PDF/HTML Page 1381 of 4199
single page version
AtmAmAn akAraNakAryatva shakti-svabhAv evo chhe ke te vaDe te rAganun kAraN paN nathI, kArya paN nathI. ahAhA...! vyavahAraratnatrayano je rAg chhe tenun bhagavAn AtmA kAraN nathI. tem vyavahAraratnatrayano je rAg chhe tenun AtmA kArya paN nathI. (pachhI vyavahArathI nishchay pragaTe e kayAn rahyun?) AtmA to potAnA shuddha svarUpanun kAraN ane shuddha svarUpanun kArya chhe. sUkShma vAt chhe, bhAI!
paN A badhun tAre nakkI karavun paDashe. bhAI! 84nA avatAramAn jIv dukhI ja dukhI thayo chhe. juone! kShaNavAramAn hArTaphel thaI jAy chhe! paN deh tArI chIj kayAn chhe? e to par chIj chhe. ek kShetre hovA chhatAn AtmAthI hamaNAn paN bhinna ja chhe. sharIr, karma ane rAgathI chaitanyasattva bhinna chhe.
jem nALiyeramAn goLo kAchalIthI bhinna chIj chhe tem chaitanyagoLo sharIrathI ane rAgathI bhinna tattva chhe. chaitanyadravyanun sAmarthya ja evun chhe ke te rAganun kAraN na thAy ane rAganun kArya paN na thAy.
chaitanyaprakAsharUp vastu AtmA padArtha chhe ke nahi? hA, padArtha chhe; to tene anya padArtha sAthe kAI sambandh nathI. vaLI par padArthanA lakShe je shubh vikalpa thAy chhe te puNya tattva chhe ane bhagavAn AtmA shuddha gnAyak tattva chhe. banne bhinna bhinna chhe. mATe puNya tattvathI gnAyak tattvanI prApti na thAy. vyavahArathI nishchay na thAy. bhAI! anAdi anant sachchidAnandasvarUp bhagavAn AtmAno akAraNakAryasvabhAv ja evo chhe ke sansAranA koI paN padArthanun AtmA kAraN na thAy ane jagatanA koI paN anya padArthathI (nimittathI ke rAgathI) AtmAne samyagdarshan Adi chaitanyapariNaman na thAy. ahAhA...! rAganA abhAvasvabhAvasvarUp shuddha chaitanyatattva AtmA chhe te nij chaitanyasvarUp sivAy koInun kAraN-kArya nathI. Avun ja svarUp chhe; paN te nayonA pakShapAtarUp vikalpothI prApta thatun nathI. tethI kahe chhe-
‘je puruSh nayonA kathan anusAr yathAyogya vivakShApUrvak tattvano vastusvarUpano nirNay karIne nayonA pakShapAtane chhoDe chhe te puruShane chitsvarUp jIvano chitsvarUpe anubhav thAy chhe.’
juo, pratham vastusvarUpano nirNay karatI veLA nay vikalpa Ave chhe kharA, paN je puruSh tene oLangI jaI svabhAvasanmukh thAy chhe tene chitsvarUp jIvano chitsvarUpe anubhav thAy chhe. vikalpathI bhinna paDI, chaitanyanI paryAy je svabhAvamAn tanmay thAy chhe tenun nAm samyagdarshan ane samyaggnAn chhe. pahelAn paryAy vikalpamAn ekamek hatI te gnAyakamAn ekamek thAy chhe enun nAm samyagdarshan ane dharma chhe. gnAnIne nirantar chitsvarUp jIv chitsvarUpe anubhavAy chhe. have kahe chhe-
PDF/HTML Page 1382 of 4199
single page version
‘jIvamAn anek sAdhAraN dharmo chhe parantu chitsvabhAv teno pragaT anubhavagochar asAdhAraN dharma chhe tethI tene mukhya karIne ahIn jIvane chitsvarUp kahyo chhe.’
bhagavAn AtmAmAn bIjAn dravyomAn chhe evA potAnA anek sAdhAraN dharmo chhe. potAmAn hoy ane bIjAn dravyomAn paN hoy tevA dharmone sAdhAraN dharmo kahe chhe. e rIte AtmAmAn astitva, vastutva, dravyatva, prameyatva, agurulaghutva Adi potAnA sAdhAraN dharmo anant chhe; ane asAdhAraN dharma paN anek chhe.
chitsvabhAv, jANagasvabhAv bhagavAn AtmAno pragaT anubhavagochar asAdhAraN dharma chhe. potAno chaitanyasvabhAv bIjAn dravyomAn nathI. potamAn astitva guN chhe tevo guN bIjA dravyomAn chhe, paN chaitanyadharma potAmAn chhe ane bIjAmAn nathI. te chaitanya-dharma anubhavamAn AvI shake tevo pragaT anubhavagochar asAdhAraN dharma chhe. je vikalpa uThe chhe te to andhakAr chhe, kemake temAn chaitanyano abhAv chhe. te chaitanyasvabhAvane-prakAsh-svabhAvane prApta karAvI shake nahi. andhakAr prakAshanun kAraN kem thAy? na thAy. dev-guru-shAstranI shraddhA, shAstranun bAhya gnAn, ane panchamahAvratanA pariNAm-e badhA vikalparUp chhe tethI tenAthI chaitanyatattvanI prApti thaI shake nahi.
chaitanya AtmAno asAdhAraN dharma chhe. AtmA uparAnt dharmAdi dravyo paN arUpI chhe. chha dravyamAn pAnch arUpI chhe ane ek pudgalarUpI chhe. temAn AtmAnun svarUp gnAn chhe. gnAn eTale shAstragnAn nahi, paN jem sAkarano gaLapaN svabhAv chhe tem AtmAno gnAnasvabhAv chhe, chitsvabhAv chhe. te pragaT anubhavagochar asAdhAraN dharma hovAthI ahIn jIvane chitsvarUp kahyo chhe.
uparanA 20 kaLashanA kathanane have sameTe chhe-
‘एवं’ e pramANe ‘स्वेच्छा–समुच्छलद्–अनल्प–विकल्प–जालाम्’ jemAn bahu vikalponI jALo ApoAp UThe chhe-aho! digambar santoe tattvane shun sahelun karIne batAvyun chhe? kahe chhe- e pramANe bahu vikalponI jALo ApoAp UThe chhe eTale ke vikalponI jAL vastunA- AtmAnA svabhAvamAn nathI. hun abaddha chhun, shuddha chhun, ek chhun, pUrNa chhun-evI anek prakAranI rAganI vRuttio je UThe chhe te ApoAp UThe chhe, eTale ke te svabhAvamAn nathI. vikalpanI jAL UThe evo AtmAmAn guN nathI.
juo, aDhI dvIpanI bahAr asankhya tiryancho chhe. temAn asankhya samakitI tiryancho chhe. hajAr jojananA machchha, vAndarA, hAthI, vAgh, sinh, noL, koL-evA asankhya jIvo
PDF/HTML Page 1383 of 4199
single page version
tyAn samyagdarshan pAmelA chhe. sharIr tiryanchanun chhe paN andar to AtmA chhe ne! ahA! vikalpathI bhinna paDIne andar chaitanyamAn UnDe utarI gayA chhe. temAn pancham guNasthAnavALA tiryancho paN asankhya chhe. koIne jAtismaraN thayun chhe to koIne AtmAnun andar smaraN thayun chhe. ahIn santo pAse sAmbhaLelun hoy, anubhav na thayo hoy ane pashumAn janma thayo hoy to tyAn paN chetanyano anubhav karI samyagdarshan pAme chhe. pUrve gnAnI pAse je sAmbhaLelun tenun andar lakSha jAy chhe ke -aho! hun to chaitanyajyotisvarUp gnAnAnandasvabhAvI bhagavAn AtmA chhun. vikalpanA abhAvarUp nirvikalpa mArun chaitanyarUp chhe. lokAlokathI mAnDIne jeTalA vikalpa thAy chhe tene hun aDayoy nathI. A pramANe antaramAn lakSha karIne samyagdarshan pAme chhe.
tiryanchone samakit thayA pachhI khorAk sAdo phaLaphUlano hoy chhe. tene mAnsano AhAr na hoy. hajAr-hajAr yojananA sarovaramAn kamaL thAy chhe. paramAtmAnI vANImAn Avyun chhe ke te lAkho varSha rahe chhe ane temane phaLaphUl, kamaL vagereno AhAr hoy chhe. samakitI sinh hoy tene mAnsano AhAr na hoy, vanaspati vagere nirdoSh AhAr hoy chhe.
prashna– to shun kAL naDato nahi hoy?
uttara– nA, kAL to bAhya chIj chhe. chotho kAL, pancham kAL e to bAhya vastu chhe. bhagavAn AtmA trikALasvarUp chhe. are, enI ek samayanI paryAyane paN parakAL kahevAmAn Avel chhe. kaLashaTIkAno 2pa2 mo shlok chhe tyAn Am kahyun chhe-
1. svadravya eTale nirvikalpamAtra vastu, 2. svakShetra eTale AdhAramAtra vastuno pradesh, 3. svakAL eTale vastumAtranI mUL avasthA, 4. svabhAv eTale vastunI mULanI sahaj shakti; 1. paradravya eTale savikalpa bhedakalpanA, 2. parakShetra eTale je vastuno AdhArabhUt pradesh nirvikalpa vastumAtrarUpe kahyo hato te ja pradesh savikalpa bhedakalpanAthI parapradesh buddhigochararUpe kahevAy chhe.
