PDF/HTML Page 681 of 4199
single page version
TIkA– vaLI, sansAr-avasthAmAn jIvane varNAdibhAvo sAthe tAdAtmyasambandh chhe evo jeno abhiprAy chhe, tenA matamAn sansAr-avasthA vakhate te jIv avashya rUpIpaNAne pAme chhe; ane rUpIpaNun to koI dravyanun, bAkInAn dravyothI asAdhAraN evun lakShaN chhe. mATe rUpIpaNA (lakShaN) thI lakShit (lakShyarUp thatun, oLakhAtun) je kAI hoy te jIv chhe. rUpIpaNAthI lakShit to pudgaladravya ja chhe. e rIte pudgaladravya ja pote jIv chhe, paN te sivAy bIjo koI jIv nathI. Am thatAn, mokSha-avasthAmAn paN pudgaladravya ja pote jIv (Thare) chhe, paN te sivAy bIjo koI jIv (Tharato) nathI; kAraN ke sadAy potAnA svalakShaNathI lakShit evun dravya badhIye avasthAomAn hAni athavA ghasAro nahi pAmatun hovAthI anAdi-anant hoy chhe. Am thavAthI, tenA matamAn paN (arthAt sansAr-avasthAmAn ja jIvanun varNAdi sAthe tAdAtmya mAnanAranA matamAn paN); pudgalothI bhinna evun koI jIvadravya nahi rahevAthI, jIvano jarUr abhAv thAy chhe.
bhAvArtha– jo em mAnavAmAn Ave ke sansAr-avasthAmAn jIvano varNAdik sAthe tAdAtmyasambangh chhe to jIv mUrtik thayo; ane mUrtikapaNun to pudgaladravyanun lakShaN chhe; mATe pudgaladravya te ja jIvadravya Tharyun, te sivAy koI chaitanyarUp jIvadravya na rahyun. vaLI mokSha thatAn paN te pudgalono ja mokSha thayo; tethI mokShamAn paN pudgalo ja jIv Tharyon, anya koI chaitanyarUp jIv na rahyo. A rIte sansAr tem ja mokShamAn pudgalathI bhinna evun koI chaitanyarUp jIvadravya nahi rahevAthI jIvano ja abhAv thayo. mATe mAtra sansAr-avasthAmAn ja varNAdibhAvo jIvanA chhe em mAnavAthI paN jIvano abhAv ja thAy chhe.
have, ‘mAtra sansAr-avasthAmAn ja jIvane varNAdik sAthe tAdAtmya chhe’ evA abhiprAyamAn paN doSh Ave chhe em kahe chhe-
jeno abhiprAy eTale shraddhAn em chhe ke-bhale mokSha avasthAmAn rAgAdino jIvanI sAthe tAdAtmya sambandh nathI paN sansAr-avasthAmAn to jIvane rAgAdi bhAvo sAthe sambandh chhe tene kahe chhe ke-bhAI! sansAr-avasthAmAn jo jIvane varNAdi bhAvo sAthe sambandh hoy to sansAr- avasthAnA kALamAn tArA mat pramANe jIv avashya rUpIpaNAne prApta thAy. juo, ahIn rAgAdi bhAvane ajIv, achetan ane rUpI paN kahyAchhe. bhagavAn chaitanyasvarUp prabhu jIv to arUpI chhe. ane A rAgAdi bhAvo chhe e to achetan rUpI chhe. tethI jo rAgAdi bhAvo sansAr- avasthAmAn jIv sAthe tAdAtmyapaNe hoy to jIv avashya rUpIpaNAne prApta thAy.
PDF/HTML Page 682 of 4199
single page version
sansAr dashAmAn paN A rAgAdi bhAvo AtmAnA nathI em ahIn kahe chhe. sansAr avasthAmAn jIvane rang-rAg ane bhedanA bhAvo sAthe tAdAtmya sambandh nathI. chhatAn jo tAro evo abhiprAy hoy ke gnAnAnandasvabhAvI jIvane sansAradashAmAn rang-rAg ane bhedanA bhAvothI tAdAtmya chhe to AtmA jarUr rUpIpaNAne prApta thAy. parantu rUpIpaNun-rUpItva e to jaDanun- pudgalanun lakShaN chhe. ‘koI dravyanun’ eTale ke pudgalanun ane ‘bAkInA dravyothI asAdhAraN’ eTale ke jIvAdi dravyothI bhinna. rUpIpaNun e to jIvAdithI bhinna evA pudgalanun lakShaN chhe. mATe jIvane jo sansAr-avasthAmAn rang-rAg-bhedathI tAdAtmya hoy to, rUpIpaNAnA lakShaNathI lakShit je kAI chhe te badhuy jIvapaNe thaI jashe. arthAt pudgal, jIvamay thaI jashe; bhinna koI jIv raheshe nahi.
ahA! loko bas dayA, dAn, vrat, bhakti, Adi vyavahArakriyA karo eTale potAnun kalyAN thaI jashe em mAne chhe. parantu ahIn kahe chhe ke-prabhu! A rang, rAg ane bhedanA sarva bhAvone pudgalanI sAthe sambandh chhe. AtmA jo rangarUp thaI jAy, rAgarUp thaI jAy ke bhedarUp thaI jAy to te rUpI thaI jAy. ahAhA! agnAn avasthAmAn paN rang-rAg-bhed mArA chhe, ane hun teno rktA chhun em je mAne chhe te pudgalane jIvapaNe mAne chhe. bhAI! vastunA svarUpanI draShTithI jotAn rang-rAg-bhed trikALI vastumAn nathI, paryAyanI apekShAe temane jIvanA kahyA chhe topaN trikALI dhruv svabhAvanI draShTithI jotAn temane jIv sAthe tAdAtmya nathI tethI teo jIvanA nathI paN rUpI pudgalanA chhe. A syAdvAd chhe. Akaro mArga, bApu! paN mArga A ja chhe, bhAI.
chaitanyaprakAshanun pUr prabhu AtmA te sadAy arUpI chhe. ane rang-rAg-bhed chhe te rUpI chhe. have kahe chhe ke rUpIpaNun to pudgalanun lakShaN chhe. tethI sansAr avasthAmAn paN jo koI jIvane rang-rAg-bhed chhe em mAne to jIv rUpI-pudgal thaI jAy. tethI pudgal ja jIvapaNAne pAme, bhinna jIv rahe nahi. A tattvadraShTi chhe. kahe chhe ke-prabhu! tun shuddha jIvatattva - chaitanyatattva chho. mATe rang-rAg-bhedarUp ajIvatattvanA sambandhanI mAnyatA chhoD. kAraN ke te sambandh tAro chhe ja nahi. have A vAt vAdavivAde kem pAr paDe?
paryAyamAn rAgAdi chhe mATe paryAy apekShAe te satya chhe. paN chaitanyasvabhAvanI draShTimAn e rang-rAg-bhed traNey trikALI gnAyakabhAvarUp AtmAmAn chhe ja nahi. rang-rAg-bhedanA bhAvo to rUpI pudgal sAthe sambandhavALA chhe ane teno jo AtmA sAthe sambandh thaI jAy to AtmA rUpI thaI jAy. tethI jIvano ja abhAv thaI jAy. ahIn AtmAne rang kahetAn varNathI, rAg eTale shubhAshubh bhAvothI ane bhed eTale guNasthAn, labdhisthAn Adi bhedothI judo-bhinna pADayo chhe. ahAhA! rang-rAg ane bhedathI nirALo bhagavAn chaitanya mahAprabhu chhe. are! Avun sAmbhaLavAy maLe nahi te enI ruchi ane prayatna kayAre
PDF/HTML Page 683 of 4199
single page version
kare? atyAre to ‘jan-sevA te prabhusevA,’ deshasevA karo tethI bhagavAn maLI jashe evI prarUpaNA chAle chhe. parantu bhAI, konA deshanI sevA karavI? tAro desh to rang-rAg-bhedathI bhinna chhe. tAro desh to asankhyapradeshI abhed chidrUpamAtra svarUp chhe. AvA tArA deshanI sevA-upAsanA kar to bhagavAn maLI jashe.
ahAhA! rang-rAg-bhedanA bhAvo rUpI chhe em ahIn kahyun chhe. rang-gandh-ras-sparsha to rUpI chhe paN shubhAshubhabhAvo ane jIvasthAn-guNasthAn-mArgaNAsthAn Adi bhedo paN rUpI chhe em kahyun chhe. AtmA nirmaLAnand prabhu trikAL arUpI chhe tenI apekShAe A sarvabhAvo rUpI chhe em kahyun chhe. mAnavun kaThaN paDe paN em ja chhe, prabhu! karmanI nivRuttithI thatAn je sanyamalabdhisthAno chhe te paN rUpI chhe em kahe chhe. gnAnamAn je kShayopashamano ansh chhe te svayam nirAvaraN chhe ane te shuddha chhe tathA e ja ansh vadhIne kevaLagnAn thashe em je kahyun chhe e to paryAyanayanI apekShAthI kahyun chhe. e to kShayopashamagnAnano ansh shuddha chhe em paryAyanun gnAn karAvyun chhe. jyAre ahIn to svabhAvanI draShTinI vAt chhe. trikALI gnAyakabhAvanA nUranA pUranA tejamAn e rang-rAg-bhed chhe ja nahi tethI te rUpI chhe em kahyun chhe. jo e rAgAdi, dravyanA- jIvanA svabhAvamAn tadrUpapaNe hoy to kadI nIkaLe ja nahi. aho! vItarAgano mArga alaukik chhe!
