti chhe. are, paN ene AvI karma par DhoLavAnI anAdithI Tev paDI gaI chhe. oho...! ahIn to svatantratAnA DhanDherA pITayA chhe. karma bhinna ane tuny bhinna prabhu chho. parantu-

jem lokamAn mAne chhe ke amane ishvarano sahAro chhe, tem jainamAn koI agnAnI jIvo em mAne chhe ke amane karmano sahAro chhe, karma mArag Ape to dharma thAy. arthAt agnAnIone karma ishvar thaI paDayo chhe. are prabhu! tane sahAy kare evo kartA ishvar chhe ja kayAn? tAro ishvar tun chho. sAdhakadashA ane sAdhyadashA-banne rUpe pariNamanAro tun ja tAro ishvar chho. bIjo ishvar tArun kare e to kevaL (jUThI) kalpanA chhe. bIjo (karma vagere) to tArAthI anya chhe, te tAro ishvar kem thAy? arthAt te tArun shun kare? kAI ja na kare. karma tArun kAI ja nA kare. samajAy chhe kAI...?

ahAhA...! akhanD pratApathI yukta svAtantryathI shobhAyamAn evo pUrNAnandano nAth prabhu pote chhe tenI draShTi nahi karatA anAdithI vikAranI draShTi karIne tun pote ja parAdhIn thayo chhe. koI bIjo-karma Adi-parAdhIn kare chhe em santoe, gaNadharoe kahyun ja nathI. pravachanasAramAn nay adhikAramAn Ave chhe ke-‘Atmadravya ishvaranaye paratantratA bhogavanAr chhe, dhAvanI dukAne dhavaDAvavAmAn AvatA musApharanA bALakanI mAphak.’ lyo, Am jIv potAnI paryAyamAn parAdhIn potAnA kAraNe thAy chhe. svatantratA bhogave tey potAthI, ne parAdhInatA bhogave tey potAthI. ahAhA...! A te shun TIkA chhe?

anAdithI mithyAdarshan-gnAn-chAritra vaDe jIv svarUpathI bhraShTa thayo chhe em kahyun ne? matalab ke puNyabhAvamAn upAdey buddhi, alpagnadashAmAn pUrNadashAnI bhrAnti-ahAhA...! Avo je mithyAbhAv-viparIt shraddhA-ene laIne jIv svarUpathI bhraShTa thayo chhe. A sharIr mArun, ne puNya-pAp mArAn, strI-kuTumb parivAr mArAn-evI je paradravya-parabhAvamAn mamatvabuddhi chhe te mithyAdarshan chhe; shuddha chinmAtra hun AtmA chhun em nahi mAnatAn hun malin chhun, rAgI chhun, puNya- pApavALo chhun evI mAnyatA mithyAdarshan chhe; ane dayA, dAn, vrat, tap, bhakti ityAdi vyavahArano je shubh vikalpa tenAthI mane dharma thAy chhe evI mAnyatA paN mithyAdarshan chhe; sharIrAdi paradravyanI kriyA hun karun ey mAnyatA mithyAdarshan chhe. ahA! Am mithyAdarshan vaDe jIv anAdithI, svasvarUpathI bhraShTa thayo chhe.

vaLI pote gnAnasvarUp chhe tenun gnAn ane teno svIkAr nahi karatAn je potAnA svarUpamAn nathI evAn deh, man, vANI, indriy ane puNya-pApanA bhAv-tenun gnAn karavAmAn rokAy te mithyAgnAn chhe. AtmagnAn vinA, svasvarUpanA gnAn vinA kadAchit agiyAr ang ane navapUrvanun gnAn thaI jAy toy shun? AtmagnAn vinA e kAI chIj nathI.

‘AtmagnAn hI gnAn hai, sheSh sabhI agnAn’

ahA! AvA agnAn-mithyAgnAn vaDe jIv svasvarUpathI bhraShTa thayo chhe.

tathA svasvarUpamAn-ek gnAyakabhAvamAn lIn thaIne na rahetAn shubhAshubhabhAvamAn lIn thaIne rahevun te mithyAchAritra


PDF/HTML Page 4142 of 4199
single page version

chhe. AtmA-anAtmAnA gnAn (bhedagnAn) vinA je kAI kriyA kare te mithyAchAritra chhe. samajAy chhe kAI...? A badhun pote Ubhun kare chhe hon; karme ene bhUl-bhUlAmaNImAn nAkhyo chhe em nathI. are, e svarUpathI bhraShTa thaI potAnI bhUlathI ja sansAramAn rakhaDe chhe. paN A samajavAnI phurasad kone chhe? atyAre to keTalAk panDito paN shankA kare chhe ke-

prashna– shubharAgathI shuddhatAno ansh pragaTe ke nahi? uttara– tene kahIe-bhAI, em nathI. shuddhatAno ansh to sva-Ashraye pragaT thAy chhe, ne shubharAg to parAshray-bhAv chhe. shubharAg paranA lakShe thAy chhe.

are, mithyAtvAdi bhAvo vaDe chirakALathI e svasvarUpathI bhraShTa thaIne 84 lAkh yonimAn-pratyekamAn eNe anant vAr avatAr dhAraN karyA chhe. potAne bhUlIne eNe narka-nigodanA ne kAgaDA-kUtarA Adi tiryanchanA anant anant bhav karyA chhe. keTalAk kahe chhe-A karmanun jor chhe. paN jUThI mAnyatA karIne pote rakhaDe emAn karma shun kare? karma to jaD mATI-dhUL chhe, enun kAI jor nathI ke te bhUl karAve. jUThI mAnyatA vaDe pote ja svarUpathI chyut thayo te potAnI bhUl chhe. ahA! jain sAdhu thaIne paN jo vratAdi bAhya sAdhanamAn mamatvabuddhi kare, vA tene upAdey mAne to te svarUpathI bhraShTa evo sansAramAn ja rakhaDashe. A to traNalokanA nAthanI vANI bApu! AchArya kundakundadev temanA ADatiyA thaIne ahIn jAher kare chhe.

kahe chhe-mithyAtvAdi vaDe svarUpathI chyut thaIne sansAramAn bhamatAn, ‘sunishchaLapaNe grahaN karelAn vyavahArasamyagdarshanagnAnachAritranA pAkanA prakarShanI paramparA vaDe anukrame svarUpamAn ArohaN karAvavAmAn AvatA A AtmAne, antarmagna je nishchayasamyagdarshanagnAnachAritrarUp bhedo te-paNA vaDe pote sAdhak rUpe pariNamatun,...’

juo, shun kahe chhe? shuddha chidAnandaghan prabhu AtmAnI draShTi ane tenAn gnAn ane ramaNatA thayAn chhe te dharmI jIvane potAnI bhUmikAne yogya vyavahAr darshan-gnAn-chAritra niyamathI hoy chhe. vyavahAr samyagdarshan-gnAn-chAritranA pAkanA prakarShanI paramparA eTale shun? ke vyavahAr samyaktvAdirUp shubharAganI mandatAnA prakarShanI paramparA (kram pravAh) dharmIne avashya hoy chhe. sAchA vItarAgI dev-shAstra-gurunI shraddhAno shubharAg, ne navatattvanI bhedarUp shraddhAno vikalpa te vyavahAr samyagdarshan chhe, satshAstronun-shrutanun vikalpAtmak yathArtha jANapaNun te vyavahAr-samyaggnAn chhe, tathA ahinsAdi pAnchamahAvratano vikalpa te vyavahAr chAritra chhe. ahAhA...! dharmIne jem jem svadravyano Ashray vadhato jAy chhe tem tem teTalA pramANamAn vyavahAr samyaktvAdinA rAganI mandatAno prakarSha thAy chhe, arthAt tene rAg ghaTato jAy chhe, ne vItarAgI dashA vadhatI jAy chhe.

ahAhA...! ek bAju nirvikalpa draShTi, gnAn ne ramaNatA chhe, ne ek bAju vyavahArachAritra AdinA vikalpa chhe. dharmIne banne sAthe sahacharapaNe chhe. shAstramAn vyavahAranA rAgane sahachar kahyo chhe tethI keTalAk loko emAn goTA vALe chhe. A vyavahAr hoy chhe ne? mATe enAthI nishchay pamAshe em teo goTA vALe chhe. parantu bhAI, vyavahAr chhe enAthI nishchay pamAy chhe em chhe nahi. ghaNA varSha pahelAn koIe prashna karelo.

prashna– vyavahArathI nishchay thAy ke nahi? tyAre kahelun- uttara– enAthI na thAy, vyavahArathI nishchay na thAy. prashna– paN shAstramAn enAthI thAy em kahyun chhe ne? to kahyun- uttara– nA, em nathI kahyun; parantu te te bhUmikAmAn dharmIne te (-vyavahAr) hoy chhe tenun tyAn gnAn karAvyun chhe. bhAI, shAstramAn upachArathI kathan kahyun hoy tene A upachAr chhe em yathArtha rIte samajavun joIe. atyAre to jANe vyavahAr samyagdarshan-gnAn-chAritra e ja dharma chhe em loko mAnI-manAvI rahyA chhe; paN e to mithyAbhAv chhe. enun phaL bahu Akarun Avashe bhAI!

sunishchaLapaNe grahaN karelAn vyavahAr samyagdarshan-gnAn-chAritrano pAk e rAganI mandatA chhe. jyAre nishchay samyagdarshan-gnAn-chAritra e vItarAgI dashA chhe ane e ja satyArtha sAdhakapaNun chhe. chhaTThe guNasthAne munirAjane AvI nishchay sAdhakadashA pragaTI hoy chhe, ane temane emanI bhUmikAmAn sahachar-sAthe rahevAvALo vyavahAr ratnatrayarUp shubhabhAv avashya hoy chhe. te shubhabhAv chhe to bandhanun kAraN, tathApi utkRuShTa bhAve abandh pariNAm nathI tyAn evA bandh pariNAm hoy


PDF/HTML Page 4143 of 4199
single page version

chhe. bhAI, je te dashAnI je sthiti chhe tene yathArtha jANavI joIe.

prashna– to ‘ज्ञानक्रियाभ्याम् मोक्षः’ em shAstramAn kahyun chhe ne?

uttara– hA, kahyun chhe; paN kayun gnAn? ane kayI kriyA? ekalun parAvalambI shAstranun gnAn, ne rAganI kriyA-te mokShanun kAraN chhe vA tenA vaDe mokSha thAy chhe em nathI. e to sva-Ashraye pragaTelun svarUpanun gnAn, svasamvedan gnAn te gnAn chhe, ne svarUpamAn ramaNatA-lInatA te kriyA chhe, ane AvAn gnAn-kriyA vaDe mokSha thAy chhe em tyAn vAt chhe. samajANun kAI...?

puruShArthasiddhayupAyamAn AchArya amRutachandradeve kahyun chhe ke-AtmAnun nirvikalpa samyagdarshan, svasamvedan gnAn, ane svamAn lInatA-te mokShanun kAraN chhe; jyAre navatattvanI bhedarUp shraddhA-terUp vyavahAr samyagdarshan, shAstranun gnAn-terUp vyavahAragnAn, tathA panch mahAvratanA vikalpa-terUp vyavahArachAritra-e badho aparAdh chhe. are! je bhAve tIrthankar gotra bandhAy te shubhabhAv paN aparAdh chhe. have je bhAv aparAdh chhe te mokShane kem sAdhe-ArAdhe? na sAdhe. A bhAI, A to vItarAgano mArga bApu! mArag to vItarAg-bhAvarUp ja chhe.

kahe chhe-vyavahAraratnatrayanA pAkanA prakarShanI paramparA vaDe anukrame svarUpamAn ArohaN karavAmAn AvatAn A AtmA, antarmagna je nishchay samyagdarshan-gnAn-chAritrarUp bhedo te-paNA vaDe pote sAdhakarUpe pariName chhe. ahAhA...! vyavahAranA vikalpane chhoDIne pote chidAnandaghan evA svasvarUpamAn ArohaN kare chhe, lIn thAy chhe to, jem DungaramAnthI jharaNun jhare tem svasvarUpanAn shraddhA-gnAn-ramaNatApUrvak andar anAkuL Anandanun jharaNun jhare chhe, andar shAntinAn vaheN vahe chhe. lyo, Ane bhagavAn mokShamArga kahe chhe.

samayasAr, gAthA 12mAn kahyun chhe ke-sva-Ashraye svasvarUpanun gnAn, AtmagnAn thayun chhe, paN dashAmAn pUrNa shuddhatA, pUrNa gnAn-kevaLagnAn pragaTayun nathI ne nIchalI dashA chhe evA jIvane ashuddhatAno vikalpa hoy chhe, tene te jANe ja chhe. ahA! je vikalpa hoy chhe tene jANavo te vyavahAr nay chhe, ane enun nAm vyavahArano upadesh chhe. paN are! shun thAy? vyavahAranA-rAganA pakSha ADe eNe anantakALamAn A vAt lakShamAn lIdhI ja nathI.

ahA! antaramAn potAnA bhagavAnanA bheTA thayA chhe, svarUpanAn shraddhA-gnAn ne ramaNatA pragaT thayAn chhe, prachur atIndriy AnandanA jhUle jhUle chhe evA, sinhanI jem ekAkI jangalamAn rahetA prachanD puruShArthane dharanArA mahA munirAjane, kahe chhe, pUrNadashA pragaT thaI nathI to vachche sahacharapaNe vyavahAr darshan-gnAn ne mahAvratanA vikalpa hoy chhe, enun te gnAn kare chhe, ane ene chhoDI svarUpamAn ArohaN karatA thakA nishchay sthiratAne prApta thAy chhe. ahAhA...! Anandano-nirmaLAnandano nAth prabhu andar chhe emAn jyAre ArohaN thayun tyAre eNe AtmAnI jAtrA karI. A jAtrA te jAtrA chhe, bAkI shetrunjo ne sammedashikharajI jAy e to badho shubhabhAv chhe, e sAchI jAtrA nahi, ene upachAr mAtra jAtrA kahevAy chhe. samajANun kAI...?

