PDF/HTML Page 921 of 4199
single page version
bhagavAn AtmA gnAnAnandasvabhAvI prabhu chhe. enun bhAn jene thayun evA gnAnIne gnAn-shraddhA-shAntinA je pariNAm thayA te enun kArya chhe ane AtmA teno kartA chhe. parantu sAthe vyavahArano je rAg chhe te enun kArya ane gnAn (AtmA) eno kartA em nathI. tathA vyavahAranA-rAganA pariNAm kartA ane jIvanI svaparaprakAshak jANavAnI je paryAy te kALe thaI e tenun kArya-em paN nathI. jANavAnA pariNAmanI Adi-madhya-antamAn prabhu AtmA pote chhe. AvA je dharmInA gnAtA-draShTAnA pariNAm tene rAg kartA thaIne utpanna karI shakato nathI. ahAhA...! chaitanyamUrti bhagavAn AtmAnun jene bhAn thayun evA dharmI jIvanA pariNamanamAn je svaparane jANavA-dekhavAnA pariNAm thayA teno te pote kartA chhe, paN te kALe je vyavahArano rAg chhe te rAg eno kartA chhe em nathI. bApu! A to adhyAtmanI antaranI vAt chhe. te kAI vAdavivAdathI pAr paDe evI chIj nathI.
have kahe chhe-‘pudgaladravya jIvane utpanna karI shakato nathI, pariNamAvI shakatun nathI tem ja grahI shakatun nathI tethI tene jIv sAthe kartAkarmapaNun nathI.’
utpanna karI shakatun nathI te nirvartya, pariNamAvI shakatun nathI te vikArya ane grahI shakatun nathI te prApya-eTale ke jIvanA gnAtA-draShTAnA vItarAgI pariNAm te pudgaladravyanun prApya, vikArya ane nirvartya karma nathI. ahAhA...! bhagavAn AtmA anant-anant-anant gnAn, Anand, shAnti Adi shaktino sAgar prabhu chhe. enI draShTi ane Ashray thatAn je nirmaL shraddhA-gnAn-shAntinA pariNAm thayA tene AtmA utpanna kare chhe, te AtmAnun prApya chhe, paN te, te kALe je rAganI mandatA chhe tenun prApya nathI. ahA! e nirmaL mokShamArganA pariNAmanI AdimAn te vakhatanI rAganI mandatA chhe em nathI, tenI AdimAn to chaitanyaghan prabhu AtmA chhe. bApu! A to pote samajIne andar (AtmAmAn) samAI javAnI vAt chhe. andar gnAnasvarUpI chidAnand bhagavAn chhe tyAn tun jA ane tane atIndriy AnandanI apUrva alaukik dashA thashe em ahIn kahe chhe.
juo A jinavarano-jineshvaradevano mArga! bhAI! e tAro ja mArga chhe. tunj nishchayathI jin ane jinavar chhe. jin ane jinavaramAn kAI pharak nathI. ‘jin ane jinavaramAn kinchit pher na jAN’-em shAstramAn Ave chhe ahA! Avun potAnun mAhAtmya ane moTap jene paryAyamAn beThI tene samyagdarshan-gnAn-chAritranI utpatti thAy chhe. e nirmaL mokShamArganA pariNAmanI utpattimAn rAganI kinchit apekShA nathI em ahIn kahyun chhe. niyamasAranI bIjI gAthAnI TIkAmAn kahyun chhe ke nij paramAtmatattvanAn samyakshraddhAn-gnAn-anuShThAnarUp shuddharatnatrayAtmak mArga param nirapekSha chhe. ahA! juo to kharA! chArey bAjuthI ek ja vAt siddha thAy chhe. bhAI! A sarvagna vItarAgano mArga e
PDF/HTML Page 922 of 4199
single page version
bahAranI panDitAInI chIj nathI. A to AtmAno-chaitanya bhagavAnano antar anubhav thaIne panDitAI pragaTe te mArga chhe.
sansArano-janmamaraNanI paramparAno ant Ave evI A vAt chhe. jemAn sansAr ane sansArano bhAv nathI evI chIj prabhu AtmAne draShTimAn ane anubhavamAn letAn nirmaL ratnatray pragaT thayAn chhe evA dharmInI ahIn vAt lIdhI chhe. kahe chhe ke gnAnIne mokShamArganI paryAyamAn, tenI AdimAn dravya vastu AtmA pote chhe. rAg jANato nathI mATe rAg tenI Adi-madhya-antamAn prasarIne samakit Adine utpanna kare chhe em nathI. ahA! keTalun chokkhechokkhun spaShTa karyun chhe!
loko kahe chhe ke ‘vyavahArathI thAy, vyavahArathI thAy’-ahIn kahe chhe ke-nA, em nathI. vyavahArathI thAy e to nimittanun kathan chhe. bhAI! vItarAganAn vachan pUrvApar virodharahit hoy chhe. pudgaladravya jIvane utpanna karI shakatun nathI. eTale ke shubhabhAvarUp je rAg chhe te AtmAnI mokShamArganI paryAyane utpanna karI shakato nathI. andhakAr prakAshane kevI rIte utpanna karI shake? rAg chhe te andhakAr chhe. vyavahAraratnatrayano rAg andhakAr chhe, bhAI! nishchay ane vyavahAranI jAt ja judI chhe. ek chaitanyaprakAshamay chhe, ane bIjun andhakAramay. gAthA 72mAnrAganejaD kahyo chhe. enAmAn jANavAnI shakti nathI eTale ene achetan jaD kahyo chhe. ene chidvikAr kaho, andhakAr kaho ke jaD kaho-badhun ek ja chhe. ahIn to e siddha karyun chhe ke rAg chhe te pudgalanA pariNAm chhe ane te shuddha chaitanyanA pariNAm utpanna karI shakato nathI.
prashna– adhakaraN, apUrvakaraN ane anivRuttikaraNanA pariNAm hoy chhe enAthI samyagdarshan thAy chhe ne?
uttara– bhAI! kharekhar em nathI. karaNalabdhinA pariNAm hoy chhe eno abhAv thaIne samyagdarshan thAy chhe. samyagdarshananI utpattinI AdimAn shuddha chaitanyamay AtmA chhe, tenI AdimAn karaNalabdhinA pariNAm nathI. gommaTasAramAn Ave chhe ke pAnchalabdhithI samyagdarshan thAy chhe. paN bhAI! e to pUrve pAnch labdhi hatI tenun tyAn gnAn karAvyun chhe. labdhithI samyagdarshan thAy chhe em eno artha nathI. ahAhA...! divyashaktino bhanDAr sachchidAnand prabhu AtmA-te potAnI pariNatimAn bIjAno (rAgano) AdhAr kem le? ahIn to spaShTa kahe chhe ke bhedaratnatrayano rAg abhedaratnatray utpanna karI shakato nathI. shAstromAn jyAn gnAnIne bhedAbhedaratnatrayano ArAdhak kahyo chhe tyAn kharekhar te ek nirmaL abhedaratnatrayano ja karanAro ane sevanAro evo ArAdhak chhe. te kALe sAthe je bhedaratnatrayano -rAganI mandatAno bhAv chhe tene sahachar vA nimitta dekhIne upachArathI teno sAdhak kahyo chhe em samajavun. bApu! A to vastu sthitinI vAt chhe.