pravachanasAramAn em Ave chhe ke gnAnIne-are gaNadharane paN-rAganun pariNaman chhe ane tenA rktA teo chhe. jyAre ahIn rAgane rUpI pudgalamay kahe chhe! bhAI! gnAnano svabhAv svapar-badhuy jANavAno hovAthI, gnAnanI pradhAnatAthI tyAn (pravachanasAramAn-nay adhikAramAn) paryAyanun gnAn karAvyun chhe. paN ahIn to jIvanA svabhAvanI vAt chhe. rang-rAg ane bhed jIvanA chaitanyasvabhAvathI bhinna, viparIt chhe. tethI teo rUpI pudgalamay chhe. abhedanI draShTimAn bhed chhe ja nahi. agiyAramI gAthAnA bhAvArthamAn kahyun chhe ke-prANIone bhedarUp vyavahArano pakSha to anAdikALathI ja chhe ane teo bhedanI-vyavahAranI paraspar prarUpaNA paN kare chhe. tathA bhedanun-vyavahAranun kathan, tene hastAvalamb jANI, shAstromAn-jainadarshanamAn ghaNun karyun chhe. parantu enun phaL sansAr ja chhe. gajab vAt! A vAt jhIravavI mahA kaThaN chhe.
andar pUrNAnandano nAth abhed ekarUp chaitanyamahAprabhu birAje chhe. e abhed svarUpanI draShTi thayA vinA samyagdarshan thatun nathI. samyagdarshan, akhanD ekarUp nirmaL chaitanyasvarUp bhagavAn AtmAnA svIkArathI thAy chhe. abhedanIdraShTi bhedane rAgane ke nimittane svIkAratI nathI, kemake abhed vastumAn bhedAdi chhe ja nahi. mATe je abhedamAn nathI teno niShedh karavo yathArtha chhe. tethI abhedanI draShTimAn A rang-rAg ane bhedanA bhAvone teo rUpI ane pudgalanA lakShaNathI lakShit chhe em kahyun chhe. e to shlokamAn paN Ave chhe ke bhedagnAn
PDF/HTML Page 684 of 4199
single page version
thayA pahelAn agnAnabhAve jIv rAgano rktA chhe topaN jyAre bhedagnAn pragaT thAy chhe tyAre te rAgAdi AtmAnI chIjamAn nathI. AvI vAt AkarI paDe paN tethI te kAI bIjI rIte palaTAvI nakhAy? andar jhaLahaLajyotirUp chaitanyabhagavAn chhe tene jANavAno abhyAs karavo joIe.
bApu! andar je A chaitanyanA prakAshanA nUranun pUr chhe e ja AtmA chhe, hon. A jANanAr-jANanAr je gnAyakamAtra vastu chhe e AtmA chhe. bhAI! e sharIrAdivALo nathI, hon. A sharIrAdi chhe e to dhUL-mATI-pudgal chhe. are, A shubhAshubh rAg ane guNasthAn Adi bhed paN rUpI pudgalamay chhe em kahe chhe. ahAhA! traNalokanA nAth sarvagnadeve kahelI A vAt ahIn santo prasiddha kare chhe. kahe chhe ke-AtmA prasiddha kayAre thAy? ke jyAre e rUpI, achetan evA rang-rAg-bhedanA bhAvothI bhinna paDIne abhedanI draShTi kare tyAre AtmA prasiddha thAy. nahIntar to rang-rAg-bhedanI eTale rUpI pudgalanI prasiddhi chhe, kemake teo rUpI chhe. TIkAmAn kahe chhe ke-rUpItvathI lakShit to pudgaladravya chhe mATe rang-rAg-bhedanA bhAvo pudgaladravya ja chhe.
prashna– shun A ekAnt nathI?
uttara– hA, ekAnt chhe, paN samyak ekAnt chhe. Avun samyak ekAnt hoy tyAre paryAyamAn rAg ane alpagnatA chhe enun paN yathArtha gnAn hoy chhe. ane enun nAm anekAnta chhe. bhAI! vItarAgano mArga jhINo lAge topaN vastu to em ja chhe.
shuddha chaitanyaprakAshasvarUp vastumAn rAg ane bhedane kayAn avakAsh chhe? rUpI varNanI to shun vAt karavI, rAg ane bhedanA bhAvo paN paramAn-pudgalamAn jAy chhe. A rang-rAg-bhedanA bhAvo pudgalanA chhe, mArA chaitanyasvabhAvamAn nathI em jyAn nij gnAyakabhAvanI draShTi thaI tyAn bhavano ant AvI gayo, janma-maraNanA chorAsInA pherA maTI gayA. varNAdine jyAn sudhI potAnA mAnato hato tyAn sudhI mithyAtva hatun ane tyAn sudhI anant anant bhavamAn rakhaDavAnI enAmAn shakti hatI. paN jyAn achetan pudgalamay evA rang-rAg ane bhedanA bhAvothI bhinna shuddha chaitanyasvarUp abhed ek AtmAnI draShTi thAy tyAn sansArano abhAv thaI jAy chhe. AvI amUlya chIj samyagdarshan chhe. ahAhA! andar vastunA svarUpamAn rang-rAg-bhedano tyAg ane shuddha chaitanyanun grahaN chhe enI jene khabar nathI ane bahArathI tyAg karIne, kriyAkAnD karIne koI potAne tyAgI mAne paN e badhun saravALe shUnya chhe, enI kAI kimmat nathI.
prashna– e puruShArtha to kare chhe?
uttara– bhAI, antar abhedasvarUpamAn rahevun e ja puruShArtha chhe. abhed vastu je draShTimAn AvI chhe temAn ja visheSh lIn thavun e chAritra chhe. paN samyagdarshan ane eno
PDF/HTML Page 685 of 4199
single page version
viShay shun chhe enI khabar vinA chAritra Ave kayAnthI? prabhu! andar gnAnaprakAshanun pUr jhaLahaL chaitanyajyotisvarUp dhruv abhed AtmA chhe tenI draShTi karavAthI rang-rAg-bhed judA thaI jAy chhe, enI paryAyamAn te AvatA nathI. samyagdarshananI paryAyamAn abhed AtmA Ave chhe, jaNAy chhe paN rang-rAg-bhed AvatA nathI. prabhu! A puruShArtha ane A tyAg chhe.
bahAranAn tyAg-grahaN to AtmAnA svarUpamAn chhe ja nahIn. tathA vikArano tyAg paN svarUpamAn nathI, kemake svarUpamAn kayAn vikAr chhe? draShTi jyAn svarUpamAn sthir thAy chhe tyAn vikAr utpanna ja thato nathI tethI vikArano-rAgano tyAg karyo em nAmamAtra kahevAy chhe. A vAt gAthA 34mAn AvI gaI chhe. gnAyakasvabhAvamAn vikAr chhe ja nahIn to vikArane tyAgavAnun kayAn rahyun? vartamAn paryAyamAn vikAr chhe. paN jyAn gnAyakabhAv upar draShTinI sthiratA thaI tyAn nirmaL pariNaman thayun ane rAg utpanna ja thayo nahIn tethI rAgano tyAg karyo em kathanamAtra kahevAmAn Ave chhe. aho! samayasAranun ek ek pad ane ek ek pankti alaukik chhe!!
ahIn kahe chhe ke-jem rang-rAg ane bhedanA bhAvone pudgal sAthe tAdAtmya chhe em jIvanI sAthe paN tAdAtmya chhe em jo mAno to pudgaladravya ja jIv thaI jAy, chaitanyalakShaN jIv bhinna rahe ja nahi. bhAI! A samayasAranAn peT bahu UnDAn chhe. temAn paN A asAdhAraN gAthA chhe. bhagavAn AtmA ekalo chaitanyarasano pinD prabhu abhed ekarUp vastu chhe. temAn rUpI achetan evA rang-rAg ane bhedane tAdAtmyapaNe sthApavAmAn Ave to te rUpI pudgal ja AtmA thaI jAy ane chaitanyamay bhinna jIv rahe ja nahi. bhAI! dhIrajathI samajavAnI vastu chhe.