ahA! sAdhakane bahAramAn vyavahAr hoy chhe, e vyavahArathI khasIne jyAre svarUpamAn ArohaN kare chhe tyAre te nishchayane prApta thAy chhe. te jem jem vyavahArano abhAv karato jAy chhe tem tem nishchayamAn (-svarUpamAn) Tharato jAy chhe; parantu em nathI ke vyavahArathI nishchay prApta thAy chhe. aho! nij paramAtmasvarUpamAn lIn evA te munivarone dhanya chhe. svarUpamAn ArohaN karatA thakA teo sAkShAt mokShanA sAdhako chhe.

bhAI, rAgarUpe-shubharAgarUpe thavun e kAI sAdhakapaNun nathI, ne vyavahAranA vikalpathI sAdhakapaNun pragaTe chhe emey nathI. bhAI, rAgathI khasI antaramAn gayA vinA tArA paribhramaNanA ArA nahi Ave. A badhA sheThiyA dAn khUb kare ne! ahIn kahe chhe-e tArAn lAkho-karoDonAn dAn kAm nahi Ave. mAtra vyavahAranI kriyAothI kAI hAth nahi Ave. vikArane vibhAvathI vimukh thaI nijAnandasvarUpanAn gnAn-shraddhAn ne lInatA karavI bas A ek ja mokShamArga chhe, ne A ja sAdhakadashA chhe.

ahAhA...! bhagavAn! tun vastu chho ke nahi? vastu chho to tArAmAn anant shaktio chhe ke nahi? ahAhA...! anant shaktionA pinDarUp evI tArI chaitanyavastunun avalamban karatAn, tenA AshrayamAn dRuDh-sthir thatAn je nirmaL darshan-gnAn-chAritrarUp pariNaman thAy te mokShamArga chhe; A sAdhakadashA ane A upAy chhe. paN arere! potAnI


PDF/HTML Page 4144 of 4199
single page version

chaitanyavastunA bhAn vinA, Atmadarshan ne AtmagnAn vinA ekalI kriyAo karI-karIne eNe AtmAne maraNatulya karI nAkhyo chhe.

dev-guru-shAstranI shraddhAno rAg, panchamahAvratanA pAlanano rAg tathA svAdhyAyano vikalpa ityAdi badho shubharAg chhe; ene oLangI jaIne, jem dariyAnA taLiye jatAn motI hAth Ave tem, antaramAn DUbakI lagAvatAn chaitanyaprabhu AtmA hAth Ave chhe; Ane nishchay samyagdarshan kahe chhe, tathA antarmukh thatAn je svasamvedan gnAn thAy te samyaggnAn chhe, tathA antar-lInatA thAy te samyakchAritra chhe. ahAhA...! A samyagdarshan-gnAn-chAritrarUp bhedo te- paNA vaDe AtmA svayam sAdhakapaNe thAy chhe, arthAt mokShanA upAyapaNe svayam AtmA thAy chhe. lyo, AvI vAt! paN arere! rAganI ADashamAn ene AvaDo mahAn ‘anant sukhathI bhariyo, anant guNano dariyo’ draShTimAn Avato nathI. anek vrat, tap karavA chhatAn tene sAdhakapaNun pragaTatun nathI. samajAy chhe kAI...?

have kahe chhe-‘tathA param prakarShanI hadane pAmelA ratnatrayanI atishayatAthI pravartelo je sakaL karmano kShay tenAthI prajvalit (dedIpyamAn) thayelo je askhalit vimaL svabhAvabhAv te-paNA vaDe pote siddha rUpe pariNamatun evun ek ja gnAnamAtra upAy-upeyabhAv sAdhe chhe.’

juo, ahIn em kahe chhe ke-andar svarUpamAn magna-lIn thatAn je samyagdarshan-gnAn-chAritra pragaTayA te ratnatray chhe. tenI param prakarSharUp utkRuShTa dashA thatAn arthAt bhagavAn AtmAno pUrNa Ashray thatAn tenA phaLarUpe mokShadashA pragaT thAy chhe. ahA! ratnatrayanI atishayatAthI pravartelo je sakaL karmano kShay tenAthI prajvalit thayelo je askhalit vimaL svabhAvabhAv te pUrNa mokShadashA chhe.

prashna– upavAs karavAthI karmano kShay thaI jAy chhe e barAbar chhe? uttara– nA, e barAbar nathI. darshan-gnAn-chAritranI param prakarSharUp atishayatA vinA karmano kShay thato nathI. upavAsathI karmano kShay thAy chhe em kahevun e upachAramAtra kathan chhe. are, svarUpanA Ashraye pragaTavA yogya evAn samyagdarshan-gnAn-chAritra vinA eNe upavAsAdi bAhya karaNI anant vAr karI; paN ethI shun? eno sansAr maTayo nahi, bhavanA niveDA AvyA nahi. samyagdarshan-gnAn-chAritranI visheShatAthI Asravono nirodh thAy chhe, ne karmano kShay thAy chhe. ratnatrayanI param prakarSharUp atishayatAthI sakaL karmano kShay thAy chhe, ane tyAre andar pragaT thayelo askhalit ujjvaL vimaL svabhAvabhAv-kevaLadarshan-kevaLagnAn-anantasukh ityAdirUp svabhAvabhAv-te rUpe pariNamavun te mokShadashA chhe. ahAhA...! AvI mokShadashA askhalit chhe; jene thaI te thaI, pharI te sansAramAn Ave nahi.

to jagatamAn pAp vadhI paDe tyAre bhaktonI rakShA karavA bhagavAn avatAr le chhe e shun vAt chhe? e to laukik mAnyatA chhe, e vAtamAn kAI tathya nathI. askhalit eTale phare nahi, paDI jAy nahi evA pUrNa vimaL svabhAvabhAve upajyo te siddharUpe pariNamyo, have te sansAramAn avatare nahi, kemake sansAramAn avatare evun koI kAraN ja rahyun nathI.

ahAhA...! gnAnasvabhAv trikAL ekarUp hovA chhatAn, paryAyamAn sAdhakapaNe ane siddhapaNe-em be-paNe pote thAy chhe. samyagdarshan-gnAn-chAritra em sAdhakarUpe ane tenI utkRuShTa dashA thatAn siddharUpe-em be rUpe pote ja pragaT thAy chhe. e banne bhagavAn AtmAnI avasthAo chhe ne te-rUpe te pote ja pariName chhe, ane koI bAhya vyavahAranI garaj-apekShA nathI. yadyapi bAhya vyavahAr hoy chhe, paN dharmAtmAne e kAI nathI, ene oLangIne te krame siddharUpe pote pariNamI jAy chhe.

prashna– jo vyavahAr-shubhabhAv jarAy madadagAr nathI to ene shAstramAn sAdhak kem kahyo chhe? uttara– dharmI puruShane tenI vartamAn pragaT nirmaL dashAne te (-vyavahAr) vikShep karato nathI tethI sahachar dekhIne upachArathI sAdhak kahyo chhe. bhAI, tAre jo mokSha ja joIe chhe to sva-Ashraye samyagdarshan-gnAn-chAritrarUpe pariNamavun paDashe; A ek ja mokShamArga chhe, ane te-rUpe utkRuShTa pariNamatAn kevaLagnAn prApta thAy chhe. bApu! A to prAptanI prAptino sva-Ashrayano mArga chhe. jem lInDI pIparamAn chosaTh pahorI tIkhAsh chhe to tene ghUnTatA bahAr avasthAmAn pragaT thAy chhe, tem bhagavAn AtmA svabhAvathI mokShasvarUp chhe temAn ekAgra-pUrNa ekAgra thatAn bahAr avasthAmAn mokShadashA pragaTe chhe.


PDF/HTML Page 4145 of 4199
single page version

Am darshan, gnAn, chAritra, sukh, vIrya ityAdi anant ratno andar svabhAvarUpe AtmAmAn paDayAn chhe te antar- ekAgratAnA puruShArthathI bahAr paryAyarUpe pragaT thAy chhe. Avo mArag chhe.

sAdhakane kinchit rAg rahI jAy ne AyuShya pUrun thaI jAy to te svargamAn jAy chhe. tyAnthI manuShyapaNe avatarIne antaranA sAdhanathI-nij svabhAvanA sAdhanathI te siddha thAy chhe. ahA! dharmInI draShTimAn to nirantar potAno bhagavAn AtmA ja taravarato hoy chhe, te sivAy vyavahArano bhAv hoy chhe tene te hey ja jANe chhe. ahAhA...! je bhAve tIrthankar gotra bandhAy te bhAv paN tene hey ja thaI gayo hoy chhe. ahA! alaukik chaitanyanidhAn andar bhAL‌yAn ene puNyathI shun kAm chhe? have ene puNyanun lakSha ja nathI. shun thAy? arere! eNe nijagharanI anant alaukik riddhinI koI di’ vAt sAmbhaLI nathI.

prashna– to loko (dharmI puruSho paN) jAtrAe kem jatA hashe? uttara– je kShetrathI paramAtmA siddha thayA hoy tenI samashreNIe upar siddhAlayamAn siddha paramAtmA birAje chhe tenun smaraN thAy te mATe jAtrA chhe. paN e shubhabhAv chhe; vyavahAre jAtrA kahevAy, nishchay jAtrA to evA rAgane chhoDI andar svarUpamAn Thare tyAre thAy chhe. AvI vAt chhe. shun thAy? vAdavivAde jagatane mArI nAkhyun chhe. (Am ne Am) satne samajavAnA divaso chAlyA jAy chhe bhAI! tun mAne ke hun moTo thAun chhun, paN vAstavamAn tun mRutyunI samIp jAy chhe bApu! hamaNAn A nahi samaje to kayAre samajIsh? (em ke pachhI samajavAno dAv nahi hoy).

ahA! jeNe sva-Ashraye mokShamArga pragaT karyo tene e nishchat chhe ke alpakALamAn kevaLagnAn thaIne siddhadashA thashe. Am AtmA bahurUpIo chhe, upAy ane upey-em bannerUpe pote ja pariName chhe, sAdhak ane siddhapaNe pote ja thAy chhe.

* bhAvArtha uparanun pravachan *

‘A AtmA anAdi kALathI mithyAdarshanagnAnachAritrane lIdhe sansAramAn bhame chhe.’ juo, jIv karmane laIne sansAramAn rakhaDe chhe em nahi, paN anAdi kALathI ene je svasvarUpanAn viparIt shraddhAn-gnAn ne AcharaN chhe tene lIdhe te sansAramAn rakhaDe chhe. jIv karmanA nimitte sansAramAn rakhaDe chhe evun kathan shAstramAn Ave kharun, paN e to vyavahAranayanI kathanI chhe, vAstavamAn em chhe nahi.

shuddha chidAnandaghan prabhu AtmA pote chhe, tenAthI viparIt rAganI ne karmanI shraddhA te mithyA shraddhA chhe, pote gnAnAnand-svarUp chhe tenun gnAn na karatAn rAganun ne karmanun gnAn karavun te mithyAgnAn chhe. A mithyAshraddhAn ne mithyAgnAn te sansAr-paribhramaNanun mUL chhe.

kaLashaTIkAmAn ‘nama samayasArAy’ ityAdi pahelA kaLashamAn Ave chhe ke-“shuddha jIvane sArapaNun ghaTe chhe. sAr arthAt hitakArI, asAr arthAt ahitakArI. tyAn hitakArI sukh jANavun, ahitakArI dukh jANavun, kAraN ke ajIv padArthane-pudgal, dharma, adharma, AkAsh, kALane-ane sansArI jIvane sukh nathI, gnAn paN nathI, ane temanun svarUp jANatAn jANanahAr jIvane paN sukh nathI, gnAn paN nathI, tethI temane sArapaNun ghaTatun nathI.” juo, shun kIdhun A? ke 148 prakRiti ajIv chhe, ne sansArI jIv rAgI chhe-tene jANatAn jANanahArane gnAney nathI ne sukhey nathI. ek gnAyakanA gnAn vinA paravastune jANavAthI koI gnAn ane sukh thatun nathI. evun jANapaNun mithyAgnAn chhe, sansAranun kAraN chhe.

nigodanA jIvo paN mithyA shraddhAn-gnAn-AcharaNarUp prachur bhAvakalankane laIne ja tyAn ne tyAn nigodamAn sabaDe chhe. ahA! nitya nigodamAn rahelo jIv ke je koI divas tras nahi thAy tey potAnA sachchidAnand svarUpathI viparIt evA rAgamAn ramaNatA karavAne lIdhe ja sansAramAn ravaDe chhe. A mUL vAt chhe. have pote paribhramaN kem kare chhe enI khabar na maLe ane mAnI le ke karma rakhaDAve chhe to te potAnI bhUl kayAre jANe ane kayAre TALe? bhAI, A bhUl maTADavAno avasar chAlyo jAy chhe hon.

have kahe chhe-‘te sunishchaLapaNe grahaN karelAn vyavahArasamyagdarshanagnAnachAritranI vRuddhinI paramparA vaDe anukrame


PDF/HTML Page 4146 of 4199
single page version

svarUpano anubhav jyArathI kare tyArathI gnAn sAdhak rUpe pariName chhe, kAraN ke gnAnamAn nishchayasamyagdarshanagnAnachAritrarUp bhedo antarbhUt chhe. nishchayasamyagdarshanagnAnachAritranI sharuAtathI mAnDIne, svarUp- anubhavanI vRuddhi karatAn karatAn jyAnsudhI nishchayasamyagdarshanagnAnachAritranI pUrNatA na thAy, tyAnsudhI gnAnanun sAdhak rUpe pariNaman chhe.’

juo, ahIn chhaThThA guNasthAnanI bhUmikAnI vAt chhe. te pahelAn eNe nij chaitanyamUrti AtmAne vedanamAn to lIdho chhe, arthAt samyagdarshan, gnAn, chAritra chhe. ethI to kahyun ke-‘sunishchaLapaNe grahaN karelA’-matalab ke nishchayanI sAthe bhUmikAne yogya vyavahArasamyagdarshanagnAnachAritra je hoy te ene AvyAn chhe. eno bIjo artha em paN chhe ke andar je nishchay pragaTayun te have jAy nahi, arthAt have te heThe utare nahi paN vyavahAr chhoDIne andaramAn jAy. Avo vyavahAr bIje (bIjA koI guNasthAnake) nathI. nishchay to andar chhe, ne vyavahArane oLangIne sAtamA apramatta guNasthAnamAn jashe-AmAn em kahevun chhe. samajANun kAI...? sAdhu chhe ne? svarUpathI chyut hato te svarUpamAn Avyo- chaDhayo. pahelAn pAnchamA guNasthAnethI dhyAnamAn pahelun sAtamun guNasthAn Ave chhe, paN e vAt ahIn nathI; ahIn to chhaThThe guNasthAne shubh vikalpa Ave chhe tene oLangI jaIne svarUpamAn javAnI-chaDhavAnI vAt chhe. aho! digambar santoe sUrajanI jem mArga spaShTa prakAshyo chhe. draShTi vinA lokone hAth na Ave tethI shun mArga bIjo thaI jAy? na thAy.

lyo, have koI kahe chhe-tame vyavahArano lop karo chho. paN je te guNasthAne je vyavahAr (vyavahAraratnatrayano vikalpa) hoy chhe teno koN lop kare? te te guNasthAne to te chhe ja; ahIn to tene oLangIne AgaL javAnI-chaDhavAnI vAt chhe. dharmIne yathAsambhav vyavahArano vikalpa hoy chhe, paN temAn tene upAdeyabuddhi ane svAmitva hotAn nathI; ane enA baLe ja te unche-unche ArohaN kare chhe. samajANun kAI...?