PDF/HTML Page 923 of 4199
single page version
keTalAk kahe chhe ke-dAn Apo, mandir banAvo, rathayAtrA kADho, shAstra chhapAvo, shAstra sastA bhAve vechI prachAr karo-ityAdi; tethI tamArun kalyAN thashe. parantu bhAI! e to badhA vikalpa chhe. A shravaNano bhAv chhe te vikalpa chhe. e vikalpanI AdimAn pudgal chhe, AtmA nahi. tenAthI AtmAnun kalyAN thAy em kem bane? gajab vAt chhe! tArI balihArI chhe. nAth! nAth! tun vItarAg svabhAvathI bharelo prabhu chho. tane vItarAg pariNatinI utpatti mATe paranI-rAganI apekShA kem hoy? tArI khANamAn ja paripUrNa vItarAgatA bharI chhe. eno Ashray le, tethI tane samakit Adi vItarAgI paryAy pragaT thashe. (rAgane bharose nahi thAy).
keTalAk kahe chhe ke chothe guNasthAne sarAg samakit hoy, vItarAg samakit na hoy. are bhagavAn! shun kahe chhe tun A? sarAg samakit to koIchIj (samakit) ja nathI. eto Aropit chIj chhe. samakitanI vItarAgI paryAy jene pragaT chheene te kALe je dev-guru- shAstranI shraddhAno mand rAgachhe tene Arop karIne sarAg samakit kahyun chhe. paN vItarAg samakit vinA sarAg samakitanI (AropanI) asti kevI? bhAI! A mAnyatA tArI moTI bhUlachhe. andar chidAnandaghanavastu vItarAgasvarUpe virAje chhe. teno Ashray letAn chothA guNasthAne samakit pragaT thAy chhe ane te vItarAgI paryAy chhe. ahIn kahe chhe ke-te kALe rAganI mandatA chhe mATe samakit enAthI thayun evun kartAkarmapaNun chhe ja nahi. aho! santoe satno DhanDhero pITayo chhe! AtmA akaShAyasvarUp bhagavAn chhe. tene akaShAy pariNAm thAy te potAnA kAraNe thAy chhe. rAg mand hoy enAthI akaShAy pariNAm thAy em chhe ja nahi.
paramArthe koI paN dravyane koI anya dravyanI sAthe kartAkarmabhAv nathI. rAg anya dravya chhe ane nirmaL pariNati jIvanun svadravya chhe. mATe rAganI dashA, jIvanI nirmaL darshAne utpanna kare evo kartAkarmasambandh nathI. bhAv to ghaNA sUkShma chhe; paN kathan shailI sAdI chhe. tethI samajAy evI ja A vAt chhe.
have A ja arthanun kaLasharUp kAvya kahe chhe-
ekalAn amRut bharyAn chhe A kaLashamAn; shun kahe chhe? ke ‘ज्ञानी’ gnAnI to ‘इमां स्वपरपरिणतिम्’ potAnI ane paranI pariNatine ‘जानन् अपि’ jANato pravarte chhe. samyagdraShTi dharmI jene AtmAnun bhAn thayun chhe. jene dharmanI vItarAgI dashA pragaT thaI chhe tene ahIn gnAnI rahyo chhe. e gnAnI potAnI ane paranI pariNati jANato pravarte chhe. juo, pariNati shabda vAparyo chhe paN potAnA dravya, guN, paryAy traNeyane jANato
PDF/HTML Page 924 of 4199
single page version
pravarte chhe tathA karmanA (paranA) dravya, guN, paryAy traNene jANato pravarte chhe em samajavun. dharmI ene kahIe je potAnI ane paranI pariNatine jANato pravarte chhe. ‘च’ ane ‘पुद्गलः अपि अजानन्’ pudgaladravya potAnI ane paranI pariNatine nahi jANatun pravarte chhe.
juo, jANanAr evo bhagavAn AtmA potAnA utpAd-vyay-dhruv arthAt dravya-guN- paryAyane jANato ane paranA dravya-guN-paryAyane jANato pravarte chhe, paN parane karato pravarte chhe em nathI. rAgane karato gnAnI pravarte chhe em nathI. tathA rAg gnAnanI avasthAne (AtmAne) karato pravarte chhe em paN nathI. ahA! AtmA sva ane parane jANavAnI dashAmAn pravarte chhe ane pudgal je rAg te sva ane parane nahi jANatun pravarte chhe.
have kahe chhe-‘नित्यम् अत्यन्त–भेदात्’ Am temanAmAn sadA atyant bhed hovAthI, ‘अन्तः’ te banne parasparaantarangamAn ‘व्याप्तृव्याप्यत्वम्’ vyApyavyApakabhAvane ‘कलयितुम् असहौ’ pAmavA asamartha chhe. eTale ke rAganI paryAy te vayApak ane gnAnanI paryAy te vyApya athavA gnAnanI paryAy te vyApak ane rAganI paryAy te vyApya em parasapar vyApyavyApakabhAv asambhavit chhe. bhAI! A potAnA hitanI vAt antaramAn vichAr karIne nakkI karavI paDashe.
dharmI jIv potAnA gnAn ane AnandanA pariNAmane utpanna karato ane jANato, tathA rAgAdine utpanna nahi karato ane jANato pravarte chhe. sva-parane jANanArun gnAn pote potAthI pariNamyun chhe te rAgane jANatun pariNamyun chhe topaN te rAganA kAraNe jANavAnun thayun chhe em nathI. rAgane ane potAne jANatun gnAn pravarte chhe tethI te rAganun kartA chhe ane rAg enun karma chhe em nathI. tathA rAgapariNAm (pudgalanA pariNAm) chhe te AtmAnI nirmaL paryAyane (gnAnane) utpanna kare chhe em paN nathI.
juo, UnDe UnDe laI jAy chhe jyAn nirmaLAnandano nAth chaitanyaghan prabhu AtmA virAje chhe. kahe chhe-tyAn jA ne! tane tethI sukh thashe. rAg chhe e to pudgalanA pariNAm-dukhanA pariNAm chhe. te pariNAm AtmAnI gnAn ane AnandanI pariNatine kem kare? ahA! je dukh chhe te AnandanI dashAne kem kare? rAg je ajAN chhe te gnAnanI paryAyane kem utpanna kare?
shubhopayog chhe te kAI dharma nathI. te dharmanun kAraN paN nathI, shubhopayog to anAdithI kare chhe. dharma to chaitanyanI nirmaL pariNati chhe ane te shubhopayoganA kAraNe thatI nathI. gnAnanI svaparane jANavAnI paryAy rAgamAn bhaLIne kevI rIte thAy? rAg to paradravya chhe ane jANavA-dekhavAnI paryAy svadravyanI dashA chhe, svadravya chhe. puNya-pAp adhikAramAn Ave chhe ke AtmAnI mokShamArganI paryAyamAn dravyAtanrano sahAro nathI.
PDF/HTML Page 925 of 4199
single page version
rAgAdibhAv dravyAtanr chhe, anyadravya chhe. teno sahAro nathI. bhagavAn AtmAne potAnA svabhAvano ja sahAro chhe. potAnA dravyasvabhAvathI utpanna thayelA mokShamArganI paryAyano AtmA kartA ane paryAy te enun karma chhe. rAg ane vyavahAr chhe tene gnAn jANe chhe paN eTalA sambandhathI gnAn kartA ane rAg enun kArya tathA rAg kartA ane gnAn rAganun karma em paraspar kartAkarmapaNun chhe nahi. gneyagnAyakasambandh hovA chhatAn rAg ane AtmAne paraspar kartAkarmasambandh nathI.
rAgane ane AtmAnI nirmaL paryAyane atyant bhed chhe. niyamasAranI gAthA 82mAn kahyun chhe ke Avo bhed-abhyAs thatAn jIv madhyastha thAy chhe ane tethI chAritra thAy chhe. rAgabhAvathI chAritra thAy chhe em nathI kahyun paN rAganA bhed-abhyAsathI antaramAn chAritra thAy chhe em kahyun chhe. pahelAn samyagdarshananA kALamAn bhed paDayo chhe; pachhI visheSh bhedanA abhyAsathI antaramAn Thare chhe tyAre chAritra thAy chhe. rAgathI chAritra thAy chhe em nathI. A pramANe rAgane ane svaparane jANanAr prabhu AtmAne atyant bhed chhe. rAgane ane gnAnanI paryAyane paraspar atyant bhed hovAthI temane vyApyavyApakabhAvano abhAv chhe. rAg chhe te pudgal chhe ane gnAnanI nirmaL dashA chhe te AtmA chhe. banne bhinna chhe. tethI temane vyApyavyApakapaNun nathI, tethI kartAkarmapaNun paN nathI.
have kahe chhe-‘अनयोः कर्तृकर्मभ्रममतिः’ jIv-pudgalane kartAkarmapaNan chhe evI bhramabuddhi ‘अज्ञानात्’ agnAnane lIdhe ‘तावत् भाति’ tyAnsudhI bhAse chhe ke ‘यावत्’ jyAnsudhI ‘विज्ञानार्चिः’ vignAnajyoti ‘क्रकचवत् अदयं’ krakachanI jem nirday rIte ‘सद्यः भेदम् उत्पाद्य’ jIv-pudgalano tatkAL bhed UpajAvIne ‘न चकास्ति’ prakAshit thatI nathI.