AtmapadArtha chaitanyamahAprabhu sarvotkRuShTa chhe. traNalokamAn sArabhUt sarvotkRuShTa vastu ja tun chhe. AvA AtmapadArthamAn achetan, rUpI pudgalamay evA rang-rAg-bhedane ekatvapaNe sthApavAmAn Ave to AtmA ja rUpI achetan thaI jAy. arthAt e pudgal ja jIvapaNe sthApit thAy, ane to pachhI mokSha avasthAmAn paN jIv pudgalapaNe ja rahe. pudgalanI sAthe je abhinna chhe evAn rang-rAgAdine ja jo jIv mAnavamAn Ave to mokSha thatAn paN e pudgal ja tyAn rahe, paN enAthI bhinna jIv koI rahe nahIn. jenAthI jenun tAdAtmya chhe tenAthI te kadIy bhinna paDe nahIn. tethI sansAr-avasthAmAn jIvane jo rAgAdi sAthe tAdAtmya koI mAne to, jem sansAr-avasthAmAn rAgAdi sAthe tAdAtmya hovAthI jIv pudgalamay thayo tem mokSha avasthAmAn paN jIv pudgalamay ja raheshe. sansAr-avasthAmAn paN rUpItva ke je pudgalanun lakShaN chhe te jo jIvamAn tAdAtmyapaNe AvI jAy to mokSha thatAn paN e lakShaN rahe ja. tethI mokShamAn pudgal ja raheshe paN bhinna jIv nahIn rahe.
bhAI! rang-rAg ane bhedathI to pudgalane ja tanmayapaNun chhe. tethI jo sansAr-
PDF/HTML Page 686 of 4199
single page version
avasthAmAn AtmAne enAthI tanmay mAne to AtmA rUpI pudgal ja thaI jAy. to pachhI sansAr-avasthA palaTIne mokSha thAy tyAre kono mokSha thAy? pudgalano ja mokSha thAy, arthAt mokShamAn pudgal ja raheshe, jIv nahi. ek avasthAmAn jo rang-rAg-bhed jIvathI tanmay hoy to bIjI avasthAmAn paN te jIvathI tanmay eTale ekamek ja raheshe. tethI sansAr-avasthAmAn pudgalathI tanmay jIv, mokSha avasthAmAn paN pudgalathI ja tanmay raheshe. arthAt pudgalano ja mokSha thashe. aho! digambar santoe gajab kAm karyAn chhe. e kevaLInA keDAyatIoe to kevaLagnAnanA ‘kakkA’ ghUTAmvyA chhe. ‘ka’ eTale kevaLagnAnI AtmA. kahe chhe ke A AtmA jo rang-rAgathI abhed thaI jAy to AtmA ja raheto nathI, arthAt pudgalathI judo koI jIv ja siddha thato nathI.
ahA! AvI vAt bIje kayAny chhe ja nahi. sarvagna paramAtmAe je divyadhvanimAn kahyun hatun te santoe kahyun chhe. loko to bas bahArathI tyAg karo, panchamahAvrat pALo ane bhagavAnanI bhakti Adi karo eTale dharma thaI gayo em mAne chhe. teo shubhabhAv vaDe ja nirjarA thAy em mAne chhe. parantu bhAI, shubhabhAvane to ahIn rUpI achetan pudgalanA pariNAmamay kahyo chhe. to pachhI enAthI nirjarA kem thAy? AchArya kahe chhe ke-A TIkA karavAno je shubh vikalpa Avyo chhe te mAro nathI, kemake te pudgalanI sAthe tAdAtmya sambandh rAkhe chhe, mArI sAthe nahi. ahAhA! TIkAnA shabdonI je kriyA chhe te to mArI nathI paN eno je vikalpa Avyo chhe te paN pudgalanI sAthe sambandh rAkhe chhe tethI mAro nathI em kahe chhe. hun to mAtra tenAthI bhinna rahIne tene jANavAvALo chhun. ahAhA! mati, shrut, avadhi, manaparyay Adi paryAyamAn je bhed paDe chhe teno hun mAtra jANavAvALo chhun. e bhedo mArI chIj nathI. nimittane, rAgane ane bhedane hun jANavAvALo chhun paN jene hun jANun chhun e nimittarUp, rAgarUp ke bhedarUp hun nathI. aho! bhedagnAnanI shun adbhut alaukik kaLA AchAryoe batAvI chhe! e bhedavignAnanA baLe rang- rAg-bhedathI bhinna paDIne potAnA shuddha gnAyakasvabhAvane draShTimAn laI temAn ja ekAgra thatAn samvar-nirjarA thAy chhe ane e ja shuddha ratnatrayarUp dharma chhe. bAkI rang-rAg-bhed sahit AtmAnI draShTi karavI e mithyAdarshan chhe.
ahIn kahe chhe ke-rang-rAg-bhedanA bhAvo sansAradashAmAn AtmAnA chhe em jo tun mAne to enAthI bhinna anya koI jIv raheshe nahi, ane to mokSha avasthAmAn paN pudgal dravya ja jIv Tharashe, kAraN ke sadAy potAnA lakShaNathI lakShit evun dravya badhIy avasthAomAn hAni athavA ghasAro nahi pAmatun hovAthI anAdi-anant hoy chhe. bhagavAn AtmA gnAyakamAtra shuddha chaitanyarasakand chhe. tenI sAthe rang-rAg-bhedanA bhAvone tAdAtmya chhe em jo tun mAne to Atmadravya rang-rAg-bhedanA lakShaNathI lakShit thAy. ane te lakShaN koIpaN vakhate hAni ke ghasAro pAme nahi. tethI karIne AtmA enAthI bhinna
PDF/HTML Page 687 of 4199
single page version
kayArey rahe nahi. eTale ke AtmA AtmApaNe rahe nahi arthAt jIvano jarUr abhAv thAy. aho! TIkAmAn amRutachandrasvAmIe ekalAn amRut reDayAn chhe. kahe chhe ke rang-rAg-bhedane jo tun AtmAnun lakShaN mAne to, lakShaN kayArey hAni ke ghasAro nahi pAmatun hovAthI, te (rang-rAg- bhed) traNey kAL AtmAmAn rahe ane to pachhI AtmA AtmApaNeshuddha chaitanyapaNe rahe nahi, teno abhAv ja thAy.
A jIv-ajIv adhikAr chhe. jIv kone kahevAy enI ahIn vAt chhe. jIv to anant anant guNano abhed shuddha chaitanyamAtra pinD chhe. rang-rAg ane bhedanA saghaLAy bhAvo emAn nathI. rangamAn varNa, gandh, ras, sparsha, sharIr, man, vANI, indriy, karma vagere AvI jAy. rAgamAn shubhAshubhabhAv ane adhyavasAn AvI jAy, tathA bhedamAn jIvasthAn, mArgaNAsthAn, guNasthAn, labdhisthAn ityAdi bhedo AvI jAy. have jIv ene kahIe ke je A badhAy rang-rAg-bhedanA bhAvothI nirALo-bhinna trikALI dhruv chaitanyapaNe chhe. tathApi jo em mAnavAmAn Ave ke sansAr-avasthAmAn jIvane rang-rAg-bhedanI sAthe tAdatmya sambandh chhe to jIv mUrtik thaI jAy kemake rang-rAg-bhedanA bhAvo badhAy mUrtik chhe. tathA mUrtikapaNun to pudgalanun ja lakShaN chhe. tethI jIv ane pudgal ek thaI jAy. bahu sUkShma vAt, bhAI! A dayA, dAn, vrat, vyavahAraratnatray Adino rAg ane guNasthAn, mArgaNAsthAn Adi bhedo mUrtik-rUpI chhe. enAthI jIv jo abhinna hoy to jIv mUrtik pudgalamay thaI jAy, bhedAdithI bhinna koI chaitanyarUp jIv rahe nahi. ane to pudgaladravya e ja jIv em Thare.
juo, A shAstragnAn chhe e paragney chhe, svagney nathI. ene ahIn mUrtik kahIne pudgalamay kahyun chhe. jyAre bhagavAn AtmA to akhanD, abhed, ek shuddha chidrUp vastu chhe. emAn guNabhed ke paryAyabhed paN nathI to pachhI rang-rAganI to vAt ja shI karavI? AvA shuddha chinmAtra amUrtik jIvane rang-rAg-bhedathI abhinna mAnatAn te mUrtik pudgalamay thaI jAy chhe kemake rang-rAg-bhedanun svarUp mUrtapaNun chhe, ane mUrtapaNun pudgalanun ja lakShaN chhe. bhAre sUkShma vAt! ek bAju pravachanasAramAn em kahe ke rAg-dveSh Adi je paryAy chhe te potAnI chhe, nishchayathI jIvanI chhe, jIvamAn chhe ane ahIn tene mUrtik pudgalamay kahe! tyAn pravachanasAramAn paryAyane siddha karI chhe. gney evA AtmAnI paryAyamAn rAg-dveShAdi chhe em tyAn paryAy siddha karI chhe. jyAre ahIn trikALI shuddha svabhAv siddha karavo chhe. draShTino viShay je abhed ekarUp chaitanyamay dravya chhe ene ahIn siddha karavo chhe. bhAI! jyAn je apekShA chhe te yathArtha samajavI joIe.