3. parakAL eTale dravyanI mULanI nirvikalpa avasthA te ja avasthAntar-bhedarUp kalpanAthI parakAL kahevAy chhe.
4. parabhAv eTale dravyanI sahaj shaktinA paryAyarUp anek ansh dvArA bhedakalpanA, tene parabhAv kahevAy chhe.
panDit rAjamalajIe bahu saras kaLashaTIkA banAvI chhe. tenA AdhAre pt.. shrI
PDF/HTML Page 1384 of 4199
single page version
banArasIdAsajIe samayasAr nATak banAvyun chhe. bhAI! Atmahit vichArI shAstronAn vAnchan, svAdhyAy, manan karavAn joIe. jIvone ghaNAn shalya paDayAn hoy chhe. mATe barAbar svAdhyAy karavo joIe. ahIn to em kahe chhe ke AgamanA abhyAsanA vikalpamAn rokAy tene paN AtmAnubhav nahi thAy.
bhagavAn AtmA nirvikalpa abhed vastu chhe, temAn guN ane guNIno bhed pADIne vikalpa uThAvavo te paradravya chhe. vastuno AdhAramAtra pradesh-temAn asankhya pradeshI vastu em bhed-vikalpa uThAvavo te parakShetra chhe. bApu! A vItarAgano mArga bahu alaukik chhe ane enun phaL param alaukik chhe. dravyanI mULanI avasthA trikALI te svakAL chhe. ek samayanI paryAy vinAnI trikALI nirvikalpa vastu te svakAL chhe ane tenA avasthAntararUp bhedakalpanA te parakAL chhe. ek samayanI paryAyano bhed pADavo te parakAL chhe. aho! je bhAgyashALI hoy tenA kAne paDe evI A vAt chhe. vastu trikALI Anandakand prabhu te svakAL ane ek samayanI paryAyano bhed lakShamAn levo te parakAL chhe. te parakALanI svakALamAn nAsti chhe. chotho kAL ane pancham kAL e to kayAny bahAr rahI gayA!
ahIn kahe chhe-e pramANe bahu vikalpanI jALo ApoAp UThe chhe. A shun kahyun? ke AtmA gnAn ane AnandasvarUp prabhu chhe, temAn (paryAyamAn) abaddha chhun, shuddha chhun evI vRutti ApoAp UThe chhe arthAt e vRutti nij chaitanyasvarUpamAn nathI. are! AvA vikalponI jALamAn AtmA gUnchavAI gayo chhe! prabhu! tun nirvikalpa chho ne! A je vikalpa UThe chhe e nayapakShanI bAhya bhUmikA chhe. vikalpa addharathI UThe chhe. tene je tattvavedI chhe te oLangI jAy chhe. ATh varShano bALak paN A rIte anubhav karIne kevaLagnAn pAme chhe. temAn parakAL naDato nathI, karma paN naDatAn nathI.
samyaggnAn dIpikAmAn dAkhalo Apyo chhe. ek sheThano dIkaro potAnI patnIne ghare mUkIne paradeshamAn raLavA gayo. ghaNAn varSha thaI gayA paN te deshamAn pAchho na Avyo. tenI patnI bichArI jANe vidhavA jevun jIvan gujAre. eTale enA pitAe dIkarAne chiThThI lakhI ke-bhAIne mAlUm thAy ke tArI patnI vidhavA thaI chhe to tarat gher Avo. chiThThI vAnchIne A to pok mUkIne khUb jorathI rovA lAgyo. AjubAjunAn sau bhegAn thaI gayA. bhAI, chhAnA raho em dhIraj ApavA lAgyAn. pachhI pUchhayun-bhAI, koN gujarI gayun e to kaho, tyAre te kahevA lAgyo-mArI patnI vidhavA thaI gaI. paDoshIoe kahyun-kevI vAt! tame to hayAt chho ne patnI kevI rIte vidhavA thaI? tyAre teNe kahyun-hA, e to barAbar chhe, paN pitAjInI chiThThI AvI chhe ke tArI patnI vidhavA thaI gaI, to e paN khoTI kem mAnun? em agnAnI kahe chhe ke- dAdAjInA shAstramAn-gommaTasAr AdimAn kathan chhe ke gnAnAvaraNIyathI gnAn rokAy ityAdi-e khoTAn kem
PDF/HTML Page 1385 of 4199
single page version
mAnun? paN bhAI, e to vyavahAranayanAn kathan chhe. karma to jaD chhe, te kaI rIte gnAnano ghAt kare? eno artha to evo chhe ke pote potAne bhUlIne paryAyamAn hINI dashArUpe pariName chhe tyAre ghAtI karmane temAn nimitta kahevAmAn Ave chhe. karma naDe chhe em vAt ja nathI.
ahIn e badhI vAt uDADI dIdhI chhe. bhagavAn Atmadravya pUrNAnand prabhu anantaguNe virAjamAn paripUrNa dravya chhe. teno hINI paryAyathI ghAt thato nathI evI paripUrNa vastu e chhe. agnAnI kahe chhe ke hun karmathI haNAI gayo chhun. bhagavAn kahe chhe-bhAI! tun haNAI gayo nathI. vastumAn hINApaNun chhe ja nahi; vastu to sadAy paripUrNa svarUpe chhe. paryAyamAn pote hINI dashArUpe pariName chhe tyAre karmane nimitta kahe chhe. nimitta paradravya chhe, te tane aDatuny nathI. to paradravya tane shun kare? AtmA chaitanyavastu paripUrNa chhe. temAn ghAt kevo? ochhap kevI? hINap kevI?
ahIn kahe chhe ke nayapakShanI kakShA enA svarUpamAn kevI? baddha chhun, ashuddha chhun, -e to pahelethI kADhI nAkhyun chhe paN abaddha chhun, shuddha chhun evo je nayapakShano vikalpa UThe chhe te paN vastunA svarUpamAn nathI. bhagavAn AtmA atIndriy Anandanun daL chhe. temAn ekalI shAnti- shAnti-shAnti anant vItarAgatA paDI chhe; temAn A nayapakShanI kakShAno abhAv chhe. sthUL vyavahArano to abhAv chhe paN nishchayanA pakSharUp vikalpano paN tenAmAn abhAv chhe. AvA shuddha chaitanyasvabhAv upar draShTi devI te dravyadraShTi eTale ke samyak draShTi chhe. have kahe chhe-
AvI ‘महती’ moTI ‘नयपक्षकक्षाम्’ nayapakShakakShAne (nayapakShanI bhUmine) ‘व्यतीत्य’ oLangI jaIne (tattvavedI) ‘अन्तः बहिः’ andar ane bahAr ‘समरसैकरसस्वभावं’ samatArasarUpI ek ras ja jeno svabhAv chhe evA ‘अनुभूतिमात्रम् एकम् स्वं भावं’ anubhUtimAtra ek potAnA bhAvane (-svarUpane) ‘उपयाति’ pAme chhe.
hun ek chhun, shuddha chhun evo je vikalpa chhe te rAganI Ag chhe. chhahaDhAlAmAn Ave chhe ne ke-
shun kahyun? hun Avo chhun evo je vikalpa chhe te rAgarUpI Ag chhe. tene oLangI jaIne je tattvavedI chhe te andar ane bahAr samatArasarUpI ekaras ja jeno svabhAv chhe evA anubhUtimAtra ek potAnA bhAvane pAme chhe.