rAgathI bhinna karIne gnAnano anubhav kare tyAre tene paranun kartAkarmapaNun chhUTI jAy chhe. shabdo to thoDA chhe paN bhAv ghaNA UchAn ane gambhIr bharIdIdhA chhe. draShTi paryAy uparathI pheravI laI dravya upar laI jAy tene vignAnajyoti pragaT thAy chhe. gnAn bhale thoDun hoy, paN sva-parano bhed pADI svAnubhav kare te vignAnajyoti chhe. ahAhA...! chaitanyamUrti bhagavAn Anandano nAth bhinna chhe ane rAg bhinna chhe evo Atma-anubhav kare te vignAnajyoti chhe. A vignAnajyoti karavatanI jem nirday rIte eTale ugrapaNe jIv-pudgalano tatkAL bhed UpajAvIne pragaT thAy chhe. pANInA daLamAn jem telanun TIpu bhinna thaI jAy chhe tem svAnubhav karatAn rAganI chIkAsh ane AtmAnI vItarAgatA banne bhinna thaI jAy chhe. aho! shun kaLash ane shun TIkA! AchAryadeve gajab kAm karyun chhe.
dayA, dAn, vrat AdinA bhAvathI AtmA bhinna chhe. mATe vratanA je vikalpa chhe
PDF/HTML Page 926 of 4199
single page version
enAthI ahIn chAritra pragaT thayun chhe em nathI. temane paraspar kartAkarmapaNun chhe ja nahi. bhagavAn AtmA potAnA nirmaL shraddhAn-gnAn-chAritrapaNe pariName ane te rAgane paN kare em nathI. vaLI rAg rAgane kare ane rAg sambandhI je gnAn thayun te gnAnane paN kare em paN nathI. bhAI! A antaranA marmanI vAt chhe; bahAranI panDitAI AmAn na chAle.
jIv-pudgalano tatkAL bhed upajAvIne-eTale rAgathI jyAn bhinna paDayo ane bhagavAn AtmAnI sanmukh thayo ke tarat ja rAg ane chaitanyanI bhinnatA thaI gaI ane chaitanyamUrti bhagavAn prakAshamAn Avyo, chaitanyanI pariNati prakAshit thaI gaI. Ave dharma kahevAmAn Ave chhe. A bhagavAn sarvagnadev arihant paramAtmA ane digambar munivaronAn vachan chhe. AvI vAt anyatra kayAny chhe ja nahi.
bhAI! tun janma-maraNanA chorAsInA pherA rAganI ekatAbuddhinA kAraNe karI rahyo chhe. te rAgathI bhinna paDI svabhAvasanmukh thatAn avatAr thatA nathI. tiryanch paN svabhAvane pakaDIne samyagdarshan pAme chhe. nav tattvanAn nAm bhale na AvaDe paN AtmAnA svabhAvane pakaDI anubhav karatAn tene atIndriy Anandano svAd Ave chhe ane te samvar chhe; tathA jenA Ashraye svAd Avyo te chaitanyasvabhAvamay jIv chhe-em tene bhAv-bhAsan thAy chhe. A antaranI chIj chhe te kAI vAdavivadAthI pAr paDe em nathI. niyamasAramAn svasamay ane parasamay sAthe vAdavivAde chaDhavAnI nA pADI chhe. jem garIbane be pAnch karoDanI nidhi maLI jAy to te pachhI potAnA vatanamAn AvI te nidhi ekalo bhogave tem gnAnanidhinI prApti thaI hoy to tene ekalo bhogavaje paN vAdavivAd na karIsh. kemake jIvanA karma ghaNA prakAranA, jAt paN ghaNI ane temanA ughAD paN darekanA bhinna bhinna prakAranA hoy chhe. mATe A vAt enA gnAnamAn na bese to vAdavivAd karIsh mA.
‘bhedagnAn thayA pachhI, jIvane ane pudgalane kartAkarmabhAv chhe evI buddhi rahetI nathI. sharIr, man, vANI, karma ityAId jaDanI dashA sAthe jIvane agnAnapaNe paN kartAkarmapaNun nathI. ahIn pudgal eTale rAg samajavun. vyavahArano je rAg chhe enAthI gnAnasvabhAvI AtmA bhinna chhe evun jyAn bhedagnAn thayun tyAn jIv-pudgalane kartAkarmabhAv chhe evI buddhi rahetI nathI. ahAhA...! sachchidAnand prabhu nishchayano Ashray laIne rAgane jyAn judo pADayo tyAn sharIr, man, vANI ityAdinun kartApaNun to kayAny rahyun, andar dayA, dAn, vrat, bhakti AdinA je shubhabhAv chhe tenI sAthe jIvane kartAkarmapaNAnI buddhi khalAs thaI jAy chhe.
tyAre koIvaLI em kahe chhe ke vyavahArane Ap sarvathA hey kaho chho e ekAnt chhe, mithyAtva chhe. tene kahe chhe ke vyavahAranA, dayA, dAn Adi puNyanA pariNAmano
PDF/HTML Page 927 of 4199
single page version
hun kartA ane te mArun karma evI je buddhi chhe e mithyAtva ane agnAn chhe. bhAI! vyavahAranA rAgathI bhed karI tene hey gaNIne ek nij gnAyakasvarUp bhagavAnane upAdey karI teno Ashray kare tyAre bhedagnAn chhe. ane tyAre jIvane pudgal sAthe kartAkarmapaNAno bhAv dUr thAy chhe. are bhagavAn! Avo ja vItarAgano mArga chhe.
juone, Aje savAre kevo gamakhvAr prasang banI gayo? pandar varShanA chhokarAne haDakAyun kutarun karaDavAthI haDakavA upaDayo. rabArIno dIkaro, haju thoDA ja vakhat pahelAn lagna thayelAn. enun dukh jonArA UbhA UbhA raDe, paN paradravyamAn jIv shun karI shake? paradravyamAn to AtmA agnAnapaNe paN kAI na karI shake. ene bichArAne sAnkaLe bAndhyo. ararar! kevun dukh! joyun na jAy. thoDIvAramAn ja eno deh chhUTI gayo. deh kayAn eno hato te sAthe rahe. bhAI! AvAn maraN jIve AtmAnA bhAn vinA anantavAr karyAn chhe. bApu! rAgane poratAno mAnI je rAgamAn aTakayo chhe evA agnAnIne vinA bhedagnAn AvAn anant dukh AvI paDe chhe. rAgane hey karI je AtmAne anubhave te bhedagnAn chhe. prabhu! e bhedagnAn tane sharaN chhe. anya kAI sharaN nathI. je rAgane hey mAnI tenI ruchi chhoDe nahi tene AtmAnI ruchi kayAnthI thAy? ek myAnamAn be talavAr na rahe, bhAI! dayA, dAn, vratAdino rAg hey chhe em pratham hA to pAD.
A sharIr, man, vANI, kuTumb-kabIlA-e badhun dhUL-dhANI chhe. enI vAt to kayAny rahI, paN andar je shubharAg thAy chhe tethI ruchi chhoDavI paDashe. prabhu! hit karavun hoy to A ja mArga chhe. nahitar marIne kayAny chAlyo jaIshe. ahA! tArAn dukh je ten sahan karyAn tene jonArA paN royA evAn pAravAr dukh ten agnAnabhAve bhogavyAn chhe.