PDF/HTML Page 688 of 4199
single page version
mUrtikapaNun to pudgalanun ja lakShaN chhe. mATe e lakShaN jo jIvamAn AvI jAy to jIv chaitanyamay dravya rahe nahi, paN mUrta pudgalamay ja thaI jAy. ane to mokSha thatAn paN te pudgalano ja mokSha thAy. rang-rAg-bhedanA bhAv jo AtmAnA hoy to, teo mUrtik hovAthI, mokShamAn paN teo raheshe ane tethI enAthI bhinna anya koI chaitanyamay jIv nahi rahe. A prakAre sansAr ane mokShamAn pudgalathI bhinna anya koI chaitanyasvarUp jIvadravya raheshe nahi. arthAt tethI jIvano ja abhAv thaI jashe. ahAhA! kevI vAt karI chhe!
atyAre keTalAk loko em kahe chhe ke vyavahAranayano viShay je shubharAg chhe tenun AcharaN karavAthI AtmAne lAbh thAy. parantu bhAI, em nathI, bahu pher chhe. teo kahe chhe ke- gautamasvAmIe paN vyavahArathI kahyun chhe ne? (arthAt bhed pADIne samajAvyun chhe ne?) bhAI, e to bhedathI samajAvyun chhe. tethI karIne e vyavahAranA AshrayathI lAbh thAy ane dharma thAy em kayAn kahyun chhe? vyavahArathI to mAtra samajAvyun chhe. bIjI kaI rIte samajAve? kemake bhed pADIne samajAvyA vinA shiShyane samajamAn Avatun nathI tethI bhed batAvyo chhe. paN bhed trikALI AtmAnI chIj chhe ane teno Ashray karavA yogya chhe em nathI. AtmAnA abhed svabhAvamAn bhed chhe ja nahi. tethI to ahIn bhedane pudgalamAn nAkhI dIdho chhe. A rang-rAg-bhedanA bhAvo mUrtik pudgalamay chhe. gajab vAt! sansAr-avasthAmAn paN A bhedAdi bhAvo jo jIvanA mAnavAmAn Ave to sansAr ke mokShamAn pudgalathI bhinna evun koI shuddha chaitanyamay jIvadravya na rahe. ane tethI jIvano ja abhAv thAy. (shubharAganA AcharaNathI AtmAne lAbh-dharma thAy em jeo mAne chhe teo potAno-jIvano ja abhAv kare chhe).
bhagavAn AtmA pUrNAnandasvarUp trikAL mahAprabhu chhe. enA chaitanyasvabhAvane pakaDavA jatAn upayog bahu sUkShma thAy chhe. shubh upayogathI to nahi, paN je mati-shrutagnAnano upayog bahirmukh chhe, parane jANavAmAn pravarte chhe enAthI paN AtmA jANavAmAn Avato nathI. ahIn to je upayog potAne pakaDe te sUkShma chhe. rang-rAg-bhedathI bhinna je potAnI shuddha chaitanyamay chIj chhe tene je pakaDe te sUkShma upayog chhe. AvA sUkShma upayogathI jyAre te andaramAn jAy chhe tyAre tene samyagdarshan thAy chhe. bhAI! samyagdarshanano viShay trikALI ekarUp shuddha chidrUp AtmA chhe. upayogane emAn ja ekAgra karatAn samyagdarshan thAy chhe. AvI vAt chhe.
dehanI kriyA, indriyonI kriyA ane vANInI kriyA jaD chhe. e jaD kriyA AtmA kare chhe em mAnatAn AtmA jaD thaI jAy chhe. vaLI A dayA, dAn, vrat, bhakti, pUjA, ityAdino je rAg chhe te paN jaD-ajIv chhe, mUrta chhe. tethI e rAg jo AtmAno
PDF/HTML Page 689 of 4199
single page version
thaI jAy to AtmA jaD pudgal banI jAy. tevI ja rIte darshananI paryAyamAn, gnAnanI paryAyamAn ane chAritranI paryAyamAn je bhed paDe chhe te bhed jIvadravyanun svarUp nathI. jo te jIvanun svarUp hoy to trikALI jIvamAn te kAyam rahe. parantu siddhamAn e bhedo nathI. tathApi sansAr-avasthAmAn e bhedAdi jIvanA chhe em jo kaho to sansAr-avasthAmAn jIv pudgalamay thaI jAy, kemake bhedAdi chhe e to mUrtik pudgalamay ja chhe. to pachhI mokSha thatAn, mokSha avasthAmAn paN pudgal ja raheshe. bhAShA to sAdI chhe, paN eno marma ghaNo UnDo chhe, bhAI! A samajavA mATe khUb dhIrA thavun paDashe.
AtmAnun yathArtha gnAn-shraddhAn karatAn samyagdarshan thAy chhe. parantu te AtmA kevo chhe? to kahe chhe ke rang-rAg ane bhedathI rahit je abhed shuddha chaitanyatattva chhe te AtmA chhe. tathA je rang-rAg ane bhed sahit chhe e to mUrtik pudgal chhe. A shAstranun je gnAn chhe te mUrtik pudgalarUp chhe. jo te svanun gnAn hoy to sAthe atIndriy Anand Avavo joIe. parantu shAstragnAn sAthe Anandano svAd to Avato nathI. mATe shAstragnAn pudgalamay chhe. tevI rIte dev-guru-shAstranI bhedarUp shraddhA, navatattvanI bhedarUp shraddhA ane panchamahAvratanA pAlanano bhAv ityAdi sarva pudgalarUp chhe. ane A bhAv jo AtmAnA thaI jAy to AtmA jaD-pudgalamay thaI jAy em kahe chhe.
nishchayastutinun svarUp kahetAn 31mI gAthAmAn Ave chhe ke-jaD indriyo, bhAvendriyo ane tenA viShayo-bhagavAn, bhagavAnanI vANI, ityAdi-e badhuy indriy chhe. vANInA nimitte je gnAn potAnI paryAyamAn thAy te paN indriy chhe. e paralakShI gnAnane ahIn pudgalamay kahyun chhe. tethI jem dayA, dAn, Adi bhAvane te jIvanA chhe em mAnatAn jIvano abhAv thAy chhe tem A shAstranun gnAn AtmAnun gnAn chhe em mAnavAthI paN jIvano abhAv thAy chhe arthAt jIv pudgalamay ja thaI jAy chhe.
tevI ja rIte mArgaNAmAn paN levun. gnAnamArgaNA, darshanamArgaNA, sanyamamArgaNA evI mArgaNAnI paryAyane shodhavAthI paryAyamAn teo chhe, topaN jIvanA chaitanyasvabhAvamAn e bhedo nathI tethI te pudgalanA pariNAmamay chhe. gnAnanA bhedo ane samyagdarshananA kShAyik samyagdarshan, upasham samyagdarshan Adi je bhedo chhe te bhedonun lakSha karatAn to rAg ja utpanna thAy chhe. tathA A bhedo vastunA chaitanyasvarUpamAn to chhe nahi. tethI temane pudgalanA pariNAmamay ja kahyA chhe. tethI A rang-rAg-bhedanA bhAvo jIvanA svarUpamay chhe em mAnatAn pudgal ja jIvasvarUp Tharashe ane tethI, bhinna chaitanyamay jIv nahi rahevAthI, jIvano ja abhAv thashe. tethI rang-rAg- bhed Adi jIv nathI em nakkI karavun. sAdI bhAShAmAn paN gUDh rahasyamay vAt santoe karI chhe te dhIrajathI samajavI joIe.
PDF/HTML Page 690 of 4199
single page version
एवमेतत् स्थितं यद्वर्णादयो भावा न जीव इति–
एक्कं च दोण्णि तिण्णि य चत्तारि य पंच इंदिया जीवा। बादरपज्जत्तिदरा पयडीओ णामकम्मस्स।। ६५ ।।
एदाहि य णिव्वत्ता जीवट्ठाणा उ करणभूदाहिं। पयडीहिं पोग्गलमइहिं ताहिं कहं भण्णदे जीवो।। ६६ ।।
बादरपर्याप्तेतराः प्रकृतयो नामकर्मणः।। ६५ ।।
एताभिश्च निर्वृत्तानि जीवस्थानानि करणभूताभिः।
प्रकृतिभिः पुद्गलमयीभिस्ताभिः कथं भण्यते जीवः।। ६६ ।।
_________________________________________________________________
A rIte e siddha thayun ke varNAdik bhAvo jIv nathI, em have kahe chhe-
paryApta Adi nAmakarma taNI prakRiti chhe khare. 6p.
rachanA thatI jIvasthAnanI je, jIv kem kahAy te? 66.
gAthArtha– [एकं वा] ekendriy, [द्वे] dvIndriy, [त्रीणि च] trIndriy, [चत्वारि च] chaturindriy, [पञ्चेन्द्रियाणि] panchendriy, [बादरपर्याप्तेतराः] bAdar, sUkShma, paryApta ane aparyApta [जीवाः] jIvo-e [नामकर्मणः] nAmakarmanI [प्रकृतयः] prakRitio chhe; [एताभिः च] A [प्रकृतिभिः] prakRitio [पुद्गलमयीभिः ताभिः] ke jeo padgalamay tarIke prasiddha chhe temanA vaDe [करणभूताभिः] karaNasvarUp thaIne [निर्वृत्तानि] rachAyelAn [जीवस्थानानि] je jIvasthAno (jIvasamAs) chhe teo [जीवः] jIv [कथं] kem [भण्यते] kahevAy?