andar ane bahAr samatArasarUpI ek ja AtmAno svabhAv chhe. antar svabhAv to vItarAgasvarUp chhe ane bahAr paryAyamAn paN ek samarasabhAv pragaT thAy evo ja teno svabhAv chhe. tyAn hun Avo chhun evA vikalpane chhoDI jeNe draShTine dravya upar joDI
PDF/HTML Page 1386 of 4199
single page version
chhe tene dravyamAn je samatAras paDayo chhe te samatAras paryAyamAn pragaT thAy chhe. Anun nAm samyagdarshan ane dharma chhe. pahelAn vikalpa anek prakAranA hatA, tene chhoDI jeNe paryAyanun samarasasvabhAv-vItarAgasvabhAv sAthe ekapaNun karyun tene samarasabhAv bahAr pragaT thAy chhe. aho! adbhut kaLash chhe! digambar santoe satne yathAvat jAher karyun chhe. AvI vAt bIje kayAny nathI. kaLashamAn khUb UnDo bhAv bharelo chhe.
bhagavAn AtmA samarasasvabhAvathI bharelo samudra chhe. temAn paryAy jyAn bhaLI (ekAgra thaI) tyAn samarasabhAv uchhaLIne paryAyamAn pragaT thAy chhe ane te ja anubhUti chhe, dharma chhe.
AtmA anubhUtisvarUp trikAL chhe e vAt 73 mI gAthAmAn AvI gaI chhe. paryAyamAn ShaTkArakanun je pariNaman chhe enAthI bhinna anubhUtimAtra AtmAno trikALI svabhAv chhe. tyAn anubhUtimAtra trikALInI vAt karelI chhe. ahIn paryAyamAn anubhUtirUp thAy chhe enI vAt chhe.
niyamasAramAn prAyashchitta adhikAramAn kahyun chhe ke vastu prAyashchitta svarUp chhe. tenA AshrayathI paryAyamAn vItarAgI nirmaL prAyashchitta pragaT thAy chhe. prAya eTale prakRuShTapaNe, chitta eTale gnAn. prakRuShTapaNe gnAn pragaT thAy chhe te rAgarahit nirmaL dashA chhe. param sanyamI AvA prakRuShTa chittane nirantar dhAraN kare chhe. tene kharekhar nishchay prAyashchitta chhe. vastu trikAL prAyashchittasvarUp chhe. tem anubhUtisvarUp bhagavAn AtmA chhe. tenA Ashraye paryAyamAn potAnA samarasabhAvarUp anubhUti pragaT thAy chhe e vAt ahIn karI chhe. bIjI rIte kahIe to anubhUtisvarUp AtmA chhe te anubhUti pAme chhe.
AtmA AbAlagopAL saune andar paramAtmasvarUpe birAje chhe. dehanI avasthA to jaDanI chhe. bAL ke gopAL-e dehanI avasthA andar emAn kayAn chhe? sAmyarasano svabhAv andar trikAL chhe. je vikalpanI viShamatA chhoDIne andar ekAgra thAy chhe tene paryAyamAn samarasabhAvanI anubhUti pragaT thAy chhe. vikalpanI viShamatA chhoDI em kahevAy, bAkI chhoDavAnun chhe ja kayAn? andar samarasasvarUpamAn-nij chaitanyasvarUpamAn lakSha jAy chhe tyAre vikalponI viShamatA utpanna thatI nathI eTale tene chhoDI em kahevAmAn Ave chhe.
loko bichArA anantakALathI mahAdukhI chhe. temane dayA, dAn, vrat, tap, bhakti ityAdi Agamapaddhatino vyavahAr sugam chhe, paN adhyAtmapaddhatinA vyavahArane-AtmAnubhUtisvarUp chAritrane jANatA nathI. ahIn kahe chhe ke AgamapaddhatinA vyavahArano to niShedh karatA AvyA chhIe ane shuddha adhyAtmano je pakSha chhe teno paN niShedh chhe kemake te pakSha vastunA svabhAvamAn nathI. ahAhA...! trikAL anubhUtisvarUp bhagavAn AtmA chhe te ekarUp samarasapaNe pariName te samyagdarshan ane samyaggnAn chhe ane temAn sthiratAnun AcharaN thAy te chAritra chhe. AvI vAt chhe.
PDF/HTML Page 1387 of 4199
single page version
have nayapakShanA tyAganI bhAvanAnun chhellun kAvya kahe chhe-
‘पुष्कल–उत्–चल–विकल्प–वीचिभिः उच्छलत्’ puShkaL, moTA, chanchaL vikalparUp tarango vaDe UThatI ‘इदम् एवम् कृत्स्नम् इन्द्रजालम्’ A samasta indrajALane ‘यस्य विस्फुरणम् एव’ jenun sphuraNamAtra ja ‘तत्क्षणं’ tatkShaN ‘अस्यति’ bhagADI mUke chhe ‘तद् चिन्महः अस्मि’ te chinmAtra tejapunj hun chhun.
juo, nayapakShanA vikalpone ahIn indrajAL kahel chhe. vyavahAranA shubharAgane jher kahel chhe. puShkaL, moTA, chanchaL vikalparUp tarango UThe te te samasta indrajAL chhe. gnAyakasvarUpamAn nathI ne! tethI vikalpo badhA indrajALanI jem jUThA chhe em kahe chhe. vastu tarIke vikalpa chhe paN te svabhAv nathI mATe vikalpa badhA jUThA chhe. vikalpanI ADamAn-hun shuddha chhun, ek chhun-evA vikalpanI ADamAn Ubho rahe emAn gnAyak vastunun svarUp nathI. vikalpanI ADamAn rokAvun e to mohabhAv chhe, mUrchhA chhe.
have kahe chhe-chaitanyamUrti bhagavAn AtmAmAn jyAn ekAgratArUp TankAr thayo ke tarat ja badhA vikalpo nAsh pAmI jAy chhe. chaitanyajyoti jAgrat thatAn jyAn shraddhA ane gnAnamAn jANyun ke hun to chitsvarUp paramAtmA chhun tyAn samasta vikalpo dUr bhAgI jAy chhe, nAsh pAmI jAy chhe. gnAnanI dhArAnA TankAramAtrathI rAgano nAsh thaI jAy chhe. bApu! AtmAnun sAmarthya keTalun chhe tenI tene khabar nathI. anant puruShArthano pinD prabhu AtmA chhe. gnAn kaho to gnAnano pinD, shraddhA kaho to shraddhAno pinD, Anand kaho to Anandano pinD, vIrya kaho to vIryano pinD, -ahAhA...! anant sAmarthyathI bharelA ek ek em anant guNano pinD prabhu AtmA chhe. Avo pUrNa puruShArtha bharelo bhagavAn jyAn antar-svarUpamAn ekAgra thAy chhe tyAn sarva vikalpo tatkShaN bhAgI jAy chhe. Avun ja vastunun svarUp chhe ke tenun sphuraNamAtra vikalpone bhagADI de chhe.
Avo chinmAtra tejapunj hun chhun. bhagavAn AtmA anubhavamAn AvatAn samasta nayonA vikalpanI indrajAL kShaNamAn vilay pAme chhe, adrashya thaI jAy chhe. A rIte AtmA prApta thAy chhe. A sivAy bIjI koI rIte AtmA prApta thAy tem nathI. nimittathI ke vyavahArathI AtmA prApta thAy evun enun svarUp nathI. nimitta chhe kharun, vyavahAr chhe kharo; paN enAthI AtmA prApta thAy nahi. AvI ja vastusthiti chhe.
tyAre koI kahe ke-thoDun tame DhIlun mUko, thoDun ame DhIlun mUkIe; to banneno meL khAI jAy arthAt samanvay thaI jAy.
are bhAI! evI A chIj nathI. digambar santo-kundakundAchAryadev, amRutachandrAchAryadev shun kahe chhe te sAmbhaL. teo pokArIne kahe chhe ke AtmA chaitanya mahAprabhu chhe.