‘te sunishchaLapaNe grahaN karelAn vyavahArasamyagdarshanagnAnachAritranI vRuddhinI paramparA vaDe’... lyo, have vyavahAr- samyagdarshanagnAnachAritra-vyavahAraratnatray e to shubh vikalpa-rAg chhe; tenI vRuddhinI paramparA vaDe eTale shun? eTale rAganI vRuddhinI paramparA vaDe-em artha nathI, kemake vyavahArano-rAgano to kramasha (AgaL AgaL) abhAv thato jAy chhe, ane andar shuddhi vadhatI jAy chhe. A to shuddhi vadhatI jAy chhe teno Arop vyavahAr upar karI ‘vyavahAranI vRuddhi vaDe’-em kahyun chhe. ‘vyavahAraratnatrayanI vRuddhinI paramparA vaDe’ em kahyun e to vyavahAranayanun kathan chhe. vyavahAr nayanAn kathan AvAn ja hoy chhe tene jem chhe tem samajavAn joIe. vAstavamAn rAg tUTato jAy chhe, ne andar shuddhi vadhatI jAy chhe te vaDe anukrame svarUpano anubhav jyArathI kare tyArathI gnAn nAm AtmA sAdhak rUpe pariName chhe. AvI vAt!

‘anukrame svarUpano anubhav jyArathI kare tyArathI gnAn sAdhakarUpe pariName chhe’-Am kahyun emAn AtmA pote sAdhakarUpe thAy chhe, vyavahAr sAdhak rUpe thAy chhe em nahi. ahAhA...! bhagavAn pUrNAnandano nAth andar chhe enAn draShTi-gnAn ne ramaNatAn thayAn chhe eno upayog jyAre nirvikalpa thayo, shuddhopayogarUp pariNat thayo, arthAt upayog nirvikalpa gnAnanI bhUmikAmAn Avyo tyArathI te AtmA sAdhakapaNe pariNamyo. emAn samyagdarshan, gnAn, chAritra evA bhedo antarbhUt chhe. bhedo chhe kharA, paN mokShamArganI pariNatimAn traNe abhed ekarUp chhe. have mokShamArganI pariNatimAn traN bhedonun paN lakSha nathI tyAn vyavahAranI-rAganI shun kathA? rAgano to emAn abhAv ja chhe. samajANun kAI...?

juo, sAdhakadashA chothethI bAramA guNasthAn sudhInI chhe. svarUpano anubhav jyArathI kare tyArathI AtmA shuddha darshan-gnAn-chAritranI ektArUpe pote pariName chhe. te sAdhakapaNe pariName emAn ene bahAramAn vyavahAranAn sAdhan chhe tethI pariName chhe em nathI. vyavahAr hoy chhe tene jaNAvyo chhe, parantu ene laIne sAdhakapaNe pariName chhe em nathI, ekalo gnAnasvabhAvI AtmA ja upAy-upeyabhAve pariName chhe. ahA! par sAdhan vinA ja, vyavahAranA sAdhan vinA ja, chaitanya jenun sarvasva chhe evI Atmavastu pote ja potAthI sAdhakapaNe ane sAdhyapaNe pariName chhe. tyAre koI kahe chhe-

shun A ekAnt nathI? hA, ekAnt chhe, paN samyak ekAnt chhe; kemake sva taraph DhaLelI nishchayasamyagdarshanagnAnachAritranI dashA-te ja ekAnte nishchay sAdhak chhe; vachche vyavahAraratnatrayanA vikalpa Ave kharA, paN te nishchay sAdhak nathI, kharekhar to e bAdhak chhe; temane sAdhak vyavahAranayathI kahevAmAn Ave chhe, paN e to upachAramAtra chhe.


PDF/HTML Page 4147 of 4199
single page version

nishchay ane vyavahAr (ratnatray) chhe ek bIjAthI virodhI, paN samyagdarshan ane mithyAdarshanane sAthe rahevAmAn jem virodh chhe tem, gnAn jyAnsudhI pUrNatAne na pAme tyAnsudhI, gnAn ane rAgane sAthe rahevAmAn virodh nathI. shAstramAn temanI paraspar maitrI paN kahI chhe. paN maitrIno artha e sthAnamAn (bhUmikAmAn) be sAthe hoy chhe eTalun ja bas. vyavahAr chhe mATe nishchay pragaTe chhe, vA vyavahArathI nishchay pragaTe chhe em eno artha nathI. maitrI eTale madad kare chhe em eno artha nathI; kemake nishchay sva-Ashraye pragaT thAy chhe, ne vyavahAr par-Ashraye pragaTe chhe, nishchay (mokShamArga) abandh mokShanun kAraN chhe, ne vyavahAr (mokShamArga) bandhanun kAraN chhe. banne chhe to tadna viruddha, paN e jAtano vyavahArano vikalpa e sthAnamAn shraddhA-gnAn te sthiratAne bAdhA karato nathI, paN tene oLangIne ja visheSh-visheSh sthiratAnAn sthAno prApta thAy chhe, bhAI, vastusthiti jem chhe tem rAkh. tene pheravavAnA vikalpathI shun sAdhya chhe? antaranA AshrayamAn upayog rahe bas e ek ja mArga chhe. vachamAn vyavahAr Ave, paN e satyArtha mArga nathI. are! tIrthankar ane kevaLInA virah paDayA ane loko vivAdamAn paDI gayA!

bhAvapAhuDamAn Ave chhe ke-bhAI, andar chidAnand chaitanya parameshvar prabhu tun chho, tenA Ashray vinA tArA badhA kriyAkAnD phogaT gayA, kemake rAganI e badhI kriyA AtmAne dharmanun sAdhan nathI. ahA! AvA kriyAkAnD ten anant vAr karyA, paN te tane sAdhan na thayA. bhAI, ek svanA Ashraye ja dharma-vItarAgatA pragaTe chhe. A ek ja mArga chhe. AvI vastusthiti chhe. sAdhakapaNAnI sharuAt sva-Ashraye svAnubhavathI thAy chhe, ne tenI vRuddhi ane pUrNatA paN sva-Ashraye svAnubhavathI thAy chhe. samayasAr nATakamAn Ave chhe ne ke-

anubhav chintAmani ratan, anubhav hai rasakUp;
anubhav mArag mokhakau, anubhav mokh sarUp.

ahAhA...! svAnubhavanI siddhi thatAn, gulAb jem lAkh pAnkhaDIe khIlI uThe tem, chaitanyasvarUp bhagavAn AtmA anant paryAy-pAnkhaDIe khIlI uThe chhe. ahA! munidashAnI to shI vAt! ene to prachur svasamvedananI dashA chhe. ahAhA...! prachur eTale puShkaL, sva eTale potAthI, sam nAm pratyakSha Anandanun vedan-evI alaukik munidashA chhe. eno je upAsak thAy tey samakitI thaI jAy chhe; kemake jeNe gurune oLakhyA teNe sAt tattva jANyAn chhe. ne teNe potAnA AtmAney jANyo-oLakhyo chhe. ahAhA...! sAdhu-guru kone kahIe? svarUpanI ati ugra ramaNatA te sAdhudashA chhe. pravachanasAramAn sAdhune mokSha tattva kahyun chhe. mokShanI taLeTImAn virAje chhe ne! ahAhA...! jyAnsudhI shuddha ratnatrayanI pUrNatA na thAy tyAnsudhI gnAnanun sAdhakapaNe pariNaman chhe, te apUrva evun alaukik pariNaman chhe. samajAy chhe kAI...?

have kahe chhe-‘jyAre nishchayasamyagdarshanagnAnachAritranI pUrNatAthI samasta karmano nAsh thAy arthAt sAkShAt mokSha thAy tyAre gnAn siddha rUpe pariName chhe, kAraN ke teno askhalit nirmaL svabhAvabhAv pragaT dedIpyamAn thayo chhe.’

juo, nishchayasamyagdarshanagnAnachAritranI pUrNatAthI samasta karmano nAsh thAy em kahyun e vyavahAranayanun kathan chhe. karma to paradravyanI dashA chhe, eno kShay to enA kAraNe thAy chhe. karmano kShay thavAno. e ja kAL chhe, bAkI kevaLagnAn AtmAmAn pragaT thayun enAthI karmano kShay thayo chhe em nathI, ane karmanA kShayanA kAraNe ahIn kevaLagnAn thayun chhe emey nathI. A to vyavahAranayanI kathanapaddhati AvI chhe bApu! bAkI shun paradravyanI paryAy AtmA kare? nA kare, kadIy nA kare. AtmA siddharUpe pariName te AtmAnI dashA chhe, ne karmano kShay te tenI-paramANunI dashA chhe. banne bhinna bhinna pariNaman potapotAthI chhe. AvI vAt!

sva-Ashraye svAnubhav thatAn, tathA temAn vRuddhi thatAn jyAn pUrNadashAne paryAy prApta thaI, pUrNa kevaLagnAn pragaT thayun te have askhalit-pAchhun phare nahi evo eno nirmaL svabhAvabhAv chhe. ahAhA...! jevo pUrNa kevaLagnAnasvabhAv dravyarUpe chhe tevI pUrNa kevaLagnAn jyoti jhaLahaLatI paryAyarUpe pragaT thaI gaI te have paDe nahi tevo svabhAvabhAv chhe. Ane arihant ane siddhanI paramAtmadashA kahe chhe. have ahIn to vyavahAraratnatrayanun nAm-nishAney nA rahyun. samajANun kAI...?

bhAI! A tArA gharanI ne tArA hitanI vAt chhe. are, anant kALamAn prabhu! ten shun shun nA karyun? badhun ja karyun, ek sva-Ashray nA karyo. jIv jyAre sva-Ashraye svAbhimukh thaI pariNamashe tyAre ene dharma thashe. ahAhA...! traNalokano nAth chaitanyamahAprabhu andar virAje chhe tenA AshrayamAn-sharaNamAn jyAn gayo tyAn e moTAnI othe gayo; have ene shun chintA chhe? kevaLagnAn thashe ja thashe. bIj uge te pUnam thAy, tem sAdhakapaNun pragaTayun te siddha thashe ja thashe. sAdhakanI


PDF/HTML Page 4148 of 4199
single page version

siddhadashA thaye ja chhUTako. dhavalamAn Ave chhe ke-svanA Ashraye pragaTel samyak mati-shrutagnAn kevaLagnAnane bolAve chhe; eno artha shun? e ja ke tene alpakALamAn have kevaLagnAn thashe; kevaLagnAn have hAthaventamAn chhe; jem chandra soLe kalAe khIle tem alpakALamAn bhagavAn AtmA soLe kalAe khIlI kevaLagnAnapaNe jhaLahaL dedIpyamAn pragaTashe. AvI adbhut vAt!

have saravALo kare chhe ke-‘A rIte sAdhak rUpe ane siddha rUpe-banne rUpe pariNamatun ek ja gnAn Atmavastune upAy-upeyapaNun sAdhe chhe.’ lyo, upAy-upeyapaNun, sAdhak-sAdhyapaNun-banne AtmAnI avasthAo hovAthI AtmavastumAn ja samAy chhe. vyavahAr hoy chhe, ‘sunishchaLapaNe grahaN karelAn’ ek kahyun, paN eno artha vyavahArane jANelo-jANavAmAn Avelo em thAy chhe. grahaNano artha jANavun thAy chhe. vyavahArane Adaravo evo artha ahIn chhe ja nahi. grahaN eTale jANavun-evo artha mokShamArgaprakAshakamAn karyo chhe. samayasAr gAthA 12nI TIkAmAn paN vyavahAr jANelo prayojanavAn kahyo chhe. bhAI, A to tattvane yathArtha samajI antaramAn utarI javAno mArga chhe. Avo avasar maL‌yo ne na samajyo to kayAre samajIsh? A manuShyapaNun emane em vinkhANun (chhUTI gayun) to pachhI avasar nahi Ave. have TIkAmAn visheSh kahe chhe;-