TIkA– nishchayanaye karma ane karaNanun abhinnapaNun hovAthI, je jenA vaDe karAy chhe (-thAy chhe) te te ja chhe- em samajIne (nishchay karIne), jem suvarNanun pAnun
PDF/HTML Page 691 of 4199
single page version
तदेव तत्स्यान्न कथञ्चनान्यत्।
रुक्मेण निर्वृत्तमिहासिकोशं
पश्यन्ति रुक्मं न कथञ्चनासिम्।। ३८ ।।
निर्माणमेकस्य हि पुद्गलस्य।
ततोऽस्त्विदं पुद्गल एव नात्मा
यतः स विज्ञानघनस्ततोऽन्यः।। ३९ ।।
_________________________________________________________________ suvarNa vaDe karAtun (-thatun) hovAthI suvarNa ja chhe, bIjun kAI nathI, tem jIvasthAno bAdar, sUkShma, ekendriy, dvIndriy, trIndriy, chaturindriy, panchendriy, paryApta ane aparyApta nAmanI pudgalamayI nAmakarmanI prakRitio vaDe karAtA (-thatAn) hovAthI pudgal ja chhe, jIv nathI. ane nAmakarmanI prakRitionun pudgalamayapaNun to AgamathI prasiddha chhe tathA anumAnathI paN jANI shakAy chhe kAraN ke pratyakSha dekhavAmAn AvatA sharIr Adi je mUrtik bhAvo chhe te karmaprakRitionAn kArya hovAthI karmaprakRitio pudgalamay chhe em anumAn thaI shake chhe.
evI rIte gandh, ras, sparsha, rUp, sharIr, sansthAn ane sanhanan-teo paN pudgalamay nAmakarmanI prakRitio vaDe rachAyAn (-banyAn) hovAthI pudgalathI abhinna chhe; tethI, mAtra jIvasthAnone pudgalamay kahetAn, A badhAn paN pudgalamay kahyAn samajavAn.
mATe varNAdik jIv nathI em nishchayanayano siddhAnt chhe. ahIn A arthanun kaLasharUp kAvya kahe chhe-
shlokArtha– [येन] je vastuthI [अत्र यद् किञ्चित् निर्वर्त्यते] je bhAv bane, [तत्] te bhAv [तद् एव स्यात्] te vastu ja chhe [कथञ्चन] koI rIte [अन्यत् न] anya vastu nathI; [इह] jem jagatamAn [रुक्मेण निर्वृत्तम् असिकोशं] sonAthI banelA myAnane [रुक्मं पश्यन्ति] loko sonun ja dekhe chhe, [कथञ्चन] koI rIte [न असिम्] (tene) taravAr dekhatA nathI.
bhAvArtha– varNAdik pudgalathI bane chhe tethI pudgal ja chhe, jIv nathI. 38.
vaLI bIjo kaLash kahe chhe-
PDF/HTML Page 692 of 4199
single page version
shlokArtha– aho gnAnI jano! [इदं वर्णादिसामग्ġयम्] A varNAdik guNasthAnaparyant bhAvo chhe te badhAy [एकस्य पुद्गलस्य हि निर्माणम्] ek pudgalanI rachanA [विदन्तु] jANo; [ततः] mATe [इदं] A bhAvo [पुद्गलः एव अस्तु] pudgal ja ho, [न आत्मा] AtmA na ho; [यतः] kAraN ke [सः विज्ञानघनः] AtmA to vignAnaghan chhe, gnAnano punj chhe, [ततः] tethI [अन्यः] A varNAdik bhAvothI anya ja chhe. 39.
A rIte e siddha thayun ke varNAdik bhAvo jIv nathI-em have kahe chhe-
jhINI vAt chhe, prabhu! dharma samajavo e sUkShma vAt chhe, bhAI! anantakALamAn e (agnAnI) anekavAr tyAgI thayo, hajAro rANIo chhoDI nagna digambar sAdhu thaIne jangalamAn rahyo, parantu chaitanyasvarUp potAno AtmA rAganI kriyAthI rahit chhe evun eNe kadIy bhAn karyun nathI. rAganI kriyA karatAn karatAn AtmA hAth Avashe em mAnanAre jaDanI kriyA karatAn karatAn chaitanya prApta thashe em mAnyun chhe. Avun mAnanArane ahIn kahe chhe ke-nishchayanaye karma ane karaNanun abhinnapaNun chhe. shun kahyun? ke satyArthadraShTie karma eTale kArya ane karaN eTale enun kAraN- sAdhan e be ekamek chhe, abhinna chhe. mATe je jenA vaDe karAy chhe te, te ja chhe. karma ane karaN be judAn (dravyo) na hoy. eTale ke sAdhan ane kArya arthAt kAraN ane kArya be bhinna nathI, ekamek ja chhe. je jenA vaDe karAy chhe te, te ja chhe. have draShTAnt Ape chhe-
suvarNanun pAnun suvarNa vaDe karAy chhe mATe te suvarNa ja chhe, bIjun kAI nathI. shun kahe chhe? ke sonAthI je pAnun thAy chhe te sonun ja chhe. te pAnun kAI sonIthI thayun chhe em nathI. ahAhA! draShTAnt paN samajavun kaThaN paDe em chhe. sonun vastu chhe. ene ghaDatAn emAnthI pAnun thAy chhe. e kAryanun karaN-kAraN sonun chhe, sonI nahi, kAraN ke karaN ane kArya abhinna hoy chhe. karaN ek hoy ane kArya enAthI bhinna hoy em banI shake nahi.
prashna– nimittathI kArya thAy chhe ne? nimitta sAdhan hoy chhe ne?
uttara– ahIn to nimittanI vAt ja nathI lIdhI. nimittano artha to e (nimitta) ‘chhe’ bas eTalo ja chhe. bAkI e kAI sAdhan chhe em nathI. AkarI vAt, bApu! lIdhun chhe ne ke-‘bIju kAI nathI.’ eno artha ja e chhe ke sonAnA pAnArUpe thayun chhe e sonun ja chhe, tene sonIe karyun chhe em chhe ja nahi. sonun e karaN chhe ane je pAnun thayun e enun karma eTale kArya chhe, kAraN ke kArya ane karaN banne ek ja vastumAn hoy chhe.
PDF/HTML Page 693 of 4199
single page version
prashna– to shun sonI pAnAne karato nathI?
uttara– (nA). bhAI, jo te sonInun kArya hoy to sonI sAthe abhed hoy. parantu te sonI sAthe abhed nathI. mATe pAnun sonInun kArya nathI. sonAthI te abhinna chhe, mATe pAnun sonAnun ja kArya chhe. vItarAg parameshvarano mArga bahu sUkShma chhe, bhAI! atyAre to e sAmbhaLavA paN maLato nathI. ene badale A karo ne te karo, sAmAyik karo ne pratikramaN karo-em karo, karo, karo evI rAg karavAnI vAt ja badhe chAle chhe.
ahIn to em kahe chhe ke-jAtrA karavAno, pUjA karavAno, dAn karavAno, mandir bandhAvavAno vagere karavAno je bhAv chhe te badhoy rAg chhe ane te rAganun karaN pudgal chhe. rAg kArya chhe ane enun karaN pudgal jaD karma chhe. ahA! chaitanyamay jIv karaN ane vikAr- rAg enun kArya em hoI shake ja nahi. bhAI! tane khabar nathI. bichAro Akho divas vepAr- dhandhAmAn gUnchAI rahe ane em ne em marI jAy. ene kahe chhe ke-prabhu! tane khabar nathI ke-tun koN chho ane tArun kArya shun chhe? ahAhA! nirmaLAnandano nAth abhed ek chaitanyasvarUp tun bhagavAn AtmA chho, ane jANavA-dekhavAnA pariNAm thAy te tArun kArya chhe, paN bIjun koI tArun kArya nathI.
juo, A AngaLI vaLe chhe te kArya-paryAy chhe. ane tenun karaN paramANu chhe, AtmA nahi. tevI rIte puNya-pApanA bhAv chhe te kArya chhe ane tenun karaN nAm sAdhan pudgal jaD karma chhe. are, bhAI! tun dukhI chho paN tane enI khabar nathI. jene AtmA shun chhe enun bhAn nathI ane paramAn potApaNun mAnIne harakhAI rahyo chhe te bhale karoDapati hoy ke abajopati, e bichAro bhikhArI chhe, dukhI chhe. e dukhanA vedanathI chhUTavun hoy to AtmAne rAgathI bhinna pADavo joIe em ahIn kahe chhe.