AtmA pUrNAnandano nAth chaitanyasampadAthI pUrNa bharelo andar trikAL paDayo chhe. ane rAg to kShaNik mAtra ek samayanI dashA chhe. rAgathI tArI chIj andar bhinna chhe, bhagavAn! rAg Asrav ane bandh tattva chhe, jyAre tun nirALo gnAyak abandh tattva chhe, rAg achetan chhe, jyAre tun chaitanyamay bhagavAnasvarUp chhe. Avun rAgathI bhinna AtmAnun gnAn te bhedagnAn chhe. prabhu! tun jyAn chho tyAn jA, tyAn najar kar. A deh to enI sthiti pUrI thatAn chhUTI jashe. deh kayAn tArI chIj chhe te sAthe rahe, ane rAg paN kayAn tAro chhe te sAthe rahe! A mAragaDA judA chhe. prabhu! duniyA sAthe meL karavA jaIsh to meL nahi khAy. ahIn potAmAn meL khAy em chhe.
rAgathI bhinna paDIne AtmAno anubhav thAy tyAre je rAg chhe tene jANe tene vyavahAr kahevAy chhe. rAgathI bhed pADayA vinA je rAgamAn rahe chhe e to vyavahAravimUDh chhe. samayasAr gAthA 413 mAn tene mATe traN shabdo kahyA chhe. je anAdirUDh, vyavahAramUDh,
PDF/HTML Page 928 of 4199
single page version
nishchayamAn anArUDh chhe te bhagavAn samayasArane anubhavatA nathI em tyAn kahyun chhe. aho! kundakundAchArya ane amRutachandrAchArya bhagamvatoe apAr karuNA karI chhe. temane karuNAno vikalpa UThayo ane koI dhanya paLe A shAstro lakhAI gayA chhe. bhavya jIvonAn mahAbhAgay ke AvI chIj bharatamAn rahI gaI.
emAn kahe chhe ke vyavahArano je rAg chhe tenAthI gnAnasvarUp mArI chIj bhinna chhe em je jANe chhe tene jIv-pudgalanA kartA-karmapaNAnI buddhi rahetI nathI. pudgalano artha ahIn rAg thAy chhe. 7p mI gAthAmAn jaDanI dashA ane rAg e badhAne pudgalapariNAm kahyA chhe. dharmI jIvane bhedagnAn thayun chhe tethI rAg je thAy tene te jANe chhe, paN rAg mAru kArya chhe ane hun teno kartA chhun em te mAnato nathI.
juo, ek sheTh hatA. temane roj churamAnA lADu ja khAvAnI Tev. ekavAr gharamAn juvAn dIkarAnun maraN nIpajayun. roTalA-roTalI sheThane jarAy anukUL nahi. eTale gharanAn kuTumbIo kahe ke bhAI! tamArA svAsthyane lADu sivAy bIjun kAI anukUL nathI mATe lADu jamo. ahA! ek bAju juvAn dIkaro marI gayo chhe, AnkhamAn AnsunI dhArA chhe ane e churamAnA lADu khAy chhe. paN te vakhate lADu upar prem nathI. em dharmIne rAg Ave paN e rAgano ene prem nathI. parano prem to hoy ja sheno? ahAhA...! andar chaitanyamUrti bhagavAn gnAyakasvarUp anant AnandanI sampadAthI bharelo prabhu chhe. enI ruchimAn gnAnane rAgathI judun pADayun chhe tethI rAg mArun kartavya ane rAgano hun kartA evI buddhi ene uDI gaI chhe. bhAI! A bhavamAn samajavAnun ane karavAnun A chhe.
prashna– Ap vyavahAr badho karo chho ane vaLI vyavahArane hey paN kaho chho e kevI rIte chhe?
uttara– are bhagavAn vyavahAr koN kare? tathApi vyavahAr Ave to kharo ne? bhagavAnanAn pUjA-bhakti karavAn, shAstra svAdhyAy karavun ityAdi yathAsambhav hoy to kharAn paN e badhun heyabuddhie hoy chhe em vAt chhe. juone, keTalun kahyun chhe! rAg sAthe ekatAbuddhi rahe tyAn sudhI rAgano hun kartA ane rAg mArun kartavya evI mithyA mAnyatA hoy chhe. parantu rAgathI bhinna paDIne jyAn shuddha AtmAne-bhagavAn gnAyakane jANyo tyAn bhedagnAnanA kALamAn jIv ane pudgal eTale rAg sAthe ene kartAkarmapaNAnI buddhi rahetI nathI. bhAI! rAg dharmIne hoy kharo, paN rAgano prem-Adar ene hotAn nathI. mATe he bhAI! vyavahArathI lAbh (dharma) thashe evI mAnyatA tun chhoDI de. vyavahAranI ruchi jyAn lagI chhUTashe nahi tyAn lagI bhedagnAn pragaT thashe nahi.
bandh adhikAramAn kaLash 173 mAn Ave chhe ke-“sarva vastuomAn je adhyavasAn thAy chhe te badhay jin bhagavAnoe pUrvokta rIte tyAgavA yogya kahyAn chhe tethI ame
PDF/HTML Page 929 of 4199
single page version
em mAnIe chhIe ke ‘par jeno Ashray chhe evo vyavahAr ja saghaLoy chhoDAvyo chhe.’ to pachhI, A satpuruSho ek samyak nishchayane ja niShkampapaNe angIkAr karIne shuddhagnAnasvarUp nij mahimAmAn sthiratA kem dharatA nathI?” hun bIjAne jIvADun, mArun, sukhI-dukhI karun-evo je adhyavasAn chhe te badhoy jinabhagavAnoe tyAgavA yogya kahyo chhe. bIjAne jIvADI shakun, mArI shakun, sukh-dukhanA sanyog ApI shakun-evI mAnyatA chhe e to mithyAtva chhe kemake tun paranun kAI karI shakato ja nathI e siddhAnt chhe. tAro A adhyavasAn mithyA chhe tethIe mAnyatA paN mithyA chhe. AchAryadev kahe chhe ke jinabhagavAnoe adhyavasAn saghaLAy tyAgavAyogya kahyA chhe mATe ame em mAnIe chhIe ke par jeno Ashray chhe evo vyavahAr ja saghaLoy chhoDAvyo chhe. vyavahAraratnatrayano rAg paN parAshrayabhAv hovAthI chhoDavyo chhe. AvI vAt chhe tyAn bIjI vAt (vyavahArathI lAbh thAy evI vAt) kaI rIte karavI bhAI?
sharIr, man, vANI, indriy ityAdi to par chhe. ene AtmA nishchayathI grahatoy nathI ane chhoDatoy nathI. AtmA paranA grahaN-tyAgathI shUnya chhe evI tyAg-upAdAnashUnyatva nAmanI AtmAmAn ek shakti chhe. mATe AtmA paranA grahaN-tyAgathI rahit chhe. mATe paranA grahaN-tyAgano je rAg chhe e mithyAbuddhi chhe. ahAhA...! anantA tIrthankaroe Am kahyun chhe. kahyunchhe ne ke vyavahAr saghaLoy jinadevoe chhoDAvyo chhe to satpuruSho ek samyak nishchayane ja niShkampapaNe angIkAr karIne shuddha gnAnaghanarUp potAnA mahimAmAn sthiti kem karatA nathI? niShkampapaNe eTale ati draDhapaNe potAnA svarUpamAn kem sthiratA karatA nathI? parAshrayathI lAbh thashe e vAt have javA de bhAI! tAro mArga A ek ja chhe prabhu! ke gnAnAnandasvarUp nij shuddha chaitanya bhagavAn chhe temAn sthiti kar.
shrI mokShamArgaprakAshakamAn panDitapravar shrI ToDaramalajIe paN A ja kahyun chhe ke-‘nishchayanay vaDe je nirUpaN karyun hoy tene satyArtha mAnI tenun shraddhAn angIkAr karavun tathA vyavahAranay vaDe je nirUpaN karyun hoy tene asatyArtha mAnI tenun shraddhAn chhoDavun.’ have AmAn vyavahAr AdaraNIy chhe e vAt kayAn rahI? pUrNa vItarAgabhAv na thAy tyAn sudhI nishchayanI sAthe vyavahArano rAg hoy kharo, paN te AdaraNIy chhe ke tenAthI lAbh thAy chhe-em vAt ja nathI.
pahelAn sAmbhaLyun na hoy eTale ghaNAne A mArga navo lAge chhe, paN A to anAdithI chAlyo Avato mArga chhe. anantA jin bhagavAnoe kahelo e A ja mArga chhe. mokShamArgaprakAshakamAn pAn 2pap par kahyun chhe ke- ‘je vyavahAramAn sUtA chhe te yogI potAnA kAryamAn jAge chhe tathA je vyavahAramAn jAge chhe te potAnA kAryamAn sUtA chhe.’ ahA! rAganA bhAvamAn je jAgratapaNe UbhA chhe te nijakAryamAn sUtA chhe. mATe vyavahAranun shraddhAn chhoDI nishchayanun shraddhAn karavun yogya chhe. vaLI tyAn kahyun chhe ke-‘vyavahAranay
PDF/HTML Page 930 of 4199
single page version
svadravya-paradravyane vA tenA bhAvone vA kAraN-kAryAdine koInA koImAn meLavI nirUpaN kare chhe mATe evA shraddhAnathI mithyAtva chhe tethI teno tyAg karavo, vaLI nishchayanay tene ja yathAvat nirUpaN kare chhe tathA koIne koImAn meLavato nathI tethI evA ja shraddhAnathI samyaktva thAy chhe mATe tenun shraddhAn karavun.’ shubharAgathI AtmAne lAbh thAy, vyavahAr sAdhan ane nishchay sAdhya-em vyavahAranay kathan kare paN evA shraddhAnathI mithyAtva chhe em tyAn kahyun chhe. mATe evun shraddhAn tyAgavun.