* AgaLanI TIkA uparanun pravachan *

‘A rIte bannemAn (-upAyamAn tem ja upeyamAn-) gnAnamAtranun ananyapaNun chhe arthAt anyapaNun nathI.’ juo, shrImad AchArya amRutachandradev kahe chhe-bhAI, sAmbhaL. andar ek gnAnAnandasvarUpI chaitanyamUrti prabhu tun AtmA chho. temAn antar-ekAgra thatAn, gnAn, shraddhA, Anand, shAnti, sthiratA, prabhutA ityAdi ek sAthe paryAyamAn pragaT thAy chhe. ahA! AvI svarUpamAn ramaNatArUp nirvikalpa pariNati te upAy nAm sAdhakapaNun chhe. vyavahAr vachamAn ho, paN te sAdhakapaNun nathI. A je (bAr prakAre) vyavahAr tap chhe te sAdhakapaNun nathI; kem? kemake temAn AtmA ananya nathI. samajANun kAI...?

ahAhA...! kahe chhe-nirmaLAnandano nAth prabhu AtmA chhe, enun sAdhakapaNun (upAy) te AnandanI paryAy chhe, ne enun sAdhyapaNun (upey) tey pUrNa AnandanI paryAy chhe. ahAhA...! e banne rUp ekalA gnAnamAtra-chaitanyachamatkAr prabhu AtmAnun ja bhavan-thavApaNun chhe; upAy ane upeyamAn-bannemAn ek Atmavastu ja ananya chhe, paradravya ke rAgAdi vyavahArano vikalpa temAn ananya nathI. eTale shun? ke dayA, dAn, vrat, tap ityAdi je bAhya vyavahAr chhe te nishchay ratnatrayanun kAraN nathI. ahAhA...? upAy eTale mokShamArga, ne upey eTale enA phaLarUpe pragaT siddhadashA-e bannemAn, kahe chhe, AtmA ja ananya chhe.

vachalI bhUmikAmAn dev-guru-shAstranI shraddhA, ne panchamahAvratAdi rAganI mandatAno bhAv hoy chhe eTalun batAvavA vyavahAranI vAt karI chhe, paN e nishchayapaNe sAdhakapaNun ke mokShamArga chhe em chhe ja nahi; kemake emAn AtmA-dhruv chaitanyanun daL ananya nathI. shuddha chaitanya vastumAn thoDI lInatA-terUp je mokShamArga, ne pUrNa lInatA-terUp je mokSha-e bannemAn gnAnamAtra shuddha chaitanyavastu ja ananya arthAt ekamek chhe. sAthe rAg chhe e to bandhabhAv chhe, sAdhakapaNAne vighnarUp chhe, jher chhe. nirmaL ratnatray te amRut chhe, ne rAg to jher chhe; enAthI (-rAgathI) amRutamay evo mokShamArga kem thAy? na thAy. AvI apUrva vAt chhe. vyavahAranA pakShavALAne A AkarI lAge chhe, paN shun thAy? A to vastu ja AvI chhe.

bahAramAn to vrat karo, ne tapasyA karo, ne pUjA-bhakti karo eTale thaI gayo dharma evun sAmbhaLavA maLe chhe, paN evI prarUpaNA satya nathI, kemake e badhA vikalpamAn chaitanya vastu ananya-tanmay thatI nathI. nishchayanI sthiratA hoy chhe tyAn sAthe Avo vyavahAr hoy chhe tene upachArathI dharma kahevAmAn Ave chhe, paN vAstavamAn te dharma nathI. dharma nathI tene upachAr karIne dharma kahevo te vyavahAranay chhe, paN emAn dharma mAnavo e to mithyAtva chhe, mahAn bhUl chhe. vyavahAr sudhare to nishchay sudharashe em keTalAk mAne chhe, paN e barAbar nathI, ahIn enI nA pADe chhe. shun kolaso kALo chhe te dhovAthI saphed thAy? na thAy. e to kolasAne bALI de to ujjvaL saphed thAy; tem vyavahArane (svanA Ashraye) bALI mUke to ujjvaL pavitra mokShamArga ne mokShanI dashA thAy.

bhAv pAhuD, gAthA 83mAn Ave chhe ke-jinashAsanamAn jinendradeve A prakAre kahyun chhe ke-pUjA AdikamAn tathA vratasahit hovun emAn ‘puNya’ chhe, tathA moh-kShobhathI rahit je AtmAnA pariNAm te ‘dharma’ chhe. tyAn enA bhAvArthamAn


PDF/HTML Page 4149 of 4199
single page version

khulAso karyo chhe ke-laukik jan tathA anyamatI koI kahe chhe ke-pujAdik shubh kriyAomAn tathA vratakriyA sahit chhe te jain dharma chhe, parantu em nathI. jinamatamAn jin bhagavAne em kahyun chhe ke-pUjAdikamAn tathA vratasahit hovun te to ‘puNya’ chhe. emAn pUjA tathA Adi shabdathI bhakti, vandanA, vaiyAvRutya Adi samajavun. enun phaL svargAdik bhogonI prApti chhe, te jainadharma nathI. juo A jainashAsananun rahasya!

AvI chokhkhI vAt chhe to paN vyavahAravAdIonun shalya maTatun nathI e tIvra mohano ja mahimA chhe. samayasAr gAthA 1pamAn kahyun chhe ke-je A abaddhaspRuShTAdi pAnch bhAvosvarUp nij AtmAne antaramAn dekhe chhe te sakal jainashAsanane dekhe chhe. jain shAsan e to vItarAg pariNati chhe bhAI! vyavahAr-rAg e jainashAsan nathI. vyavahAr ho bhale, hoy chhe eTale enun kathan paN chhe, paN e jainashAsan nathI. mArga to Avo chhe bhAI! chaitanya ratnAkar prabhu pote chhe temAn unDA utarI tene ja dhyAnanun dhyey banAvatAn te pote ja shraddhA-gnAn-AnandapaNe pariName chhe tene ja ahIn upAy kahevAmAn Ave chhe, ane teTalun jainashAsan chhe. samajANun kAI...?

bhAI, Avun mAnD manuShyapaNun maL‌yun e to vIjaLIno jhabakAro chhe. A vIjaLInA jabakAre samyaggnAnarUpI doro parovI le to parovI le, doro nA parovyo to, dorA vinAnI soy jem kayAny khovAI jAy tem samyaggnAnarUpI dorA vinA, A deh chhUTatAn, bhagavAn! tun kayAny sansAramAn khovAI jaIsh, pattoy nahi lAge. samyaggnAnarUpI doro parovyo hashe to pote khovAshe nahi, alpakALamAn mokShadhAm pahonchI jashe.

ahA! pote svano Ashray kare enAthI ja dharma ane enAthI ja mukti thAy chhe. A svano Ashray te nishchay chhe, ne temAn vyavahAranayanI upekShA chhe. svanA AshrayamAn vyavahAranI upekShA te ja tenI apekShA-sApekShatA chhe. vyavahArano Ashray te sApekShatA-em nahi, paN nishchayano Ashray levo temAn vyavahAranI upekShA te tenI sApekShatA chhe. svanA AshrayamAn vyavahAranayanI (enA viShayanI) upekShA ja hoy chhe. pramANagnAnamAn bannenun (dravya-paryAyanun) gnAn varte chhe, paN Ashray to ek svadravyano ja hoy chhe ane temAn vyavahAranI upekShA ja hoy chhe, ane te ja tenI sApekShatA chhe. samajANun kAI...?

mokShamArga prakAshakamAn (sAtamA adhikAramAn) Ave chhe ke-‘je jIvo jain chhe, tathA jin AgnAne mAne chhe, temane paN mithyAtva rahe chhe, tenun ahIn varNan karIe chhIe. kAraN ke e mithyAtva shatruno ansh paN bUro chhe, tethI e sUkShma mithyAtva paN tyAgavA yogya chhe.’ temAn ja vaLI AgaL kahyun chhe ke-‘jinAgamamAn nishchay-vyavahArarUp varNan chhe, temAn yathArthanun nAm nishchay tathA upachAranun nAm vyavahAr chhe. tenA svarUpane nahi jANatAn anyathA pravarta chhe, te ahIn kahIe chhIe.’ bhAI, jarA dhIrA thaIne A samajavun joIe. (nayavivakShA yathArtha jANavI joIe.) men Am mAnyun chhe mATe Am ja sAbit thAy em na hoy; jevI vastu chhe tevI ja lakShamAn ne abhiprAyamAn AvavI joIe. Avo bhav ke di’ maLe bApu! hamaNAn ja AnA sanskAr nAkhI le.

ahIn kahe chhe-mokShamArgamAn (upAyamAn), ne mokShamAn (upeyamAn) gnAnamAtranun eTale ke AtmAnun ja ananyapaNun chhe. vyavahAr-rAg to enAthI bhinna ja rahI jAy chhe. have Am chhe tyAn enI (-rAganI) shI apekShA? ahA! pote shuddha chidAnandaghan prabhu chhe, ne enA Ashraye rAg rahit vItarAgI nirmaL ratnatrayanI Anandamay dashA pragaT thAy chhe te upAy chhe, ane te upAyanI pariNati ati ugra thaI param prakarShatAne pAmI upeyapaNe thAy chhe tyAre AtmA pote ja siddhapaNAne pAme chhe. Am jIvanI ja A be-nirmaL ne pUrNa nirmaL avasthAo chhe.

hA, paN enun koI sAdhan to hashe ne? sAdhan? sAdhan guN vaDe AtmA pote ja sAdhan thaIne sAdhakapaNe ane siddhapaNe pariName chhe. sAdhan vastunI ja shakti chhe tyAn ene bIjA sAdhananI shun apekShA chhe? bhAI, Avo alaukik mArag chhe. A samajyA vinA bhale ahIn lAkho-karoDonA bangalAmAn paDayo hoy, paN marIne kayAny DhoramAn-kAgaDe-kUtare-kanthave chAlyA jashe. AvI sthiti chhe.

A rIte upAy temaj upeyamAn AtmAnun ananyapaNun chhe, rAg temAn ananya nathI, mATe kahe chhe-‘mATe sadAy askhalit ek vastunun (-gnAnamAtra Atmavastunun-) niShkamp grahaN karavAthI, mumukShuone ke jemane anAdi sansArathI bhUmikAnI prApti na thaI hoy temane paN, tatkShaN ja bhUmikAnI prApti thAy chhe.’


PDF/HTML Page 4150 of 4199
single page version

ahAhA...! shun kahe chhe? ke sadAy askhalit-achalit evo-chaitanyamUrti prabhu AtmA chhe. tene niShkamp grahaN karavAthI arthAt nirvikalpa gnAnanI pariNatimAn pakaDavAthI-jANavAthI mumukShuone-ke jemane anAdi sansArathI bhUmikAnI eTale ke samyagdarshananI prApti thaI na hoy temane-tatkAl ja samyagdarshananI prApti thAy chhe. juo A upAyanI prAptinI rIt! shuddha AtmAnA grahaN dvArA ja samyagdarshan Adi prApta thAy chhe.

have atyAre to bas puNya karo... puNya karo-em badhe hAlyun chhe, paN puNyathI to svargAdi maLe, ne bahu bahu to vItarAgadev ane temanI vANIno samAgam maLe, paN emAn AtmAmAn shun Avyun? AtmAno anubhav to andar akhanD achalit ek gnAyakasvabhAvI potAnI chIj chhe tene svAbhimukh gnAnamAn pakaDavAthI thAy chhe. ahAhA...! nimittanun ne vyavahAranun lakSha chhoDI ek gnAyakanA lakShe pariName tene dharmanun pahelun pagathiyun evun samyagdarshan thAy chhe. bhAI, pahelun lakShamAn to le ke dharmano dor A chhe, A sivAy bahAranI kriyAnA lakShe samyagdarshan thAy evun vastusvarUp nathI. samajAy chhe kAI...?

puruShArthasiddhi-upAyamAn Ave chhe ke-mokShano upAy je samyagdarshan-gnAn-chAritra te bandhanun kAraN nathI. bandhanun kAraN to yog ane kaShAy chhe. jene tIrthankar prakRiti bandhAy chhe te paN e mokShamArgathI bandhAy chhe em nathI, yog ane kaShAyathI ja bandhAy chhe. nirvikalpa darshan-gnAn-chAritra-terUp mokShamArga te yog ane kaShAyarUp nathI, chhatAn kahevAy ke samakitIne samyagdarshan devanA AyunA bandhanun kAraN chhe. A vyavahAranayanun-upachAranun kathan chhe. nayanA svarUpane samyak prakAre jANe chhe tene emAn kAI virodh jevun dekhAtun nathI.

jAtismaraNathI samyagdarshan pAme, dev-guruthI pAme, jinabimbanA darshanathI pAme, ityAdi shAstramAn Ave e to konA upar lakSha hatun ne chhoDayun te batAvanArAn kathan chhe. bAkI trikALI dhruvane dhyey banAvIne dhyAn karavun-bas e ja janma-maraNanA antano upAy chhe. sAtamI narakano nArakI svano Ashray laIne samakit pAme chhe. A sivAy shun svargamAn ke shun narakamAn-jyAn jAy tyAn badhe potAnI shAntine shekanArA angArA ja chhe. jinabimbanA darshanathI nidhatta ane nikAchit karmano kShay karI samakit pAmyo em shAstramAn Ave, paN e to nimittanI mukhyatAthI kathan chhe. jinabimbanA darshan kALe tenun lakSha chhoDI pote je jinasvarUp chhe tenun lakSha kare to samakit thAy chhe. svadravyanA Ashraye ja samakit thAy chhe A ek ja rIt chhe. bhAI, tun bIjI rIte-dayA, dAn, vrat, tapathI thAy em mAn paN e to tArI haTh chhe. arere! shun thAy? bhavabhramaNano ene thAk lAgyo nathI tethI sansArathI chhUTavun goThatun nathI. ghaNA divasonA kedInI jem tene bhavabhramaN koThe paDI gayun chhe, ek bhavamAnthI bIjA bhavamAn javA taiyAr chhe, paN tattvanI vAt samajavA te taiyAr nathI; tattva ene goThatun nathI.

bAkI juo ne, A shun kahe chhe? ahAhA...! askhalit-jenA chaitanyano pravAh dhruv... dhruv... dhruv ekarUp achal chhe evA bhagavAn AtmAne niShkamp-nirvikalpa gnAnanI dashAmAn pakaDavAthI tene tatkShaN ja apUrva evI bhUmikAnI arthAt samyagdarshananI prApti thAy chhe. lyo, have A sivAy bIjI koI vidhi-rIt nathI. gurunI kRupAthI samakit thayun em kahevun e to nimittanI pradhAnatAthI kathan chhe. nishchayathI AtmAno guru AtmA-pote ja chhe. jyAre pote antarmukh thaI samakit pragaT kare tyAre guru bahAramAn nimittarUpe hoy to upachArathI gurunI kRupA thaI em kahevAy chhe. samajANun kAI...? bhAI, upachAranAn-vyavahAranAn kathan jem chhe tem yathArtha samajavAn joIe.

have kahe chhe-‘pachhI temAn ja nitya mastI karatA te mumukShuo-ke jeo potAthI ja, kramarUp ane akramarUp pravartatA anek antanI (anek dharmanI) murtio chhe teo-sAdhakabhAvathI utpanna thatI param prakarShanI koTirUp siddhibhAvanun bhAjan thAy chhe.’