PDF/HTML Page 1388 of 4199
single page version
tenI moTapanI tane khabar nathI, bhAI! A vikalpa chhe e to kalank chhe, hINap chhe. hINapathI moTap kem pamAy? bhagavAn! vItarAgamUrti AtmA chhe te rAganI hINapathI kem pamAy? tun sahelun karavA mAge ane bIjI rIte mAne paN enAthI vastu prApta nahi thAy. vyavahAranun lakSha chhUTIne ja AtmAnubhav pragaT thAy chhe. A ja rIt chhe.
prashna– to pravachanasAramAn Ave chhe ke kriyAkAnDathI gnAnakAnD thAy chhe, te kevI rIte chhe?
uttara– bhAI! e to vyavahAranayanun kathan chhe. eno artha em chhe ke karmakAnDano je rAg chhe tenAthI chhUTI jAy chhe tyAre gnAnakAnD thAy chhe. jinavachan pUrvApar virodharahit satya hoy chhe. tene yathArtha samajavun joIe.
trikALI shuddha chaitanyasvarUp AtmAno Ashray le tyAre samyagdarshan thAy chhe. temAn vyavahAranI koI apekShA nathI arthAt eTalI apekShA chhe ke vyavahAranI tyAn upekShA karavAmAn AvI chhe. svabhAvanI apekShA karatAn vyavahAranI upekShA thaI jAy chhe.
‘chaitanyano anubhav thatAn samasta nayonA vikalparUpI indrajAL te kShaNe ja vilay pAme chhe; evo chitprakAsh hun chhun.’
Avo chhun, Avo chhun-em kahe paN e to vikalpa chhe. svarUpamAn vikalpa kayAn chhe? nirvikalpa chaitanyamAn draShTi detAn sarva vikalpa maTI jAy chhe ane e ja svAnubhavarUp dharma chhe.
PDF/HTML Page 1389 of 4199
single page version
पक्षातिक्रान्तस्य किं स्वरूपमिति चेत्–
ण दु णयपक्खं गिण्हदि किंचि वि णयपक्खपरिहीणो।। १४३ ।।
न तु नयपक्षं गृह्णाति किञ्चिदपि नयपक्षपरिहीनः।। १४३ ।।
‘pakShAtikrAntanun (pakShane oLangI gayelAnun) shun svarUp chhe?’-e prashnanA uttararUp gAthA have kahe chhe-
nayapakSha kaI paN nav grahe, nayapakShathI parihIn te. 143.
gAthArtha– [नयपक्षपरिहीनः] nayapakShathI rahit jIv, [समयप्रतिबद्धः] samayathI pratibaddha thayo thako (arthAt chitsvarUp AtmAne anubhavato thako), [द्वयोः अपि] banne [नययोः] nayonA [भणितं] kathanane [केवलं तु] kevaL [जानाति] jANe ja chhe [तु] parantu [नयपक्षं] nayapakShane [किञ्चित् अपि] jarA paN [न गृह्णाति] grahaN karato nathI.
TIkA– jevI rIte kevaLI bhagavAn, vishvanA sAkShIpaNAne lIdhe, shrutagnAnanA avayavabhUt evA je vyavahAranishchayanayapakSho temanA svarUpane ja kevaL jANe chhe parantu, nirantar prakAshamAn, sahaj, vimaL, sakaL kevaLagnAn vaDe sadA potej vignAnaghan thayA hoine, shrutagnAnanI bhUmikAnA atikrAntapaNA vaDe (arthAt shrutagnAnanI bhUmikAne oLangI gayA hovAne lIdhe) samasta nayapakShanA grahaNathI dUr thayA hovAthI, koi paN nayapakShane grahatA nathI, tevI rIte je (shrutagnAnI AtmA), kShayopashamathI jemanun Upajavun thAy chhe evA shrutagnAnAtmak vikalpo utpanna thatA hovA chhatAn paranun grahaN karavA prati utsAh nivRutta thayo hovAne lIdhe, shrutagnAnanA avayavabhUt vyavahAranishchayanayapakShonA svarUpane ja kevaL jANe chhe parantu, ati tIkShNa gnAnadraShTithI grahavAmAn AvelA, nirmaL, nitya-udit; chinmay samayathI pratibaddhapaNA vaDe (arthAt chaitanyamay AtmAnA anubhavan vaDe) te vakhate (anubhav vakhate) pote ja vignAnaghan thayo hoine, shrutagnAnAtmak samasta antarjalparUp tathA bahirjalparUp vikalponI bhUmikAnA atikrAntapaNA vaDe samasta nayapakShanA grahaNathI dUr thayo hovAthI, koi paN nayapakShane grahato nathI, te (AtmA)
PDF/HTML Page 1390 of 4199
single page version
भावभावपरमार्थतयैकम्।
बन्धपद्धतिमपास्य समस्तां
चेतये समयसारमपारम्।। ९२ ।।
kharekhar samasta vikalpothI ati par, paramAtmA, gnAnAtmA, pratyagjyoti, AtmakhyAtirUp anubhUtimAtra samayasAr chhe. bhAvArtha– jem kevaLI bhagavAn sadA nayapakShanA svarUpanA sAkShI (gnAtAdraShTA) chhe tem shrutagnAnI paN jyAre samasta nayapakShothI rahit thai shuddha chaitanyamAtra bhAvanun anubhavan kare chhe tyAre nayapakShanA svarUpano gnAtA ja chhe. ek nayano sarvathA pakSha grahaN kare to mithyAtva sAthe maLelo rAg thAy; prayojananA vashe ek nayane pradhAn karI tenun grahaN kare to mithyAtva sivAy mAtra chAritramohano rAg rahe; ane jyAre nayapakShane chhoDI vastusvarUpane kevaL jANe ja tyAre te vakhate shrutagnAnI paN kevaLInI mAphak vItarAg jevo ja hoy chhe em jANavun.
te AtmA Avo anubhav kare chhe em kaLashamAn kahe chhe-
shlokArtha– [चित्स्वभाव–भर–भावित–भाव–अभाव–भाव–परमार्थतया एकम्] chitsvabhAvanA punj vaDe ja potAnAn utpAd, vyay ane dhrauvya bhavAy chhe (-karAy chhe) -evun jenun paramArtha svarUp hovAthI je ek chhe evA [अपारम् समयसारम्] apAr samayasArane hun, [समस्तां बन्धपद्धतिम्] samasta bandhapaddhatine [अपास्य] dUr karIne arthAt karmanA udayathI thatA sarva bhAvone chhoDIne, [चेतये] anubhavun chhun.
bhAvArtha– nirvikalpa anubhav thatAn, jenA kevaLagnAnAdi guNono pAr nathI evA samayasArarUpI paramAtmAno anubhav ja varte chhe. ‘hun anubhav chhun’ evo paN vikalpa hoto nathI-em jANavun. 92.
‘pakShAtikrAntanun (pakShane oLangI gayelAnun) shun svarUp chhe?’ e prashnanA uttararUp gAthA kahe chhe-
juo, shiShyano prashna chhe ke jene nayapakShanA vikalpa chhUTI gayA chhe tenun shun svarUp chhe? nishchayanA pakShane oLangI gayo chhe mATe vastu andar nishchayathI kAI judI
PDF/HTML Page 1391 of 4199
single page version
chhe em koI mAne to em nathI. vastu to abaddhaspaShTa, ek, chaitanyaghanasvarUp ja chhe. ahAhA...! bhagavAn AtmA trikAL jinasvarUp, vItarAgasvarUp ja chhe. AtmA (anyarUp) kaShAyavALo kem hoy? AtmA sadAy nirvikAr, akaShAyasvarUp chhe. akaShAyasvarUp kaho ke chAritrasvarUp kaho-banne ek ja vAt chhe. tenA AshrayathI paryAyamAn vItarAgatA pragaT thAy chhe. kahyun chhe ne ke (gAthA 272mAn)-
A vastu shuddha chaitanyasvarUpanA AshrayanI vAt chhe. A vItarAg mArga chhe, jainadarshan chhe. jainadarshan eTale vastudarshan. ahIn vastu nahi, vastuno vikalpa chhoDavAnI vAt chhe.
ahIn nishchay vastu nahi, paN nishchayano pakSha-vikalpa jene chhUTI gayo chhe te pakShAtikrAntanun shun svarUp chhe evA prashnanA uttararUp gAthA kahe chhe-
TIkAkAr AchArya amRutachandradev bhagavAn kevaLInun draShTAnt ApI samajAve chhe-
‘jevI rIte kevaLI bhagavAn, vishvanA sAkShIpaNAne lIdhe, shrutagnAnanA avayavabhUt evA je vyavahAranishchayanayapakSho temanA svarUpane ja kevaL jANe chhe parantu, nirantar prakAshamAn, sahaj, vimaL, sakaL kevaLagnAn vaDe sadA pote ja vignAnaghan thayA hoI ne, shrutagnAnanI bhUmikAnA atikrAntapaNA vaDe (arthAt shrutagnAnanI bhUmikAne oLangI gayA hovAne lIdhe) samasta nayapakShanA grahaNathI dUr thayA hovAthI, koI paN nayapakShane grahatA nathI.’
ahIn chha bolathI varNan karyun chhe.