juo, rAganA vikalpathI bhinna AtmA sachchidAnandasvarUp bhagavAn chhe. eno anubhav thatAn bhedagnAn pragaT thavAthI gnAnIne pudgal eTale rAg sAthe kartAkarmapaNAnI buddhi rahetI nathI; tathApi jyAnsudhI bhedagnAn thatun nathI tyAnsudhI jIvane agnAnathI kartAkarmabhAvanI buddhi thAy chhe. ahA! gnAyakasvarUp bhagavAn AtmA ane rAgabhAv e benI jyAnsudhI jIvane ekatvabuddhi chhe tyAnsudhI rAg mArun kartavya ane hun eno kartA evun agnAnapUrvak jIv mAne chhe. bhAI! A to sIdhI vAt chhe. potAno durAgrah chhoDI de to pakaDAy em chhe. Avun anAdinun agnAn chhe te bhedagnAn pragaT karI dUr karavun joIe em ahIn Ashay chhe.
[pravachan nan. 13p sheSh 136, 137 * dinAnk 24-7-76 thI 26-6-76]
PDF/HTML Page 931 of 4199
single page version
जीवपुद्गलपरिणामयोरन्योऽन्यनिमित्तमात्रत्वमस्ति तथापि न तयोः कर्तृकर्मभाव इत्याह–
पोग्गलकम्मणिमित्तं तहेव जीवो वि परिणमदि।। ८०।।
अण्णोण्णणिमित्तेण दु परिणामं जाण दोण्हं पि।। ८१।।
पोग्गलकम्मकदाणं ण दु कत्ता सव्वभावाणं।। ८२।।
joke jIvanA pariNAmane ane pudgalanA pariNAmane anyonya (paraspar) nimittamAtrapaNun chhe topaN temane (bannene) kartAkarmapaNun nathI em have kahe chhe-
anyonyanA nimittathI pariNAm beu taNA bane. 81.
gAthArtha– [पुद्गलाः] pudgalo [जीवपरिणामहेतुं] jIvanA pariNAmanA nimittathI [कर्मत्वं] karmapaNe [परिणमन्ति] pariName chhe, [तथा एव] tem ja [जीवः अपि] jIv
PDF/HTML Page 932 of 4199
single page version
paN [पुद्गलकर्मनिमित्तं] pudgalakarmanA nimittathI [परिणमति] pariName chhe. [जीवः] jIv [कर्मगुणान्] karmanA guNone [न अपि करोति] karato nathI [तथा एव] tem ja [कर्म] karma [जीवगुणान्] jIvanA guNone karatun nathI; [तु] parantu [अन्योऽन्यनिमित्तेन] paraspar nimittathI [द्वयोः अपि] bannenA [परिणामं] pariNAm [जानीहि] jANo. [एतेन कारणेन तु] A kAraNe [आत्मा] AtmA [स्वकेन] potAnA ja [भावेन] bhAvathI [कर्ता] kartA (kahevAmAn Ave) chhe [तु] parantu [पुद्गलकर्मकृतानां] pudgalakarmathI karavAmAn AvelA [सर्वभावानाम्] sarva bhAvono [कर्ता न] kartA nathI.
TIkA– ‘jIvapariNAmane nimitta karIne pudgalo karmapaNe pariName chhe ane pudgalakarmane nimitta karIne jIv paN pariName chhe’-em jIvanA pariNAmane ane pudgalanA pariNAmane anyonya hetupaNAno ullekh hovA chhatAn paN jIv ane pudgalane paraspar vyApyavyApakabhAvanA abhAvane lIdhe jIvane pudgalapariNAmo sAthe ane pudgalakarmane jIvapariNAmo sAthe kartAkarmapaNAnI asiddhi hoIne, mAtra nimitta-naimittikabhAvano niShedh nahi hovAthI, anyonya nimittamAtra thavAthI ja bannenA pariNAm (thAy) chhe; te kAraNe (arthAt tethI), jem mATI vaDe ghaDo karAy chhe tem potAnA bhAv vaDe potAno bhAv karAto hovAthI, jIv potAnA bhAvano kartA kadAchit chhe, parantu jem mATI vaDe kapaDun karI shakAtun nathI tem potAnA bhAv vaDe parabhAvanun karAvun ashakay hovAthI (jIv) pudgalabhAvono kartA to kadI paN nathI e nishchay chhe.
bhAvArtha– jIvanA pariNAmane ane pudgalanA pariNAmane paraspar mAtra nimittanaimittikapaNun chhe topaN paraspar kartAkarmabhAv nathI. paranA nimittathI je potAnA bhAv thayA temano kartA to jIvane agnAnadashAmAn kadAchit kahI paN shakAy, parantu jIv parabhAvano kartA to kadI paN nathI.
joke jIvanA pariNAmane ane pudgalanA pariNAmane anyonya nimittapaNun chhe topaN kartAkarmapaNun nathI em have kahe chhe. ahIn agnAnInI vAt chhe. AgaLanI gAthAomAn bhedagnAnInI vAt hatI. ahIn jIvanA pariNAm kahetAn vikArI pariNAmanI vAt chhe. pahelAnI gAthAomAn jIvanA pariNAm eTale nirmaL vItarAgI pariNAmanI vAt hatI.
pahelAn ‘potAnA pariNAmane jANato AtmA’-em kahelun e jIvanA vitarAgI nirmaL pariNAmanI vAt hatI; ane‘pudgal paranA pariNAmane jANatun nathI’-em kahelun tyAn paN paranA pariNAm eTale jIvanA nirmaL vItarAgI pariNAmanI vAt hatI. A vAt gAthA 7p thI 79 sudhImAn AvI gai chhe.
PDF/HTML Page 933 of 4199
single page version
ahIn agnAnInI vAt chhe. eTale mithyAtva ane rAg-dveShanA pariNAmane ahIn jIvanA pariNAm kahyA chhe; ane pudgal pariNAm eTale jaD karmanI dashAnI vAt chhe. te bannene paraspar nimittamAtrapaNun chhe. eTale jIvanA vikArI pariNAm te pudgalakarmanA pariNAmanun nimitta chhe ane pudgalakarmano uday te jIvanA rAg-dveSh pariNAmanun nimitta chhe. chhatAn te bannene kartAkarmapaNun nathI em kahe chhe.
karma bandhAy emAn jIvanun (vikAranun) nimittapaNun chhe. paN nimittapaNun eTale shun? ke nimitta hoy chhe, bas. nimitta chhe mATe karma bandhAy chhe em eno artha nathI. karmanA paramANuono pariNaman-kAL chhe tethI te karmarUpe pariName chhe tyAr jIvanA mithyAtva ane rAg-dveShanA pariNAm nimittamAtra chhe. nimittamAtra eTale bhinnapaNe upasthit chhe.
panchAstikAy gAthA 62mAn em kahyun chhe ke samay samayanA jIvanA vikArI pariNAm svayam potAnA ShaTkArakathI thAy chhe. temAn par kArakonI apekShA nathI. jIvanA vikArI pariNAm pote potAthI-potAnA ShaTkArakarUp pariNaman thAy chhe emAn jaDakarmanA kArakanI bIlakul apekShA nathI. A viShay par varShA pahelAn charchA chAlelI. to sAme pakShethI kahe ke e to abhinna kArakanI vAt chhe. paN abhinnano artha shun? bhAi! vikArI pariNAm pote potAthI svatantra thAy chhe em eno artha chhe. lokone svatantrapaNun bese nahi eTale shun thAy? bhAi! svarUp bahu sUkShma chhe. nimitta chhe mATe jIv vikArapaNe pariName chhe em nathI. ahIn to nimittapaNun chhe bas eTalun ja siddha karavun chhe.