‘pachhI temAn ja nitya mastI karatA’... juo samyagdarshan pAmyA pachhI svarUpamAn nitya mastI-keli karatA em kahyun chhe, vrat pALatA ne tapasyA karatA kevaLagnAn pragaT kare chhe em kahyun nathI. gnAnAnandasvarUpI nij bhagavAn AtmA anubhavamAn AvyA pachhI emAn ja mastI-ramaNatA karatA, emAn ja AnandanI keli karatA mumukShuo siddhibhAvanun bhAjan thAy chhe.

ahAhA...! samyagdarshanarUpI dharmanI dhajA jeNe hastagat karI chhe tene have jagatamAn lunTanArAo koI nathI. ahAhA...! te mumukShuo nijAnand-gnAnAnandasvarUpamAn mastI karatA-moj karatA-laher mAratA, potAthI ja


PDF/HTML Page 4151 of 4199
single page version

kramarUp-akramarUp pravartatA... , ahAhA...! bhAShA to juo, sAdhak chothe, pAnchame, chhaTThe vageremAn potAnA ja gnAnAnandasvarUpamAn lIn pravarte chhe, vyavahAramAn ke nimittamAn lIn thaI pravartatA nathI. vaLI niShkampapaNe AtmAne grahaN karatAn nirmaL ratnatrayanI -anAkuL AnandanI dhArA (pravAh) je krame krame pragaT thaI rahI chhe te potAthI ja thaI chhe, ne akrame guNo rahelA chhe tey potAthI ja rahelA chhe-A rIte mumukShuo potAthI ja kramarUp-akramarUp pravartatA te anek dharmanI mUrtio chhe. ahAhA...! akrame pravartatA anant guN ane krame pravartatI tenI nirmaL nirmaL paryAyo-te rUp potAthI ja thatA te mumukShuo, kahe chhe, anek dharmanI mUrtio chhe. gajab vAt chhe bhAI! ahAhA...! teo sAdhakabhAvathI-nirmaL samyagdarshan-gnAn-chAritrarUp bhAvathI utpanna thatI param prakarShanI koTirUp, eTale ke unchAmAn unchI-utkRuShTa dashArUp siddhibhAvanun bhAjan thAy chhe; eTale ke teo sAdi-anant evA siddhapadane pAtra thAy chhe; have temane pharIne sansAr hashe nahi. AvI vAt!

ahAhA...! jene antaramAn niShkamp nirAkuL AnandanI laher pragaT thaI te jIv svarUpanI moj karato karato svarUpamAn ja lInapaNe sthiti karIne anantakALe nahi prApta thayel evA siddhapadane prApta karI le chhe. jemAn anant sukh, anant gnAn, anant darshan, anant vIrya ityAdi pragaT chhe evA siddhapadane te prApta karI le chhe. juo A sva- AshrayanI kamAl! sva-Ashraye ja sAdhakapaNun ne sva-Ashraye ja siddhapad prApta thAy chhe. A samyak ekAnt chhe. eno niShedh nA kar bhAI! bhagavAn AtmA shuddha chidAnandaghan prabhu-enI antar-ekAgratA te mArga chhe, emAn dravyAntarano sparsha nathI, vyavahAr ey anerun (bIjun, par) dravya chhe, eno emAn sparsha nathI. AvI vAt!

Am upAy-upeyanI vAt karI. have kahe chhe-‘parantu jemAn anek ant arthAt dharma garbhit chhe evA ek gnAnamAtra bhAvarUp A bhUmine jeo prApta karatA nathI, teo sadA agnAnI vartatA thakA, gnAnamAtra bhAvanun svarUpathI abhavan ane pararUpathI bhavan dekhatA (-shraddhatA) thakA, jANatA thakA ane AcharatA thakA, mithyAdraShTi, mithyAgnAnI ane mithyAchAritrI vartatA thakA, upAy-upeyabhAvathI atyant bhraShTa vartatA thakA sansAramAn paribhramaN ja kare chhe.’

ahAhA...! gnAn, darshan, Anand ityAdi anant dharma jenA peTamAn paDayA chhe evA trikALI dhruv nij gnAnAnandasvarUpane jeo prApta karatA nathI teo agnAnamAn vartanArA chhe. ahAhA...! rAganA pariNAmamAn ekatva karIne vartatA te mUDh jIvo sadA agnAnarUp varte chhe. ahA! jenI draShTimAn potAno dhruv chidAnand bhagavAn Avyo nathI, jene antaramAn anAkuL Anandano svAd Avyo nathI evA jIvo agnAnarUp pravarte chhe. bahAramAn bhale hajAro rANIo chhoDIne nagna digambar thAy, panch mahAvratanun pAlan kare, tap kare, jangalamAn vase, paN vAstavamAn rAgamAn vasanArA teo agnAnI ja chhe. ahA! AvA jIvo klesh karo to karo, paN nijAnand-sachchidAnand-svarUpanA bhAn vinA temanI mukti thatI nathI, teo sansArane oLangatA nathI. emanAn saghaLAn vrat ne tap bALavrat ne bALatap ja chhe, phogaT ja chhe.

teo gnAnamAtra bhAvanun svarUpathI abhavan ane pararUpathI bhavan dekhanArA-shraddhanArA chhe. eTale shun? ke potAno gnAnAnand svabhAv chhe tenun potAthI -sva-AshrayathI bhavan-pariNaman thAy em nahi, paN parathI-rAganI kriyAthI enun bhavan-pragaTavun thAy chhe em teo mAne chhe, em teo jANe chhe, ne AcharaN paN em ja kare chhe. ahA! Am vartatA teo pratham bhUmikA je samyagdarshan tene prApta karatA nathI; ahA! rAgamAn jeo varte chhe temane svabhAvanun bhavan thatun nathI; temane agnAnanun ja bhavan thAy chhe. ahA! pote rAgarUpe pariName ane mAne ke mane dharma thAy chhe, vA vyavahAr karatAn karatAn nishchay thashe, kAI em ne em addharathI dharma na thaI jAy-ahA! AvI mAnyatAvALA mUDh jIvo rAganun ja gnAn-shraddhAn-AcharaN karatA thakA mithyAdarshan-gnAn-chAritrapaNe ja pariNamI rahyA chhe; temane sAdhakabhAvanA ankur pragaTatA nathI.

bApu! A to vItarAgano mArga chhe, A koI pakSha ke vADo nathI. ahAhA...! svarUpathI ja bhagavAn! tun jinasvarUp chho. AvI potAnI chIj nirvikalpa draShTi ne gnAnamAn prApta thAy chhe. paN tene badale tun rAganI kriyAthI prApti thavAnun mAnI rAgamAn ja rachyo rahe chhe to tane svabhAvanun abhavan-aprApti ja chhe, ne agnAnanun bhavan-prApti thAy chhe. ame muni chhIe, jangalamAn rahIe chhIe, amAre kayAn vepAr-dhandhAnAn pAp chhe? ame to badhun chhoDayun chhe. tene kahIe-shun chhoDayun chhe? dhULey chhoDayun nathI sAmbhaLane. mithyAtvanun mahApAp to Ubhun chhe, pachhI shun chhoDayun?


PDF/HTML Page 4152 of 4199
single page version

ahA! svarUpanI draShTi vinA, agnAnI jIv ekalA rAganA range rangAyo chhe. dayA, dAn, vrat, tap ityAdi rAganI kriyAomAn te rachyo rahe chhe. te rAgane ja dekhe chhe, rAgane ja sarje chhe, ne rAgane ja Achare chhe. tene mithyAdarshan-gnAn-chAritranun ja AcharaN chhe. dharmanI kriyAnun to tene bhAney nathI. shuddha chaitanyanA Ashraye je nirvikalpa dashAo thAy tenI to ene gandhey nathI. tene svabhAvanun bhavan ja nathI ne! e to ekAnte rAganI kriyAomAn dhAmA nAkhIne tyAn ja ramI rahyo chhe. ahA! anek kriyAkAnD karavA chhatAn tene sansAr-paribhramaN ja Ubhun rahe chhe; te sansAramAn ja-84nA avatAromAn ja -rakhaDe chhe.

ahA! karmanun jor chhe mATe agnAnIne svarUpanun abhavan chhe em nathI. enI undhI shraddhAne laIne ene svarUpanun abhavan chhe. potAnI undhI shraddhAnun jor chhe tethI agnAnI rakhaDe chhe. karma mArga Ape to dharma thAy em karmanAn undhAn lAkaDAn enAmAn garI gayA chhe. em karma-karmanun jor mAnIne eNe nij AtmasvabhAvano tyAg karI dIdho chhe. are bhAI, karma chhe, paN e to jaD-dhUL bApu! e tane shun kare? tArI draShTi badal to sRuShTi badalAI jashe.

ek vAr ek laukikamAn prasiddha sant puruSh rAjakoTamAn amArA vyAkhyAnamAn AvelA. tyAre kahelun ke-par jIvonI dayA pALavAno bhAv te rAgabhAv chhe, shubharAg chhe, bandhanun kAraN chhe, te dharma nathI. vaLI je jIv mAne chhe ke hun paranI dayA pALI shakun chhun te mUDh chhe. rAgamAn dharma mAne ey mUDh chhe, ne paranI dayA pALavAnun mAne tey mUDh chhe. temane A vAt jachI nahi. paN shun thAy? mithyAbhAv to antaranA puruShArthathI ja maTe ne! svarUpane bhUlI javun te bhUl chhe, ne potAnI bhUlane laIne ja jIv sansAramAn bhame chhe. ‘apane ko Ap bhUl ke herAn ho gayA.’ rAganI kriyAmAn je dharma mAnI beThA chhe te mithyAdraShTi agnAnI jIvo chhe, ne te chAr gatimAn paribhrame chhe. AvI vAt!

* * *
kaLash – 266

have A arthanun kaLasharUp kAvya kahe chhe-

(वसन्ततिलका)
ये ज्ञानमात्रनिजभावमयीमकम्पां
भूमिं
श्रयन्ति कथमप्यपनीतमोहाः ।
ते साधकत्वमधिगम्य भवन्ति सिध्दा
मूढास्त्वमूमनुपलभ्य
परिभ्रमन्ति।। २६६।।

shlokArtha– [ये] je puruSho, [कथम् अपि अपनीत–मोहाः] koI paN prakAre jemano moh dUr thayo chhe evA thayA thakA, [ज्ञानमात्र–निज–भावमयीम् अकम्पां भूमिं] gnAnamAtra nijabhAvamay akamp bhUmikAno (arthAt gnAnamAtra je potAno bhAv te-may nishchaL bhUmikAno) [श्रयन्ति] Ashray kare chhe, [ते साधकत्वम् अधिगम्य सिध्दाः भवन्ति] teo sAdhakapaNAne pAmIne siddha thAy chhe; [तु] parantu [मूढाः] jeo mUDh (-mohI, agnAnI, mithyAdraShTi) chhe, teo [अमूम् अनुपलभ्य] A bhUmikAne nahi pAmIne [परिभ्रमन्ति] sansAramAn paribhramaN kare chhe.

bhAvArtha– je bhavya puruSho, gurunA upadeshathI athavA svayamev kALalabdhine pAmI mithyAtvathI rahit thaIne, gnAnamAtra evA potAnA svarUpane pAme chhe, teno Ashray kare chhe, teo sAdhak thayA thakA siddha thAy chhe; parantu jeo gnAnamAtra evA potAne pAmatA nathI, teo sansAramAn rakhaDe chhe. 266.