1. kevaLI bhagavAn vishvanA sAkShI chhe,
2. shrutagnAnanA avayavabhUt evA je vyavahAr nishchayanayapakSho temanA svarUpane ja kevaL jANe chhe. kevaLI bhagavAnane vyavahAr-nishchayanay chhe nahi, phakta gnAtApaNe temanA svarUpane ja jANe chhe. shrutagnAn pramAN avayavI chhe ane nishchay ane vyavahAr nay tenA be avayav chhe. kevaLI bhagavAnane kevaLagnAn pUrNapramAN chhe, shrutagnAn nathI. mATe kevaLI bhagavAn shrutagnAnanA avayavabhUt nishchay vyavahAranayanA svarUpane ja kevaL jANe chhe,
3. kevaLI bhagavAn nirantar prakAshamAn sahaj, vimaL, sakaL kevaLagnAn vaDe sadA pote ja vignAnaghan thayA chhe; tethI-
4. shrutagnAnanI bhUmikAne atikramyA chhe, arthAt shrutagnAnanI bhUmikAne oLangI gayA chhe; shrutagnAnanI bhUmikAnA atikrAntapaNA vaDe-
pa. samasta nayapakShanA grahaNathI dUr thayA chhe; mATe
PDF/HTML Page 1392 of 4199
single page version
6. koI paN nayapakShane grahatA nathI.
A draShTAnt thayun. aho! samyagdraShTine anubhavanA kALamAn kevaLI bhagavAn sAthe meLave chhe. e ja have siddhAnt kahe chhe-
‘tevI rIte je (shrutagnAnI AtmA), kShayopashamathI jemanun Upajavun thAy chhe evA shrutagnAnAtmak vikalpo utpanna thatA hovA chhatAn paranun grahaN karavA prati utsAh nivRutta thayo hovAne lIdhe, shrutagnAnanA avayavabhUt vyavahAranishchayanayapakShonA svarUpane ja kevaL jANe chhe parantu. ati tIkShNa gnAnadraShTithI grahavAmAn AvelA, nirmaL, nitya-udit, chinmay samayathI pratibaddhapaNA vaDe (arthAt chaitanyamay AtmAnA anubhavan vaDe) te vakhate (anubhav vakhate) pote ja vignAnaghan thayo hoIne, shrutagnAnAtmak samasta antarjalparUp tathA bahirjalparUp vikalponI bhUmikAnA atikrAntapaNA vaDe samasta nayapakShanA grahaNathI dUr thayo hovAthI, koI paN nayapakShane grahato nathI, te (AtmA) kharekhar samasta vikalpothI ati par, paramAtmA, gnAnAtmA, pratyagjyoti, AtmakhyAtirUp anubhUtimAtra samayasAr chhe.’
1. shrutagnAnI AtmA, kShayopashamathI jenun nIpajavun thAy chhe evA shrutagnAnanA vikalpo utpanna thatA hovA chhatAn paranun grahaN karavA prati utsAhathI nivRutta thayo chhe; tethI
2. shrutagnAnanA avayavabhUt vyavahAranishchayanayapakShonA svarUpane ja kevaL jANe chhe;
3. parantu, ati tIkShNa gnAnadraShTithI grahavAmAn AvelA nirmaL, nitya-udit chinmay samayathI pratibaddhapaNA vaDe arthAt chaitanyamay AtmAnA anubhavan vaDe te anubhavanA kALe pote ja vignAnaghan thayo chhe; tethI
4. shrutagnAnAtmak samasta antarjalparUp tathA bahirjalparUp vikalponI bhUmikAne atikramyo chhe, oLangI gayo chhe; te vaDe
pa. samasta nayapakShanA grahaNathI dUr thayo chhe; mATe
6. koI paN nayapakShane grahato nathI.
A chha bolamAn samakitIne bhagavAn kevaLI sAthe meLave chhe. te A pramANe-
1. jevI rIte kevaLI bhagavAn vishvanA eTale lokAlokanA sAkShI chhe, gnAtA-draShTA chhe tevI rIte shrutagnAnI paN shrutagnAnAtmak vikalpo utpanna thatA hovA chhatAn paranun grahaN karavA prati utsAhathI nivRutta thayo hovAne lIdhe parano gnAtA chhe, sAkShI chhe.
2. kevaLI bhagavAn shrutagnAnanA avayavabhUt evA je vyavahAr nishchayanayapakSho temanA svarUpane ja kevaL jANe chhe. tevI rIte shrutagnAnI AtmA, shrutagnAnanA avayavabhUt vyavahAr nishchayanayapakShonA svarUpane ja kevaL jANe chhe.
PDF/HTML Page 1393 of 4199
single page version
A bIjA bolamAn bannene sarakhA kahyA chhe tyAn kevaLI bhagavAnane shrutagnAn nathI ane tethI nay paN nathI; mAtra tenA svarUpane ja jANe chhe. tem shrutagnAnI paN samyagdarshananA anubhavakALe vyavahAr nishchayanayano pakSha chhUTI gayo hovAthI nayapakShanA svarUpane ja kevaL jANe chhe, vikalpa nathI.
keTalAk mAne chhe ke vyavahArathI nishchay thAy, paN e vAt tadna khoTI chhe. ahIn to em kahe chhe ke samakitI jIv paN kevaLInI jem shrutagnAnanA avayavabhUt vyavahAr nishchayanay pakShonA svarUpane kevaL jANe chhe.
3. nirantar prakAshamAn, sahaj, vimaL, sakaL kevaLagnAn vaDe kevaLI bhagavAn pote ja sadA vignAnaghan thayA chhe; tem shrutagnAnI dharmI jIv ati tIkShNa gnAnadraShTithI grahavAmAn AvelA, nirmaL, nitya-udit, chinmay samayathI pratibaddhapaNA vaDe eTale ke chaitanyamay AtmAnA anubhavan vaDe, te anubhavanA kALe pote ja vignAnaghan thayo chhe. nayapakShanA grahaNanA utsAhathI nivRutta thavAne lIdhe dharmI jIv tIkShNa gnAnadraShTi vaDe svarUpamAn ekAgra thaIne pote ja te kALe vignAnaghan thayo chhe.
ahIn ATalo pher chhe ke kevaLI bhagavAn sadA vignAnaghan thayA chhe, jyAre samyagdraShTi jIv anubhavanA kALe vignAnaghan thayo chhe. kemake samyagdraShTine pachhI vikalpa uThe chhe mATe anubhavanA kALe te vignAnaghan thayo chhe em kahyun chhe.
dharmanI pratham bhUmikA sharU thavAnA kALanI A vAt chAle chhe. nishchay-vyavahAranA vikalpanA pakShathI gnAnI rahit thayo chhe, to vyavahArathI nishchay thAy e vAt kayAn rahI? hun baddha chhun, abaddha chhun-e banne pakShathI gnAnI rahit thayo chhe. kevaLI bhagavAn sadA vignAnaghan thayA chhe, A dharmI jIv anubhavanA kALamAn vignAnaghan thayo chhe, ATalo pher chhe.
bhAI! A tArA gharanI-svarUpanI vAt chAle chhe. pratham samyagdarshan shuddhopayoganA kALamAn thAy chhe. atyAre A vAt chAlatI nathI eTale koIne dukh lAge ke amArI mAnyatAne jUThI pADe chhe, paN prabhu! mArga to A chhe. tArA hitanI A vAt chhe. bApu! AmAn virodh karavA jevun nathI. are koine na bese ne virodh kare to tenA pratye dveSh na hoy. andar bhagavAn virAje chhe ne! ek samayanI paryAyamAn bhUl chhe te pote ja sudhArashe. ahA! gAthA ghaNI alaukik chhe.
bhAI! nayonA vikalpa thAy te jIvanun kartavya nathI. hun shuddha chhun, abaddha chhun- evo nishchayanayanA pakSharUp vikalpa jIvanun kartavya nathI; kemake bhagavAn AtmA je chaitanyaghanasvarUp chhe, pavitrasvarUp chhe te rAgarUp apavitratAno kartA kem thAy? trikAL shuddha vignAnaghanasvarUp paramAtmA kShaNik rAganI malinatAno kartA kem thAy? na ja thAy. bhAI! vastunun svarUp Avun chhe. emAn vAdavivAdane avakAsh nathI.