bApu! paisA kayAn tArA chhe? e to jaDanA-ajIvanA chhe. ane putra-strI Adi parivAr paN kayAn tArAn chhe? eno AtmA paN tArAthI judo chhe ane sharIr paN judun chhe. tAre ane ene shun sambandh chhe? ahIn to paramAtmA em kahe chhe ke kAraN ane kArya banne ek hoy chhe. karaNano artha kAraN paN thAy chhe. jemake sonun kAraN chhe ane je pAnun thAy chhe e tenun kArya chhe. pAnun chhe te sonAnun kArya chhe, sonInun nahi. paramANumAn karaN nAmano guN chhe. e karaN nAmanA guNane kAraNe pAnArUp kArya thAy chhe, sonIthI nahi ke hathoDAthI nahi.
tevI rIte jIvasthAno-ekendriyapaNun, beindriyapaNun, traNaindriyapaNun, chAraindriyapaNun, panchendriyapaNun, sangnI ke asangnIpaNun, bAdar tathA sUkShma, paryApta-aparyApta-sarva pudgalamayI nAmakarmanI prakRitio vaDe karAy chhe. ATh karmamAn ek nAmakarma chhe. temAn ek prakRiti chhe je prakRitinA kAraNe paryApta-aparyApta, sUkShma-bAdaranI dashA utpanna thAy chhe. A je nAmakarma
PDF/HTML Page 694 of 4199
single page version
chhe enI 93 prakRiti chhe. emAn ek evI prakRiti chhe ke je paryAptAdine upajAve chhe. e jIvane upajAve chhe em nathI. panchAstikAyamAn Ave chhe ke chha kAy te jIv nathI, parantu emAn je gnAnamAtra svarUp chhe te jIv chhe. ahIn kahe chhe ke chha kAyanA sharIranI utpatti e kArya chhe ane e, karaN evA pudgalathI thayun chhe. paryApta-aparyApta Adi jIvasthAnanA bhedanI utpattirUp kArya karaN evA pudgalathI thayun chhe. besavun bhAre kaThaN paN bhAI! bhagavAn AtmA to gnAnaghan chaitanyabimb prabhu chhe. emAnthI A paryApta-aparyApta Adi bhed kayAnthI rachAy?
prashna– A sharIr sArun hoy to dharma thAy ne? kahyun chhe ne ke ‘शरीरमाद्यम् खलु धर्मसाधनम्। ’
uttara– dhULey thatun nathI, sAmbhaLane bhAI! A sharIr to jaD-mATI-dhUL ajIv chhe. enAthI vaLI tArAmAn shun kAm thAy? jaD achetanathI vaLI chetanamAn shun kArya thAy? ahIn em kahevun chhe ke jIvanA je paryApta, aparyApta, sUkShma, bAdar, ityAdi je bhed paDe chhe te nAmakarmanI prakRitine laIne chhe ane te karmanun kArya chhe, AtmAnun nahi. bahu sUkShma vAt, bhAI.
bhagavAn! tun koN chho ane tArAmAn shun kArya thAy chhe enI tane khabar nathI. bahAranI moTap ADe tane bhagavAn AtmAnI moTap bhAsatI nathI. anukUL sanyogo maLatAn, bahAranI moTapanI tane adhiktA AvI gaI chhe. parantu bhAI, ethI tun dukhI thaIne marI rahyo chhe. badhAy bhedathI ane rAgathI adhik nAm judo bhagavAn AtmA chaitanyasvarUp mahAprabhu chhe. tenun mAhAtmya tane kem Avatun nathI? bhAI! parano mahimA maTADIne anant mahimAvant nij svarUpano mahimA kar. dayA, dAn, vrat, tap, ityAdi shubhabhAv kare tyAn to tane em thaI jAy ke men ghaNun karyun, mane dharma thaI gayo. parantu jarAy dharma thayo nathI. bApu! jarA sAmbhaL. A paisA, makAn, Adi jaD to kayAny gayA, paN e paisAne raLavAno ane rAkhavAno je pApabhAv thAy chhe e pApabhAv paN tun nathI. are, tene dAnamAn kharchavAno je shubhabhAv-rAganI mandatAno bhAv thAy chhe te bhAv paN tun nathI. e rAg tAro nahi ane tun e rAgano nahi. e rAg pudgalanun kArya chhe, ane pudgal enun kAraN chhe.
ahAhA! jain parameshvar em kahe chhe ke karaN ane karma arthAt kAraN ane kArya banne ek jAtanA abhinna hoy chhe. jem sonun kAraN chhe ane pAnun thavun e enun kArya chhe, sonInun e kArya nathI; tem rAg chhe e pudgalanun kArya chhe, jIvanun nahi. rAganun kAraN pudgal chhe, chaitanyamay jIv nahi. jagatathI tadna judI vAt chhe! bhagavAn! A je sonAnA akSharo chhe enun kAraN sonun chhe ane je akSharo thayA chhe e sonAnun kArya chhe,
PDF/HTML Page 695 of 4199
single page version
sonInun ke kArIgaranun e kArya nathI. sarvagna prabhuno mArga bahu jhINo chhe, bhAI! ahIn to sarvagnadev em kahe chhe ke prabhu! tun sarvagnasvabhAvI AtmA chho ne! e sarvagnasvabhAvI AtmA shun kArya kare? mAtra gnAnanun kArya kare. sarvagnasvabhAv kAraN thaIne vartamAn jANavA-dekhavAnA bhAv kare e jIvanun-chaitanyanun kArya chhe. dayA, dAn, bhakti, Adi rAg chhe e to ajIv chhe, emAn chaitanyano ansh nathI. mATe e pudgalanun kArya chhe, chaitanyamay jIvanun nahi. paramAtmAe jIv- ajIvanun Avun svarUp kahyun chhe.
bhAI! tun paranun kAI karI shakto nathI. mAtra rAg kare chhe ane e rAganun kArya potAnun-chaitanyanun chhe em mAne chhe. parantu je rAganun kArya chaitanyanun chhe em mAne chhe te mUDh, mithyAdraShTi chhe. chAr gatimAn rakhaDanAro chhe.
prashna– koInun k ksArun-bhalun karavun em to kaho?
uttara– bhAI! sArun-bhalun kone kahevAy? bhagavAn to, sarvagnasvabhAvI AtmAmAn nirmaL shraddhA-gnAn-shAnti (chAritra)nA vItarAg pariNAm thAy ene sArun kahe chhe. vItarAgasvarUp, akaShAyasvarUp jinasvarUp bhagavAn AtmA chhe. tenI paryAyamAn akaShAyI pariNAm thAy e AtmAnun kArya chhe, AtmAnun bhalun e kArya ane enun kAraN pote ja chhe, anya nahi. agnAnI bhakti Adino bhAv jene ahIn jaD pudgalamay kahyo chhe tene potAnun kArya mAne chhe. parantu e mAnyatA mithyAdarshan chhe ane ethI te potAnun burun ja kare chhe.
AchAryadeve shun saras dAkhalo ApIne vAt karI chhe! sonun kAraN ane tenun pAnun thayun te tenun kArya. kAraN ke sonun (vastu) svatantra chhe. mATe sonun ja palaTIne-badalIne pAnun thayun chhe. kAI sonI badalIne pAnun thAy? (nA). tevI ja rIte je chokhA randhAy chhe te chokhA kAraN chhe ane randhAvun kArya te chokhAnun chhe. chokho je chaDhe chhe te chaDhavAnA kAryano rktA chokho ja chhe. te kArya pANI, strI, ke agni Adi bIjI chIjanun nathI kemake karaN ane kArya banne abhinna hoy chhe. chokhA chaDhavAnun kArya pANI ke strI kare chhe em traNakALamAn nathI. bhAI! vItarAganI vANI lokone Ashcharya pamADe evI chhe.
chha kAyanI hun dayA pALI shakun chhun em mAnanAr, hun rktA ane jaDanun kArya e mArun karma chhe em mAnato hovAthI agnAnI chhe. paN te kAryanA kALe, hun bhagavAn AtmA gnAnasvarUp chhun evI jene draShTi thaI chhe tevA gnAnIne jANavAnI dashA thAy chhe. ane te jANavAnI dashA e gnAnInun kArya (karma) chhe. parantu dayAno bhAv ke jaDanI kriyA gnAnInun kArya nathI. bhAI! vastunI sthiti ja AvI chhe. emAn kAI panDitAI kAm kare em nathI.