* kaLash 266 shlokArtha uparanun pravachan *

‘ये’ je puruSho, ‘कथम् अपि अपनीत–मोहाः’ koI paN prakAre jemano moh dUr thayo chhe evA thayA thakA, ‘ज्ञानमात्र–निज–भावमयीम् अकम्पां भूमिम्’ gnAnamAtra nijabhAvamay akamp bhUmikAno (arthAt gnAnamAtra je potAno bhAv


PDF/HTML Page 4153 of 4199
single page version

te-may nishchaL bhUmikAno) ‘श्रयन्ति’ Ashray kare chhe, ‘ते साधकत्वम् अधिगम्य सिध्दाः भवन्ति’ teo sAdhakapaNAne pAmIne siddha thAy chhe;...

sharuAtathI mAnDIne mArga ja A chhe bhAI! samayasAr gAthA 11mAn Avyun ne ke- ‘भूदत्थमस्सिदो खलु सम्मादिट्ठी हवदि जीवो’ je bhUtArthano Ashray kare chhe te samyagdraShTi thAy chhe. e ja A vAt chhe. kahe chhe-je puruSho, koI paN prakAre arthAt mahAn puruShArtha karIne mohano nAsh kare chhe, mithyAbhAvano nAsh kare chhe-evA thaIne... , juo, AmAn astimAn puruShArtha ne nAstimAn mohano nAsh em be vAt karI chhe. ahAhA...! antapuruShArtha vaDe mohano nAsh thayo chhe evA thaIne je puruSho, gnAnamAtra nijabhAvamay akamp-nishchal ek gnAyakabhAvano Ashray kare chhe teo sAdhakapaNAne pAmIne tenI utkRuShTa dashArUp siddha thAy chhe. bhAI, dayA pALavI, vrat karavAn, bhakti karavI ke AhAradAn devun e koI mArga nAm mokShamArga nathI, sAdhakapaNun nathI, tathA te mArganun-sAdhakapaNAnun Alamban paN nathI. lyo, AvI vAt! bahu AkarI paN satya vAt chhe. ahA! ashubhathI bachavA dharmIne evo bhAv Ave chhe paN e dharma nathI.

ahAhA...! bhagavAn pUrNAnandano nAth rAganA vikalpathI rahit potAnA svabhAvathI jANe evo pratyakSha gnAtA chhe. pravachanasAr, gAthA 172mAn alingagrahaNanA pratham chha bolamAn A pramANe lIdhun chhe ke-

1. jene indriyo vaDe grahaN-jANavun thAy evo bhagavAn AtmA nathI. 2. je indriyo vaDe grAhya-jaNAvAyogya thAy evo indriyapratyakShano AtmA viShay nathI. 3. indriyapratyakShapUrvak AtmA anumAnano viShay nathI. 4. bIjAo dvArA mAtra anumAnathI jaNAy evo AtmA nathI. pa. AtmA ekalA anumAn vaDe jANe evo anumAtA nathI. 6. AtmA potAnA svabhAvathI jANe evo pratyakSha gnAtA chhe. ahAhA...! Am potAnI jAtathI bhAt pADe evo AtmA chhe; rAganA vikalpathI te jaNAy evo nathI. AvI jhINI vAt kadI sAmbhaLI nathI. koIk vAr sAmbhaLavAmAn AvI jAy to nishchay chhe, nishchay chhe-em kahIne kADhI nAkhe chhe.

ahA! bhagavAn AtmA parokSha rahe evo eno svabhAv ja nathI. tethI bhagavAn AtmAnun astipaNe je atIndriy pUrNa svarUp chhe eno je Ashray kare chhe te sAdhakapaNAne pAmIne siddha thAy chhe.

to vyavahAr sAdhan ane nishchay sAdhya em shAstramAn Ave chhe ne? hA, Ave chhe; paN e to upachArathI kathan chhe bApu! bAkI vyavahAr kAI paramArtharUp sAdhan chhe nahi. AtmAmAn sAdhan nAmano guN chhe te vaDe AtmA ja pote sAdhanarUp thaIne potAnI nirmaL vItarAgI paryAyane pragaT kare chhe. pote ja potAnun sAdhan chhe. visheSh spaShTa kahIe to je nirmaL paryAy pragaT thaI te ja tenun sAdhan chhe. ahAhA...! dharma kem pamAy? to kahe chhe-trikALI ek gnAyakasvarUp, karma-nokarmathI bhinna evun svadravya chhe tenA Ashraye sAdhakapaNAne pAmIne siddha thavAy chhe. A ja dharma pAmavAnI rIt chhe; rAg ke nimittanA Ashraye dharma pragaTe evI vastu nathI.

are! AtmAnA bhAn vinA jIvo ekAnte dukhI chhe. bhale bahArathI taraphaDiyAn na mAratA hoy, paN andarathI dukhI ja dukhI chhe. sharIramAn dhorIrag tUTe to phaT daIne khalAs thaI jAy, ne nAnI rag tUTe to taraphaDI-taraphaDIne khalAs thaI jAy. arere! AvAn vedan eNe anant vAr karyAn chhe; kemake ene deh ne rAgathI ekatva buddhi chhe. rAg to svayam dukharUp chhe, dAvAnaL chhe. eNe rAgathI ekatva karIne chirakALathI potAnI shAntine jalAvI dIdhI chhe.

ahA! A jhaverIo badhA karoDonI kimmatanA hIrAne parakhe, paN parakhanAro andar chaitanyahIralo chhe tene nA parakhe, ahAhA...! andar jue to e chaitanyahIralo ekalA gnAn ne Anandano dariyo chhe. jem dariyAmAnthI pANInI chhoLo uchhaLe tem A chaitanyahIralAnI draShTi karatAn andarathI gnAn ne AnandanI chhoLo uchhaLe chhe. ahAhA...! karoDo abajonI kimmatanA hoy toy e jaD hIrAnI shI kimmat? e to dhULanI dhUL chhe bApA! hIrAy dhUL ne tenI kimmatey dhUL. jyAre A chaitanyahIralo-ekalA gnAyakasvabhAvathI jhaLahaLato-tenI shI kimmat? ahAhA...! antardraShTi vaDe nIrakhatAn ne antar-ekAgra thatAn temAnthI AnandanI chhoLe sahit samyagdarshan-gnAn-chAritra pragaTe evI e aNamol chIj chhe. ahAhA...!


PDF/HTML Page 4154 of 4199
single page version

eno Ashray karatAn emAnthI sAdhakadashA ne siddhadashA pragaTe evI aNamol anupam chIj chaitanyavastu AtmA chhe. ahAhA...! ahIn kahe chhe-jeNe A chaitanyahIralAno Ashray lIdho te sAdhakapaNAne pAmIne siddhapad pAmashe. ahAhA...! anant-sukhadhAm evun siddhapad kone kahIe? oho! AchArya amRutachandradeve sukhanAn veNalAn vahevaDAvyAn chhe. kahe chhe- svarUpanA Ashraye jene sAdhakadashA thaI tene alpakALamAn param sukhadhAm evI siddhadashA pragaT thashe. AvI vAt!

have kahe chhe- ‘तु’ parantu ‘मूढाः’ jeo mUDh (-mohI, agnAnI, mithyAdraShTi) chhe, teo ‘अमूम् अनुपलभ्य’ A bhUmikAne nahi pAmIne ‘परिभ्रमन्ति’ sansAramAn paribhramaN kare chhe.

ahAhA...! jeo mUDh chhe, arthAt jeo potAnI chidAnandaghanasvarUp chaitanyavastune oLakhatA nathI, ane pavitratAno pinD evo pote, ane apavitra evo rAg-shubh ke ashubh-ahIn shubhanI pradhAnatAthI vAt chhe-e bannene ekamek jANe chhe, mAne chhe teo mUDh chhe, mohI, agnAnI chhe. rAgathI mane lAbh thashe, ne vyavahAr karatAn karatAn nishchay dharma pragaTashe -em mAne chhe teo mUDh chhe, mithyAdraShTi chhe. ahA! AvA mithyAdraShTi jIvo, kahe chhe, A bhUmikAne arthAt samyakdarshan Adi bhAvane-sAdhakapaNAne prApta karatA nathI. jeo shubhanA vikalpamAn rokAyelA chhe teo sAdhakapaNAnI bhUmikAne prApta karI shakatA nathI.

prashna– teo vrat, tap, bhakti, pUjA, dayA, dAn ityAdi bhagavAne kahelAn sAdhan to kare chhe? uttara– e to badhAn upachArathI sAdhan kahyAn chhe, tene teo paramArtha sAdhan mAnI beThA chhe e ja bhUl chhe. vratAdi kAI vAstavik sAdhan nathI. tethI rAgamAn ja rokAyelA teo bahAramAn chAhe nagna digambar sAdhu thayA hoy, jangalamAn rahetA hoy, panchamahAvratAdi pALatA hoy toy mUDh rahyA thakA sAdhakapaNAne pAmatA nathI. ahA! agiyAr ang ane nav pUrvanI labdhi pragaTI hoy toy shun? toy teo agnAnI chhe kemake rAganI ekatAnI ADamAn temane AtmagnAn thayun nathI. ahA! je rAganA-puNyanA premamAn phasyo chhe te vyabhichArI chhe, mUDh chhe, AvA mUDh jIvo rAg vinAnI sAdhakanI bhUmikAne pAmatA nathI. teo sansAramAn ja paribhramaN karyA kare chhe. oho! moTo sansAr samudra paDayo chhe. kadIk unche svargamAn avatare, ne kadIk heThe narkamAn jAy; ararar..! pArAvAr dukhane bhogave chhe. samajANun kAI...?

* kaLash 266 bhAvArtha uparanun pravachan *

‘je bhavya puruSho, gurunA upadeshathI athavA svayamev kALalabdhine pAmI mithyAtvathI rahit thaIne, gnAnamAtra evA potAnA svarUpane pAme chhe, teno Ashray kare chhe, teo sAdhak thayA thakA siddha thAy chhe; parantu jeo gnAnamAtra evA potAne pAmatA nathI, teo sansAramAn rakhaDe chhe.’

ahAhA...! koIne gurue kahyun-mArI sAmun mA jo, andar chidAnandaghan prabhu tun chho tyAn tArAmAn jo; tyAn jA, ne tyAn ja ramI jA, tyAn ja TharI jA, ahA! teNe em karyun to samakit sahit tene sAdhakapaNun thayun. tathA koI svayam andar jAgrat thaI antapuruShArtha karI sAdhak thayo. ahA! Am samakit yukta sAdhakapaNAne pAmIne jIvo siddhadashAne pAme chhe. A ja mArga chhe bhAI! jeo potAnA svabhAvano Ashray kare chhe teo sAdhak thayA thakA siddha thAy chhe. parantu jeo shubhAshubh kriyAmAn ja lIn thaI rokAyA chhe teo Atmavastune pAmatA nathI, sansAramAn rakhaDayA kare chhe. AvI vAt!

* * *
kaLash – 267

A bhUmikAno Ashray karanAr jIv kevo hoy te have kahe chhe

(वसन्ततिलका)
स्याद्वादकौशलसुनिश्चलसंयमाभ्यां
यो भावयत्यहरहः स्वमिहोपयुक्तः।

PDF/HTML Page 4155 of 4199
single page version

ज्ञानक्रियानयपरस्परतीव्रमैत्री–
पात्रीकृतः श्रयति भूमिमिमां स एकः।। २६७।।

shlokArtha– [यः] je puruSh [स्याद्वाद–कौशल–सुनिश्चल–संयमाभ्यां] syAdvAdamAn pravINatA tathA (rAgAdik ashuddha pariNatinA tyAgarUp) sunishchaL sanyam-e banne vaDe [इह उपयुक्तः] potAmAn upayukta raheto thako (arthAt potAnA gnAnasvarUp AtmAmAn upayogane joDato thako) [अहः अहः स्वम् भावयति] pratidin potAne bhAve chhe (- nirantar potAnA AtmAnI bhAvanA kare chhe), [सः एकः] te ja ek (puruSh), [ज्ञान–क्रिया–नय–परस्पर–तीव्र– मैत्री–पात्रीकृतः] gnAnanay ane kriyAnayanI paraspar tIvra maitrInA pAtrarUp thayelo, [इमाम् भूमिम् श्रयति] A (gnAnamAtra nijabhAvamay) bhUmikAno Ashray kare chhe.

bhAvArtha– je gnAnanayane ja grahIne kriyAnayane chhoDe chhe, te pramAdI ane svachchhandI puruShane A bhUmikAnI prApti thaI nathI. je kriyAnayane ja grahIne gnAnanayane jANato nathI, te (vrat-samiti-guptirUp) shubh karmathI santuShTa puruShane paN A niShkarma bhUmikAnI prApti thaI nathI. je puruSh anekAntamay AtmAne jANe chhe (-anubhave chhe) tathA sunishchaL sanyamamAn varte chhe (-rAgAdik ashuddha pariNatino tyAg kare chhe), e rIte jeNe gnAnanay ane kriyAnayanI paraspar tIvra maitrI sAdhI chhe, te ja puruSh A gnAnamAtra nijabhAvamayI bhUmikAno Ashray karanAr chhe.

gnAnanay ane kriyAnayanA grahaN-tyAganun svarUp ane phaL ‘panchAstikAy-sangrah’ shAstranA antamAn kahyun chhe, tyAnthI jANavun. 267.

* kaLash 267 shlokArtha uparanun pravachan *

‘यः’ je puruSh ‘स्याद्वाद–कौशल–सुनिश्चल–संयमाभ्याम्’ syAdvAdamAn pravINatA tathA (rAgAdik ashuddha pariNatinA tyAgarUp) sunishchaL sanyam-e banne vaDe ‘इह उपयुक्तः’ potAmAn upayukta raheto thako (arthAt potAnA gnAnasvarUp AtmAmAn upayogane joDato thako) ‘अहः अहः स्वं भावयति’ pratidin potAne bhAve chhe (-nirantar potAnA AtmAnI bhAvanA kare chhe).

ahAhA...! ahIn syAdvAdanI pravINatA ane sunishchaL sanyam-em be vAt lIdhI chhe. tyAn syAdvAdanI pravINatA eTale shun? ke dravyasvarUpamAn, bhagavAn trikALI ek gnAyakamAn nimitta, rAg ke paryAy nathI, ne nimitta, rAg ke paryAyamAn bhagavAn gnAyak nathI, ahAhA...! Avun svanA Ashraye je gnAn-shraddhAnarUp pariNaman thAy te syAdvAdanI pravINatA chhe. ‘shuddha’mAn rAgAdi nahi, ne rAgAdimAn ‘shuddha’ nahi-evun gnAnanun pariNaman te syAdvAdanI pravINatA chhe. tathA jemAn ashuddha pariNatino tyAg varte chhe evI svasvarUpanI ramaNatA, sthiratA, nishchalatA te sanyam chhe. ahIn kahe chhe-syAdvAdanI pravINatA ane sunishchaL sanyam-e be vaDe je puruSh potAmAn upayukta raheto thako, upayogane potAmAn ja sthir karato thako pratidin potAne bhAve chhe te A bhUmikAne arthAt sAdhakapaNAne pAme chhe. lyo, AvI vAt! samajANun kAI...?