PDF/HTML Page 1394 of 4199
single page version
are! A kALamAn bhagavAnanA virah paDayA! ane te sAthe bhagavAnanI vAt kahenArA sAchA santonA paN vartamAnamAn virah paDayA! A sthitimAn satya vAt bahAr AvatAn koI virodh kare paN shun thAy? bhAI vastunun svarUp ja Avun chhe; temAn bIjun shun thaI shake?
ahIn anubhavanA kALamAn samyagdraShTine kevaLI sAthe meLave chhe. tenA traN bol thayA. have chotho bol-
4. kevaLagnAn vaDe sadA vignAnaghan thayA hoIne kevaLI bhagavAn shrutagnAnanI bhUmikAne atikramyA chhe arthAt oLangI gayA chhe. tevI rIte chaitanyamay AtmAnA anubhavan vaDe vignAnaghan thayo hoIne, anubhavanA kALe shrutagnAnI jIv shrutagnAnAtmak samasta antarjalparUp ane bahirjalparUp vikalpone atikramyo chhe, oLangI gayo chhe. hun shuddha chhun evo je andar vikalpa uThe te antarjalpa chhe ane bahAr vANI nIkaLe te bahirjalpa chhe. shrutagnAnI anubhavanA kALamAn samasta antarjalparUp ane bahirjalparUp vikalpone oLangI gayo chhe. aho! kevaLI sAthe gnAnIne meLavIne shrI amRutachandrAchAryadeve gajab kAm karyun chhe! have kahe chhe nayapakShanI bhUmikAne oLangI javAne lIdhe-
pa. kevaLI bhagavAn jem samasta nayapakShanA grahaNathI dUr thayA chhe tem shrutagnAnI dharmI jIv paN samasta nayapakShanA grahaNathI dUr thayo chhe. ane tethI-
6. jem kevaLI bhagavAn koI paN nayapakShane grahatA nathI tem shrutagnAnI dharmI jIv paN koI paN nayapakShane grahato nathI.
bhAI! tun koN chho ane tene kem pamAy tenI A vAt chha bol dvArA kahI chhe. vastusvarUp jem chhe tem kahyun chhe; paN kayAny pakShamAn bandhAI jaIsh to bhagavAn AtmA hAth nahi Ave; ane tun sukhI nahi thaI shake.
bApu! ten dukhamAn ja dahADA gALyA chhe. jenun varNan thaI na shake evA akathya dukhamAn anantakAL tAro vyatIt thayo chhe. jem koI rAjakumArane jIvato jamashedapuranI tAtAnI bhaTThImAn nAkhe ane ene je vedanA thAy enAthI anantaguNI vedanA pahelI narakamAn chhe. bhAI! tane shAnA abhimAn ane shAno ahankAr thAy chhe? ochhImAn ochhI das hajAr varShanI AyunI sthiti tyAn hoy chhe. ane sAtamI narakanI utkRuShTa tetrIs sAgaropamanI sthiti hoy chhe. emAn tun anantavAr janma-maraN karI chUkayo chhe. prabhu! tun bhUlI gayo! (yAd kar)
shreNIk mahArAjA kShAyik samakitI hatA. AvatI chovIsInA pratham tIrthankar thashe. hAl pratham narakamAn chhe. andarathI mithyAtva ane anantAnubandhI kaShAyano nAsh thayo chhe eTale eTalAn tyAn sukh ane shAnti chhe. svabhAvano Ashray chhe eTalun tyAn sukh chhe, paN
PDF/HTML Page 1395 of 4199
single page version
traN kaShAy je vidyamAn chhe eTalun tyAn dukh anubhave chhe. sanyoganun vedan nathI paN je traN kaShAy chhe tenun gauNapaNe vedan chhe. aDhI hajAr varSha vItI gayA chhe. haju 81pa00 varShanI AyunI sthiti bAkI chhe. bApu! vichAr to kar ke jene AgAmI kALamAn tIrthankar thavAnun chhe evo samakitI jIv vartamAnamAn narakagatimAn AvAn dukh vede chhe to mithyAtvapUrvakanA pariNAmanI viSham vichitratAnun to shun kahevun?
e ja jIv jyAre mAtAnA garbhamAn padhArashe tyAre uparathI indro mAtAnI sevA karavA Avashe ane kaheshe-dhanya mAtA! ApanI kUkhe traNalokanA nAth bhagavAn padhAryA chhe. juo, A traNalokanA nAth tIrthankaradevano jyAre antim janma thashe tyAre indro ane devo moTo utsav ujavashe. Avo jIv paN vartamAnamAn narakagatimAn potAnA pUrva doShanun phaL bhogave chhe to pachhI mithyAdraShTi jIvanA pariNAm ane enA phaLanI shI vAt karavI? bhAI! jenI draShTi viparIt chhe tenA dukhathI parAkAShTAnI shun vAt kahevI? viparIt draShTinA phaLamAn jIv anantakAL anant dukh bhogave chhe. emAnthI ugaravAnA upAyanI A vAt chhe.
bhAI! pratham nirdhAr to kar ke bhagavAn AtmA shuddha chaitanyasvabhAvI pUrNAnandano nAth chhe, ane tenI sanmukh thatAn nirvikalpa dashA thAy chhe. AvI nirvikalpa dashA thayA vinA koIne rAganI mandatA thAy paN tethI shun? andar AtmAno Ashray nathI tethI tene anantAnubandhIno kaShAy vidyamAn chhe. bahArathI bhale te krodh na kare, topaN tene uttamakShamA nathI. ahAhA...! kShamAno dariyo prabhu pote chhe; teno Ashray lIdhA vinA uttamakShamA hoI shake nahi.
ahIn kahe chhe kevaLI bhagavAn jem nayapakShanA grahaNathI dUr thayA chhe, koI paN nayapakShane grahatA nathI tem samakitI jIv paN svAnubhavanA kALamAn koI paN nayapakShane grahato nathI. gnAnanI paryAy jyAn svadravya bhaNI jhukI chhe tyAn pachhI (anya) kone grahe? bhagavAn chaitanyamUrtine jeNe grahaN karyo chhe te nishchay-vyavahAranA koI pakShane grahato nathI.
AtmA shAshvat, amRutano sAgar chhe. teno game teTalo vistAr karIne vAt karo topaN pAr Ave tem nathI. AtmA vastu vikalpAtIt chhe. enA anubhav vinA jeTalA nishchay- vyavahAranayanA vikalpo Ave te badhA sansAr khAte chhe. chothA guNasthAne kShAyik samakitIne je shAnti pragaTI chhe tenA karatAn pancham guNasthAnavartI shrAvakane adhik shAnti hoy chhe ane chhaThThA guNasthAnavartI bhAvalingI munirAjane to shAnti ane vItarAgatA aur vadhI gayA hoy chhe. munirAjane panchamahAvratano je vikalpa Ave tene samayasAr nATakamAn pt.. banArasIdAse jagapanth kahyo chhe. tyAn mokShadvAranA 40 mAn chhandamAn kahyun chhe-
PDF/HTML Page 1396 of 4199
single page version
artha- tethI pramAd sansAranun kAraN chhe ane anubhav mokShanun kAraN chhe. pramAdI jIv sansAr taraph jhuke chhe ane apramAdI jIv mokSha taraph jhuke chhe.
bhAvalingI munine dravyano Ashray savisheSh chhe, shrAvak karatAn ghaNo adhik chhe, chhatAn pUrNa nathI; jo pUrNa hoy to kevaLagnAn thaI jAy. tevA munirAjane jeTalo pramAdano ansh chhe te jagapanth chhe. chhaThThe guNasthAne je mahAvratAdinA vikalpa Ave te pramAdabhAv chhe ane te jagapanth chhe. pramAd chhoDI jeTalo svarUpamAn Thare te shivapanth chhe, mokShapanth chhe.
ahIn chha bolathI kevaLI ane anubhav kALamAn rahelA samakitIne-bannene sarakhA gaNelA chhe. A to haju jene kartAkarmapaNun chhUTayun chhe evA chothA guNasthAnavartI jIvanI vAt chhe. have kahe chhe-
te AtmA kharekhar samasta vikalpothI ati par, paramAtmA, gnAnAtmA, pratyagjyoti, AtmakhyAtirUp, anubhUtimAtra samayasAr chhe.