PDF/HTML Page 696 of 4199
single page version
prashna– paisAnun dAn to ApI shakAy ne?
uttara– koN Ape ke koN de? bhAI! tane shun khabar nathI ke kAraN ane kArya judA na hoy? kAryanun kAraN ane kAraNanun kArya sadAy ekamek abhinna ja hoy chhe. A je paisA javAnI kriyA thAy chhe tenun kAraN jaD rajakaNo chhe ane je javAnI kriyA chhe te jaD rajakaNonun kArya chhe, e AtmAnun kArya nathI.
prashna– parantu emAn AtmA nimitta to chhe ne?
uttara– nimitta nimittamAn chhe. nimittathI e kArya thayun chhe em nathI. juone, shun kahyun chhe? ke nishchayanaye eTale ke satyadraShTie eTale ke satyane satya tarIke jANavun hoy to, karma eTale kArya ane karaN arthAt kAraN banne ek hoy chhe. ahA! nimittakAraNanI to ahIn vAt ja karI nathI. enI to ahIn upekShA ja karI chhe.
juo, A lAkaDI chhe te pudgal chhe ane enun Unchun thavun e tenun kArya chhe. e pudgalanun kArya chhe parantu AngaLI je nimitta chhe enun e kArya nathI. AngaLI to judI-bhinna chIj chhe. bhAI! gaLe utaravun kaThaN paDe evI vAt chhe kemake satya kayArey sAmbhaLyun nathI ne je sAmbhaLyun chhe te badhoy kudharma sAmbhaLyo chhe ane agnAnI emAn ja dharma mAnIne santoSh le chhe. ahIn to bhagavAn kahe chhe ke samosaraNamAn traNalokanA nAthanAn darshan thAy evo je shubhabhAv chhe te mArun rktavya chhe em mAnanAr mUDh mithyAdraShTi chhe. mahAvideh kShetramAn sImandharAdi vIs tIrthankar- bhagavAn birAje chhe. temanI pUjAno bhAv Ave te rAg chhe. e rAg AtmAnun karma nathI. AvI vAt chhe. bhAI! tun kayAre samajIsh? A samajyA vinA anAdithI narak ane nigodanA bhav karI karIne tun rakhaDI maryo chhe. e nigodamAn ek shvAsamAn aDhAr bhav karyA chhe. bhAI! tane tArA bhAn vinA AvA bhav thayA chhe. ahIn to kahe chhe ke nishchayathI bhav ane bhavanA bhAv thavA e tArun-chaitanyamay jIvanun kArya nathI. have pachhI kalashamAn kaheshe ke emAn to pudgal ja nAche chhe.
nishchay nAm satyadraShTie arthAt vastunun jevun svarUp chhe evA svarUpanI draShTie joIe to kAraN ane kArya banne ekamek chhe.
prashna– emAn nimittakAraN to Avyun nahi?
uttara– bhAI! nimittanun kArya ane nimittanun karaN enAmAn (nimittamAn) chhe.
prashna– paN nimitta to meLavavun paDe ne?
uttara– bApu! nimittane koN meLave? bhAI! tun to chaitanyasUrya chho ne! to e chaitanyasUrya shun kare? je thAy tene potAnAmAn eTale nij chaitanyasvabhAvamAn rahIne jANe. Avun je koI mAne teno sansAr TakI shake ja nahi.
PDF/HTML Page 697 of 4199
single page version
prashna– to pachhI amAre dhandho-vepAr karavo ke nahi?
uttara– e kare chhe ja kayAn? agnAnathI em mAne chhe ke hun dhandho-vepAr karI shakun chhun. dhandho-vepAr ke te sambandhI je pApabhAv thAy te tArun-AtmAnun kArya ja nathI. pachhI karavun ke na karavun e savAl ja kayAn rahyo? aho! vItarAg parameshvarano mArga koI alaukik chhe!
jem suvarNanun pAnun suvarNa vaDe ja karAtun hovAthI suvarNa ja chhe, bIjun kAI nahIn. bIjun kAI nahi eTale ke te sonI vagerenun nathI em anekAnta chhe. tem A badhA jIvasthAnanA bhedo nAmakarmanI prakRiti vaDe karAtA hovAthI pudgal ja chhe, jIv nathI. bhagavAn AtmA to gnAyakasvarUpI chaitanyamUrti prabhu chhe. tenA pariNAm to tenA Ashraye samyakdarshan-gnAn-chAritranA nirmaL pariNAm thAy te chhe. ahA! mokShano mArga te kArya ane bhagavAn AtmA kAraN chhe. tem vyavahAraratnatrayano rAg kArya ane pudgal tenun kAraN chhe, paN jIv nahIn. bApu! A to vItarAg parameshvarano mArga chhe. AvI vAt bIje kayAny nathI.
A paryApta, aparyApta Adi jIvanA je bhedo paDe chhe te badhAyanun kAraN nAmakarmanI prakRiti chhe. e bhedo nAmakarmanun kArya chhe paN bhagavAn AtmAnun-chaitanyanun e karma nathI. jIv mAtAnA udaramAn AvyA pachhI AhAr, sharIr, Adi chha paryApti bAndhe chhe. ahIn kahe chhe ke e paryApti Adinun kArya AtmAnun nathI paN e nAmakarmanI prakRitinun kArya chhe. samyagdraShTi jIv mAtAnA udaramAn Ave chhe tyAre te em jANe chhe ke A paryApti bAndhavAnun kAm mArun nathI. mArun kArya to mAtra jANavAnun chhe. ahA! hun tyAn paryAptimAn nathI ane je vikalpa thayo chhe emAn paN hun nathI. e vikalpa paN mArun kArya nathI, paN pudgalanun kArya chhe.
ane A vAt to Agamaprasiddha chhe em kahe chhe. arthAt siddhAntamAn vItarAgadeve Am ja kahyun chhe. trilokanAth parameshvare divyadhvanimAn je kahyun chhe enA parathI Agam-paramAgamanI rachanA thaI chhe. te sarvagnadevanA kahelA AgamamAn em kahyun chhe ke nAmakarmane kAraNe paryApta- aparyApta Adi bhed chhe. AtmAne laIne e bhed nathI. tathA anumAnathI paN Am jANI shakAy chhe. jaDanAn kArya jaDane kAraNe chhe em anumAnathI paN jANI shakAy chhe, kAraN ke pratyakSha dekhavAmAn AvatA sharIrAdi je bhAvo chhe te mUrtik chhe ane te mUrta pudgalamay evI karmaprakRitionun kArya chhe. je mUrta chhe enun kAraN mUrta hoy em kahe chhe. Avo upadesh kaThaN paDe, paN bhAI! A manuShyapaNun chAlyun jAy chhe, hon! ane jo A bhedagnAnanun kAm manuShyanA avatAramAn na karyun to DhoranA avatAramAn ane manuShyanA avatAramAn pher shun rahyo? Avun durlabh manuShyapaNun pAmIne bhavanA abhAvanI vAt jANyA vinA bhavanA bhAvo karyA ja karIsh to avatAr eLe jashe, bhAI!
PDF/HTML Page 698 of 4199
single page version
ahIn AtmAnI vyAkhyA chAle chhe ke AtmA kone kahevo? je shuddha gnAnaghan abhed chaitanyamay vastu chhe te AtmA chhe. evA AtmA upar draShTi ApatAn enun vAstavik svarUp anubhavamAn Ave chhe, ane janma-maraN maTe chhe. ahIn kahe chhe ke paryApta, aparyApta, ekendriy, dvi-indriy Adi je bhedo paDe chhe te badhAn pudgalanAn-jaD nAmakarmanI prakRitinAn kArya chhe. te kAryane je potAnun mAne chhe te ajIvane jIv mAne chhe, e rakhaDavAnA-paribhramaNanA panthe chhe. jem paryApta-aparyApta Adi chaud jIvasthAn lIdhAn tem gandh, ras, sparsha, rUp, sharIr, sansthAn ane sanhanan paN pudgalamay nAmakarmanI prakRitionun kArya chhe. pudgalathI abhinna chhe tethI jem jIvasthAnone pudgalanA kahyA chhe tem uparanA badhA bhAvo pudgalamay chhe em samajavun. mATe varNAdik jIv nathI evo nishchayanayano siddhAnt chhe. arthAt paryApta, aparyApta Adi je jIvanI vikArI ashuddha dashA chhe te badhun pudgalanun kArya chhe paN AtmAnun nahi. AtmA to anAdi-anant akhanD ekarUp shuddha chaitanyamay dhruv vastu chhe. temAn antardraShTi karI ekAgra thatAn AtmagnAn thAy chhe ane janma-maraN maTe chhe. AtmA janma-maraN ane janma-maraNanA bhAv rahit trikALI shuddha gnAnaghan vastu chhe. emAn draShTi karatAn paripUrNa AtmA jaNAy chhe ane tyAre dharmanI sharuAt thAy chhe.
have, A arthanun kaLasharUp kAvya kahe chhe-
‘येन’ je vastuthI ‘अत्र यद् किंचित् निर्वर्त्यते’ je bhAv bane, ‘तत्’ te bhAv ‘तद एव स्यात्’ te vastu ja chhe, ‘कथञ्चन’ koI rIte ‘अन्यत् न’ anya vastu nathI; ‘इह’ jagatamAn jem ‘रुक्मेण निर्वृत्तम् असिकोशं’ sonAthI banelA myAnane ‘रुक्मं पश्यन्ति’ loko sonun ja dekhe chhe, ‘कथञ्चन’ koI rIte ‘न असिम्’ taravAr dekhatA nathI.