ahA! jene samyak shraddhAn-gnAn pragaT thayun tene sva-Ashraye sunishchaL sanyam pragaT thAy chhe. gnAn-shraddhAn thavAmAn svabhAv sanmukhatAno je puruShArtha chhe tenAthI sunishchal sanyam thavAmAn chAritrano anek guNo puruShArtha hoy chhe. ahAhA...! chAritra eTale shun? je chaitanyasvarUp gnAnamAn pratibhAsyun ne shraddhAmAn Avyun temAn visheShapaNe charavun, ramavun, Tharavun, jamavun tenun nAm chAritra chhe. ahAhA...! jemAn prachur AnandanAn bhojan thAy evI svAnubhavanI sunishchal dashA tene chAritra kahe chhe. ashuddhatAno tyAg thaI shuddha ratnatray pariNatinun pragaT thavun enun nAm sanyam arthAt chAritra chhe.

chha kAyanI dayA pALavI tene sanyam kahe chhe ne? hA, chha kAyanI dayA pALavI tene sanyam kahel chhe, paN e to bhedarUp sanyam chhe. vAstavamAn e shubharAg chhe,


PDF/HTML Page 4156 of 4199
single page version

ane dharmI puruShanI dharma pariNatino sahachar jANI tene upachArathI sanyam kahel chhe. samajANun kAI...?

ahAhA...! mahAn vaibhavashIl evA rAvaNane ek sphaTikano mahel hato. enA sphaTik evA jhaLahaLatA prakAshit hatA ke koI dushman tyAn jAy to pag kayAn dharavo te khabar na paDe eTale tarat pakaDAI jAy. tem A AtmA chaitanyano mahel evA chaitanyanA prakAshathI bharapur jhaLahaLato ujjvaL chhe ke tyAn moh Adi dushmano tarat ja pakaDAi jAy chhe. ahAhA...! chaitanyahIralo chaitanya prakAshano punj evo chhe ke emAn charaN dharatAn, charatAn-vicharatAn mohAndhakArano nAsh thaI jAy chhe, ne prabaL pavitra ujjvaL chAritrano prakAsh pragaT thAy chhe. lyo, Anun nAm sanyam chhe. shuddha chidAnandaghan prabhu AtmA anubhavamAn Avyo, pachhI evA ja anubhavamAn sthir thaIne rahevun te sanyam chhe.

tyAre koI vaLI kahe chhe-AchArya kundakundadev paN ahinsAdi mahAvrat pALatA hatA, ame kem na pALIe? are bhAI! tane AchAryadevanA antaranA svarUpanI khabar nathI. mukhyapaNe teo shuddhopayogamAn ja sthit- lIn hatA; nirantar shuddhopayoganI ja temane bhAvanA hatI, vratAdinI nahi. temano ja A sandesh chhe ke- panchamahAvratAdino vikalpa rAg chhe, jyAre antaramAn svarUp-sthiratA karavI te sanyam nAm chAritra chhe. panchamahAvratAdino vikalpa hoy chhe kharo, paN te kAI sanyam nathI, kharekhar to (nishchayathI) te hey evo asanyam, achAritra ja chhe. have AvI vAt AkarI lAge paN A satya vAt chhe.

ahA! dharmAtmA, sanyamI-muni nirantar potAnA shuddha svarUpane bhAve chhe. AtmAvalokanamAn Ave chhe ke-munio vAramvAr vItarAgatAno upadesh Ape chhe, shuddha svarUpamAn ramaNatA kar-evo ja upadesh teo Ape chhe. rAg karavAnI to vAt ja nathI bhAI! (vratAdino) rAg hoy chhe e judI vAt chhe, ne rAgane karavo-e judI vAt chhe. are, je bhAve tIrthankar nAmakarma bandhAy te bhAvanI paN munivarone bhAvanA hotI nathI. shun Asravane dharmI bhAve? kadIy na bhAve.

ahAhA...! kahe chhe-nirantar je puruSh upayogane svasvarUpamAn upayukta karI nij shuddhAtmAne bhAve chhe. ‘सः एकः’ te ja ek (puruSh), ‘ज्ञान–क्रिया–नय–परस्पर–तीव्र–मैत्री–पात्रीकृतः’ gnAnanay ane kriyAnayanI paraspar tIvra maitrInA pAtrarUp thayelo, ‘इमाम् भूमिम् श्रयति’ A (gnAnamAtra nijabhAvamay) bhUmikAno Ashray kare chhe.

ahAhA...! lyo, gnAn ane kriyA nAm chAritra-bannenI maitrInA pAtrarUp thayelo te ek ja gnAnamAtra bhUmikAne Adare chhe; te ek ja sAdhakapaNAne pAme chhe, bIjA rAgamAn rokAyelA chhe teo sAdhakapaNAne prApta thatA nathI.

ahAhA...! shun kaLasho chhe! koIne moDhAmAn amI na Avatun hoy, ne tene so-baso AmbalInA kAtarAnA Dhag vachche besADIe to mommAn pANI vaLI jAy, ne amI Ave, tem AchArya amRutachandradeve ahIn amRutamay kaLashono Dhag khaDo karyo chhe. ahA! je enI madhyamAn jAy arthAt tenun avagAhan kare tene andar amRutarUpI amI uchhaLI jAy chhe. ahAhA...! andar amIno sAgar uchhALe evA A kaLasho chhe. ahAhA...! kahe chhe-je puruSh syAdvAdamAn pravINatA ane sunishchaL sanyam vaDe, shuddhAtmAmAn upayukta thayo thako potAne ja bhAve chhe te puruSh samyagdarshan-gnAn-chAritrarUp thayo thako sAdhakapaNAne pAme chhe; ne siddha thaI jAy chhe.

* kaLash 267 bhAvArtha uparanun pravachan *

‘je gnAnanayane ja grahIne kriyAnayane chhoDe chhe, te pramAdI ane svachchhandI puruShane A bhumikAnI prApti thaI nathI.’

juo, shun kIdhun? ke ekalun shAstranun jANapaNun kare, paN antardraShTi pragaT karI ashuddhatAne TALe nahi te pramAdI ane svachchhandI chhe. evA shuShkagnAnIne antaramAn sAdhakapaNun pragaTatun nathI. shAstranun jANapaNun khUb kare tethI kShayopashamano vikAs to thAy, paN emAn shun? andar param punIt shuddhabhAvamay AtmAne jANe nahi, ne ekAnte gnAnanayane grahe te puruSh ashuddhatA TALIne andar jato nathI. evA pramAdI svachchhandI puruShane bhUmikAnI-sAdhakapaNAnI dashAnI prApti thatI nathI.

vaLI, ‘je kriyAnayane ja grahIne gnAnanayane jANato nathI, te (vrat-samiti-guptirUpe) shubhakarmathI santuShTa puruShane paN A niShkarma bhUmikAnI prApti thaI nathI.’

juo, dayA, dAn, vrat, tap, samiti, gupti ityAdinA shubhabhAvamAn jeo santoShAI jAy chhe, arthAt A shubhabhAvathI dharma thAy chhe em jeo mAne chhe teo gnAnanayane jANatA nathI. temane shuddha chidAnandaghan prabhu AtmAnun bhAn nathI. bhAI,


PDF/HTML Page 4157 of 4199
single page version

vratAdinI je bAhya kriyA chhe e to rAg chhe, ne rAgamAn santuShTa chhe tene rAgarahit niShkarma vItarAgI bhAvanI bhUmikA prApta thatI nathI. ahA! AvA kriyAjaD kriyAkAnDIone AtmAnA dharmanI kriyA thatI nathI. vAstavamAn teo agnAnI ja rahe chhe.

have kahe chhe-‘je puruSh anekAntamay AtmAne jANe chhe (-anubhave chhe) tathA sunishchaL sanyamamAn varte chhe (- rAgAdik ashuddha pariNatino tyAg kare chhe), e rIte jeNe gnAnanay ane kriyAnayanI paraspar tIvra maitrI sAdhI chhe, te ja puruSh A gnAnamAtra nijabhAvamayI bhUmikAno Ashray karanAr chhe.’

shun kIdhun A? ke je puruSh anekAntamay AtmAne jANe chhe arthAt dravyaparyAy svarUp Atmavastu chhe temAn trikALI shuddha dravya chhe te paryAy nathI, ne ek samayanI paryAy chhe te trikALI shuddha dravya nathI-ahAhA...! Avun je trikALI shuddha dravya tene je puruSh anubhave chhe te samyaggnAnI chhe. ahA! Am samyaggnAn ane sunishchaL sanyam-em bemAn je varte chhe te puruSh gnAnamAtra nijabhAvamayI bhUmikAno Ashray karanAr chhe. samyagdarshan thatAn ja abhiprAyathI to rAgathI bhinna paDayo hato, chhatAn rAg hato. to tene jANIne svarUpanA ugra Ashray vaDe shuddha pariNati-vItarAgI pariNatine pragaT kare tene sanyam kahe chhe. ekalI indriyone damavI ne ahinsAdi vrat pALavAn te sanyam em nahi. e to sanyam chhe ja nahi. svarUpamAn je lInatA-sthiratA chhe te sanyam chhe. Am samyaggnAn ane samyagchAritra vaDe jeNe gnAnanay ane kriyAnayanI maitrI sAdhI chhe te ja puruSh A gnAnamAtra nijabhAvamayI bhUmikAno Ashray karanAro chhe.

ahAhA...! puNya-pApathI rahit chinmAtrajyotisvarUp bhagavAn AtmA chhe. tenI antarmukh thaIne svasamvedan- potAnun potAthI vedan karavun te gnAnanay chhe; tathA temAn ja sthir thaI, ashuddhatAnA-rAganA tyAgarUp shuddha pariNatirUpe pariNamavun te sanyam nAm kriyAnay chhe. samyaggnAn-AtmagnAn ne rAganA abhAvarUp sanyam-bene maitrI-gADh maitrI chhe. A gnAnanay ne kriyAnayanI maitrI chhe. have Avo mArag vItarAgano chhe, paN lokone te samajavo kaThaN thaI paDayo chhe.

paN shun thAy? jem mAbAp marI jAy ne chhokarAo andar-andar laDe-em ke bApe Am kahyun hatun ne tem kahyun hatun; tem arere! atyAre kevaLI-shrutakevaLInA virah paDayA chhe. kevaLI rahyA nahi, ne Am dharma thAy ne tem dharma thAy-em loko andar andar vivAde chaDhI gayA chhe. parantu bhAI! vastu je bhagavAn AtmA chhe teno gnAnAnand svabhAv chhe. ahAhA...! AvI nijavastunA Ashraye pariNamatAn paryAyamAn gnAn ne Anand pragaT thAy chhe, ane te dharma chhe. vastuno svabhAv te dharma. svanun-gnAn ne Anandanun bhavan-thavun te svabhAv nAm dharma chhe. A jainadarshan chhe. jainadarshananI AvI vAt bIje kayAny nathI.

bhAI, anekAntano evo artha nathI ke-nij svabhAvanA Ashraye paN dharma thAy ne rAganA-vyavahAranA Ashrayey dharma thAy. vAstavamAn svabhAvanA Ashraye ja dharma thAy ne rAganA-vibhAvanA Ashraye dharma na thAy tenun nAm anekAnt chhe. are, jagatane jainadharmanun vAstavik svarUp jANavA maL‌yun nathI. jagat to vrat karo, ne tapasyA karo, ne bhakti karo ne bahAramAn indriyone damo, brahmacharya pALo eTale thaI gayo dharma-em mAne chhe, paN evun dharmanun svarUp nathI. ahAhA...! pote andar gnAnasvarUpI param pavitratAmay prabhu chhe temAn antar-ekAgra thaI tyAn ja Tharavun enun nAm dharma chhe. sAthe shubhabhAv ho, paN te dharma nathI. shubhabhAvane vyavahAre maitrI kahI chhe, paN nishchayathI e maitrI nathI. ahIn to sva-Ashraye pragaT samyaggnAn, ane sva-Ashraye pragaT sanyamabhAv-nirmaL ratnatray-tene paraspar maitrI kahI chhe. bAkI jene antaramAn svasvarUpanun bhAn vartatun nathI tenAn vrat, tap Adi to sarva phogaT ja chhe arthAt sansAr khAte ja chhe; jem lagnamAn pherA phare chhe ne! tem chorAsInA avatAranA te pherA pharashe. yogasAramAn Ave chhe ne ke-

jyAn lagI ek na jANiyo, param punIt shuddha bhAv;
vrat–tap–sanyam–shIl sahu, phogaT jANo sAv.

AvI vAt chhe!

hamaNAn hamaNAn keTalAke kADhayun chhe ke-‘jIvo ane jIvavA do’-e bhagavAnanun sUtra chhe. paN bhAI! evun bhagavAne kahyun ja nathI. bhagavAne to em kahyun chhe ke-AtmAmAn ek jIvan shakti trikAL chhe. ahAhA...! gnAn, darshan, Anand, sattA-evA shuddha chaitanya prANo vaDe jIv trikAL jIve ja chhe, tene jIvavA devAnI vAt ja kayAn chhe? ahAhA...! shuddha chaitanya prANonA dharanAr nij chaitanyadravyano je Ashray kare chhe tene nirmaL gnAn ne Anandamay jIvan pragaT thAy chhe ane te jIvanun vAstavik jIvan chhe. ahA! panch parameShThI bhagavantonun jIvan vAstavik jIvan chhe. bAkI man, vachan,


PDF/HTML Page 4158 of 4199
single page version

kAy, indriy ityAdi das prAN vaDe jeNe jIvan mAnyun chhe tey anant kAL jIve chhe kharo, paN te sansAramAn rakhaDe chhe, kemake te das prAN ane tenI yogyatArUp jIvanA ashuddha prAN te yathArthamAn enI chIj nathI. tenA (jaD prANo ne ashuddha prANonA) AlambanamAn rahelo jIv anant sansAramAn paribhrame chhe. have AvI vAt chhe; samajANun kAI...?

ahAhA...! bhagavAn AtmA gnAnasvarUp chhe; temAn ekAgra thaIne sthit rahevun te gnAnachetanA chhe, ne rAgamAn sthit rahevun te karmachetanA chhe. bAhya vratAdimAn sthit rahevun te karmachetanA chhe; ne tenA phaLamAn sthit rahevun te karmaphaL chetanA chhe. gnAnIne gnAnachetanA chhe, ne agnAnIne karmachetanA ne karmaphaLachetanA hoy chhe. ahIn kahe chhe-jeNe gnAnanay ane kriyAnayanI arthAt samyaggnAn ane svarUp sthiratAnI gADh maitrI sAdhI chhe te ja puruSh gnAnamAtra nijabhAvamayI bhUmikAno Ashray karanAro chhe; te ja sAdhak thaIne siddha thAy chhe. ahAhA...! sva-Ashraye je gnAn ane vItarAgI shAnti pragaTI chhe tene ahIn gnAnanay ane kriyAnayanI maitrI kahI chhe.