gnAnI jIv samasta vikalpothI ati par paramAtmA chhe. ahAhA...! potAnA param svarUpano jene anubhav thayo tene ahIn anubhav kALamAn paramAtmA kahyo chhe. draShTimAn sadA muktasvarUp nirvikalpa bhagavAn Avyo chhe tethI tene paramAtmA kahyo chhe. vaLI te gnAnAtmA chhe. pote ekalo gnAnano goLo trikALI dhruv prabhu chhe. tenA upar draShTi paDatAn te gnAnAtmA chhe. jevo gnAnasvarUp trikALI bhagavAn chhe tevo anubhavamAn Avyo tethI gnAnAtmA chhe. A to nirvikalpa anubhavamAn te vakhate gnAnAtmA thayo tenI vAt chhe. jyAn vikalpa rahyo nathI te gnAnaghan thayo thako gnAnAtmA chhe. te pratyagjyoti chhe. vikalparahit thatAn vikalpathI pRuthak jyotisvarUp chhe. ahAhA...! bApu! samyagdarshan shun chIj chhe enI lokone khabar nathI.
samyakdarshan eTale satya darshan. andar potAnI vikalpa vinAnI trikALI dhruv chIjano anubhav thAy tenun nAm samyagdarshan chhe. samakitIne potAnA pUrNa AtmAnI pratIti thaI chhe tethI te gnAnAtmA thayo chhe, pratyagjyotisvarUp thayo chhe, AtmakhyAtirUp thayo chhe. A TIkAnun nAm paN AtmakhyAti chhe ne! AtmakhyAti kahetAn AtmAnI prasiddhi. pahelAn rAg ane vikalpanI prasiddhi thatI hatI te have dharmIne nirvikalpa anubhavanI dashAmAn AtmAnI prasiddhi thaI tethI te AtmakhyAtirUp thayo. andar AtmA to paripUrNa paDayo chhe te paryAyamAn prasiddhi thatAn AtmakhyAtirUp thayo.
bhAI! vyavahAranA vikalpa te sAdhan nathI. nay vikalpane (pratham) je sAdhan mAnyun chhe te to bAdhak chhe. rAg ke vikalpa te vastunA svarUpamAn nathI ane paryAyamAn je rAg ke vikalpa uThe te badho sansAr chhe. ahAhA...! jagatathI jagateshvar bhagavAn
PDF/HTML Page 1397 of 4199
single page version
bhinna vastu chhe. AvA potAnA shuddha chaitanyamAtra AtmAnI anubhUti thatAn te anubhUtimAtra samayasAr thayo. bhAI! samayasAr rAgamAn Avato nathI ane rAgathI te jaNAto nathI. dev- guru-shAstranI shraddhAnA vikalpamAn ke nayapakShanA vikalpamAn bhagavAn AtmA Avato nathI ane te vikalpa vaDe te jaNAto nathI. Avo AtmA pRuthak jyotisvarUp anubhavamAn Avyo enun nAm sAmAyik chhe. sAmAyikano artha chhe samatA. vikalpanI viShamatA TaLatAn je vItarAgatAno- samatAno samakitIne lAbh thAy tenun nAm sAmAyik chhe. agnAnIe bahAranI kriyAmAn sAmAyik mAnI chhe, paN e sAchI sAmAyik nathI. aho! A gAthAmAn gajabanI vAt karI chhe.
bhagavAn jineshvaradev em kahe chhe ke dehamAn rahelo AtmA svarUpathI jinachandra chhe. vItarAgI shAntino pinD prabhu shItaL chandra chhe. AvA nij svarUpamAn vikalpano avakAsh kayAn chhe? ahAhA...! jemAn rAgano ansh nathI evA shuddha chaitanyamay AtmAno anubhav karanArane ahIn pratham paramAtmA kahyo, pachhI eno gnAnaguN lakShamAn laIne gnAnAtmA kahyo, vaLI rAgathI bhinna pADIne tene ja pratyagjyoti kahyo, pachhI tene AtmakhyAti kahyo ane chhelle tene ja anubhUtimAtra samayasAr kahyo.
keTalAke to jindagImAn sAmbhaLyun paN na hoy evI A vAt chhe. shrI kundakundAchAryadev videhakShetramAnthI bhagavAnano A sandesh lAvyA chhe. chothA guNasthAne samyagdarshananun svarUp kevun chhe tenI A vAt chhe. shrAvakanun pancham guNasthAn to koI alaukik chIj chhe, bApA! ene to andar svAnubhavanA AnandanI relamachhel hoy chhe. ane prachur AnandanA vedanamAn jhUlatA muninI dashAnI to shI vAt? bhAI! ‘Namo loe savvasAhUNan’ -evA NamokAr mantranA pAnchamA padamAn jemanun sthAn chhe te vItarAgI nirgranth munino to atyAre namUno dekhavA maLavo mushkel chhe. ahAhA...! jemane traN kaShAyanA abhAvathI antaramAn AtmA prasiddha thaI gayo chhe te muni antarbAhya nirgranth hoy chhe. jarA panchamahAvratano vikalpa UThe chhe te aparAdh chhe paN te TaLavA khAte chhe. bhAI! je bhAve tIrthankaragotra bandhAy te bhAv aparAdh chhe. je bhAvathI prakRitino bandh thAy te bhAv dharma kem hoy! te bhAv shubh chhe ane te aparAdh chhe. munine te hoy chhe paN te TaLavA khAte chhe. bhAI! Avun ja vastunun svarUp chhe.
‘jem kevaLI bhagavAn sadA nayapakShanA svarUpanA sAkShI (gnAtA-draShTA) chhe tem shrutagnAnI paN jyAre samasta nayapakShothI rahit thaI shuddha chaitanyamAtra bhAvanun anubhavan kare chhe tyAre nayapakShanA svarUpano gnAtA ja chhe.’
juo, kevaLI bhagavAn AkhA vishvanA sAkShI eTale gnAtA-draShTA chhe. hun kevaLI
PDF/HTML Page 1398 of 4199
single page version
chhun, hitopadeshI chhun-evo kevaLI bhagavAnane vikalpa nathI. kevaLagnAn vaDe bhagavAn vishvanA anant padArthone, pratyekane, dravya-guN-paryAyasahit bhinna bhinna spaShTa pratyakSha jANe chhe; paN tyAn vikalpa nathI. te kevaLI bhagavAn shrutagnAnanA ansharUp nayapakShanA svarUpanA paN sAkShI eTale gnAtA-draShTA chhe. hun dravye shuddha ane paryAye paN shuddha-evA nayapakShanA vikalpa bhagavAnane nathI. bhagavAnane to kevaLagnAn chhe ane te vaDe nayapakShanA svarUpanA te gnAtAmAtra ja chhe. tem pratham nirvikalpa anubhav thAy tyAre bhAvashrutagnAnI samasta nayapakShanA vikalpathI rahit thaI shuddha chaitanyamAtrabhAvanun anubhavan kare chhe te vakhate te nayapakShanA svarUpano gnAtA ja chhe.
have kahe chhe-‘ek nayano sarvathA pakSha grahaN kare to mithyAtva sAthe maLelo rAg thAy.’
paryAyamAn baddha chhe, dravye abaddha chhe-e jem chhe tem mAne nahi ane ekAnte ek pakShane grahaN kare te mithyAdraShTi chhe. paryAyamAn ashuddhatA chhe em vyavahAranayano pakSha chhe ane dravya trikAL shuddha chhe em nishchayanayano pakSha chhe. have jo ek nayane mAne ane bIjA nayane na mAne to mithyAdraShTi chhe. vastu dravya paryAyasvarUp chhe temAn ekane ja mAne te mithyAdraShTi chhe. bhale jainano sAdhu ke shrAvak nAm dharAvato hoy, paN hun trikAL, shuddha chaitanyamay Anandakand prabhu chhun em jANe nahi ane vratAdinA shubharAgane mAtra grahaN kare to te (vyavahArAbhAsI) mithyAdraShTi chhe. vaLI AtmA shuddha Anandakand prabhu chhe em kahe paN paryAyamAn rAgAdi chhe ene svIkAre nahi to te paN (nishchayAbhAsI) mithyAdraShTi chhe. vaLI banne pakShane grahe paN AtmAne grahe nahi to te paN vikalpanA phandamAn phasAyelo mithyAdraShTi chhe. jain thavAmAn to A sharat chhe ke koI paN nayapakShane na grahatAn AtmAne ja grahavo.