‘jIvapariNAmane nimitta karIne pudgalo karmapaNe pariName chhe ane pudgalakarmane nimitta karIne jIv paN pariName chhe.’
juo karmarUpe pariNamavAno pudgalano kAL hato tej vakhate ahIn jIvamAn je shubhAshubh rAganA pariNAm hatA tene nimitta kahevAmAn Ave chhe. nimitte tene pariNamAvyA chhe em nathI. jo nimitta pariNamAvI de to nimitta nimitta rahe nahi, paN upAdAn thai jAy. karma ane AtmA banne ek thai jAy. ahIn je jIv pariNAm kahyA chhe te vikArI pariNAmanI vAt chhe. gAthA 7p thI 78mAn je jIvapariNAm kahyA hatA te nirmaL vItarAgI pariNAmanI vAt hatI. tyAn bhedagnAnInA pariNAmanI vAt hatI. A agnAnInA pariNAmanI vAt chhe. jyAn je je jem chhe tyAn te tem samajavun joie. ahIn kahe chhe ke jIvanA pariNAmane nimitta karIne eTale ke jIvanA je mithyAtva ane rAgadveShanA pariNAm chhe tene nimitta karIne pudgalo karmarUpe pariName chhe. paramANuo je
PDF/HTML Page 934 of 4199
single page version
akarma avasthAe hatA te karmaavasthArUpe thayA e paramANuono svakAL chhe, e enI nij kShaN chhe, janmakShaN chhe. nimittane laine eTale vikArane laine pudgalonA pariNamanano kAL thayo chhe em nathI.
jIvamAn paN mithyAtva ane rAg-dveShanA pariNAm thavAnI nijakShaN chhe, ane tyAre karmano uday kahevAy chhe. jIvane vikArabhAve pariNamavAno kAL chhe tyAre karmano uday emAn nimitta chhe. karmano uday(nimitta) hato mATe jIvamAn rAg-dveShanA vikArI pariNAm thavA athavA mATe jIvane rAgadveShabhAve pariNamavun paDayun em chhe ja nahi. jo em hoy to nimitta ane upAdAn eTale ke karma ane jIv banne ek thai jAy.
ahAhA...! AtmA adbhut chaitanyachamatkArarUp hIralo chhe. enI jene kimmat jaNAi nathI e jIv mithyAtva ane rAgadveShapaNe pariName chhe. te vikArI bhAvanun jyAre hAjarapaNun chhe te vakhate pudgalanI je karmarUp avasthA thAy chhe te pudgalanun svatantra pariNaman chhe. tyAre koi kahe ke rAgadveSh na karyA hot to karmabandh na thAt? paN bhAi! e prashna ja kayAn chhe? (ek avasthAmAn bIjI avasthAnI kalpanAno prashna ja kayAn chhe?) ahIn to em vAt chhe ke jIve rAg-dveSh karyA mATe pudgalane karmarUpe pariNamavun paDayun em chhe ja nahi.
jIvanA pariNAmane nimitta karIne pudgalo karmapaNe pariName chhe. ahIn ‘nimitta karIne’-em shabda vAparyo chhe. paN eno artha shun? nimitta chhe mATe pudgal karmapaNe pariName chhe em artha nathI. shun ene khabar chhe ke jIvamAn rAg chhe mATe karmapaNe pariNamun? ahIn rAg chhe mATe pudgalo darshanamohapaNe pariName chhe em chhe ja nahi. te kALe paramANunI lAyakAtathI te te karmanI paryAy thAy chhe. ane tyAre jIvanA vikArI pariNAm enun nimitta kahevAmAn Ave chhe.
tevI rIte pudgalakarmane nimitta karIne jIv paN pariName chhe. eTale ke jIv svayam svAdhInapaNe rAgadveSharUpe pariName tyAre jaD karmano uday nimittamAtrapaNe chhe. karmano uday nimitta chhe mATe jIv rAgadveShapaNe pariName chhe em nathI. te kALe jIvane rAgadveSharUpe thavAno svakAL chhe ane tyAre karmano uday nimitta chhe bas. nimitta karIne eTale ke tyAn nimittapaNun chhe, hAjarI chhe bas eTalI vAt chhe. juo banneno kAL ek ja chhe. to pachhI A chhe to A thayun em kayAn rahyun? phakat nimitta chhe eTalI vAt chhe. jIvanA pariNAm ek samayanun sat potAthI chhe. karmapariNAmano utpAd thayo mATe chhe em nathI. ane jIvanA rAgadveShanA pariNAmano utpAd thayo mATe te kALe karmanA pariNAm thayA em paN nathI. ‘nimitta karIne’ je kahyun chhe eno artha eTalo ja chhe ke nimitta hoy chhe.
jeTalA pramANamAn jIvane rAgadveSh pariNAm hoy teTalA pramANamAn chAritramohanIy karma bandhAy chhe. mithyAtvanA paN anant ras chhe. jeTalA pramANamAn mithyAtvano bhAv
PDF/HTML Page 935 of 4199
single page version
hoy teTalA pramANamAn darshanamoh karma bandhAy chhe. chhatAn Ane laine karma bandhAy chhe em nathI. have kahe chhe-‘em jIvanA pariNAmane ane pudgalanA pariNAmane anyonya hetupaNAno ullekh hovA chhatAn paN jIv ane pudgalane paraspar vyApyavyApakabhAvanA abhAvane lIdhe jIvane pudgalapariNAmo sAthe ane pudgalakarmane jIvapariNAmo sAthe kartA karmapaNAnI asiddhi hoine, mAtra nimittanaimittikabhAvano niShedh nahi hovAthI, anyonya nimittamAtra thavAthI ja bannenA pariNAm thAy chhe. jIv-pudgalanA pariNAmano paraspar nimittapaNAno ullekh hovA chhatAn vyApyavyApakabhAvano abhAv chhe. eTale jIv vikAr kare te vyApak ane jaD karmanI avasthA thAy te vyApya em nathI. te ja pramANe karmano uday te vyApak ane jIvanA pariNAm te enun vyApya em paN nathI. paraspar vyApyavyApakabhAvano abhAv hovAthI jIvane pudgal pariNAm sAthe ane pudgalane jIvapariNAm sAthe kartAkarmapaNAnI asiddhi chhe. karmanun nimitta chhe teNe jIvane rAg karAvyo ane jIve rAg karyo mATe jaDakarma bandhAyun-em kartAkarma bhAvano bannene arasaparas abhAv chhe. mAtra nimittanaimittikabhAvano niShedh nathI. ekabIjAne nimittanaimittikabhAv chhe. anyonya nimittamAtra thavAthI ja banne nA pariNAm thAy chhe. pratham potAnI vastu svatantra chhe enI khabar vinA dharma kem thAy? dharma karanArane pratham khyAl hovo joie ke agnAnabhAve jeTalA vikArI pariNAm thAy chhe te mArAthI svatantra thAy chhe; ane te kALe jaD karmanI pariNatinun kArya pudgalathI tyAn svatantra thAy chhe. mane rAg- dveSh thayA mATe tyAn jaDakarmanun pariNaman thAy chhe em nathI. pratham paryAyamAn vikAranI svatantratA mArAthI chhe ane karmanI paryAyamAn karmanI svatantratA chhe em lakShamAn Avavun jAie. jIv ane pudgalane paraspar vyApyavyApakabhAvano abhAv chhe. tethI ekabIjAnA nimittapaNAno ullekh eTale kathan hovA chhatAn paraspar kartAkarmabhAv nathI. jIvanA rAg-dveSh karmamAn nimitta ho, tem karmano uday jIvanA rAgadveShanun nimitta ho; parantu jIve je vikArI pariNAm karyA te karmabandhananI paryAyano kartA chhe em nathI tathA karmano uday vikArI bhAvano kartA chhe em paN nathI. jIve potAnA mithyAtva ane rAgadveShanA pariNAm svatantrapaNe karyA tyAre pudgal svayam svatantrapaNe karmaparyAyapaNe thayA chhe. te ja pramANe karma pote svatantrapaNe udayarUp thayA tyAre jIv svatantrapaNe mithyAtva ane rAgadveSharUpe pariNamyo chhe. Am bannenun pariNaman svatantra chhe. bhAi! haju paryAyanI svatantratA jene besatI nathI tene dravya je vyakta nathI tenI svatantratAnI vAt kem bese? potAnI je pragaT paryAy te svatantra chhe, parane laine nathI.