“gnAnanay ane kriyAnayanA grahaN-tyAganun svarUp ane phaL ‘panchAstikAyasangrah’ shAstranA antamAn kahyun chhe, tyAnthI jANavun”

* * *
kaLash – 268

Am je puruSh A bhUmikAno Ashray kare chhe, te ja anant chatuShTayamay AtmAne pAme chhe-evA arthanun kAvya have chhe-

(वसन्ततिलका)
चित्पिण्डचण्डिमविलासिविकासहासः
शुध्दप्रकाशभरनिर्भरसुप्रभातः।
आनन्दसुस्थितसदास्खलितैकरूप–
स्तस्यैव चायमुदयत्यचलार्चिरात्मा।। २६८।।

shlokArtha– [तस्य एव] (pUrvokta rIte je puruSh A bhUmikAno Ashray kare chhe) tene ja, [चित्–पिण्ड– चण्डिम–विलासि–विकास–हासः] chaitanyapinDano nirargaL vilasato je vikAs te-rUp jenun khIlavun chhe (arthAt chaitanyapunjano je atyant vikAs thavo te ja jenun khIlI nIkaLavun chhe), [शुध्द–प्रकाश–भर–निर्भर–सुप्रभातः] shuddha prakAshanI atishayatAne lIdhe je suprabhAt samAn chhe, [आनन्द–सुस्थित–सदा–अस्खलित–एक–रूपः] AnandamAn susthit evun jenun sadA askhalit ek rUp chhe [च] ane [अचल–अर्चिः] achaL jenI jyot chhe evo [अयम् आत्मा उदयति] A AtmA uday pAme chhe.

bhAvArtha– ahIn ‘चित्पिण्ड’ ityAdi visheShaNathI anant darshananun pragaT thavun batAvyun chhe, ‘शुध्दप्रकाश’ ityAdi visheShaNathI anant gnAnanun pragaT thavun batAvyun chhe, ‘आनन्दसुस्थित’ ityAdi visheShaNathI anant sukhanun pragaT thavun batAvyun chhe ane ‘अचलार्चि’ visheShaNathI anant vIryanun pragaT thavun batAvyun chhe. pUrvokta bhUmino Ashray karavAthI ja AvA AtmAno uday thAy chhe. 268.

* kaLash 268 shlokArtha uparanun pravachan *

besatA varShane suprabhAt kahe chhe ne? rAtrinA andhakArano nAsh thaI bhUmanDaLamAn sUryanAn kiraNo phelAy tene suprabhAt kahe chhe; tem puNya-pApanI ekatAbuddhirUp andhakArane bhedIne samyagdarshan-gnAnarUp je chaitanyanI jyoti jhaLahaL pragaT thAy tene suprabhAt kahe chhe. ahA! Avun suprabhAt jene pragaTayun te jIve divALI karI, di’ nAm kALane teNe antaramAn vAL‌yo. samajANun kAI...? e ja kahe chhe-

‘तस्य एव’ (pUrvokta rIte je puruSh A bhUmikAno Ashray kare chhe) tene ja, ‘चित्–पिण्ड–चण्डिम– विलासि–विकास–हासः’ chaitanyapinDano nirargaL vilasato je vikAs te-rUp jenun khIlavun chhe (arthAt chaitanyapunjano


PDF/HTML Page 4159 of 4199
single page version

je atyant vikAs thavo te ja jenun khIlI nIkaLavun chhe), ... evo A AtmA uday pAme chhe.

ahAhA...! shun kahe chhe? nirmaLAnandano nAth sachchidAnand prabhu trikAL dhruv andar virAje chhe teno je Ashray kare chhe tene ja chaitanyano nirargaL vilasato je vikAs te-rUpe khIlavun thAy chhe. ahAhA...! jem kamaL hajAr pAnkhaDIe khIlI nIkaLe tem bhagavAn AtmA, temAn ekAgra thaI sthit thatAn anant gnAn, anant darshan, anant sukh, anant vIrya-em anant guN-paryAye khIlI nIkaLe chhe. ‘nirargaL vilasato vikAs’ eTale shun? ke pratibandh rahit nirankush amaryAdit pUrNa gnAn-darshanAdirUp vikAs thAy chhe. ahAhA...! jene koI rokanArun nathI evo anant gnAn- darshan-sukh-vIryarUp vikAs khIlI jAy chhe. sAdhakane vachche vyavahAr Ave chhe, paN te kAI ja nathI, te pUrNa dashAnun kAraN nathI.

vaLI kahe chhe- ‘शुद्ध–प्रकाश–भर–निर्भर–सुप्रभातः’ shuddha prakAshanI atishayatAne lIdhe je suprabhAt samAn chhe... evo A AtmA uday pAme chhe.

shuddha prakAshanI atishayatA eTale shun? ke gnAnanI sAtishay visheShatA arthAt kevaLagnAnanI jhaLahaL jyoti tene pragaT thavAne lIdhe je suprabhAt samAn chhe evo A AtmA uday pAme chhe. juo A suprabhAt! ahAhA...! pUrNa gnAn ne AnandathI bharelo prabhu chhe-enAn antardraShTi-gnAn ne ramaNatA thayAn tene paryAyamAn kevaLagnAnano divya sAtishay prakAsh pragaT thAy chhe; A kevaLagnAn shuddha prakAshanI atishayatAne lIdhe suprabhAt samAn chhe. Avun suprabhAt vyavahAranA Ashraye pragaTatun nathI, shuddha nishchayanA Ashraye ja pragaTe chhe, ane tene ja divALI thAy chhe.

prashna– paN gnAnAvaraNAdi ghAtikarmono abhAv kare tyAre kevaLagnAn thAy chhe ne? uttara– bhAI, karmano nAsh to karmanA kAraNe karmamAn (paramANumAn) thAy chhe, teno kartA-hartA AtmA nathI; jaDakarmano abhAv karavo te AtmAnA adhikAranI vAt nathI. ahA! AtmA karmathI to judo chhe, ne karmane AdhIn thayel vikArathI paN judo chhe. ahA! AvA nij shuddhAtmAnA Ashraye temAn ja pUrNa sthit thavAthI kevaLagnAn Adi pragaT thAy chhe. atyAre to shuddha chaitanyamUrti AtmAne chhoDIne karmano ne rAgano mahimA chAlyo chhe, paN e to viparItatA chhe. samajANun kAI...?

pravachanasAr gAthA 16mAn kahyun chhe ke-AtmA pote ja kartA, karma, karaN, sampradAn, apAdAn, ane adhikaraNarUp thaIne paryAyamAn kevaLagnAnAdirUpe svayambhU pragaT thAy chhe; mATe jIvo bahAranI sAmagrI shodhavA nAhak vyagra shA sAru thAy chhe? svabhAvano Ashray karatAn andar shaktirUpe chhe te svayamev paryAyamAn pragaT thAy chhe, temAn bAhya sAmagrInI koI garaj hotI nathI. vaLI tyAn ek dravyaghAti ane ek bhAvaghAti-ek ghAtikarmanA be prakAr kahyA chhe. pote ja rAgamAn aTavAyo chhe te bhAvaghAtikarma chhe, ne te jIvano ghAt kare chhe, temAn dravyakarma nimitta ho, paN te jIvanI dashAno ghAt kare chhe em nathI; dravyaghAti karma nimittamAtra ja chhe.

prashna– bhagavAnane dInadayAL kahe chhe te shun chhe? uttara– bhagavAn dInadayAL chhe-eTale ke paryAyanI pAmaratA-dInatA hatI tene toDIne sva-Ashraye bhagavAn potAnI prabhutA pragaT karIne pote ja dInadayAL thayA chhe. koI bIjAnI dayA kare chhe mATe dInadayAL em nahi; bIjAnI dayA karavAnun to AtmAnun sAmarthya ja nathI, paN bhagavAne potAnI dInatA dUr karI pUrNa prabhutA pragaT karI chhe to temane dInadayAL kahe chhe. pratyek AtmA A rIte ja dInadayAL thAy chhe.

ahAhA...! shuddha chaitanyasvarUpanI shaktine vyakta karavAno upAy te chaitanyasvarUpamAn antar-ekAgra thavun te ja chhe. kevaLagnAnano shuddha prakAsh pragaT thAy tey antar-ekAgratAnI pUrNatA thatAn thAy chhe. ahA! Avun kevaLagnAn shuddha prakAshanI atishayatAne lIdhe, kahe chhe, suprabhAt samAn chhe. kaLash TIkAkAr shrI rAjamalajIe samyagdarshan-samyaggnAnane suprabhAt kahyun chhe; kemake temAn darshan mohano nAsh thaIne samyaggnAnano jAjvalyamAn sUrya uge chhe. Am samyaggnAn ne pUrNa kevaLagnAn suprabhAt samAn chhe.

vaLI kahe chhe- ‘आनन्द–सुस्थित–सदा–अस्खलित–एक–रूपः’ AnandamAn susthit evun jenun sadA askhalit ek rUp chhe... evo A AtmA uday pAme chhe.

ahAhA...! pUrNAnandano nAth Anandaghan prabhu andar pote chhe eno paryAyamAn svIkAr karI temAn ja lIn rahe tene anant AnandanI dashA pragaT thAy chhe. kevI chhe A dashA? to kahe chhe-param amRutamay chhe. A indra ane indrANInAn


PDF/HTML Page 4160 of 4199
single page version

sukho to jher chhe, ane A to ekalun amRut chhe, param amRut chhe. ahA! A param Anandano ek ansh paN jene Avyo chhe evA samakitIne indra ane indrANInA bhogo saDelA mIndaDA jevA tuchchha bhAse chhe. Ave chhe ne ke-

chakravartI kI sampadA, aru indra sarikhA bhog;
kAgaviT sam ginat hai, samyagdraShTi log.

ahAhA...! atIndriy AnandanA svabhAvathI chhalochhal bharelo prabhu dhruv virAje chhe, teno jeNe Ashray lIdho tene paryAyamAn je atIndriy Anand pragaT thAy chhe tenI AgaL indranA bhogo tuchchha bhAse chhe. pUrNa Anand, param-utkRuShTa Anandanun to shun kahevun?

ahIn kahe chhe-AnandamAn susthit chhe evun enun sadA askhalit ek rUp chhe. ahAhA...! pUrNa AnandanI dashA je pragaT thaI te askhalit chhe, have e kAI phare em nathI; sAdi anantakAL evo ne evo ja Anand rahyA kare chhe. ahAhA...! ‘sAdi anant anant samAdhi sukhamAn’ sansArano ant thaIne mokShadashA thaI temAn pUrNa Anandanun, ekalA Anandanun, anant Anandanun vedan chhe, temAn have koI pharak thAy nahi evun e askhalit chhe. samajAy chhe kAI...?

siddhamAn (siddhadashAmAn) shun chhe? to kahe chhe-tyAn svarUp-lInatAthI prApta ekalA Anandanun, anant Anandanun vedan chhe. A sivAy bIjun kAI ja nathI; bAg-bangalA, bagIchA, hIrA-motI-pannA ke kuTumb-parivAr kAI ja nathI. ahAhA...! pUrNAnandanA nAthane bheTavAthI je AnandanI-anant AnandanI dashA pragaTI chhe te kahe chhe, bhagavAn siddhane avichal-askhalit ek rUp chhe. AvI vAt!

vaLI kahe chhe- ‘च’ ane ‘अचल–अर्चिः’ achaL jenI jyot chhe evo ‘अयम् आत्मा उदयति’ A AtmA uday pAme chhe.

ahAhA...! anantavIryasvarUp prabhu AtmA chhe; temAn lIn thaI pariNamatAn anant gnAn-darshan-sukh ityAdi sahit nij svarUpanI rachanA kare evun anant bal tene pragaT thAy chhe. je shaktimAn chhe te, teno Ashray letAn achaL jyotirUp pragaT thAy chhe.

ahAhA...! Avun divya suprabhAt! sUrya uge ane Athame emAn to suprabhAt kAyam rahetun nathI, parantu A chaitanyasUrya to ugyo te ugyo, have te Athamato nathI. Avun divya suprabhAt sAdianant rahe evo A AtmA uday pAme chhe.

* kaLash 268 bhAvArtha uparanun pravachan *

ahIn ‘चित्पिंड’ ityAdi visheShaNathI anant darshananun pragaT thavun batAvyun chhe, ‘शुध्दप्रकाश’ ityAdi visheShaNathI anant gnAnanun pragaT thavun batAvyun chhe, ‘आनन्दसुस्थित’ ityAdi visheShaNathI anant sukhanun pragaT thavun batAvyun chhe. sukhadhAm prabhu AtmA chhe tethI sukh to AtmAmAn bharapur bharyun hatun, te antar-ekAgratA vaDe paryAyamAn vyaktapaNe pragaT thayun em kahevun chhe. ahAhA...! mokShasvarUp ja bhagavAn AtmA chhe; rAganI ekatA TaLI eTale enun bhAn thayun ke hun Avo chhun, ne svarUpamAn jyAn ekAgratA siddha karI tyAn rAgano nAsh thayo, ne paryAyamAn mukti thaI gaI, mokSha thaI gayo. ‘अचलार्चि’ visheShaNathI anant vIryanun pragaT thavun batAvyun chhe. juo, Am ‘pUrvokta bhUmino’ -gnAnamAtra nijabhAvamayI bhUmino ‘Ashray karavAthI ja AvA AtmAno uday thAy chhe.’