have kahe chhe-‘prayojananA vashe ek nayane pradhAn karI tenun grahaN kare to mithyAtva sivAy mAtra chAritramohano rAg rahe.’
shuddha, akhanD, ekarUp AnandasvarUp hun gnAyak chhun evun prayojan siddha karavA vyavahAranayanA pakShane gauN karI, nishchayanayane mukhya karI tenun grahaN kare to mithyAtvarahit mAtra chAritramohano rAg rahe. anubhav thayA pachhI paN hun shuddha chhun evo je pradhAnapaNe pakSha rahe te rAgarUp chAritrano doSh chhe. (tene gnAnI yathAvat jANe chhe ane svabhAvano ugra Ashray karI dUr kare chhe).
have kahe chhe-‘ane jyAre nayapakShane chhoDI vastusvarUpane kevaL jANe ja tyAre te vakhate shrutagnAnI paN kevaLInI mAphak vItarAg jevo ja hoy chhe em jANavun’
tyAre koI kahe ke samyagdarshan sarAg ane vItarAg em be prakAranun chhe to te
PDF/HTML Page 1399 of 4199
single page version
vAt yathArtha nathI. ahIn to spaShTa vAt chhe ke samyagdarshan ek ja prakAranun vItarAgabhAvasvarUp ja chhe. vikalpa vinAnI nirvikalpa svAnubhUti te vItarAgI dashA chhe. Avo anubhav kare tyAre bhAvashrutagnAnI kevaLInI mAphak vItarAg jevo ja hoy chhe em jANavun.
te AtmA Avo anubhav kare chhe em kaLashamAn kahe chhe-
‘चित्स्वभाव–भर–भावित–भाव–अभाव–भाव–परमार्थतया एकम्’ chitsvabhAvanA punj vaDe ja potAnAn utpAd, vyay ane dhrauvya bhavAy chhe (-karAy chhe)-evun jenun paramArthasvarUp hovAthI je ek chhe evA-
shun kahyun? AtmA chitsvabhAvano punj chhe. emAn sansAranA vikalpo nathI. udayabhAvanA vikalpothI mAnDIne jagatanI bIjI badhI chIjothI rahit AtmA chitsvabhAvano punj chhe. te chaitanyapunj vaDe eTale trikALI je chIj chhe enA vaDe potAnAn utpAd, vyay ane dhrauvya bhavAy chhe, karAy chhe em kahe chhe. ahAhA...! trikALI gnAyak chaitanyasvabhAvabhAvarUp je paramAtmA tenA vaDe navI avasthA je utpanna thAy te utpAd, jUnIno abhAv thAy te vyay ane TakIne rahe te dhruvasvabhAv anubhavAy chhe, karAy chhe.
ekalo gnAnasvabhAv ke jemAn rAg nathI, paryAy paN nathI evA gnAnapunj vaDe potAnAn utpAd, vyay ane dhrauvya bhavAy chhe. koI rAganA vikalpathI ke anya nimittathI utpAd, vyay karAy ke dhruv jaNAy evun enun svarUp nathI. ‘chitsvabhAv-bhar’ em kahyun chhe ne! gADAmAn je ghAs bhare tene ‘bhar’ kahe chhe. em bhagavAn AtmA chitsvabhAvano bhar eTale chitsvabhAvano punj chhe. te chitsvabhAvanA punj vaDe potAnAn utpAd-vyay-dhrauvya karAy chhe. vikalpane karavo paN nathI, TALavo paN nathI. ahIn to potAnI nirmaL paryAyathI utpanna thAy, pUrvanI paryAyathI vyay thAy ane vastu dhruvapaNe rahe -em potAnA utpAd-vyay-dhrauvyane e kare chhe. gajab vAt chhe!
kartA-karma adhikAr chhe ne? AtmA chaitanyapunj prabhu na kare rAgane, na kare jagatanI koI anya chIjanA kAryane; te kare ek mAtra potAnA svarUpane. ahAhA...! chitsvabhAvano punj AtmA chhe. te vaDe ‘bhAv’ eTale utpAd, ‘abhAv’ eTale vyay ane ‘bhAv’ eTale dhrauvya- em potAnA utpAd-vyay-dhrauvya karAy chhe, samyagdraShTi shuddha svabhAvano anubhav kare tyAre Am thAy chhe em kahe chhe. juo, vyavahAranA vikalpathI karAy e vAt to kADhI nAkhI, paN hun shuddha chhun, pUrNa chhun-evA nishchayanA vikalpathI potAnAn utpAd-vyay-dhrauvya karAy e vAt paN kADhI nAkhI.
PDF/HTML Page 1400 of 4199
single page version
bhAI! dharmanI pahelI dashA, pratham sopAn je samyagdarshan te A rIte thAy chhe em kahe chhe. vItarAgano mArga Avo chhe, bApu! rAg vaDe ke nimitta vaDe bhavAy evI vastu nathI. ahIn to paryAy vaDe bhavAy em paN nathI kahyun. ahIn to kahe chhe ke trikALI chIj je gnAnasvabhAvano bhar paDayo chhe tenA vaDe karIne potAnAn utpAd-vyay-dhrauvya bhavAy chhe eTale hoy chhe, karAy chhe. A chothA guNasthAne samyagdarshan thAy enI vAt chhe. koI kahe ke A chAritranI vAt chhe to em nathI. AtmAmAn je chaitanyano bhar bharyo chhe enA vaDe ja potAnAn utpAd, vyay ane dhrauvya karAy chhe, hoy chhe-em ekAnta kahyun chhe. vyavahArathI thAy e vAt chhe ja nahi, ene to ahIn uDADI dIdhI chhe.
AtmA evun nabaLun tattva nathI ke rAgane laIne enun kArya thAy. AtmA pUrNa shaktimAn baLavAn chIj chhe. enA potAnA svabhAvanA baL vaDe karIne enAn utpAd-vyay- dhrauvya hoy chhe, karAy chhe, bhavAy chhe. AtmA evI nabaLI chIj nathI ke te paranA Ashraye pragaT thAy (arthAt potAnA utpAd-vyay-dhrauvya thavAmAn ene paranI apekShA nathI). traNalokanA nAth jineshvaradevanun A pharamAn chhe. ahA! AvI vAt haju sAmbhaLavAy na maLe te bichArA ke di dharma kare ane ke di emanAn janma-maraN maTe? chorAsInA avatAramAn janma-maraN karI karIne marI gayo chhe. bApA! anant kAL anant bhav karavAmAn gALyo chhe. bhAI! e badho kAL ten dukhamAn gALyo chhe. prabhu! svargamAn paN tun dukhI ja hato. bhav chhe te svabhAvathI viruddha parAdhIn dashA chhe.
A vikalpa chhe te dukharUp bhAv chhe ane bhagavAn AtmA chitsvabhAv chhe. ahIn gnAnapradhAn kathan chhe tethI kahe chhe chitsvabhAvano punj evA AtmA vaDe potAnAn utpAd-vyay- dhrauvya karAy chhe. matalab ke vyavahAranA vikalpa vaDe potAnAn utpAd-vyay-dhrauvya thAy em chhe nahi.
prabhu! tArI moTapanI tane khabar nathI. vastunA svabhAvanA mahimAnI tane khabar nathI. bahAramAn dayA, dAn, bhakti ityAdinA shubhabhAvamAn tane mahimA bhAse chhe paN e bhAv to dukharUp chhe, puNyano jene mahimA chhe te A badhA sheThiyA parAdhIn dukhI chhe. ahIn kahe chhe ke bhagavAn AtmA je gnAnasvabhAvano punj chhe enA vaDe potAnAn utpAd-vyay-dhrauvya karAy chhe. dhruv dhruvapaNe rahe chhe ane tenA Ashraye nirmaL vItarAgI paryAyano utpAd karAy chhe. ohohoho...! ek lITImAn keTakeTalun samAvyun chhe! aho! digambar santonI karuNA! je vastu shabdamAn nathI jaNAy evI nathI tene shabda dvArA kahI chhe, batAvI chhe! vAh! santo vAh!!
prashna– shabdothI jaNAy nahi to shabdo shun kAm kahyA?
uttara– shabdo to shabdonA kALe potAnA kAraNe thayA chhe. shabdomAn vastunun