PDF/HTML Page 936 of 4199
single page version
ane karmanun bandhan thAy te karmane laine chhe, jIvane laine nathI. AvI samayasamayanI paryAyanI svatantratAnI vAt jene na bese tene Anandakand prabhu trikALI shuddha sUkShma chaitanyasvabhAvanI svatantratA draShTimAn nahi bese ane tene samyagdarshan pragaT nahi thAy. je pragaT dashA chhe eno kartA par chhe em mAne ene paryAyanA svatantra pariNamananI khabar nathI. ahIn to agnAnapaNAmAn jIv pote vikArI pariNAmano svatantra kartA thaine te pariNAmane kare chhe ane e vAt siddha karI chhe. bhedagnAn thayA pachhI AtmA rAgano kartA ane rAg enun kArya evI kartAkarmabuddhi rahetI nathI.
shrI kundakundAchAryadevanI bAr anuprekShAmAn Ave chhe ke karmanA Asravanun (nimitta) kAraN evo je vikArIbhAv tenA kAraNe AtmA sansAramAn DUbe chhe. shubhabhAvathI paN jIv sansArasAgaramAn DUbI jAy chhe. dayA, dAn Adi puNyanA bhAv chhe te Asrav chhe ane te mokShanun kAraN nathI. samyagdarshan vinA agnAnanI jeTalI bAhya kriyA chhe te saghaLI sansAramAn rakhaDavAnI kriyA chhe. AsravabhAv to nindanIy ja chhe, anarthanun kAraN chhe.
prashna– jinavANImAn vyavahArane mokShanun paramparA kAraN kahyun chhe ne?
utara– hA, paN kone? jeNe rAgathI bhinna paDIne chaitanyasvarUp AtmAno anubhav karyo chhe enA mandarAganA pariNAmane paramparA mokShanun kAraN kahyun chhe. jene anubhavamAn gnAn ane AnandanI dashA pragaTI chhe tenA shubhabhAvamAn ashubh TaLyo chhe ane have pachhI shuddha chaitanyasvarUp svano ugra Ashray laine shubhane paN TALI mokShapad pAmashe tethI tenA shubh rAgane paramparA kAraN kahevAmAn Avyun chhe. kharekhar to rAg mithyAdraShTine ke samyagdraShTine mokShanun kAraN chhe ja nahi.
samayasAr nATakamAn panDit banArasIdAse kahyun chhe ke chhaThThAguNasthAne panchamahAvratano ke samiti, gupti ityAdino je rAgabhAv thAy te sansArapanth chhe, jagapanth chhe.
samyagdarshan-gnAn-chAritranA dhArak sAchA sant munirAjane je shubharAg chhe te pramAd chhe ane te jagapanth chhe, mokShapanth nathI. antaramAn Anand svarUp bhagavAn AtmAnA AshrayathI je vItarAgatA pragaTI chhe te mokShapanth chhe. ahAhA...! chhaThTheguNasthAne munirAjane je vratAdino vikalpa chhe te jagapanth chhe. bhAi! vItarAg mArga vItarAgabhAvathI Ubho thAy chhe, rAgathI nahi, rAg to sansAr bhaNI jhuke chhe. ahA! gnAnIne to rAg sAthe kartAkarmabhAvano abhiprAy ja nathI, chhatAn je rAg chhe te jagapanth chhe. A jinavachan chhe.
PDF/HTML Page 937 of 4199
single page version
panDit banArasIdAsajIe jinavANI viShe kAvya lakhyun chhe. emAn kahe chhe ke-
A OMkAravANI-jinavANI amUlya chhe, chUl eTale manohar chhe ane sAmbhaLanArane AnandarasanI denArI chhe. A OMdhvani mukhanI shobhA chhe.
je OMkAradhvanimAn bAr anganA vichAr bharyo chhe e bhagavAnanI vANI em kahe chhe ke-jIvanA vikArI pariNAm potAthI svatantra thAy chhe tyAre te kALe pudgalo svayam jaDakarmanI paryAyapaNe pariName chhe. vikArI pariNAm temAn nimittamAtra chhe, parantu e nimittane laine karmabandhan thayun chhe em nathI, kartAkarmabhAv nathI.
tattvArthasUtramAn Ave chhe ke chha prakAranA pariNAm jIv kare enAthI gnAnAvaraNIy karma bandhAy chhe. eno artha e chhe ke jIvanA pariNAm ane pudgalanA pariNAmane nimittanaimittik sambandh chhe. eTale ke karmabandhananI pariNatI svakALe potAthI thai to rAgadveShanA pariNAm tyAn nimitta chhe-bas eTalI vAt chhe. parantu jIvane rAgadveSh thayA mATe karmabandhan thayun em nathI. bhAi! OMkAr dhvanimAn AvelI vAt chhe.
kahe chhe ke mAtra nimittanaimittikabhAvano niShedh nahi hovAthI anyonya nimittamAtra thavAthI ja bannenA pariNAm thAy chhe. AtmA karmarUp pudgalanA guNone karato nathI, tevI rIte karma AtmAnA rAgadveShAdi shubhAshubh bhAvone karatun nathI. bannenA pariNAm paraspar nimittamAtra thavAthI ja thAy chhe, kartA nahi. jIvanA vikArI pariNAmamAn karmano uday nimittamAtra chhe, kartA nahi.
prashna– karmano uday Ave to vikAr karavo ja paDe ne?
uttara– karmano uday Ave to vikAr karavo ja paDe e mAnyatA yathArtha nathI. shrI jayasenAchAryanI TIkAmAn (pravachanasAr gAthA 4pamAn) Avyun chhe ke karmano uday hovA chhatAn shuddha upAdAnapaNe AtmA pariName to karmano uday chhUTI jAy chhe, navIn bandh thato nathI. jIv svabhAv sanmukhatA kare, svamAn jhuke to karmano uday hovA chhatAn karmanI nirjarA thai jAy chhe. jo karmanA udayathI bandh thAy to sansArIono karmano uday sadAy raheto hovAthI sadA bandh ja rahe, mokSha na thAy; paN em nathI.
have kahe chhe-‘te kAraNe, jem mATI vaDe ghaDo karAy chhe tem potAnA bhAv vaDe potAno bhAv karAto hovAthI, jIv potAnA bhAvano kartA kadAchit chhe, parantu jem
PDF/HTML Page 938 of 4199
single page version
mATI vaDe kapaDun karI shakAtun nathI tem potAnA bhAv vaDe parabhAvanun karAvun ashakay hovAthI pudgalabhAvono kartA to kadI paN nathI e nishchay chhe.’
juo, jeTalA pramANamAn rAg kare teTalA pramANamAn karma bandhAy chhatAn rAg karmanI avasthAno kartA nathI. A AngaLI UnchI nIchI thAy te enI potAnI paryAyathI thAy chhe, emAn vikalpa nimitta chhe; paN vikalpanA (nimittanA) kAraNe e kArya tyAn jaDamAn thayun chhe em nathI. loko mAne chhe ke-ame deshasevAnAn kAm karIe chhIe, samAjane sudhArI daie chhIe, kuTumbane Unchu lAvIe chhIe. paN e badhun koN kare, bhAi? tane khabar nathI ke jIv kartA thaine kadAchit potAnA vikArI pariNAmane kare paN parano kartA thai shake nahi. agnAnI vikArI pariNAm te mArun kArya em mAne paN parano kartA thai shake nahi. jem mATI vaDe ghaDo karAy chhe tem potAnA bhAv vaDe potAno bhAv karAto hovAthI potAnA vikArI bhAvano jIv kartA chhe. ahIn vikArI bhAv jIvanA chhe em siddha karIne pachhI gnAnabhAv siddha karavo chhe.
potAnA bhAv vaDe potAno bhAv karAto hovAthI-eTale ke vikArI bhAv jIvamAn potAthI thAy chhe. parane laine te thato nathI. shAstramAn em paN Ave chhe ke samyagdarshananI paryAyano AtmA kartA nathI. e to tyAn paryAyadraShTi chhoDAvI dravyadraShTi karAvavAnI vAt chhe. jyAre ahIn agnAnInI mukhyatAthI vAt chhe. mATe jIv agnAnapaNe potAnA vikArI bhAvano kartA chhe em kahyun chhe. ahIn vikArI bhAvano agnAnI kartA chhe em siddha karavAnI vAt chhe.
parano kartA AtmA nathI. vaLI rAgano kartA je potAne mAne te paN vAstavamAn jain nathI. je rAgano kartA potAne mAne te mithyAdraShTi chhe, jain nathI. dharmI jain to Anandano kartA thaine Anandane bhogave, anubhave chhe. bhAi! jain koi sampradAy nathI, e to vastunun svarUp chhe. kahyun chhe ne ke- ‘jin so hI hai AtmA, anya so hI hai karma,
vItarAgasvarUp bhagavAn AtmA chhe. enI jyAn draShTi ane anubhav thayo to gnAnI rAgano kartA thato nathI, parantu teno jANanAr gnAtA rahe chhe; ane te jain chhe.
rAg samakitIne, munine thAy chhe kharo, paN te kALe te jANelo prayojanavAn chhe. bAramI gAthAmAn te Ave chhe ke te te kALe je je prakAranA rAganI dashA chhe tene te te prakAre gnAn potAthI jANe chhe. rAg chhe mATe jANe chhe em nahi, paN parane paN jANavAnun potAnA gnAnanun svatantra pariNaman chhe mATe jANe chhe.