ahAhA! jem sonAthI banelun myAn sonun ja chhe paN talavAr nathI tem pudgalathI banelA A rAg-dveSh, puNya-pApanA bhAv pudgal ja chhe, AtmA nathI. bolavAmAn em Ave ke sonAnI talavAr chhe. parantu talavAr to loDhAnI chhe, sonAnI nathI. sonAnun to myAn chhe. tem bhagavAn AtmAne sharIravALo, puNyavALo, dayA-dAnavALo kahevo e sonAnI myAnamAn rahelI talavArane ‘sonAnI talavAr’ kahevA jevun chhe. jem sonAnun to myAn chhe, talavAr nahi; tem puNya-pApanA bhAv to pudgalanA chhe, AtmAnA nahi. chhatAn tene AtmAnA mAnavA te mithyAtva chhe, agnAn chhe. ane te ja 84 lAkhanA avatAramAn bhaTakavAno rasto chhe. bhAI! dayA, dAn, vrat, bhakti, Adi shubhabhAvane je potAnA mAne chhe te ajIvane jIv mAne chhe kemake e bhAv pudgalamay chhe, AtmarUp nathI.
rang-rAg tathA guNasthAn, labdhisthAn Adi bhedanA bhAvo chhe te pudgalanA sange thayelA chhe. mATe te badhAy pudgalanA chhe, chaitanyamay jIvanA nathI. teo jIvanA chhe em
PDF/HTML Page 699 of 4199
single page version
mAnanAr bhramaNAne panthe chhe ane tethI sansAr-paribhramaNanA panthe chhe. draShTino viShay je Atmavastu chhe e to akhanD abhed ekarUp vignAnaghanasvarUp dhruv chaitanyamay vastu chhe. tene bhedavALo ke rAgavALo ke sanyogavALo mAnavo e mithyAdarshan chhe. sonAthI banelA myAnane loko jem sonun ja dekhe chhe tene pudgalanA kAraNe banelA puNya-pAp, bhed, Adi bhAvone gnAnI jaD pudgalamay ja dekhe chhe. dharmI ene kahIe je rang-rAg ane bhedanA bhAvone potAnI chIj mAne nahi. jeNe bhedathI ane dayA, dAn Adi shubharAgathI bhinna evA nij pUrNAnandanA nAthane draShTimAn lIdho chhe teNe AtmAne samyak prakAre jevo chhe tevo jANyo chhe ane pratItimAn lIdho chhe.
bhAvArtha em chhe ke sharIr, man, vANI, indriy, puNya, pAp, ityAdi sarva varNAdithI mAnDI guNasthAn paryantanA bhAvo pudgalathI banelA chhe mATe teo pudgal ja chhe, jIv nathI.
vaLI bIjo kaLash kahe chhe-
bhagavAn sarvagnadev kahe chhe ke-aho gnAnI jano! ‘इदं वर्णादिसामग्रयम्’ A varNAdik guNasthAnaparyant bhAvo chhe te badhAy ‘एकस्य पुद्गलस्य हि निर्माणम्’ ek pudgalanI ja rachanA ‘विदन्तु’ jANo. AkarI vAt chhe, bhAI! je koI dayA, dAn, vrat, bhakti Adi shubhabhAvane potAnA kalyANanun kAraN mAne chhe te ajIvane jIvanun kAraN mAne chhe. kAraN ke e shubhabhAv sadhaLAy pudgalamay chhe. agnAnIe ajIvane jIvanun kArya mAnyun chhe tethI teNe jIvanun svarUp ajIvamay ja mAnyun chhe, kemake kAraN ane kArya abhinna hoy chhe.
AgaLanI gAthAmAn AvI gayun ke mArgamAn chAlato sangh thoDIvAr mArgamAn Ubho hoy ane lUnTAy to, lUnTAy chhe to sanghanA yAtrIo chhatAn ‘mArga lUnTAy chhe’ em kahevAy chhe. tevI rIte bhagavAn AtmA anAdi-anant dhruv chaitanyamUrti ekarUp abhed chhe. temAn ek samay pUrato dayA, dAn, vratAdinA rAgano tathA guNasthAn Adi bhedano AdhAr dekhIne (ek sayamano ja AdhAr hon) tene vyavahArathI jIvanA kahyA chhe. parantu e badhA jIvasvarUp- chaitanyasvarUp chhe em mAnavun te mithyAtva chhe.
prashna– rAgAdine svabhAv kahyo chhe ne?
uttara– paryAyamAn e rAgAdi bhed chhe ane rAgAdi thavA e paryAyasvabhAv chhe mATe ene svabhAv kahyo chhe. paN te trikALI dravyano svabhAv nathI. are! e vibhAvasvabhAv paranA kAraNe UbhI thayelI dashA chhe. e jIvane mahA kalank chhe.
ahIn to jIv kone kahIe enI vAt chAle chhe. ahAhA! vignAnaghan-chaitanyaghan- pUrNaghanasvarUp trikALI dhruv vastu chhe tene ame jIv kahIe chhIe. A je rAgAdinA
PDF/HTML Page 700 of 4199
single page version
bhed chhe e enI paryAyamAn chhe tathApi te AtmabhUt nathI, AtmA nathI. je bhAvo-rang-rAg ane guNasthAn Adi bhedanA bhAvo-nIkaLI jAy chhe te AtmA kem hoy? pudgalanA sange thatA e badhAy bhAvo pudgalanA ja chhe. jhINI vAt, bhAI! vItarAgano mArga bahu jhINo chhe.
loko to bhagavAnanI bhakti-pUjA kare, bahArathI vratAdi pALe ane jIvonI dayA pALe ene dharmI mAne chhe. paN bApu! dharma judI chIj chhe. dharma to vItarAgabhAv chhe. rAgAdi e koI vItarAgano mArga nathI. bhAI! paranI dayA to koI pALI shaktun ja nathI. chhatAn hun paranI dayA pALun chhun evI mAnyatA e mithyAtva chhe. tathA je dayAno shubhabhAv Avyo te jIvano svabhAv nathI paN te pudgalathI rachAyelo bhAv chhe em ahIn kahe chhe. e dayAno je bhAv chhe te rAg chhe ane rAg chhe te nishchayathI hinsA chhe. shubhabhAv e sAchI dayA nathI, bhAI!
prashna– to sAchI dayA shun chhe?
uttara– bhAI! shuddha chaitanyamay trikALI dhruvasvarUp bhagavAn AtmAnA lakShe je shAnti ane vItarAgatAnA nirmaL pariNAm utpanna thAy ane tyAre rAganI utpatti ja na thAy tene paramAtmA sAchI dayA ane ahinsA kahe chhe. puruShArtha siddhyupAy (shlok 44)mAn AchArya amRutachandrasvAmIe em kahyun chhe ke-je rAg utpanna thAy chhe te, chAhe to dev-guru-shAstranI bhaktino ho ke vratAdinA pAlanano ho, hinsA chhe. tathA ahIn tene pudgalanun kArya kahyun chhe. ahAhA! e rAgAdi bhAvo AnandaghanasvarUp chaitanyanA nAth bhagavAn AtmAnun kArya nathI, paN e pudgalanI ja rachanA chhe em he jIvo! tame jANo.
AnandaghanasvarUp bhagavAn AtmA chhe to enun kArya Anand Ave te chhe. vItarAg- svarUp prabhu AtmA chhe to tenun kArya vItarAgatA Ave e chhe. parantu dayA, dAn, vrat, bhaktinA vikalpa-rAg UThe e AtmAnun kArya nathI. e to pudgalanun kArya chhe. jevun kAraN hoy evun ja kArya thAy em ahIn siddha karavun chhe. have pachhI rktA-karma adhikAr levo chhe tethI tenA upodghAtarUpe ahInthI sharU kare chhe ke kAraN ane kArya banne abhinna hoy chhe. ahAhA! shun shailI chhe! pudgal karaN chhe ane bhed-rAgAdi tenun (pudgalanun) kArya chhe. tevI rIte bhagavAn AtmA karaN chhe ane gnAtA-draShTAnA pariNAm, AnandanA pariNAm e enun kArya chhe. rAg e AtmAnun karma nathI, e pudgalanun karma chhe. ahA! AkhI jindagI dharma mAnIne vratAdi pALavAmAn gALI hoy ene mATe pUrva-pashchimano pher lAge evI A AshcharyakArI vAt chhe. parantu prabhu! bhagavAn jineshvaradeve dharmasabhAmAn je kahelI vAt chhe te ja A vAt chhe.
ahAhA! jem sonAnA myAnane sonAnun myAn kahevAy chhe paN talavAr nahIn, tem