PDF/HTML Page 939 of 4199
single page version
ahIn kahe chhe ke-jem mATI vaDe ghaDo karAy chhe tem potAnA bhAv vaDe potAno bhAv karAto hovAthI, jIv potAnA bhAvano kartA kadAchit chhe. vikArI bhAvano kartA kadAchit jIv chhe. kadAchit eTale jyAnsudhI rAgathI bhinna paDI samyagdarshan pragaT na kare tyAn sudhI agnAnabhAve agnAnI jIv rAgano kartA thAy chhe. kadAchit eTale agnAnadashAmAn jIv rAgano kartA chhe. (samyagdarshan thayA pachhI gnAnI dharmI jIv gnAn pariNAmano kartA thAy chhe).
are jIv! tun keTakeTalA dukhamAn anAdithI gherAi gayo chhe! bhAvapAhuDamAn to em kahyun chhe ke-prabhu! agnAnanA kAraNe tArAn eTalAn maraN thayAn ke tArA maraNanA kALe tArAn dukh joine tArI mAtAe raDIne je Asun sAryAn te ekaThAn karIe to dariyAnA dariyA bharAy. AvA to manuShyapaNAnA anant bhav karyA. tem narakamAn, svargamAn, DhoramAn, tiryanchamAn, nigodAdimAn anant-anant bhav karyA. ahA! dukh ja dukhamAn tAro anantakAL nijasvarUpanA bhAn vinA gayo. andar sachchidAnandasvarUp bhagavAn chhee; tenI draShTi karI nahi ane mithyAtva ane rAg-dveShanA bhAv karI karIne ten anant du‘kha sahyAn. e dukhanI vAt kem karavI! mATe he bhAi! tun antardaShTi kar, jinabhAvanA bhAv.
vaLI, jem mATI vaDe kapaDun karI shakAtun nathI tem potAnA bhAv vaDe parabhAvanun karAvun ashakay hovAthI, jIv pudgalabhAvono kartA to kadI paN nathI e nishchay chhe. mATI potAno bhAv eTale ghaDAnI paryAyane kare chhe, paN mATI vaDe kapaDun karI shakAtun nathI. mATI kartA ane kapaDun enun kArya em banatun nathI. kevun draShTAnt Apyun chhe! tem jIv vikAranA bhAvane kare paN karmanI paryAyane kare e ashakay chhe. tem jaD karmanA bhAv vaDe karmano bhAv thAy paN karmanA bhAv vaDe jIvano vikArI bhAv karAvo ashakay chhe. sImandhar bhagavAnanI pUjAmAn Ave chhe ke-
ekalI agnine koi mAratun nathI, paN lohano sansarga kare to agnine ghaNanA ghA khAvA paDe chhe. tem ekalo AtmA, parano sambandh karI rAg-dveSh na kare to dukhane pApta na thAy. paN nimittanA sange pote rAg dveSh kare to chAragatinA dukhanA ghaN khAvA paDe, chAragatimAn rajhaLavun paDe. are bhAi! rAgadveShanI ekatAnun anant dukh chhe ane evAn anant dukh ten bhogavyAn chhe.
ahIn to spaShTa vAt chhe ke AtmA potAnA bhAvane karato hovAthI vikArIbhAvono kartA agnAnapaNe AtmA chhe. parantu jem mATI vaDe kapaDun karI shakAtun nathI tem potAnA vikArIbhAv vaDe karmabandhan thatun nathI. tevI ja rIte jaD karmanA bhAv vaDe karmano bhAv
PDF/HTML Page 940 of 4199
single page version
thAy paN karmanA bhAv vaDe jIvano vikArI bhAv thato nathI. karmane laine jIvamAn vikAr thAy ane vikArane laine karmabandhan thAy em keeTalAk mAne chhe paN e yathArtha nathI.
panchAstikAy gAthA 62mAn to em kahyun chhe ke paryAyamAn je vikAr thAy chhe te potAnA ShaTkArakathI thAy chhe, temAn paranA ShaTkArakanI apekSha nathI. A vAt sAmbhaLIne lokone khaLabhaLAT thai jAy chhe. teo em kahe chhe ke karmathI vikAr na thAy to vikAr jIvano svabhAv thai jAy chhe. are bhAi! em nathI. vikAr paryAyamAn potAthI thAy chhe. paranI apekShA to nahi, paN potAnA dravya-guNanI paN apekShA vinA svatantrapaNe ek samayanI paryAyamAn ShaTkArakanun pariNaman thaine vikAr svayamsiddha thAy chhe, parathI nahi. jem mATIthI kapaDun na thAy tem karmanA udayathI vikAr na thAy ane vikAranA kAraNe karma bandh na thAy. jIvanA potAnA vikAranA pariNamanamAn bIjI chIj (karmano uday) nimitta ho bhale, paN nimittane laine vikAr thayo chhe em nathI. ahIn potAmAn potAthI vikAr thayo tyAr bIjI chIjane (karmanA udayane) nimitta kahevAmAn Ave chhe. vikAr parathI thAy em je mAne tene andar ekalo Anandaghan prabhu gnAnasvabhAvano rasakand svayamjyoti bhagavAn paDayo chhe e kem bese?
ahAhA...! mATI vaDe jem kapaDun karI shakAtun nathI tem potAnA vikArI bhAv vaDe parabhAvanun karAvun, karmabandhananun karAvun ashakay chhe. gajab vAt chhe! sthULabuddhivALAne samajavun kaThaN paDe. vrat, tap, bhakti, pUjA ityAdi rAgamAn je honsh karI utsAhathI rokAi rahyo chhe tene ahIn kahe chhe ke bhAi! pUjAnA shabdonI bhAShAno kartA AtmA nathI tane shubhabhAvano vikalpa Ave chhe mATe ‘svAhA’ ityAdi shabdo bolAy chhe em nathI. bhAi! mATI vaDe ghaDo thAy, paN mATI vaDe shun kapaDun thAy? na thAy. tem potAnA bhAv vaDe potAno bhAv thAy, paN potAnA bhAv vaDe shun parano bhAv thAy? na thAy. pahelAn astithI kahyun chhe ke potAnA bhAv vaDe potAno bhAv karAy chhe ane have nAstithI kahyun ke potAnA bhAv vaDe parano bhAv kadI karI shakAto nathI. bhAi! A AngaLI hale chhe eno kartA AtmA nathI. bhAShA bolatI veLA hoTh hale eno kartA AtmA nathI. ek rajakaNanI paN je samaye je paryAy thavAnI yogyatA chhe te tenAthI svatantrapaNe thAy chhe, ene AtmA kare em traNakALamAn chhe nahi.
agnAnI jIv potAnA rAg vaDe rAgane kare, paN rAg vaDe bhAShA kare ke AngaLI halAve em chhe nahi. paramAn levA-devAnun kArya thayun te ene rAg chhe mATe thayun em nathI. koine anAj ApavAno shubharAg thayo mATe e bhAvathI bIjAne anAj ApI shakAy em chhe nahi. paranA kAryamAn prabhu AtmA pAngaLo chhe, kemake te paranun kArya karI shakato nathI. shubhAshubhabhAv thayo enAthI karma bandhAyun ane enAthI gati prApta thai em vyavahArathI kahevAy chhe, paN vastusvarUp em nathI.